“Ukubuuka Kwa Ntanshi”—Kulecitika Ino Ine Nshita!

“Abafwila muli Kristu bakabalilapo ukwima.”—1 ABENA TESALONIKA 4:16.

1, 2. (a) Lisubilo nshi lyabako ku bafwa? (b) Cinshi calenga imwe ukusumina ukuti ukubuuka kukabako? (Moneni utulembo twa pe samba.)

UKUFUMA apo Adamu abembukile, ‘aba mweo bonse balishiba ukuti bakafwa.’ Ukutula lilya line, umuntu onse alishiba ukuti kasuba kamo akafwa, e cilenga na bamo ukulatontonkanya ukuti: ‘Bushe nga nafwa, ninshi ni fyo fine calaala capwa? Bushe abafwa baba shani?’ Baibolo yasuka aiti: “Abafwa bantu abashaishiba kantu nangu kamo.”—Lukala Milandu 9:5.

² Nomba bushe abafwa, tukabala atubamona na kabili? Ee. Na kuba, pa kuti Lesa akafikilishe ukufwaya kwakwe ukwa pa kutendeka, kufwile fye ukuba isubilo lya kuti abafwa bakabeko na kabili. Ukufuma na kale, ababomfi ba cishinka aba kwa Lesa balicetekela icilayo ca kwa Yehova ica kwisa kwa muntu uo Baibolo itila Ulubuto, uukonaula Satana no  kufumyapo ifyabipa fyonse ifyo aleta. (Ukutendeka 3:15) Abengi abalelolela uyo muntu balifwa. Pa kuti bakasangweko ilyo ubusesemo bwa Lubuto bukafikilishiwa bwino bwino, pamo na malayo yambi aya kwa Yehova, bafwile fye ukubuushiwa ku bafwa. (AbaHebere 11:13) Bushe ico kwena kuti cacitika? Ee, kuti cacitika. Umutumwa Paulo atile: “Kukaba ukubuushiwa kwa balungama na bashalungama.” (Imilimo 24:15) Paulo inshita imo abuushishe umulumendo uwaleitwa Yutuki, uwaponene pe windo lya ng’anda yabelele pa ntunti yalenga butatu kabili “atoolelwe nafwa.” Yutuki e o balumbula ku kulekelesha pa bantu 9 abo Baibolo yatweba ukuti balibuukile.—Imilimo 20:7-12. *

3. Bushe amashiwi ya kwa Yesu pali Yohane 5:28, 29 yamusansamusha shani, kabili cinshi yamusansamushisha?

³ Ukwishiba ukuti abantu 9 balibuukile kulatulenga ukucetekela sana ifyalandile Paulo. Tulacetekela sana ne fyalandile Yesu uwatile: “Inshita ileisa ilyo bonse ababa mu nshiishi bakebukishiwa kabili bakomfwe shiwi [lya kwa Yesu] no kufumamo.” (Yohane 5:28, 29) Ala aya mashiwi te pa busuma! Yalasansamusha nga nshi abantu abengi sana abafwilwa abantu babo abo batemenwe!

4, 5. Kubuuka nshi ukwalekanalekana ukwalumbulwa mu Baibolo, kabili muli cino cipande twalasambilila pa kubuuka nshi?

⁴ Abengi abakabuuka bakabwela pano pene pa calo mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mutende. (Amalumbo 37:10, 11, 29; Esaya 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23) Na lyo line, kulaba ukubuuka na kumbi ukucitika ilyo ifi fyonse twalandapo tafilabako. Ica kubalilapo, Yesu Kristu aalingile ukubuuka no kutwala kuli Wishi icilubula cacindama ico apeele pa mulandu wa ifwe. Yesu alifwile no kubuuka mu 33 C.E.

