Mukaba ne Nsansa Nga Mwaba na Katiina Kuli Yehova

“Beni na katiina kuli Yehova, mwe ba mushilo bakwe, pantu takuli ukubulwa ku baba na katiina kuli wene.”—AMALUMBO 34:9.

1, 2. (a) Ni finshi ifyapusana ifyo bashimapepo ba mu Kristendomu bafunda pa kutiina Lesa? (b) Fipusho nshi twalasambilila nomba?

BASHIMAPEPO ba mu Kristendomu abafunda abantu ukutiina Lesa, ilingi line, balabatiinya ukuti Lesa aloca ababembu mu mulilo wa pe. Ifi te fyo Baibolo isambilisha, kabili fyalipusana ne fyo ilanda pali Yehova ukuti ni Lesa wa citemwiko kabili alitemwa ubulungami. (Ukutendeka 3:19; Amalango 32:4; Abena Roma 6:23; 1 Yohane 4:8) Bashimapepo bambi na bo aba mu Kristendomu basambilisha fimbi. Tabafunda abantu ukuti bafwile ukuba na katiina kuli Lesa. Bafunda ukuti Lesa alasuminisha umuntu onse fye ukumupepa, nangu umuntu alacita ifyabipa tapaba ubwafya sana. Ifi na fyo te fyo Baibolo isambilisha.—Abena Galatia 5:19-21.

² Baibolo yena itukoselesha ukuba na katiina kuli Lesa. (Ukusokolola 14:7) Abengi nga baumfwe fyo, balashala ne fipusho. Bepusha ukuti cinshi Lesa wa citemwiko afwaila ukuti tulemutiina? Kutiina kwa musango nshi Lesa afwaya? Busuma nshi bufuma mu kuba na katiina kuli Lesa? Twalayasuka ifi fipusho ilyo twalakonkanyapo ukusambilila na fimbi mu Amalumbo 34.

Umulandu Tulingile Ukutiinina Lesa

3. (a) Bushe mumfwa shani ifi Baibolo yatila tulingile ukuba na katiina kuli Lesa? (b) Mulandu nshi ababa na katiina kuli Yehova babela ne nsansa?

³ Tulingile ukutiina Lesa pantu ni Kabumba wesu kabili ni Mulopwe wa fibumbwa fyonse. (1 Petro 2:17) Na lyo line, akatiina kesu kuli Lesa te mwenso wa kumona kwati Lesa munkalwe  nangu ukumutiina kwati cipondo. Akatiina ka kuli Yehova, mucinshi tumupeela pa mulandu wa fyo aaba. Tutiina ukucita ifintu ifyo twaishiba ukuti tasekelamo. Ukutiina Lesa kulalenga umuntu ukucindikwa ne mikalile yakwe ukulondoloka, takulenga umuntu ukuba no bulanda nangu ukumuletela umwenso. Yehova, “Lesa wa nsansa,” afwaya abantu bakwe ukuba ne nsansa. (1 Timote 1:11) Lelo kwena, pa kuba ne nsansa, tufwile ukulakonka ifyo Lesa afwaya. Abengi bafwile ukwalula imikalile yabo e lyo bengatendeka ukucita ifyo Lesa afwaya. Bonse abalwisha mpaka bayalula imibele yabo balasanga ukuti ifyalandile kemba wa malumbo Davidi fya cine ilyo atile: “Sondeni no kumono kuti aliwama Yehova; alishuko muntu uuba muli wene. Beni na katiina kuli Yehova, mwe ba mushilo bakwe, pantu takuli ukubulwa ku baba na katiina kuli wene.” (Amalumbo 34:8, 9) Pa mulandu wa kuba na bucibusa busuma na Lesa, ababa na katiina kuli Yehova balapaalwa umuyayaya.

4. Mashiwi nshi aya kukoselesha ayalandile Davidi na Yesu?

⁴ Moneni ukuti apo Davidi alelanda ku bena Israele banankwe, alicindike abantu bakwe pantu abetile ati “aba mushilo.” Na bo bali mu luko lwa mushilo ulwa kwa Lesa. Na kabili, tabatiinine ukuti nakalimo bakafwilamo, balikonkele Davidi ilyo abutwike mu musumba. Nangu ca kuti balebutuka ubukali bwa Mfumu Shauli, Davidi alicetekele ukuti Yehova akalabasakamana mu fyo balekabila. Davidi alembele ukuti: “Imisepela ya nkalamo ilabulwa, no kuumfwe nsala, lelo abafwaya Yehova tababulwa cisuma nangu cimo.” (Amalumbo 34:10) Na Yesu aebele abasambi amashiwi yapalako aya kubakoselesha.—Mateo 6:33.

