Samwele Alelundulula Ukupepa kwa Cine

KASESEMA akalipila bakapepa banankwe abalefwaya ukuti bakwate imfumu ya buntunse kabili abakonkomesha ukumfwila Lesa. Aipusha Yehova ukuti atume icipuupu ca mwela pa kuti abantu bashininkishe ukutila Yehova alinankwe. Ni limo limo fye e lyo mu Israele muloke mfula ya citalawe pali iyi nshita ya mwaka ilyo balelobolola ing’anu. Lelo, Lesa atuma ukubulukuta ne mfula. Ici calenga abantu ukutiina sana Yehova no mwiminishi wakwe Samwele.—1 Samwele 12:11-19.

Samwele ali kasesema kabili kalemba. Mu fyo alembele mwaba amalyashi yasuma aya kale ayengi ayalanda pa fyacitike pa myaka 330 e lyo ne fyo abapingushi bacitile mu Israele. Ku ca kumwenako, abalemba imishikakulo na bapanga amafilimu balitemwa sana ukubomfya ilyashi lya kwa Samsone, umwaume uwakwete sana amaka. (Abapingushi, ifipandwa 13–16) Samwele alembele na pali Ruti e lyo na nafyala Naomi, abali bamukamfwilwa abapiina. Ili lyashi lyalicitike kabili mu kulekelesha ifintu fyaishilewamina aba banakashi. Na kabili lyashi lisuma sana nga filya fine ilyashi ilya kwa Samsone lyaba.—Ruti, ifipandwa 1–4.

Finshi twingasambilila ku fyo Samwele alembele e lyo ne fyacitike mu bumi bwakwe? Bushe alundulwile shani ukupepa kwa cine?

Ilyo ali Umwaice

Wishi wa kwa Samwele Elkana ali kapepa wa kwa Yehova, kabili ali umulume musuma. Umukashi wa kwa Elkana Hana alitemenwe sana Yehova. Pa ng’anda ya kwa Yehova mu Shilo, Hana uushalefyala apepele no kulapa ukuti: “Mwe Yehova wa milalo, ukulolesha nga mulelolesho bulanda bwa kwa cishiko wenu, no kunjibukisha, nga tamwakalabe cishiko wenu, kabili mwapeela cishiko wenu umwana mwaume, e lyo nkamupeela kuli Yehova inshiku shonse sha mweo wakwe; kabili icibeyo tacakabeye ku mutwe wakwe.” (1 Samwele 1:1-11) Ici calepilibula ukuti uyu mwana bali no kumupeela ku kulabomba umulimo wa kwa Yehova epela.

Hana apepele mu mutima. Ilyashi litila, “Imilomo yakwe e yaletenta fye.” Shimapepo Mukalamba Eli atontonkenye ukuti nakolwa kabili alimukalipile. Lelo Hana alondolwele mucinshi mucinshi ubwafya akwete, kabili Eli atile kuli wena: “Kabiye umutende; kabili Lesa wa kwa Israele akupeele ico walomba kuli wene.” Kabili Yehova alyumfwile ukulomba kwa kwa Hana pantu ilyashi likonkanyapo ukutila: “Nomba, pa kwaluka kwa mwaka, Hana aliimite, no kufyalo mwana mwaume; kabili amwinike ishina Samwele, atile, Pantu ‘ni kuli Yehova e ko namulombele.’”—1 Samwele 1:12-20.

Samwele bamukushishe mu “kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.” (Abena Efese 6:4) Ilyo Samwele asumwike fye, Hana amutwele ku ng’anda ya kwa Lesa ku Shilo no kumupeela kuli Shimapepo Mukalamba Eli. Kabili ilyo Eli alemusakamana, Samwele aishileba ‘kapyunga wa kwa Yehova.’ Hana alangile ifyo ali ne nsansa mu mashiwi ya kutasha ayafumine pa nshi ya mutima ayo Samwele umwine alembele pa numa.—1 Samwele 2:1-11.

Mwe bafyashi, bushe mulakoselesha abana benu ukulabombela Yehova umulimo wa nshita yonse? Ukulundulula ukupepa kwa cine, e nshila iisuma iyo mwingabomfeshamo amaka yenu bwino.

Samwele tasangile ubwafya mu kwikala pe tempele. ‘Alekula na Yehova, kabili ali umusuma kuli Lesa na ku bantu pamo.’ Alepashanya imibele ya kwa Lesa iyalengele bambi ukumutemwa.—1 Samwele 2:21, 26.

