Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Ifyo Bamalaika Bafwa Abantu

Ifyo Bamalaika Bafwa Abantu

Ifyo Bamalaika Bafwa Abantu

“Pa numa ya ifi namwene malaika umbi aleika mu muulu, ali na maka yakalamba . . . Kabili abilikishe ishiwi likalamba, ati: ‘Nawa! Babiloni Mukalamba nawa!’”—UKUSOKOLOLA 18:1, 2.

1, 2. Cinshi cilanga ukuti Yehova apeela bamalaika umulimo wa kucita ukufwaya kwakwe?

ILYO ali pa cishi ca Patmo muli bunkole, umutumwa Yohane umukoloci bamulanga ifimonwa fya mu kusesema. Pa numa ya ‘kupuutwamo’ no mupashi atendeka ukumona ifilecitika mu “bushiku bwa kwa Shikulu.” Ubu bushiku bwatendeka lintu Yesu Kristu bamubika pa cipuna ca Bufumu mu 1914 kabili bwatwalilila ukufika ku mpela ya kuteka kwa Myaka Ikana Limo.—Ukusokolola 1:10.

2 Yehova Lesa talangile Yohane ifi fimonwa mu kulungatika, kwali abo abomfeshe. Pa Ukusokolola 1:1 patila: “Ukusokolola kwa kwa Yesu Kristu, uko Lesa amupeele, ku kulanga abasha bakwe ififwile ukucitika bwangu bwangu. Kabili atumine malaika wakwe, na muli wene akulangile mu fishibilo ku musha wakwe Yohane.” Ukupitila muli Yesu, Yehova abomfeshe malaika ukulanga Yohane ifisuma ifyali no kucitika mu “bushiku bwa kwa Shikulu.” Kwali inshita na imbi ilyo Yohane ‘amwene malaika umbi aleika mu muulu, ali na maka yakalamba.’ Mulimo nshi uyu malaika alebomba? “Abilikishe ishiwi likalamba, ati: ‘Nawa! Babiloni Mukalamba nawa!’” (Ukusokolola 18:1, 2) Uyu malaika wa maka bamupeele umulimo wa kubilisha ukuwa kwa Babiloni Mukalamba, ubuteko bwa mipepele ya bufi iya mu calo. Kanshi te kuti tutwishike ukuti Yehova alapeela bamalaika umulimo uwacindama uwa kucita ukufwaya kwakwe. Ilyo tushilalanda sana pa milimo bamalaika babomba mu kufikilisha ukufwaya kwa kwa Lesa ne fyo batwafwa, natulande pa fyo baishilebako.

Ifyo Bamalaika Baishilebako

3. Fisumino nshi ifyalubana ifyo abantu abengi basuminamo pali bamalaika?

3 Abantu abengi pali lelo balisumina ukuti bamalaika e ko baba. Lelo abengi tabaishiba icishinka pali bamalaika no ko bafumine. Ica kumwenako fye, abantu abaya ku calici batontonkanya ukuti umuntu umusuma nga afwa, ninshi Lesa namusenda ku muulu ku kuba malaika. Bushe ifi e fyo Icebo ca kwa Lesa cisambilisha pa fyo bamalaika baishilebako, no mulandu Lesa abapangile?

4. Finshi Baibolo itweba pa fyo bamalaika baishilebako?

4 Malaika uwakwata sana amaka, malaika mukalamba, ni Mikaele. (Yuda 9) Mikaele e Yesu Kristu wine. (1 Abena Tesalonika 4:16) Kale sana ilyo Yehova atendeke ukubumba ifintu abalilepo ukupanga uyu malaika. (Ukusokolola 3:14) Pa numa Yehova abumbile bamalaika bambi ukupitila muli uyu Mwana wakwe ibeli. (Abena Kolose 1:15-17) Yehova aitile aba bamalaika ukuti bana bakwe ilyo aipwishe Yobo ukuti: “Wali kwi ilyo nashimpile icalo? Njeba, nga waishibo mucetekanya. . . . Nani abikile ilibwe lya pa cifutu lya ciko, ilyo intanda sha lucelo shayawilile utupundu pamo, na bana baume bonse ba kwa Lesa baliweleshe?” (Yobo 38:4, 6, 7) Kanshi Yehova e wabumbile bamalaika, kabili abapangile kale sana ninshi na bantu tabalabako.

