Ubumi Bwabo

Ico Natemenwa Umulimo wa Kupanga Abasambi

Abashimika ili lyashi ni ba Pamela Moseley

Mu 1941 ninshi inkondo naikosa mu England, bamayo bansendele ku musumba wa Leicester ukwali ukulongana kwa Nte sha kwa Yehova. Ba Joseph Rutherford balandile ilyashi lisuma sana ilyalelanda pa bana. Ilyo ine na bamayo twabatishiwe pali kulya kulongana kwa citungu, nalimwene ukuti balya abatwafwilishe ukusambilila Icebo ca kwa Lesa balitemenwe icine cine. Ilya nshita nshaishibe ukuti mwaliba insansa sana mu kupanga abasambi ba kwa Yesu Kristu.

MU 1940 e lyo twabikile amano ku kusambilila Baibolo pa kuti na ifwe tube abasambi. Ncili ndebukisha bulya bushiku ubwa kutiinya icine cine, mu September 1939 ilyo Inkondo ya Bubili iya Calo conse yatendeke. Namwene bamayo balelukusha ifilamba, kabili tabalekele ukulaipusha abati, “Cinshi muno calo mushabela mutende?” Abafyashi bandi balibombeleko incito ya bushilika ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Kubalilapo, kabili balimwene ifyo ilya nkondo yabipile. Bamayo baileipusha shimapepo we calici ca Anglican mu musumba wa Bristol, pa kuti beshibe icalenga icalo ukukanaba mu mutende. Lelo abaswike fye ati: “Ukutula fye na kale, inkondo emo shaba muno calo kabili inkondo shikatwalilila fye ukubako.”

Nomba, tapakokwele ukutula ilyo, kwaishile banakulubantu bamo ifi pa ng’anda pa mwesu. Balya banakulubantu bali ni Nte ya kwa Yehova. Bamayo babepwishe bulya bwine bwipusho ubwa kuti: “Cinshi muno calo mushabela mutende?” Balya baNte balondolwele ukuti ishi nkondo shilecitika shaba cishibilo ca kuti tuli mu nshiku sha mpela ya cino calo umwaba lukaakala. (Mateo 24:3-14) Tapapitile ne nshita umwana wabo umwanakashi atendeke ukutusambilisha Baibolo. Balya banakulubantu no mwana wabo umwanakashi, baali pa bantu abatemenwe sana ilyo bamwene twabatishiwa. Nomba mulandu nshi abantu babela ne nsansa sana lintu bapanga abasambi? Mu kuya kwa nshita, nasukile naishiba icilenga. Lekeni nomba mushimikileko fimo fimo  ifyo nasambilila pa kupanga abasambi mu myaka ukucila 65.

Ukusanga Insansa Shaba mu Kusambilisha Bambi

Natendeke ukushimikila pa Bufumu bwa kwa Lesa ilyo nali ne myaka 11 mu Bristol mwine. Munyinefwe umo ampeele icilimba ca maseleti e lyo na kardi wa kupelelapo ubunte kabili atile: “Nomba kabiye pa mayanda yonse ayabelele ku lubali lumbi ulwa musebo.” Awe e fyo naile, nali fye neka. Kwena nalyumfwile umwenso sana. Nalelisha iseleti umwali ilyashi lya Baibolo kabili pa numa nalelangisha abene ba ng’anda kardi wa kupelelapo ubunte iyalekoselesha abantu ukupoka impapulo sha Baibolo.

Ukutendeka fye muli ba 1950, batukoseleshe ukulabelengela abantu Baibolo ilyo tuleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Pa mubalo, insoni nakwete shalelenga ukuti cilenkosela ukulanda na bantu bambi no kulondolola amalembo ya mu Baibolo. Lelo mu kuya kwa nshita nasukile nashipa. Ilya nshita, e lyo nomba natampile ukuipakisha ukubomba umulimo wa kushimikila. Abantu bamo balemona kwati umulimo wesu wali fye wa kushitisha ifitabo, nomba nga twababelengela Baibolo no kulondolola amalembo, baleiluka ukuti umulimo wesu wali kushimikila abantu Icebo ca kwa Lesa. Naleumfwa bwino sana ukushimikila ica kuti nalefwaya ukubombesha. E ico mu September 1955, natendeke ukubomba umulimo wa kusambilisha abantu icebo inshita yonse uo twita ati umulimo wa bupainiya.

