Bushe Kuti Twaicingilila Shani Ku Fibanda?
Bushe Kuti Twaicingilila Shani Ku Fibanda?
“Bamalaika abashasungile ififulo fyabo ifya kubalilapo lelo bashile ubwikalo bwabo ubwalinga, [Lesa] abasungila mu fikakilo fya pe umwafiita fititi ukulolela ubupingushi pa bushiku bukalamba.”—YUDA 6.
1, 2. Mepusho nshi twingepusha pali Satana Kaseebanya ne fibanda fyakwe?
UMUTUMWA Petro asokele Abena Kristu ukuti: “Beni abalola, cenjeleni. Icibambe cenu, Kaseebanya, endauka nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.” (1 Petro 5:8) Umutumwa Paulo na o alembele pa fibanda ukuti: “Nomba nshilefwaya imwe ukuba abakumako ku fibanda. Te kuti mulenwena mu lukombo lwa kwa Yehova no lukombo lwa fibanda; te kuti muleliila pe ‘tebulo lya kwa Yehova’ ne tebulo lya fibanda.”—1 Abena Korinti 10:20, 21.
2 Kanshi Satana Kaseebanya ne fibanda ni bani? Baishilebako shani, kabili ni lilali? Bushe ni Lesa e wababumbile? Bushe maka ya musango nshi bakwata pa bantunse? Bushe kuli ifyo twingacita pa kuti tuicingilile kuli bena?
Bushe Satana ne Fibanda Baishilebako Shani?
3. Bushe malaika wa kwa Lesa aishileba shani Satana Kaseebanya?
3 Ilyo abantunse babapangile no kubabika mwi bala lya Edeni, malaika wa kwa Lesa alipondweke. Cinshi calengele ukuti apondoke? Ni pa mulandu wa kuti alefwaya ifyacilile pa cifulo akwete mu kuteyanya kwa kwa Yehova ukwa ku muulu. Ilyo Adamu na Efa bababumbile, Satana abatunkile ukuleka ukulapepa no kumfwila Yehova pa kuti balepepa wena no kulamumfwila. Lintu apondokele Lesa no kutunka abantunse ba kubalilapo ukubembukila Lesa, uyu malaika aishileba Satana Kaseebanya. Mu kuya kwa nshita, bamalaika na bambi balipondokele Lesa. Cinshi bacitile?—Ukutendeka 3:1-6; Abena Roma 5:12; Ukusokolola 12:9.
4. Cinshi bamalaika bamo bacitile pa ntanshi ya Lyeshi mu nshiku sha kwa Noa?
4 Amalembo ya mushilo yatweba ukuti pa ntanshi ya Lyeshi mu nshiku sha kwa Noa, bamalaika bamo batendeke ukukumbwa abanakashi pe sonde. Baibolo itila ulunkumbwa lwalengele ‘abana baume ba kwa Lesa [aba ku muulu] ukumona abana banakashi ba bantu ifyo bawama; kabili baibuulile abakashi onse uo asalilepo.’ Apo bamalaika tababapangile ukuti baleupa, calengele ukuti bafyale abana amapaka abo baleita ukuti abaNefili. (Ukutendeka 6:2-4) Aba bamalaika bapulile mu mafunde ya kwa Yehova kabili bakonkele Satana uwabalilepo ukupondokela Yehova.
5. Ilyo Yehova aletele Ilyeshi ilikalamba pe sonde, cinshi cacitike kuli bamalaika abapondweke?
5 Ilyo Yehova aletele Ilyeshi pa calo, abaNefili na banyinabo balifwile. Lelo bamalaika abapondweke bashile imibili yabo iya buntunse no kubwelelamo ku muulu. Nangu bacitile fyo, tababwelele ku “fifulo fyabo ifya kubalilapo” ifyo Lesa abapeele. Babapoosele mu mfifi ya mampalanya “umwafiita fititi” umo Baibolo ita ukuti Tartari.—Yuda 6; 2 Petro 2:4.