Lelo abana ba kwa Eli, Hofni na Finehasi tabali fyo, bali ifinangwa ‘ifishaishibe Yehova.’ Balecita ubulalelale no kulaibulila imipusa ya nama iyawamishe sana iyo abantu baleleta ku kupeela ilambo umwa mushilo. Lesa alitumine kasesema ukweba Eli ifyo Yehova ali no kukanda ulupwa lwakwe, ukwali no kusanshamo ukufwa  kwa bana bakwe babili. (1 Samwele 2:12, 15-17, 22-25, 27, 30-34) Yehova ali no kubomfya Samwele ukubilisha ubukombe bwa bupingushi na bumbi.

Samwele aba Kasesema

Lesa aebele Samwele ukutila: “Ukamwebe [Eli] ukuti ine nkapingula aba ng’anda yakwe umuyayaya, pa kuti aishibo kuti abana bakwe abaume balesaalula Lesa, kabili tabebawile iyo.” Ubu tabwali bukombe ubwayanguka ukusosa, kabili Eli alyebele Samwele ukuti tafwile ukumufisa icili conse. E co Samwele alandile fyonse ifyo Yehova asosele. Samwele alishipile icine cine pa kulanda ayo mashiwi!—1 Samwele 3:10-18.

Ilyo Samwele aleya alekula abantu bonse mu Israele balimwishibe ukuti ali kasesema wa kwa Lesa. (1 Samwele 3:19, 20) Ubupingushi ubo Samwele asobele bwatendeke ukucitika lintu abaPelishiti bacimfishe abena Israele. Hofni na Finehasi balifwile mu nkondo, kabili abaPelishiti bapokele icipao ca kwa Yehova. Ilyo Eli aumfwile ukuti abana bakwe abaume na bafwa e lyo ne Cipao ca kwa Lesa nabapoka, awile ubuseneme pa cipuna no kufunika umukoshi, e fyo na o afwile.—1 Samwele 4:1-18.

Pa numa ya myaka 20, Samwele akonkomeshe abena Israele ukuleka ukupepa kwa ubufi. Balangishe ukuti nabaleka ukupepa kwa bufi pa kupoosa utulubi, ukuleka ukulya, e lyo no kulapila imembu shabo. Samwele alipepele no kutula ilambo kuli Yehova pa membu sha bena Israele. Cinshi cacitike pa numa? Ilyo abaPelishiti basanshile, Lesa ali bafulungenye, kabili abena Israele balicimfishe abalwani babo. Ilyo Yehova alepaala abantu bakwe, ifintu fyaliweme sana mu Israele, kabili balipokolwele imishi iyo abaPelishiti bapokele ku bena Israele.—1 Samwele 7:3-14.

Ukwabula no kutwishika Samwele alelundulula ukupepa kwa cine. Ku ca kumwenako, aleshininkisha ukuti ifipe bapokolwele mu bulwi bafibomfya ku kuwamya ihema. Aleafwa mu kupekanya ukusefya ica Kucilila na mu milimo ya bena Lebi abasalilwe ukulalinda impongolo. (1 Imilandu 9:22; 26:27, 28; 2 Imilandu 35:18) Ukufuma ku Rama ukwali ing’anda yakwe, Samwele aleya cila mwaka ku mishi iyalekanalekana ku kupingula mu Israele. Abantu balimucetekele, talepoka amafisakanwa kabili tali no lufyengo. Apo abantu balicindike Samwele, ici calengele ukuti alebafwa ukutemwa Yehova. (1 Samwele 7:15-17; 9:6-14; 12:2-5) Ukwabula no kutwishika ubufumacumi bwakwe e lyo no kutemwa Yehova kwalengele abengi ukukonka ica kumwenako cakwe. Bushe ifyo Samwele acitile filamulenga ukufwaya ukulundulula ukupepa kwa cine?

Abena Israele Balomba Imfumu ya Kubateka

Ilyo Samwele akotele, asontele abana bakwe abaume Yoele na Abiya ukuba abapingushi. Lelo, “tabaendele mu mibele yakwe iyo; bapaatukile ku kukonke ndalama, bapoka amafisakanwa, no kupondamiko bupingushi.” Imibele yabo yalengele abakalamba mu Isreale ukufwaya imfumu ya buntunse. (1 Samwele 8:1-5) Ici calibipile mu menso ya kwa Samwele. Lelo ilyo apepele pali ici, Yehova amwebele ukutila: “Te iwe bakaana, lelo ni ne bakaana mfume mu kube mfumu pali bene.” (1 Samwele 8:6, 7) Lesa aebele Samwele ukucita ifyo abantu balefwaya kabili alibasokele ukuti imfumu nga yatendeka ukubateka tabakakwate ubuntungwa bwa kucita ifingi ifyo balecita. Ilyo abantu bapatikishe, Yehova aebele Samwele ukusuba Shauli ukube mfumu.—1 Samwele 8:6-22; 9:15-17; 10:1.

