Pashanyeni Yehova Uwaba ne Cikuuku

YEHOVA LESA e mwine wa cikuuku kabili e cilangililo cisuma ico twakwata ku cikuuku kabili alanga icikuuku mu nshila ishingi ku bantu, na ku bashitasha na babifi bene, alabakoselesha ukulapila. (Luka 6:35) Abena Kristu nabo apo balisenda ikoli lya kwa Kristu, balabakonkomesha ukufwala icikuuku no kukwata ifisabo fya mupashi wa kwa Lesa, apaba ne cikuuku. (Abena Galatia 5:22; Abena Kolose 3:12) Nga bacite fi balaishininkisha abene nga bakapyunga wa kwa Lesa.—2 Abena Korinti 6:4-6.

Uluse lwa kwa Yehova

Uluse mubele wacindama uwa kwa Yehova Lesa ulo acankilwamo, kabili lulamoneka muli fyonse fye ifyo acitila ababomfi bakwe. (Amalumbo 36:7) Lesa akaana kukwata luse, abantu nga ni kale bafwa. (Inyimbo sha Bulanda 3:22) E calengele ukuti Mose apapaatile abena Israele bacisanguka, pa kuti ishina lya kwa Yehova ilikulu talipontelwe kabili na pa mulandu wa kuti ni Lesa wa luse.—Impendwa 14:13-19.

Amalembo yatulanga ukuti uluse lwa kwa Yehova, e kuti ukutemwa ukwa cishinka, lumonekela mu nshila ishingi kabili mu nshita yalekanalekana—mu kupususha no kulubula, mu kubaka no kucingilila, kabili no kupokolola ku macushi ayengi. (Amalumbo 6:4; 31:16, 21; 40:11) Ku luse lwine ulu, abasalwa ba kwa Lesa balafwilishiwa.—Amalumbo 44:26.

Lintu abena Israele baile balefula, uluse lwa kwa Yehova lwalitwalilile ukukula pali bena pa mulandu wa cipangano. (Ukufuma 15:13) Ifi fine e fyo cali kuli Davidi, na Esra na bantu abo bali nabo, Yehova alibabelele uluse. (2 Samwele 7:15; Esra 7:28; 9:9) Pa kusunga icipangano ica bufumu ico apangene na Davidi, Yehova talekele ukulanga uluse lwakwe nangu fye ni lintu Yesu afwile pantu Alibuushishe Yesu “uwa bucishinka” ilyo bwafikilishiwe ubusesemo ubutila: “Nkamupeela ifya kutemwa kwa cishinka kuli Davidi ifya cine cine.”—Imilimo 13:34; Esaya 55:3.

Ulu luse ulo Yehova akwata e lulenga abantu ukwisa kuli ena. (Yeremia 31:3) Balatootela Yehova pa luse lwakwe, balamucindika no kumulumbanya pa luse lwine ulu, kabili balebako abantu bambi pa luse lwakwe. Na ka cine, uluse lwa kwa Lesa lwaba kwati ni nshila isuma umwa kwenda.—Amalumbo 25:10.

Ilingi line iyi mibele iyo Yehova akwata iya luse, tayapusana ne mibele yakwe imbi iisuma iyo akwata. Ni Lesa wa luse, alasenamina, wa cishinka, alelela, mulungami, wa mutende, ni kapingula kabili wa mulinganya.—Ukufuma 34:6; Nehemia 9:17; Amalumbo 85:10.

Icikuuku ca kwa Lesa

Pali fyonse ifyo Yehova Lesa acita, icaibela icalanga sana ukuti wa cikuuku ku bantu bonse ca kutila, alitulubula ku mfwa ukupitila mu mulopa wa Mwana wakwe uo atemwa Yesu Kristu. (Abena Efese 1:7) Ici cine icikuuku ca kwa Lesa cilapususha imisango yonse iya bantu. (Tito 2:11) Kanshi ukutontonkanya  no kulanda kwa kwa Paulo kwali fye bwino ilyo atile: “Awe nga ni ku cikuuku ca bupe fye, ninshi te ku milimo kabili iyo; pantu nga te ifyo, ici cikuuku ca bupe fye te kuti cibe kabili icikuuku iyo.”—Abena Roma 11:6.