6. Bushe ifibanda fitunka abantu ukulacita finshi?
6 Ukutula fye apo babapokela “ififulo fyabo ifya kubalilapo,” aba bamalaika ababifi babombela pamo na Satana kabili bacita ifyabipa ifyo afwaya. Ukufuma ilya nshita, ifibanda tafyakwata amaka ya kufwala imibili ya buntunse. Lelo, filatunka abaume na banakashi ukulacita imisango yonse iye shiku. Na kabili ifibanda filatunka abantu ukucetekela sana imipashi pamo nga ukulacita amalele, ubuloshi, voodoo, no kulaya mu kubukisha. (Amalango 18:10-13; 2 Imilandu 33:6) Bonse, Satana na bamalaika ababifi, bakabonaula ku ciyayaya. (Mateo 25:41; Ukusokolola 20:10) Lelo pali ino nshita tulingile ukuba abashangila no kuicingilila kuli Satana ne fibanda fyakwe. Kanshi nacicindama sana ukwishiba amaka Satana akwata e lyo ne fyo twingaicingilila kuli ena ne fibanda fyakwe.
Amaka Satana Akwata
7. Bushe maka ya musango nshi Satana akwata pa bantu mu calo?
7 Pa myaka iingi nga nshi Satana alaseebanya Yehova. (Amapinda 27:11) Kabili alatunka abantu abengi sana ukulacita ifyabipa. Pali 1 Yohane 5:19 patila: “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” E mulandu wine Kaseebanya alefwaila ukupeela Yesu ulupaka lonse no bukata bwa “mabufumu yonse aya pe sonde.” (Luka 4:5-7) Ilyo umutumwa Paulo alelanda pali Satana atile: “Awe, imbila nsuma iyo tubila nga yafimbwa, ninshi ku baleloba e ko yafimbwa, muli abo lesa wa bwikashi buno apofwisha amatontonkanyo ya bashasumina, ku kulesha ukubalika muli bene ulubuuto lwa mbila nsuma ya bukata bwa kwa Kristu, uuli cipasho ca kwa Lesa.” (2 Abena Korinti 4:3, 4) Satana “wa bufi kabili e wishi wa bufi,” lelo alaifungushanya pa kuti amoneke kwati ni “malaika wa lubuuto.” (Yohane 8:44; 2 Abena Korinti 11:14) Alikwata amaka ne nshila isho apofwishishamo amantontonkanyo ya bakateka na bantu bateka. Satana alilufya abantu ukupitila mu malyashi ya bufi aya muli cino calo na mu fisumino fya bufi.
8. Baibolo yalandapo shani pa maka Satana akwata?
8 Ifyacitike mu myaka ya ba530 B.C.E. mu nshiku sha kwa kasesema Daniele filanga ukuti Satana alikwata sana amaka. Ilyo Yehova atumine malaika ukuyakoselesha Daniele, malaika balimucilikile ku cibanda ico Baibolo ita ukuti “mboswa wa bufumu bwa Persia.” Malaika wa kwa Lesa bamucilikile pa nshiku 21 mpaka “Mikaele, umo wa muli bamboswa bakasomo” aishile mu kumwafwa. Ili line lyashi lyalanda na pa cibanda icitwa ukuti “mboswa wa ku Yabani.” (Daniele 10:12, 13, 20) Pa Ukusokolola 13:1, 2, na po Satana bamulondolola kwati “cing’wena” icipeela iciswango ca bupolitiki “amaka ya ciko ne cipuna ca ciko ica bufumu no lupaka lukalamba.”