5. Bushe Lesa ateyanya shani bamalaika?

5 Pali 1 Abena Korinti 14:33, patila: “Lesa, ni Lesa wa muyano, te wa cimfulumfulu iyo.” E ico, aliteyanya bamalaika mu fifulo fitatu. Kwaliba: (1) baserafi, abapyunga ku cipuna ca kwa Lesa, ukubilisha ukuti wa mushilo, no kwaafwa abantu ukuba abasanguluka pa kuti babe bacibusa ba kwa Lesa; (2) bakerubi abatungilila bumulopwe bwa kwa Yehova; na (3) bamalaika bambi abacita ukufwaya kwa kwa Lesa. (Amalumbo 103:20; Esaya 6:1-3; Esekiele 10:3-5; Daniele 7:10) Ni mu nshila nshi shimo umo aba bamalaika baafwa abantu?—Ukusokolola 5:11.

Milimo Nshi iyo Bamalaika Babomba?

6. Bushe Yehova abomfeshe shani bakerubi ilyo atamfishe Adamu na Efa mwi bala lya Edene?

6 Pa Ukutendeka 3:24 e po Baibolo yalanda pali bamalaika umuku wa kubalilapo. Patila: “[Yehova] atamfishe umuntu; kabili abikile lubali ku kabanga kwi bala lya Edene bakerubi, no lubingu lwa lupanga ulwaalukaaluka, ku kulinde nshila ya kuya ku muti wa mweo.” Aba bakerubi bacilikile Adamu na Efa ukubwelela mwi bala lya Edene. Ici cacitike pa numa Lesa abumbile abantu ba kubalilapo. Milimo nshi bamalaika babomba ukutula ilya nshita?

7. Ukulingana ne shiwi lya mu ciHebere ne ciGriki ilyo bapilibula kuti “malaika,” mulimo nshi umo uo bamalaika babomba?

7 Mu Baibolo bamalaika babalumbula mupepi ne miku 400. Ishiwi lya ciHebere ne lya ciGriki ilya kuti “malaika” lipilibula ukuti “inkombe.” E co Lesa abomfya bamalaika ilyo alelanshanya na bantunse. Nge fyo twacimona mu maparagrafu yabili aya kubalilapo Yehova atumine malaika pa kweba umutumwa Yohane ubukombe Bwakwe.

8, 9. (a) Bushe Manoa no mukashi wakwe bayumfwile shani ilyo malaika abatandalile? (b) Finshi abafyashi bengasambililako kuli filya malaika atandalile Manoa?

8 Bamalaika balabatuma na ku kutungilila no kukoselesha ababomfi ba kwa Lesa pe sonde. Ica kumwenako fye, mu nshita ya Bapingushi, mu Israele mwali umwaume uwe shina lya Manoa uwakwete umukashi ing’umba. Manoa no mukashi wakwe balefwaya sana ukukwata umwana. Yehova atumine malaika ku kweba Manoa no mukashi wakwe ukuti bali no kukwata umwana. Baibolo itila: “Mona, ukemita, ukafyala no mwana mwaume, ne cibeyo te kuti cibeye ku mutwe wakwe; pantu umwana akabo mwina Nasiri kuli Lesa ukutula mwi fumo, kabili wene akatendeko kupususha Israele mu minwe ya baPelishiti.”—Abapingushi 13:1-5.

9 Umukashi wa kwa Manoa asukile afyala umwana mwaume Samsone, uwaishibikwa sana mu Baibolo. (Abapingushi 13:24) Ilyo umwana ashilafyalwa, Manoa alombele ukuti malaika akabwele ku kubeba ifyo bali no kucita pa kukusha umwana. Manoa aipwishe kuti: “Ukaba shani umusango wa mwana, no mulimo wakwe?” Malaika wa kwa Yehova alibwekeshepo ifyebo ifyo alandile ku mukashi wa kwa Manoa. (Abapingushi 13:6-14) Manoa afwile alikoseleshiwe nga nshi! Muno nshiku bamalaika tabamonekela ku bantu nge fyo cali kale, lelo abafyashi bafwile ukukonka amafunde ya kwa Yehova pa kukusha abana nge fyo Manoa acitile.—Abena Efese 6:4.