⁵ Ica bubili, aba mwi bumba lya basubwa nelyo “Israele wa kwa Lesa,” balingile ukuba pamo na Shikulu Yesu Kristu mu bukata bwa ku muulu no kuba kulya “lyonse pamo na Shikulu.” (Abena Galatia 6:16; 1 Abena Tesalonika 4:17) Uko kubuuka e ko Baibolo itila ‘ukubuuka kwa mu kubangilila’ nelyo “ukubuuka kwa ntanshi.” (Abena Filipi 3:10, 11; Ukusokolola 20:6) Ilyo uko kubuuka kukapwa, e lyo inshita ikafika iya kuti abantu na bambi abengi nga nshi bakabuuke no kubwela  pano calo ukusuubila ukukwata ubumi bwa muyayaya mu Paradaise. Kanshi, nampo nga tusuubila ukuyaikala ku muulu nelyo pano pene pa calo, kuti twatemwa sana ukwishiba bwino ifyo “ukubuuka kwa ntanshi” kwaba. Bushe kubuuka kwa musango shani? Ni lilali kucitika?

Bushe Bakabuuka no “Mubili wa Musango Nshi?”

6, 7. (a) Cinshi cifwile ukucitika ilyo Abena Kristu basubwa bashilaya ku muulu? (b) Babuuka no mubili wa musango nshi?

⁶ Muli kalata yakwe iya kubalilapo ku bena Korinti, Paulo aipwishe icipusho cakumine ukubuuka kwa ntanshi ilyo atile: “Bushe abafwa bakabuushiwa shani? Bakeshila mu mubili wa musango nshi?” Lyena ayaswike ukuti: ‘Ico ubyala tacilengwa ica mweo kano cabala cafwa; . . . Lelo Lesa apeelo mubili umo atemenwe, . . . ubukata bwa mibili ya mu muulu bwena bwali-ibela, no bwa mibili ya pano isonde na bo bwali-ibela.’—1 Abena Korinti 15:35-40.

⁷ Amashiwi ya kwa Paulo yatulanga ukuti Abena Kristu basubwa no mupashi wa mushilo balingile ukufwa ilyo tabalapoka icilambu cabo ica kuyaikala ku muulu. Ilyo bafwa, umubili wabo uwa bumuntu ubwelela ku lukungu. (Ukutendeka 3:19) Ilyo inshita ya kwa Lesa umwine yafika, balabuushiwa no mubili uwalinga ukuya na o mu kwikala ku muulu. (1 Yohane 3:2) Lesa alabapeela no mweo uushingafwa. Tabakwata umweo uushifwa ukufuma pa kufyalwa kwabo, kwati ni filya bamo batila ilyo Lesa abumbile umuntu amupeele umweo uushifwa. Paulo atile “ici icifwa cili no kufwalo kukanafwa.” Ukukanafwa bupe bwa kwa Lesa ubo apeela abantu abo abuusha mu kubuuka kwa ntanshi.—1 Abena Korinti 15:50, 53; Ukutendeka 2:7; 2 Abena Korinti 5:1, 2, 8.

8. Twaishiba shani ukuti Lesa tasala ba 144,000 ukufuma mu mipepele yalekanalekana iya mu calo?

⁸ Bantu fye 144,000 e babuuka mu kubuuka kwa ntanshi. Yehova atampile ukubasala pa Pentekoste mu 33 C.E., ninshi tapalapita ne nshita apo abuushishe Yesu. Bonse ‘balilembwa ishina lya kwa [Yesu] ne shina lya kwa Wishi pa mpumi shabo.’ (Ukusokolola 14:1, 3) Kanshi, tabasalwa ukufuma mu mipepele yalekanalekana iya mu calo conse. Bonse Bena Kristu ba cine, kabili bonse fye balomfwa bwino ukubetila kwi shina lya kwa Shibo ilya kuti Yehova. Ilyo babuushiwa, balapeelwa umulimo wa kubomba ku muulu. Balomfwa bwino ukwishiba ukuti bakaya mu kubombela Lesa kulya kwine ku muulu uko na wena ekala.

Bushe Kulecitika Ino Ine Nshita?

