Amose Bushe Alesunga fye Imikunyu Nelyo Bushe Aletulaula Amakunyu?

KALE sana mu myaka yaba 800 B.C.E., shimapepo wabipa Amasia kabili uwalepepa umutepa wa ng’ombe, aebele kasesema Amose ukuti aleke ukusesema mu Israele. Amose alikeene ukumfwa kuli Amasia, kabili atile: “Ndi mucemi, kabili wa kusunge mikunyu. Lelo Yehova ambuulile mu kukonke mikuni; kabili Yehova atile kuli ine, Kabiye, kaseseme ku bantu bandi Israele.” (Amose 7:14, 15) Cine cine, Yehova e watumine Amose ukuyaba kasesema, te kutila Amose umwine e waipeele umulimo wa kusesema. Nomba, ni mwi Amose aloseshe lintu atile ‘alesunga’ imikunyu?

Ishiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ukuti ‘ukusunga,’ lisangwa fye umuku umo muli Baibolo wa New World Translation. Kwena amaBaibolo yambi ayo bapilibula, yakwata amashiwi pamo nga “uulonganika,” “umulimi,” nelyo “uusakamana,” lelo tayabomfya ishiwi lya kuti ‘ukusunga.’ Nangu cibe fyo, ulupapulo lwa kuti Economic Botany (Ukusambilila pa Filimwa) lutila ishiwi lisuma ilyo twingabomfya apa lya kuti “uutulaula” pantu ili ishiwi lilalondolola bwino sana umulimo waibela uo umulimi wa makunyu alebomba.

Ukufuma fye na kale, abena Egupti na bena Kupro e baishibikwe sana ukuti baletulaula nangu ukubenga amakunyu. Nomba ino nshita abena Israele tabatulaula, nelyo ukubenga amakunyu pantu kwalisa imitundu imbi iya makunyu ayo balima. Nangu cibe ifyo, mu nshiku sha kwa Amose abena Israele balebengaula amakunyu pantu imikunyu balelima ilya inshita yafumine ku Egupti.

Cimoneka ukutila ukutulaula amakunyu kulalenga yanwa amenshi ica kuti yalakwata sana menshi mu kati. Kulalenga na makunyu ukupya bwangu e lyo yalaba ayakalamba kabili yalalowa sana. E lyo ubusuma na bumbi bwa kuti utushishi tatonaula amakunyu pantu yalapya bwangu sana.

Amose ali fye muntu yaweyawe, kacema kabili uwalebengaula fye amakunyu, lelo taletiina abalwani bakwe. Mu nshita ya kutiina, Amose alishipile no kubila ubukombe ubo Yehova apingwile abena Israele. Amose aba ca kumwenako cisuma ku babomfi ba kwa Lesa aba muno nshiku ababilisha ubukombe bwa kwa Lesa ubo abantu tabafwaya na kumfwa!—Mateo 5:11, 12; 10:22.