5. (a) Bushe abengi abaishileba abasambi ba kwa Yesu bali bantu ba musango shani mu bwikashi? (b) Yesu atufundile shani pa bo tulingile ukutiina?

⁵ Abengi abaleumfwa ifyo Yesu alefunda bali baYuda abasuulwa, abo abengi balemona kwati tapali ne fyo baba mu calo. E mulandu wine Yesu “abekatilwe inkumbu pantu bali abalulunkaniwa kabili abapaswa nge mpaanga ishabula kacema.” (Mateo 9:36) Bushe abantu ba ifyo abalemoneka abasuulwa bali no kushipa ukuya kuli Yesu no kuba abasambi bakwe? Pa kuti bacite fyo, balingile ukuba na katiina kuli Yehova, tabalingile kutiina umuntu. Yesu atile: “Mwilatiina abepaya umubili kabili pa numa ya ico abashingacita nangu cimo. Lelo ndemulanga uwa kutiina: Tiineni uyo nga aipaya aba na maka ya kupoosa mu Gehena. Awe, ndemweba, nati, E o mutiine. Bushe inseba shisano tashishitwa mu makobili yabili ayanono? Na lyo line takuli nangu lumo ululabwa ku cinso ca kwa Lesa. Lelo ne mishishi ya ku mitwe yenu yalipendwa yonse. Mwilatiina; Mwalicindama ukucila inseba ishingi.”—Luka 12:4-7.

6. (a) Mashiwi nshi Yesu alandile ayakosha Abena Kristu? (b) Mulandu nshi Yesu abela uwalinga sana ukutufunda ifya kuba na katiina kuli Lesa?

⁶ Nga ca kuti ababa na katiina kuli Yehova babatiinya ku balwani no kubeba ukuleka ukubombela Lesa, kuti baibukisha ifyo Yesu afundile abasambi ilyo atile: “Onse uunsumina pa menso ya bantu, no Mwana wa muntu akamusumina pa menso ya bamalaika ba kwa Lesa. Lelo uwankaana pa menso ya bantu akakaanwa pa menso ya bamalaika ba kwa Lesa.” (Luka 12:8, 9) Aya mashiwi yalilenga Abena Kristu ukukosa, sana sana nga ni balya  baba mu fyalo umo ubuteko bwabinda ukupepa kwa cine. Ababa muli ifi fyalo balatwalilila ukulumbanya Yehova mu bumfisolo pa kulongana kwa Bena Kristu na mu mulimo wa kushimikila. (Imilimo 5:29) Yesu e o bonse tulingile ukupashanya ukuba na ‘katiina ka bukapepa.’ (AbaHebere 5:7) Ilyo Baibolo yalelanda pali Yesu mu busesemo, yatile: “Pali wene pakekalo mupashi wa kwa Yehova, umupashi wa . . . katiina ka kuli Yehova. Ukupekwa kwakwe kukaba mu katiina ka kuli Yehova.” (Esaya 11:2, 3) E ico kanshi, Yesu e walinga sana ukutufunda ubusuma bwaba mu kukwata akatiina kuli Lesa.

7. (a) Kuti twatila Abena Kristu bakonka shani filya Davidi aebele abantu bakwe ukucita? (b) Bushe abafyashi kuti bapashanya shani Davidi?

⁷ Kuti twatila bonse abapashanya Yesu no kukonka ifyo asambilishe, bacita ifyalingana ne fyo Davidi aebele abantu bakwe ilyo atile: “Iseni, mwe bana, umfweni kuli ine; imusambilishe akatiina ka kuli Yehova.” (Amalumbo 34:11) Cali fye bwino kuli Davidi ukwita abantu bakwe ukuti “abana,” pantu e wali intungulushi yabo kabili balimucindike. Davidi na o aleafwa abantu bakwe ukuba na katiina kuli Lesa pa kuti batwalilile ukulaumfwana no kupaalwa na Lesa. Ala kuti cawama nga ca kuti abafyashi Abena Kristu baba nga Davidi! Yehova alibapeela amaka pa bana babo abaume na bana babo abanakashi aya ‘kubakusha mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.’ (Abena Efese 6:4) Abafyashi lyonse fye nga balelanda na bana pa fya kwa Lesa no kulatungulula isambililo lya Baibolo ilya lupwa, awe ninshi abana babo bakakula bwino pantu bakaba na katiina kuli Yehova.—Amalango 6:6, 7.