9. Bushe Ukusokolola 12:7 na 17:14 kutwafwa shani ukwishibako ilyo ukubuuka kwa ntanshi kufwile ukutendeka?

⁹ Ni lilali ukubuuka kwa ntanshi kucitika? Ifishinka fyalondoloka e po fyaba ifitulenga ukwishiba ukuti ukubuuka kwa ntanshi kulecitika ino ine nshita. Ica kumwenako fye, linganyeni ifipandwa fibili ifya mwi buuku lya Ukusokolola. Intanshi, belengeni Ukusokolola icipandwa 12. Mwaba ilyashi lya kuti Yesu Kristu ilyo bamubikile fye pa cipuna ca Bufumu, wena na bamalaika bakwe, balwile inkondo na Satana ne fibanda fyakwe. (Ukusokolola 12:7-9) Nge fyo Ulupungu lwa kwa Kalinda lulanda imiku iingi, ilya nkondo yatendeke mu 1914. * Na lyo line, moneni ukuti ilyo Kristu alelwa ilya nkondo ku muulu, takwali umusambi wasubwa nangu umo uwali na Yesu ku muulu. Nomba belengeni Ukusokolola icipandwa 17. Mwaba ilyashi lya kuti pa numa ya konaula “Babiloni Mukalamba,” Umwana wa mpaanga akacimfya bakateka ba fyalo fyonse. E lyo baatweba no kuti: “Kabili, abaitwa kabili abasalwa kabili aba cishinka na bo bakacimfya pamo nankwe.” (Ukusokolola 17:5, 14) Ilyo iyi nshita ikafika, “abaitwa kabili abasalwa kabili aba cishinka” balingile ninshi balibuuka kale, baliya na ku muulu pa kuti bakabe na Yesu ilyo akacimfya icalo ca kwa Satana umuku wa limo. Kanshi kuti twatila, Abena Kristu basubwa abengafwa ilyo Armagedone tailaisa balingile ukubuushiwa inshita imo ifi pa kati ka 1914 na Armagedone.

10, 11. (a) Bushe abakalamba 24 ni bani, kabili cinshi umo pali bena asokolwelele Yohane? (b) Cinshi twingalanda pali filya umo pa bakalamba 24 asokolwele icine cacindama kuli Yohane?

¹⁰ Nomba bushe kuti twalondolola bwino ilyo ukubuuka kwa ntanshi kufwile ukutendeka? Cimo icisuma sana icingatwafwa ukwasuka ici cipusho caba pa Ukusokolola 7:9-15, apaba ilyashi lya mutumwa Yohane ilya kuti amwene “ibumba likalamba,  ilishingapendwa ku muntu nangu umo.” Umo pa bakalamba 24 e walondolwele ukwafumine ibumba likalamba, kabili aba abakalamba 24 bemininako ba 144,000 ilyo bali na Kristu mu bucindami bwa ku muulu.  * (Luka 22:28-30; Ukusokolola 4:4) Yohane na o aali ne subilo lya kuya ku muulu; nomba apo aali muntunse pano calo ilyo umo pa bakalamba 24 alandile nankwe, kuti twatila muli cilya cimonwa Yohane aleimininako abasubwa abacili pano calo abashilapoka icilambu ca kuyaikala ku muulu.

¹¹ Nomba bushe cinshi twingalanda pa cishinka ca kuti umo pa bakalamba 24 e walondolwelele Yohane ukwafumine ibumba likalamba? Kuti twatila Lesa afwile alababomfya aba mwi bumba lya bakalamba 24 ababuushiwa kale no kuya ku muulu, ukusokolola icine ku bantu bakwe aba pano calo muno nshiku. Cinshi ukwishiba ifi kucindamine? Pantu mu 1935 e lyo ababomfi basubwa aba kwa Lesa pano calo baishibe bwino ibumba likalamba ilyalandwapo mu Baibolo. Nga ca kutila Lesa abomfeshe umo pa bakalamba 24 ukusokolwela ababomfi bakwe aba pano calo ico cishinka cacindama, ninshi uwasokolwele ico cine ca mu Baibolo alingile alibuushiwe no kuya ku muulu ilyo 1935 tailafika nangu muli ulya wine mwaka. Kanshi kuti twatila ukubuuka kwa ntanshi kufwile kwatendeke inshita imo pa kati ka 1914 na 1935. Na lyo line, bushe kuli na fimbi ifyo twingalanda pa kwishiba bwino bwino ilyo uku kubuuka kucitika?