9. Bushe Abena Kristu balwishanya na finshi?
9 Kanshi e mulandu wine umutumwa Paulo alembele ukuti: “Ukushomboka kwesu, te ku mulopa no mubili, lelo ku mabuteko, kuli bamulopwe, kuli bakateeka ba calo aba mfifi ino, ku fimipashi fya bubifi mu mekalo ya mu muulu.” (Abena Efese 6:12) Satana Kaseebanya e ntungulushi ya fibanda ifishimoneka kabili na pali ino ine nshita ficili filatunka bakateka na bantunse abengi. Fibatunka ukucita imisoka iyabipisha pamo nga ukwipayaulula kwa kufwaya ukukufya umutundu, ukusansa kwa tupondo, no bukomi. E ico, nomba natulande pa fyo twingaicingilila kuli ifi fimipashi ifyakwatisha amaka.
Kuti Twaicingilila Shani ku Fibanda?
10, 11. Bushe kuti twaicingilila shani kuli Satana na bamalaika bakwe ababifi?
10 Te kuti tucimfye Satana na bamalaika ababifi ku maka na mano yesu. Umutumwa Paulo atufunda ukuti: “Mulekosa muli Shikulu na mu maka ya bukose bwakwe.” Tufwile ukulomba Lesa ukutucingilila. Paulo asosele no kuti: “Fwaleni ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa ukuti mube na maka ya kwiminina ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Kaseebanya . . . Buuleni ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa, ukuti mube na maka ya kushangila mu bushiku bwa bubifi, kabili ilyo mwapwishishisha ukucita fyonse, mwiminine ndi.”—Abena Efese 6:10, 11, 13.
11 Imiku ibili, Paulo akonkomeshe Abena Kristu banankwe ukufwala “ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa.” Ishiwi lya kuti “ifyakumanina” lilanga ukutila nga tatubikileko amano te kuti tucimfye ifibanda nga fyatusansa. Fya bulwi nshi ifyo Abena Kristu ba muno nshiku balingile ukufwala ino ine nshita pa kuti bengaicingilila ku fibanda?
Kuti Twacita Shani pa ‘Kwiminina Ndi’?
12. Bushe Abena Kristu kuti baikaka shani icine mu misana?
12 Paulo alondolwele ukuti: “E ico, iminineni ndi, abaikake cine mu misana yenu, kabili abafwala ubulungami nge ca kucinge cifuba.” (Abena Efese 6:14) Ifya bulwi fibili ifyo balandapo pano ca kuikaka nelyo ilamba ne ca kucinga icifuba. Umushilika aleikaka sana ilamba ilya kucinga umusana e lyo alesomekamo no lupanga ulwafina. E ico, na ifwe bene tulingile ukuikaka sana icine ca mu Baibolo nge fyo umushilika aleikaka ilamba. Nga twacite fyo, ninshi tukalacita ifintu ukulingana ne fyalembwa mu Cebo ca kwa Lesa. Bushe tulabelenga Baibolo cila bushiku? Bushe tubelengela pamo no lupwa lonse? Bushe tulabebeta ilembo cila bushiku pamo no lupwa lwesu? Na kabili, bushe tulabelenga impapulo ishipya ishisabankanya “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka”? (Mateo 24:45) Nga tulacita ifyo, ninshi tuleesha na maka ukukonka ukufunda kwa kwa Paulo. Na kabili twalikwata amatepu ya vidio na maDVD umwaba ukufunda kwa mu malembo. Ukulakonka lyonse ifyo Baibolo ilanda kuti kwatwafwa ukulapingulapo bwino kabili kuti kwatucingilila ku kucita ifyabipa.
13. Kuti twacingilila shani umutima wesu uwa mampalanya?
13 Ica kucinga icifuba ico umushilika alefwala calecingilila icifuba cakwe, umutima, ne filundwa fimbi ifya mubili ifyacindama. Umwina Kristu kuti acingilila umutima wakwe uwa mampalanya, e kuti umuntu wabelama uwa mu mutima, nga ca kuti natemwa ubulungami bwa kwa Yehova e lyo alekonka na mafunde ya kwa Yehova ayalungama. Ica kucinga icifuba ica mampalanya cilatucingilila ku kwangusha Icebo ca kwa Lesa. Nga ‘twapata ububi, no kutemwa ubusuma,’ tukatalusha amakasa yesu ku “nshila yonse iibi.”—Amose 5:15; Amalumbo 119:101.