Nga Twaba no Mukoosha Mulafuma Ifisuma

Ica kubalilapo ico nasambilile ca kuti nga waba ne cikuuku no mukoosha mulafuma ifisuma. Inshita imo, napeele namayo umo uwe shina lya Violet Morice magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda. Ilyo nabweleleko mu kumutandalila na kabili, aiswile icibi, kabili aiminine pa mwinshi ninshi napotela na maboko pa ntanshi, kabili alekutikisha ilyo nalemulondolwela Amalembo. Inshita yonse iyo naleyako alemoneka ukutila alefwaya ukumfwa icebo. Nomba lintu namwipwishe nga kuti atemwa ukutwalilila ukusambilila Baibolo, atile: “Iyo mukwai. Mukesetendeka ukunsambilisha Baibolo ilyo abana bandi bakakula.” Nalifuupwike icine cine! Baibolo itila kwaba “inshita ya kufwaya, ne nshita ya kulufya.” (Lukala Milandu 3:6) Lelo ine nshalekele ukutandalila ulya muntu.

Ilyo papitile umweshi umo, nalibweleleko kabili nalibelengele ba Violet amalembo na yambi. Tapapitile ne nshita, twalesambilila Baibolo pa mwinshi wa ng’anda yabo cila mulungu. Awe basukile batila: “Ndemona kwati kuti cawama nga ca kuti mwaingila mu ng’anda, bushe te ifyo?” Aba ba Violet baishileba bakapepa banandi kabili cibusa wandi uwa pa mutima! Ba Violet balibatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova.

Bushiku bumo ba Violet calibaponeshe pa musao ukusanga ukutila abena mwabo balishitishe ing’anda baleikalamo bonse ukwabula no kuti beshibe kabili balibabutwike. Lelo icaweme ca kuti Nte umo alibafwilishe, kabili balishitile ing’anda imbi bulya bwine bushiku inshita ya cungulo kasuba. Pa kulanga Yehova ukutila baletasha, batendeke ukubomba umulimo wa bupainiya ubumi bwabo bonse. Ilyo namwene ifyo umupashi wa kwa Yehova walengele ba Violet ukucincila mu kupepa kwa cine, e lyo nailwike icilenga abantu ukuba ne nsansa lintu balepanga abasambi. Cine cine, natile uyu e mulimo nakulabomba ubumi bwandi bonse!

Mu 1957, ine na ba Mary Robinson batutumine ukuya mu kubombela ku ncende ukwaba amaindastri mwi tauni lya Rutherglen mu musumba wa Glasgow, ku Scotland. Twaleshimikila nangu kuli fubefube, icimwela, imfula nelyo imfula yabuuta, lelo mwalefuma ifisuma mu kucite fyo. Bushiku bumo nakumenye Jessie. Nalitemenwe ukusambilila Baibolo nakwe. Abalume bakwe ba Wally bali ni ba Komyunisti, kabili pa kutampa balensengauka. Nomba ilyo basambilile Baibolo no kwishiba ukutila Ubufumu bwa kwa Lesa fye epela e bukalenga imikalile ya bantu ukuwama muno calo, balitemenwe icibi. Mu kuya kwa nshita, bonse babili balitendeke ukupanga abasambi.

Ifyo Abantu Bacita pa Muku wa Kubalilapo Kuti Fyatulufya

Ilyo papitile inshita, batutumine ukuyabombela kwi tauni lya Paisley mu Scotland mwine.  Bushiku bumo ilyo naleshimikila, namayo umo alikeene ukukutika ku fyo nalelanda ica kuti apunkile iciibi na maka sana. Lelo inshita fye inono alifumine no kutendeka ukumfwaya pa kuti alombe ubwelelo. Ilyo nabweleleko umulungu wakonkelepo, ulya namayo atile: “Ilyo napunkile iciibi naumfwile kwati ni Lesa e o nacitile filya. E ico nalifumine pa nse no kutendeka ukumufwaya.” Ishina lya kwa ulya namayo ni Pearl. Anjebele ati umutima wakwe walibipiilwe sana pa mulandu wa fyalecita bacibusa wakwe na balupwa ica kuti alepepa kuli Lesa ukuti amupeeleko cibusa wine wine. Kabili atila: “E lyo na imwe mwaishile pa ng’anda yandi, nomba naishiba ukutila ni mwe bacibusa aba cine abo nalepepela.”