Takwaba kalemba umbi uwalanda sana pa cikuuku ca kwa Lesa nga Paulo, mu makalata yakwe 14 alandapo imiku 90. Paulo alishibe icikalamba ico alandile sana pa cikuuku ca kwa Yehova, pantu kale ali “uwa miponto kabili kapakasa kabili uwa musaalula.” Atila: “Lelo, nabelelwe uluse, pantu nshaishibe kabili nacitiile mu kubule citetekelo. Lelo icikuuku ca bupe fye ica kwa Shikulwifwe califulishe ukucishamo pamo ne citetekelo no kutemwa ukwa muli Kristu Yesu.” (1 Timote 1:13, 14) Paulo takeene cilya cikuuku filya bamo mu buwelewele bakaana, lelo wena ali-itemenwe ukusumina no kutootela kabili akonkomeshe bambi abapokelela icikuuku ca kwa Lesa ‘ukukanacipokela ibusha.’—Imilimo 20:24.

Uluse lwa Muntu

Baibolo yalilanda pa bantu abengi abalangile uluse abantu banabo. Katulande pali Sara. Sara alangile umulume wakwe ukutemwa ukwa cishinka ilyo bali mu calo ca balwani babo, alimucingilile ilyo atile ni ndume yandi. (Ukutendeka 20:13) Yakobo na o aebele Yosefe ukutila amulaye ukuti akamucitila uluse nga akaana ukumushiika mu Egupti. (Ukutendeka 47:29; 50:12, 13) Rahabu na o alilombele abena Israele ukuti bakacitile uluse aba mu ng’anda yakwe nga babaleka abatuntulu, filya fine na o alangile uluse ku nengu sha ku Israele. (Yoshua 2:12, 13) Boasi alitashishe Ruti pa fyo acitile bambi uluse. (Ruti 3:10) Yonatani aebele Davidi ukuti amucitile uluse no kucitila uluse aba mu ng’anda yakwe.—1 Samwele 20:14, 15.

Ifilenga abantu ukumfwila abantu banabo uluse fyalilekanalekana. Ifingi ifisuma ifyo tucita ku bantu banensu mu bwikashi tubacitila ku cilela fye, nangu kubafwa kwine tubafwa fye ku luse, lelo te kutila tucitila umulandu wa kuti tuli bantu ba kwa Lesa. (Linganyeniko Imilimo 27:1, 3; 28:1, 2.) Kuli ulya umwina musumba uwaleikala mu Betele, ico bamucitile uluse ni co nabo baleenekela ukuti na o akabacitila ifyo bakafwaya. (Abapingushi 1:22-25) Limo limo uwalelomba ukubelelwa uluse alelomba ukuti na o bakamucitile icisuma, limbi ico uyo muntu alelombela mulandu wa kuti ali mu bwafya ubukalamba. (Ukutendeka 40:12-15) Nomba limo limo abantu balelaba ukucitila abanabo uluse.—Ukutendeka 40:23.

Nge fyo Amapinda yalangilila, abantu abengi bonse babilo luse lwabo, lelo aba cishinka abebukisha ukucitila abanabo uluse banono. (Amapinda 20:6) Shauli na Davidi bena balibukishe uluse ulo bambi babacitile, kabili cimoneka no kuti bashamfumu ba mu Israele balebebukishisha ku luse ulo balecita, bakateka abasenshi bena tabakwete luse. (1 Samwele 15:6, 7; 2 Samwele 2:5, 6; 1 Ishamfumu 20:31) Kwali inshita imbi iyo Davidi alangile uluse lelo abantu balikeene, bena balemona kwati pali icalengele ukuti acite filya.—2 Samwele 10:2-4.

Bonse abalefwaya ukupaalwa na Lesa balingile “ukutemwo luse” no ‘kucita uluse ne nkumbu umuntu onse kuli munyina.’ (Mika 6:8; Sekaria 7:9) Amapinda yatila: “Icafwaikwa mu muntu cishinka,” kabili alapaalwa sana. (Amapinda 19:22; 11:17) Lesa alibukishe kabili alitemenwe uluse ulo alangile abena Israele ilyo bali fye abanono. (Yeremia 2:2) Ilyo batampile ukumoneka “nga amakumbi ya lucelo, kabili ngo mume uulukuta bwangu,” Yehova tatemenwe, atile, pantu “uluse e lo mbekelwamo, ilambo iyo.”—Hosea 6:4, 6.

Abena Israele balibalungike pa kukanaba aba luse, ukubalungika kwine na ko lwali luse lwa kwa Lesa. (Hosea 4:1) Na kabili, balya bantu balibapandileko amano ukubwelela kuli Lesa nga bakwata uluse no mulinganya. (Hosea 12:6) Iyi mibele ilafwaikwa inshita yonse nga ca kuti umo alefwaya ukutemwikwa kuli Lesa na ku bantu.—Yobo 6:14.