12. Londololeni umulandu twingalandila ukuti ukubuuka kwa ntanshi napamo kwatendeke mu April 1918.

¹² Pali ino nshita, kuti cawama ukulanda pa co twingatila ukulinganya umulandu tulelandapo ku fyapalako ifyo Baibolo yalanda. Yesu Kristu asubilwe no mupashi wa mushilo no kusontwa ukuti akaba Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa mu October, 29 C.E. Ilyo papitile imyaka itatu na hafu mu April, 33 C.E., alibuushiwe no mubili wa mupashi uwa bukata. Bushe nomba kuti calolamo nga twatila, apo Yesu bamubikile pa cipuna ca Bufumu mu October 1914, ninshi ukubuuka kwa basambi bakwe aba cishinka no kuya ku muulu kufwile kwatendeke ilyo papitile imyaka itatu na hafu, e kuti mu April 1918? Kuti caumfwika bwino ukwishiba ukuti ifi fine nakalimo e fyacitike. Nangu ca kuti takwaba ilembo twingatila e lilanda ukuti e fyo cali, ukulande fi takulepusana na malembo yambi ayatweba ukuti apo ukubuuka kwa ntanshi kwatampiile, tapapitile sana inshita ukufuma apo inshita ya kubapo kwa kwa Kristu yatendekele.

13. Cinshi twingalandilo kuti ilembo lya 1 Abena Tesalonika 4:15-17 litulanga ukuti ukubuuka kwa ntanshi kwatampile ilyo inshita ya kubapo kwa kwa Kristu yatendeke fye?

¹³ Ica kumwenako fye, Paulo alembele ukuti: “Ifwe fwe bali abomi fwe bashalapo ukufika ku kubapo kwa kwa Shikulu [te kufika ku mpela ya kubapo kwakwe] tatwakatangilile abalaala mu mfwa nakalya; pantu Shikulu umwine akatentemuka ukufuma ku muulu no kubilikisha kukalamba, kwi shiwi lya kwa malaika mukalamba kabili kwi penga lya kwa Lesa, na bafwila muli Kristu bakabalilapo ukwima. E lyo ifwe fwe bali abomi fwe bashalapo, tukolwilwa pamo na bo mu makumbi ku kukumanya Shikulu mu lwelele; kabili e fyo tukaba lyonse pamo na Shikulu.” (1 Abena Tesalonika 4:15-17) Kanshi Abena Kristu basubwa abafwile ilyo inshita ya kubapo kwa kwa Kristu tailatendeka e babalilepo ukubuushiwa ukuya ku muulu, lelo abaali no mweo mu nshita ya kubapo kwa kwa Kristu bena balishele pano calo. Ico catulanga ukuti ukubuuka kwa ntanshi kufwile kwatampile ilyo tapalakokola sana ukufuma apo inshita ya kubapo kwa kwa Kristu yatendekele, kabili kwalitwalilile mu nshita ya “kubapo” kwa kwa Yesu. (1 Abena Korinti 15:23) Kanshi ukubuuka kwa ntanshi takubako fye pa muku umo iyo, lelo kucitika mu ciputulwa cimo ifi ica nshita.

“Umo Umo Apeelwe Umwingila Wabuuta”

14. (a) Ni lilali ifimonwa fyalembwa mu Ukusokolola icipandwa 6 fifikilishiwa? (b) Cinshi calondololwa pa Ukusokolola 6:9?