Tacayangwike ukuba cibusa wa kwa Pearl. Pearl aleikala pa muulu wa lupili ulwasululuka sana, kabili nale-enda fye na makasa pa kunina ulupili. Ilyo naile ku ng’anda yakwe ku kumusenda ukutila akasangwe ku kulongana umuku wa kubalilapo, icimwela cikalamba e lyo ne mfula fyapene fingwishe pa nshi. Napoosele umwamfuli nakwete ilyo walepawike. Ukufuma pali bulya bushiku ba Pearl bapunkile iciibi na maka, papitile fye imyeshi 6, balangile ukutila nabaipeela kuli Lesa kabili balibatishiwe.

Tapapile ne nshita, abalume ba ba Pearl batampile ukusambilila Baibolo, kabili tapakokwele nalibombele nabo mu mulimo wa kushimikila abantu ku ng’anda ne ng’anda. Ubu bushiku, na bo bwine imfula yaleloka. Abene batile, “Mwisakamana, ndeminina nakalimo na maawala yabili nga ndetamba ubwangalo bwa mupila wa ku makasa ilyo kuli ne mfula nga fino fine, kanshi kuti nabomba no mulimo wa kwa Yehova nelyo kuli imfula.” Lyonse fye ndakumbwa ukucincila kwa bantu ababa mu calo ca Scotland.

Ala mwandini nalyumfwile bwino sana ilyo nabweleleko pa numa ya myaka iingi no kusanga ukuti abengi abo nalesambilila na bo Baibolo balitwalilila ukuba ne citetekelo icakosa! Ishi, e nsansa shaba mu kupanga abasambi. (1 Abena Tesalonika 2:17-20) Mu 1966, pa numa ya kubomba bupainiya imyaka ukucila pali 8 mu Scotland, banjitile ku Sukulu lya kusambilila Baibolo ilya Gilead ukuti nkasambilile ifya kubomba umulimo wa bumishonari.

Naya mu Kubombela ku Calo Cimbi

Bantumine ukuyabombela ku Bolivia, mwi tauni lyakaba ilya Santa Cruz, umwali icilonganino cakwete abantu 50. Lilya itauni lyalengele naibukisha incende ya ku masamba ya calo ca Amerika iyo balangisha mu mafilimu yamo aya ku Amerika. Nga natontonkanya pa fyo naikele, kuti natila muli bumishonari bwandi tapaba ifibi ifyancitikila. Nshatala sanswapo ku ng’wena, ukusanswa ku fipondo, ukuluba mu ciswebebe, nelyo ukubunda ilyo ndi pa cimana. Lelo icanenga ukuba sana ne nsansa kupanga abasambi.

Umwanakashi umo pa bo nabalilepo ukusambilila na bo Baibolo mu Santa Cruz ali ni Antonia. Nalecula pa kusambilisha umuntu Baibolo mu lulimi lwa ciSpanish. Bushiku bumo, kalume umwana wa kwa Antonia aipwishe ati: “Mayo, bushe ifi balelufyanya pa kulanda, balecitila fye ku mumbo pa kuti fye baletusekesha?” Antonia alipilibwike pamo no mwana wakwe umwanakashi Yolanda kabili nomba basambi. Yolanda alikwete umunankwe umwaume uwalesambilila ifya mafunde ya mu calo pa yuniversiti, uo abanankwe bainike ati Dito, kabili atendeke ukusambilila Baibolo no kusangwa na ku kulongana. Ilyo nabombele na Dito, nasambilileko icintu cimo pa kusambilisha abantu icine ca mu Baibolo: Inshita shimo abantu bakabila fye ukulandako na bo panono.

Ilyo Dito atampile ukupuswa ku masambililo yakwe, namwebele ukuti: “Dito, Yehova takupatikisha ukwafwilisha Ubufumu bwakwe. Iwe we mwine ni we ulingile ukusala.” Ilyo ayaswike ukuti alefwaya ukubombela Lesa, natile: “Walikobeka ifikope fya ntungulushi iyapondoka kabili iifwaya ukwalula ifintu. Bushe umuntu uwingakutandalila nga afimona kuti atila walisalapo ukuba ku lubali lwa Bufumu bwa kwa Lesa?” Ayo yene, e mashiwi fye ayanono, ayo alekabila.