14. Bushe ukufwala ‘ku nkasa shesu insapato sha mbila nsuma iya mutende’ kupilibula cinshi?
14 Ilingi line abashilika abena Roma balefwala insapato ishakosa isho balebutauka nasho intamfu iitali mu misebo iyacilingenye umusumba. Bushe amashiwi ya kuti “ku nkasa shenu fwaleni insapato sha mbila nsuma iya mutende,” yapilibula cinshi ku Bena Kristu? (Abena Efese 6:15) Yapilibula ukuti twaliipangasha ukubomba umulimo wesu. Twaliipekanya ukushimikila imbila nsuma iya Bufumu pa nshita ili yonse iyo twingakwanisha. (Abena Roma 10:13-15) Nga tuli abacincila ukubomba umulimo wa kushimikila tukaicingilila ku “micenjelo” ya kwa Satana.—Abena Efese 6:11.
15. (a) Cinshi cilanga ukuti inkwela iikalamba iya citetekelo yalicindama? (b) ‘Mifwi nshi iya mulilo’ iinganenuna icitetekelo cesu?
15 Na kabili Paulo asosele ukuti: “Pali fyonse, buuleni inkwela iikalamba iya citetekelo, e mo muli no kushimisha imifwi yonse iya mulilo iya mubifi.” (Abena Efese 6:16) Ilyo Paulo ashilasosa ukuti buuleni inkwela iikalamba iya citetekelo atalile alanda aya mashiwi yatila “pali fyonse,” ukulanga ukuti ici ca kufwala ca bulwi calicindama sana. E co icitetekelo cesu cifwile ukuba icakosa nga nshi pantu cilatucingilila ku ‘mifwi ya mulilo’ iya kwa Satana kwati ni filya inkwela iikalamba yalecingilila umushilika. Finshi fyaba nge ‘mifwi ya mulilo’ pali ino nshita? Kuti fyaba miponto, no bufi ubwafita fititi ubo abalwani na basangu batubepesha pa kuti benganenuna icitetekelo cesu. Na kabili iyi “mifwi” kuti yaba matunko ya kutemwisha indalama ne fikwatwa ica kuti twalafwaisha ukukwata conse ico twamona no kulafwaya ukucimfyanya na bantu bambi aba mataki, aba kuti nalimo bakwata amayanda yasuma ayakalamba na bamotoka nelyo bafwala ifibekobeko ifya mutengo sana ne fya kufwala ifipya. Nomba te mulandu ne fyo abantu bambi bacita, ifwe tulingile ukuba ne citetekelo icakosa icingatucingilila ku mesho ayaba nge ‘imifwi ya mulilo.’ Bushe kuti twakosha shani icitetekelo cesu kabili kuti twacita shani pa kuti citwalilile ukuba icakosa?—1 Petro 3:3-5; 1 Yohane 2:15-17.
16. Finshi fingatwafwa ukukosha icitetekelo cesu?
16 Nga tulebelenga Baibolo lyonse no kulapepa kuti twapalama kuli Lesa. Kuti twapepa ipepo lya kupaapaata Yehova ukuti atwafwe ukukosha icitetekelo cesu e lyo nga twapepepa, tulingile no kulacita ifyo fine twapepelapo. Ica kumwenako fye, bushe tulabikako amano ukupekanya Ulupungu lwa kwa Kalinda pa kuti tukasukepo? Icitetekelo cesu cikakosa nga ca kuti tulebelenga Baibolo ne mpapulo ishilanda pali Baibolo.—AbaHebere 10:38, 39; 11:6.