¹⁴ Tontonkanyeni na pa cishinka caba mu Ukusokolola icipandwa 6. Mwaba icimonwa ca kwa Kristu Imfumu uwaikala pali kabalwe aleya ku kucimfya. (Ukusokolola 6:2) Kwali inkondo iishatalile aibako kale pano calo. (Ukusokolola 6:4) Kwali icipowe mu calo conse. (Ukusokolola 6:5, 6) Ifikuko fya kwipaya abantu fyalifulile mu calo. (Ukusokolola 6:8) Ifi fyonse ifyo Baibolo yaseseme kale fyalilingana bwino  bwino ne ficitika pano calo ukutula 1914. Nomba kwali na cimbi icacitike. Baatweba ukuti kwali ne ciipailo ca malambo. Mwi samba lya ciipailo mwali “imyeo ya baipaiwe pa mulandu wa cebo ca kwa Lesa na pa mulandu wa mulimo wa bunte uo bakwete.” (Ukusokolola 6:9) Apo ‘umweo wa ca mubili [nelyo ubumi] waba mu mulopa wa ciko,’ ninshi umulopa uwali mwi samba lya ciipailo wali wa babomfi ba cishinka aba kwa Yesu abaipaiwe pa mulandu wa kushipa no kubombesha mu mulimo wa kubeela Yesu ubunte.—Ubwina Lebi 17:11.

15, 16. Londololeni ico twingalandilo kuti ilembo lya Ukusokolola 6:10, 11 lilanda pa kubuuka kwa ntanshi.

¹⁵ Nge fyo cali na ku mulopa wa kwa Abele umulungami, caba kwati umulopa wa Bena Kristu abaipaiwe pa mulandu wa kubombela Lesa ulalila kuli Lesa ukuti alandule abalwani. (Ukutendeka 4:10) Baibolo itila: “Babilikishe ishiwi likalamba, abati: ‘Kufika lilali, mwe Shikulu Mulopwe mwe ba mushilo kabili aba cine, mushakapingule no kulandula umulopa wesu ku baikala pe sonde?’ ” E lyo pakonkele cinshi? “Umo umo apeelwe umwingila wabuuta; kabili baebelwe ukuti batuushe inshita inono, mpaka ikakumane impendwa ya basha banabo na bamunyinabo abalaswa bepaiwe nga filya na bo baipaiwe.”—Ukusokolola 6:10, 11.

¹⁶ Bushe iyi mingila yabuuta yapeelwe ku mulopa uwaikalile mwi samba lya ciipailo? Kwena te kuti cibe fyo! Imingila yapeelwe ku bantu abo umulopa wabo wasuumine ilyo baipaiwe, nga filya fine caleba pa kutuula amalambo pa ciipailo. Bali-ipeele ukufika na ku mfwa pa mulandu we shina lya kwa Yesu kabili nomba balibuushiwe no kuba imipashi. Twaishiba shani? Mu fipandwa fya pa kubala ifya mu Ukusokolola, tubelengo kuti: “Uwacimfya akafwikwa imingila iyabuuta; kabili nshakafuute nakalya ishina lyakwe mwi buuku lya bumi.” Mwilaba no kuti abakalamba 24 na bo bafwele “imingila iyabuuta, na pa mitwe yabo pali ifilongwe fya golde.” (Ukusokolola 3:5; 4:4) Kanshi ilyo inkondo, ifipowe ne fikuko ifyalecusha abantu pano calo fyapitile, ababa mwi bumba lya ba 144,000 abafwile kale, abo beta mu cimonwa ukuti umulopa uwaikalile mwi samba lya ciipailo, balibuushiwe ukuya ku muulu no kubapeela imingila yabuuta iya mampalanya.