Ifyo Tufwile Ukulacita nga Twaliba na Katiina Kuli Lesa

8, 9. (a) Busuma nshi bufuma mu kuba na katiina kuli Lesa? (b) Bushe ukulama ululimi lwesu e kutila shani?

⁸ Nge fyo tulandilepo kale, ukuba na katiina kuli Yehova takutuletela ubulanda. Davidi aipwishe ukuti: “Nani umuntu abekelwo mweo, atemwe nshiku ku kumonamo ubusuma?” (Amalumbo 34:12) Ca cine sana, kano fye nga twaba na katiina kuli Yehova, e lyo twingakokola pano calo no kuba ne nsansa. Na lyo line, calyanguka ukulanda fye ukuti, “Ndatiina Lesa.” Apaba akantu ni pa kuba ne mibele iilanga ukuti ifyo tulanda, e fyo twaba. Kanshi Davidi akonkanyapo ukulondolola ifyo twingacita pa kulanga ukuti twaliba na katiina kuli Lesa.

⁹“Lamo lulimi lobe ku bubi, ne milomo yobe ku kusoso bucenjeshi.” (Amalumbo 34:13) Umupashi wa kwa Lesa wayafwile umutumwa Petro ukwambula amashiwi yaba pali ici cikomo mu Amalumbo 34 ilyo alefunda Abena Kristu ukutemwana nga aba bwananyina. (1 Petro 3:8-12) Ukulama ululimi lwesu ku bubi kupilibula ukuti tatufwile ukulatandanya amalyashi ya bufi no kuba aba lwambo. Ifwe tukalaesha sana ukulanda ifingakuula abanensu. Na kabili, tukalalwisha na maka yonse ukushipa no kulanda icishinka.—Abena Efese 4:25, 29, 31; Yakobo 5:16.

10. (a) Londololeni ifyo cipilibula ukutaluka ku bubi. (b) Bushe ifisuma ifyo tufwile ukucita ni finshi?

¹⁰“Fuma ku bubi, no kucite cisuma, fwayo mutende no kuusupila.” (Amalumbo 34:14) Tatucita ifyo Lesa abinda, pamo nga ubulalelale no bucende, ukutamba ifye shiku, ukwiba, ukucetekela ifya fibanda ne mipashi, ulukaakala, bucakolwa, no kubomfya imiti ikola. Na kabili, tatutamba ifya musango yu pantu fyalibipa sana. (Abena Efese 5:10-12) Ifwe tubomfya inshita yesu ku kucita ifisuma. Icawamisha ico twingacita kubombako lyonse umulimo wa kushimikila abantu ifya Bufumu no kupanga abasambi, ukubafwa ukuti na bo bakapusuke. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ifisuma na fimbi ifyo twingacita, kupekanya ukulongana kwesu ukwa Bena Kristu no kusangwako, ukusangula indalama sha mulimo wa mwi sonde lyonse, ukusakamana Ing’anda ya Bufumu iya pa mwesu, no kubika amano ku Bena Kristu banensu abalekabila ubwafwilisho.

11. (a) Bushe Davidi alecita shani nga filya fine afundile bambi ukuti bafwile ukuba no mutende? (b) Cinshi mwingacita nga mulefwaya ‘ukusupila umutende’ mu cilonganino?

¹¹ Davidi e o bonse bengasambililako pantu alefwaya sana ukuba uwa mutende kuli bambi. Kwali imiku ibili iyo Davidi aali no kwipaya Shauli nga alefwaya. Imiku yonse ibili, Davidi taipeye imfumu Shauli, alandile fye nankwe mu mucinshi, ukwenekela ukuti nakalimo balatampa ukumfwana na kabili. (1 Samwele 24:8-11; 26:17-20) Kuti  twacita shani nga kwacitika ifilemoneka ukuti fyalaleta icimfulumfulu mu cilonganino? Tufwile ‘ukufwayo mutende no kuusupila.’ Kanshi, nga twamona ukuti tatuleumfwana bwino sana no wasumina munensu, natukonke ifyo Yesu atufundile ilyo atile: “Utale uwikishanye na munonko.” Nga twatala twawikishanya, e lyo twingatwalilila ukubomba imilimo imbi mu kupepa kwa cine.—Mateo 5:23, 24; Abena Efese 4:26.

Mukamwenamo Sana nga Mwaba na Katiina Kuli Lesa

12, 13. (a) Finshi ababa na katiina kuli Lesa bamwenamo pali ino nshita? (b) Cilambu nshi icisuma sana ico bakapepa ba cishinka bali no kupoka nomba line?