17. Bushe kuti twabuula shani “ica kucingo umutwe ice pusukilo”?
17 Ilyo Paulo apwishishe ukulondolola ifya bulwi fya kwa Lesa, afundile Abena Kristu ukuti: “Buuleni ne ca kucingo mutwe ce pusukilo, no lupanga lwa mupashi, e kutila, icebo ca kwa Lesa.” (Abena Efese 6:17) Ica kucinga umutwe ico mushilika alefwala calecingilila umutwe na bongobongo, ifintu ifyo tubomfya pa kupingulapo ifya kucita. Ifi fine e fyo ne subilo lyesu licingilila amantontonkanyo yesu. (1 Abena Tesalonika 5:8) Ukucila ukulatontonkanya sana pa mabuyo ya ku mubili no kufwaisha ukukwata ifyuma, tufwile ukulatontonkanya pe subilo ilyo Lesa atupeela nga filya fine na Yesu acitile.—AbaHebere 12:2.
18. Mulandu nshi tulingile ukubikila sana amano ku kubelenga Baibolo cila bushiku?
18 Na cimbi icingatucingilila ku matunko ya kwa Satana ne fibanda fyakwe cebo ca kwa Lesa, nelyo ubukombe ubwaba mu Baibolo. E mulandu wine tulingile ukubikila amano sana ku kubelenga Baibolo cila bushiku. Ukwishiba bwino sana Icebo ca kwa Lesa kuti kwatucingilila ku bufi bwa kwa Satana, ku malyashi ya bufi ayo abantu abatunkwa ne fibanda bakubanya, na ku malyashi yabipa ayo abasangu basabankanya.
“Muletwalilila Ukupepa Inshita Shonse”
19, 20. (a) Cinshi cili no kucitika kuli Satana ne fibanda fyakwe? (b) Cinshi cingatwafwa ukukosha bucibusa bwesu na Lesa?
19 Inshita ya konaula Satana, ifibanda fyakwe ne calo cabipa naipalama. Satana alishiba ukuti ashala fye ne “nshita inono.” Aliba ne cipyu kabili alalwisha “ababaka amafunde ya kwa Lesa kabili abakwata umulimo wa kushimika ubunte bwa kwa Yesu.” (Ukusokolola 12:12, 17) Kanshi calicindama sana ukuicingilila kuli Satana ne fibanda fyakwe.
20 Ala tulingile ukutasha nga nshi pali uku kufunda kwa kufwala ifya bulwi ifya kwa Lesa ifyakumanina! Paulo alekeleshe ukufunda kwakwe pa fya bulwi ifya kwa Lesa na ya mashiwi ayatila: “Mu mipepele yonse ne mipaapaatile muletwalilila ukupepa inshita shonse mu mupashi. Kabili pa kucite co muleba abalola inshita yonse no kupaapaatilako aba mushilo bonse.” (Abena Efese 6:18) Ipepo kuti lyakosha bucibusa bwesu na Lesa kabili kuti lyatwafwa ukuba abalola. Natutwalilile ukulaumfwila ukufunda kwa kwa Paulo no kutwalilila ukulapepa pantu ici cikatwafwa ukuicingilila kuli Satana ne fibanda fyakwe.
Finshi Mwasambilila?
• Satana ne fibanda fyakwe baishilebako shani?
• Maka ya musango nshi Kaseebanya akwata?
• Bushe kuti twaicingilila shani kuli Satana ne fibanda fyakwe?
• Bushe kuti twafwala shani ifya bulwi fyakumanina ifya kwa Lesa?
[Amepusho]
[Ifikope pe bula 26]
“Abana baume ba kwa Lesa bamona abana banakashi ba bantu”
[Icikope pe bula 28]
Bushe kuti mwalumbula ifya bulwi fya kwa Lesa mutanda [6]?
[Ifikope pe bula 29]
Bushe ukulacita ifi kuti kwatucingilila shani kuli Satana ne fibanda fyakwe?