Ilyo papitile imilungu ibili, abana be sukulu aba pa yuniversiti bacipondoka abalefwaya ukwalula ifintu babushishe inkondo ya kupikana imfuti na bakapokola. Dito apundile ku munankwe ati, “Natubutuke!” Lelo umunankwe alikeene no kutila: “Awe! Buno e bushiku twalelolela.” Kabili abulile imfuti no kunina pa mutenge wa yuniversiti. Ali pa banankwe ba kwa Dito 8 abafwile bulya bwine bushiku. Bushe kuti mwaelenganya ifyo naba ne nsansa ukumona uyu mwaume Dito, nakalimo uwali no kufwa nga ca kuti tasalilepo ukuba umwina Kristu wa cine?

Ifyo Umupashi wa kwa Yehova Ubomba

Bushiku bumo nalipitilile pa ng’anda imo iyo nalemona kwati twalishimikilapo kale, lelo umwanakashi umwine wa ng’anda alifumine no kunjita. Ishina lyakwe ni Ignacia. Alishibe Inte sha kwa Yehova, lelo  umulume wakwe Adalberto, uwapamfuka nga nshi kabili kapokola, alemukaanya sana kabili alemucilikila ukuba uwakosa sana mu kupepa. Alipelenganishiwe ku masambililo ayengi ayaba mu Baibolo, e ico natendeke ukusambilila Baibolo nankwe. Nangu ca kutila Adalberto apampamine fye pa kulesha umukashi wakwe ukusambilila Baibolo, nasukile natampa ukulanda nankwe pa nshita ntali amalyashi fye yambi ayashili ya mu Baibolo. E ca kubalilapo nacitile icalengele tube ifibusa.

Elenganyeni ifyo natemenwe ilyo namwene Ignacia aba mu cilonganino, ica kuti aleafwilisha abengi abalekabila icisansamushi e lyo na balekabila fimo mu mikalile. Mukwai tapapitile ne nshita, abalume bakwe e lyo na bana bakwe batatu, baishileba Inte sha kwa Yehova. Na kuba, lintu ba Adalberto baumfwikishe imbila nsuma, babwelele ku maofesi ya bakapokola kabili balishipile ukushimikila bakapokola banabo ica kuti abantu 200 balilembeshe ukuti balepokelela bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni!

Yehova E Umesha

Pa numa ya kubomba imyaka 6 mu Santa Cruz, bantumine ukuyabombela ku La Paz umusumba ukalamba uwa calo ca Bolivia, kabili uku e ko nabombeele imyaka 25 iyakonkelepo. Ku kutampa kwa myaka ya ba 1970, abantu fye 12 e balebombela pa ng’anda ya musambo wa Nte sha kwa Yehova iyali mu La Paz. Ilyo umulimo wa kushimikila waleya pa ntanshi, amaofesi yakalamba yalefwaikwa, kabili kwali ukukuula umusambo upya mu musumba uwalekula bwangu bwangu uwa Santa Cruz. Amaofesi ya Nte sha kwa Yehova nomba bayatwele kulya kwine mu 1998, kabili balinjitile ukuya mu kubombela pa maofesi, apaba nomba bakabomba ukucila 50.

Icilonganino icali mu Santa Cruz kale mu 1966 calipanga nomba ifilonganino ukucila pali 50. Inte sha kwa Yehova 640 abali mu Bolivia ilya nshita mu 1966, nomba balifika nakalimo 18,000 ino nshita!

Naliba ne nsansa, pantu umulimo nabomba mu Bolivia mwalifuma ifisuma. Na lyo line, lyonse ndakoseleshiwa ku Bena Kristu banandi bonse pa fyo baba aba cishinka. Bonse fye tulasekelela nga twamona ifyo Yehova alepaala umulimo wa kushimikila abantu Ubufumu bwakwe. Ala mwandini, nalitemwa nga nshi ukubombako uyu mulimo wa kupanga abasambi.—Mateo 28:19, 20.

[Icikope pe bula 13]

Ilyo nalebomba bupainiya mu Scotland

[Ifikope pe bula 15]

Mombela pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova mu Bolivia; (akakope akanono) Ilyo twapwishishe isukulu lya Gileadi ilyalenga 42