 Nangu ca kutila Samwele tatemenwe ukuti cibe fyo, alitungilile ifyo abantu balefwaya. Pa numa lintu abena Israele bacimfishe abena Amone, Samwele alonganike abantu pa Gilgali ku kubwekesha Shauli pa bufumu. (1 Samwele 10:17-24; 11:11-15) Samwele apitulwike mu lyashi lya bena Israele ilya kale kabili akonkomeshe imfumu na bantu ukulaufwila Yehova. Lesa ayaswike ipepo lya kwa Samwele pa kutuma ukubulukuta ne mfula ifyo tulandilepo kale ku kutendeka kwa cino cipande. Ukubulukuta kwa mfula kwalengele abantu ukusumina kuti balilufyenye pa kukaana Yehova. Ilyo baebele Samwele ukubapepelako, abebele ukutila: “Kutali fye kuli ine ukubembuka kuli Yehova mu kuleko kumupepela; kabili nkamulange mibele isuma iyatambalala.” Ici ca kumwenako cisuma ica kutemwa Yehova e lyo na bantu bakwe. (1 Samwele 12:6-24) Bushe na imwe mulaitemenwa ukutungilila ifikumine ubufumu bwa kwa Lesa no kupepelako abasumina banenu?

Imfumu sha Kubalilapo Shibili Isha mu Israele

Shauli ali umwaume uwafuuka uo Lesa atemenwe. (1 Samwele 9:21; 11:6) Lelo mu kupita kwa nshita, alekele ukukonka ubutungulushi bwa kwa Lesa. Ku ca kumwenako, Samwele akalipile Shauli pa kukanatekanya ukupeela ilambo mu nshita ya kuti alolele nga fintu bamwebele. (1 Samwele 13:10-14) Lintu Shauli abulile icumfwila kuli Lesa no kubaka umweo wa kwa Agagi Imfumu ya bena Amaleke, Samwele amwebele ukutila: “Yehova nafumpulo bufumu bwa kwa Israele kuli iwe lelo, abupeela na ku mubiyo uwawamo kucila iwe.” Samwele aipeye Agagi kabili aile ku kulosha Shauli.—1 Samwele 15:1-35.

Mu kuya kwa nshita Yehova aebele Samwele ukuti: ‘Bushe ukafisha pa nshita nshi pa kuloosha Shauli, apo ine nimukaana ku kube mfumu pali Israele?’ E fyo Yehova atumine Samwele ku Betelehemu ku kusuba umwana wa kwa Yese ukuba imfumu. Samwele amwene abana baume ba kwa Yese umo na umo ukufikila Yehova asumine Davidi uwali umwaice pali bonse ukube mfumu. Pali bulya bushiku, Samwele asambilile icintu cimo icacindama ukuti: “Yehova tamona ifyo umuntunse amona; pantu umuntunse amona pa menso, lelo Yehova amona mu mutima.”—1 Samwele 16: 1-13.

Apo Samwele tatemenwe ilyo Shauli abulile icumfwila kuli Yehova, cifwile calimukalipe ukumona uko Shauli apatile Davidi no kufwaya ukumwipaya. Te mulandu nayo mafya, Samwele atwalilile uwacincila mu bukote bwakwe kabili aliibikilisheko ukubombela Yehova.—1 Samwele 19:18-20.

Ifyo Twingasambililako ku fyo Samwele Acitile

Ilyo Samwele afwile, abena Israele balimulooseshe, pantu ali kasesema uwashipa, e lyo uwaicefya, uwayafwile abantu abengi. (1 Samwele 25:1) Samwele tali uwapwililika, kabili inshita shimo alelufyanya mu kupingula. Lelo te mulandu ne fyo, Samuele alepepa Yehova eka fye kabili alibombeshe ukwafwa bambi ukucite fyo.

Fingi fyayaluka ukutula apo Samwele ali umumi, lelo ilyashi pa bumi bwakwe e po lyaba kabili kuti twasambililako ifintu ifyacindama. Ne cacindamisha ca kutila Samwele alelundulula ukupepa kwa cine kabili atwalilile ukupepa Yehova . Bushe na imwe e fyo mulecita?

[Akabokoshi pe bula 16]

MULETONTONKANYA PA BUMI BWA KWA SAMWELE

• Nga filya abafyashi ba kwa Samwele bamusambilishe cebo ca kwa Lesa, na imwe mulekusha abana benu “mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.”—Abena Efese 6:4.

• Mulekoselesha abana benu ukulabombela Yehova umulimo wa nshita yonse.

• Imibele isuma iyo Samwele alelangisha kuli bambi yalengele ukuti bamutemwe, kabili aba ca kumwenako icisuma kuli ifwe.

• Samwele aliibikilisheko ku kulundulula ukupepa kwa cine, kanshi na ifwe tufwile ukucita cimo cine.

[Icikope pe bula 15]

Samwele alelundulula ukupepa kwa cine kabili aliitemenwe ukwafwa bambi ukutemwa Yehova