¹²“Amenso ya kwa Yehova alosha pa balungama, na matwi yakwe alosha ku nkuuta yabo.” (Amalumbo 34:15) Ifyo Lesa acingilile Davidi ilyo alebutuka Shauli filatulenga ukushininkisha ukuti aya mashiwi ya cine. Muno nshiku, tulaba ne nsansa na ku mutima kulabuuta pantu twalishiba ukuti Yehova alatucingilila. Twalicetekela ukuti lyonse akalatwafwa, nangu fye kucitike fimo ifingatusakamika sana. Twalishiba ukuti nomba line, bakapepa ba cine aba kwa Lesa bali no kusanswa kuli Goge wa ku Magoge nge fyo ubusesemo bulanda, kabili pakakonka ‘ubushiku bwa kwa Yehova ubukulu kabili ubwa kutiinya.’ (Yoele 2:11, 31; Esekiele 38:14-18, 21-23) Tatufwile ukutiina fyonse ifikacitika, pantu kuli ifwe cikaba nga filya Davidi alandile ilyo atile: “Abalungami balakuuta, na o Yehova alomfwa, alabapokolola na mu fya kumanama fyabo fyonse.”—Amalumbo 34:17.

¹³ Ala cikawama ukubako iyo nshita ilyo Yehova akalenga ishina lyakwe ilya lulumbi ukucindikwa! Tukacindika nga nshi Yehova no kumutatakula ne mitima yesu yonse kabili abalwani ba kwa Lesa bonse bakonaulwa nakalya nakalya. “Icinso ca kwa Yehova cili pa bacito bubi, ku kufite ciibukisho cabo pano isonde.” (Amalumbo 34:16) Ala mwe bantu cikawama pantu abatiina Lesa bakalubuka no kwingila mu calo cipya ica kwa Lesa umukaba fye abalungama!

Amalayo Ayatwafwa Ukushipikisha

14. Mashiwi nshi aya mu Baibolo ayengatwafwa ukushipikisha ilyo tulecula?

¹⁴ Pali ino nshita, tufwile ukushipikisha nga tulefwaya ukutwalilila ne cumfwila kuli Yehova muli cino calo cabipa kabili ica macushi. Ukuba na katiina kuli Lesa kulatwafwa sana ukuba ne cumfwila kuli wena. Pa mulandu wa kuti tuleikala mu nshita sha bwafya, ababomfi ba kwa Yehova bamo balacula sana ica kuti balomfwo bulanda icine cine kabili baba nga baputuke misana. Na lyo line, tabafwile kutwishika ukuti nga bacetekela fye Yehova, akabafwa ukushipikisha. Amashiwi ya kwa Davidi yalatusansamusha sana aya kuti: “Yehova aba mupepi na ku baputuke misana, kabili abafunshike mitima alabapususha.” (Amalumbo 34:18) Pa kutukoselesha, Davidi alandile no kuti: “Ifibi ifiponeno walungama fingi, lelo kuli ifyo fyonse Yehova alamupokolola.” (Amalumbo 34:19) Nangu ifyabipa ifingatucitikila fifule shani, Yehova alikwata amaka ya kutupokolola.

15, 16. (a) Kayofi nshi Davidi aumfwile ilyo apwile fye ukushika Amalumbo 34? (b) Cilayo nshi cikatwafwa ukushipikisha ilyo tulecula?

 ¹⁵ Tapakokwele na kukokola ukufuma apo apwilile ukushika Amalumbo 34, Davidi alyumfwile akayofi kaponene abena Nobu, Shauli alofeshe abantu bonse muli ulya musumba, kumo na bashimapepo abengi. Davidi afwile alyumfwile ububi sana ilyo aibukishe ukuti icalengele Shauli ukulofya abena Nobu, mulandu wa kuti alipitileko! (1 Samwele 22:13, 18-21) Davidi afwile alipepele kuli Yehova ukumukosha pali ilya nshita, kabili afwile alisansamwike ilyo atontonkenye pa cilayo ca kwa Lesa ica kubuuka kwa “balungama.”—Imilimo 24:15.