17. Bushe abapeelwa imingila yabuuta ‘batuusha’ shani?

¹⁷ Ilyo abasubwa babuushiwa fye no kuya ku muulu, balatala ‘batuusha.’ Bafwile ukulolela ubushiku bwa kwa Lesa ubwa kulandula abalwani babo. “Abasha banabo,” Abena Kristu basubwa abacili pano calo, na bo bene balingile ukuba ne cishinka kuli Lesa ilyo balepita mu bucushi bwalekanalekana. Ubushiku bwa kwa Lesa ubwa kupingula abalwani babo nga bwafika, ninshi ‘ukutuusha’ kwapwa. (Ukusokolola 7:3) Pali ilya nshita, Abena Kristu babuushiwa abakaba ku muulu bakabombela pamo na Shikulwibo Yesu Kristu ukonaula ababifi, kumo na basuumya umulopa wa Bena Kristu abashakwata na mulandu.—2 Abena Tesalonika 1:7-10.

 Ifyo Ili Lyashi Litukumine

18, 19. (a) Finshi fingamulenga ukusondwelela ukuti ukubuuka kwa ntanshi kulecitika ino ine nshita? (b) Bushe mwaumfwa shani pali ifi mwaishiba bwino ifyo ukubuuka kwa ntanshi kwaba?

¹⁸ Icebo ca kwa Lesa tacalanda ubushiku ubo twingatila e bo ukubuuka kwa ntanshi kucitika, lelo Baibolo yalilanda ukuti kucitika mu ciputulwa ca nshita ico twaishiba, e kuti mu nshita ya kubapo kwa kwa Kristu. Ababalilapo ukubuuka Bena Kristu basubwa abafwile ilyo inshita ya kubapo kwa kwa Kristu tailafika. Abena Kristu basubwa abakwata isubilo lya kuya ku muulu abafwa mu nshita ya kubapo kwa kwa Kristu, nga bafwa fye, “mu kukapakapa kwa linso” balaalulwa no kuba imipashi iya maka nga nshi. (1 Abena Korinti 15:52) Bushe Abena Kristu basubwa bonse bakapoka icilambu cabo ica kuya ku muulu ilyo inkondo ya Armagedone tailafika? Tatwaishiba. Twaishiba fye ukuti inshita ya kwa Lesa umwine nga yafika, ba 144,000 bonse bakeminina pa Lupili lwa Sione ulwa ku muulu.

¹⁹ Twalishiba no kuti abengi pali ba 144,000 baliya kale ku muulu kabili baba na Kristu. Banono fye abashala pano calo. Awe mwandini ico cilatulenga ukwishiba ukuti inshita ya kwa Lesa iya konaula ababifi naipalama nga nshi! Nomba line, icalo conse ica kwa Satana cili no konaulwa. Na Satana wine ali no kupooswa mu muyenge no kukakwa. Lyena ukubuuka kwa bantu na bambi abakekala pano calo na ko kukatendeka, kabili ilya nshita, abantu ba cishinka kuli Lesa, pa mulandu wa kucetekela ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu, bakapwililika nga filya fine Adamu aali ilyo ashilabembuka. Kanshi ubusesemo bwa kwa Yehova ubwalembwa pa Ukutendeka 3:15 bulefikilishiwa bwino sana muno nshiku. Mwe bantu twalishuka fwe babako muno nshiku ilyo ifi fyonse filecitika!

[Amafutunoti]

Kuti Mwalondolola Shani?

Bushe aya malembo yatwafwa shani ukwiluka ilyo “ukubuuka kwa ntanshi” kucitika?

• Ukusokolola 12:7; 17:14

• Ukusokolola 7:13, 14

• 1 Abena Korinti 15:23; 1 Abena Tesalonika 4:15-17

• Ukusokolola 6:2, 9-11

[Amepusho]

[Ifikope pe bula 26]

Kubuuka nshi kumbi ukucitika ilyo bambi abakekala pano calo bashilabuuka?

[Icikope pe bula 29]

Bushe bamo abaleele mu mfwa bapeelwa shani umwingila wabuuta?