¹⁶ Na ifwe bene isubilo lya kubuuka lilatukosha. Twalishiba ukuti nangu abalwani besu batucite ica musango shani, nelyo fye ukutwipaya, tatwakashale ababula isubilo. (Mateo 10:28) Ifi fine e fyo na Davidi aishibe pantu atile: “Abaka amafupa [ya mulungami] yonse; talyafunikapo nangu limo.” (Amalumbo 34:20) Ubu busesemo bwalifikilishiwe ilyo baipeye Yesu. Nangu ca kuti Yesu afwile imfwa ya bunkalwe, takwali ifupa lyakwe nangu limo ‘ilyafunike.’ (Yohane 19:36) Mu kufikilishiwa na kumbi ukwa mampalanya, ubusesemo bwaba pa Amalumbo 34:20 butulaya ukuti Abena Kristu basubwa na banabo aba mwi bumba likalamba, nangu bacule shani, takwaba icikabalenga ukushala ababula isubilo. Kanshi mu mampalanya, kuti twatila takwakabe ifupa lyabo nangu limo ilikafunika.—Yohane 10:16.

17. Bushe abashileka kupata abantu ba kwa Yehova cikababipila shani?

¹⁷ Ala ababifi bena mwandini cikababipila. Nomba line, bali no kulobolola ububifi ubo babyele. “Ububi bukalengo mubifi ukufwa, kabili abapato walungama bakalingwa aba mulandu.” (Amalumbo 34:21) Bonse abatwalilila ukukaanya abantu ba kwa Lesa, cikababipila sana. Ilyo Yesu Kristu akasokololwa, “bakamono kukandwa kwa bonaushi bwa muyayaya.”—2 Abena Tesalonika 1:9.

18. Caba shani kwati ababa mwi “bumba likalamba” balilubuka kale, kabili cikaba shani kuli bena ku ntanshi?

¹⁸ Davidi asondwelela Amalumbo 34 na mashiwi ya kukoselesha aya kuti: “Yehova alubule myeo ya babomfi bakwe; kabili onse uwa mu booba muli wene takalingwe uwa mulandu.” (Amalumbo 34:22) Ku kupwa kwa myaka 40 iya bufumu bwakwe, Davidi Imfumu atile: ‘[Lesa] alubwile umweo wandi mu kumanama konse.’ (1 Ishamfumu 1:29) Nge fyo cali kuli Davidi, nomba line, ababa na katiina kuli Yehova bakomfwa bwino nga baibukisha ifyacitike kale, bakatemwa ukwishiba ukuti Lesa alibabelelo luse pa membu shabo isha kale no kubapokolola ku macushi yonse. Fino tulelanda, Abena Kristu basubwa abengi balipoka kale icilambu cabo ica kwikala ku muulu. “Ibumba likalamba” na lyo ukufuma mu fyalo fyonse lilelongana ku kubombela Lesa pamo na bamunyina ba kwa Yesu abashala pano calo kabili na bo bene Yehova abamona ukuti balisanguluka ilyo balemupepa. Ne calenga mulandu wa kuti balicetekela mu maka ya cilubula ca mulopa wasuumine uwa kwa Yesu. Mu Buteko bwa kwa Kristu ubwa Myaka Ikana Limo, bakamwenamo ukufikapo mu cilubula, mpaka ne lyo bakafika na pa kupwililika.—Ukusokolola 7:9, 14, 17; 21:3-5.

19. Bushe ababa mwi “bumba likalamba” bapampamina pa kutwalilila ukucita finshi?

¹⁹ Cinshi cikalenga Lesa ukupeela “ibumba likalamba” ilya bakapepa bakwe amapaalo yonse aya? Mulandu wa kuti balatwalilila ukutiina Yehova, balamucindika nga nshi ilyo balemubombela, kabili balamumfwa. Kanshi ca cine, akatiina ka kuli Yehova kalatulenga ukuba ne nsansa pali nomba, kabili kalatwafwa ‘ukwikatisha ku bumi ubwine bwine,’ ubumi bwa muyayaya mu calo cipya ica kwa Lesa.—1 Timote 6:12, 18, 19; Ukusokolola 15:3, 4.

Bushe Muleibukisha?

• Mulandu nshi tufwile ukubela na katiina kuli Lesa, kabili bushe ukuba na katiina kuli Lesa e kutila shani?

• Bushe ukuba na katiina kuli Lesa kukatulenga ukuba ne mibele ya musango shani?

• Busuma nshi bufuma mu kuba na katiina kuli Lesa?

• Malayo nshi ayatwafwa ukushipikisha?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 26]

Ubuteko nga bwalibabinda, ababa na katiina kuli Yehova balacenjela

[Icikope pe bula 28]

Icawamisha ico twingacitila abanensu, kubashimikilako imbila nsuma ya Bufumu