10, 11. (a) Bushe Elisha na kapyunga wakwe bacitile shani ilyo bamwene imilalo ya bena Suria? (b) Kuti twanonkelamo shani nga twatontonkanya pali ici icacitike?

10 Mu nshiku sha kwa kasesema Elisha e mo camoneke sana ukuti bamalaika balafwa bantu. Elisha aleikala mu musumba wa Dotani mu Israele. Bushiku bumo ilyo kapyunga wa kwa Elisha abukile ku maca no kulolesha pa nse amwene abashilika pali bakabalwe na pa maceleta ya nkondo nabashinguluka umusumba. Imfumu ya ku Suria yalitumine abashilika aba maka nga nshi ukuyaikata Elisha. Bushe kapyunga wa kwa Elisha acitile shani? Alyumfwile umwenso kabili apundile ukuti: “Iye, mwe shikulu! tulecita shani?” E na amwene kwati calala capwa babekata. Lelo Elisha ayaswike ukuti: “Witiina; pantu abali kuli ifwe bengi ukucisha abali kuli bene.” Ni mwi aloseshe?—2 Ishamfumu 6:11-16.

11 Elisha alishibe ukuti kwali bamalaika abengi abali no kumwafwa. Lelo kapyunga wakwe taishibe co. E ico, “Elisha apepele, ati, Mwe Yehova, shi shibuleni amenso yakwe, no kuleka amone. Awe Yehova ashibwile amenso ya mulumendo; na o alimwene, kabili, moneni, ulupili nalwisulamo bakafwalo na maceleta ifya mulilo ukushinguluka Elisha.” (2 Ishamfumu 6:17) Lyena kapyunga alimwene imilalo ya bamalaika. Nga tuletontonkanya pa fyo Baibolo yalanda pali bamalaika, na ifwe bene kuti twailuka ukuti Yehova na Kristu balatuma bamalaika ku kwafwa no kucingilila abantu ba kwa Yehova.

Ifyo Bamalaika Bayafwile Abantu mu Nshita ya kwa Kristu

12. Bushe Maria bamukoseleshe shani kuli malaika Gabriele?

12 Tontonkanyeni pa fyo Maria, nacisungu umuYuda, aumfwile ilyo bamwebele ukuti: “Ukemita no kufyala umwana mwaume, ne shina lyakwe ukamwinike Yesu.” Ilyo Maria bashilamweba ifi fyebo ifyamupapwishe, malaika Gabriele uo Lesa atumine atile: “Witiina, Maria, pantu nausanga ukusenaminwa kuli Lesa.” (Luka 1:26, 27, 30, 31) Ilyo Maria aumfwile aya mashiwi, afwile alikoseleshiwe ukwishiba ukuti Lesa alimutemwa!

13. Bushe bamalaika bayafwile shani Yesu?

13 Inshita na imbi ilyo Lesa atumine bamalaika ni lilya Yesu ashipikishe amesho lintu Satana amutunkile imiku itatu mu matololo. Baibolo itila ilyo amweseshe, “Kaseebanya alimushile, kabili, moneni! bamalaika balishile no kutendeka ukumupyungila.” (Mateo 4:1-11) Cimo cine e cacitike ubushiku ilyo Yesu ashilafwa. Yesu alisakamikwe sana ica kuti alifukeme no kupepa ati: “‘Tata, nga mwafwaya, fumyeni pali ine ulukombo ulu. Lelo ukufwaya kwenu, te kwandi, e ko kucitwe.’ Awe kuli wene kwamoneke malaika wa mu muulu, alemukosha.” (Luka 22:42, 43) Bushe bamalaika batwafwa shani pali lelo?

Ifyo Bamalaika Bafwa Abantu Muno Nshiku

14. Kupakaswa nshi Inte sha kwa Yehova bashipikisha muno nshiku, kabili finshi fyafumamo?

14 Ificitika ilyo Inte sha kwa Yehova babomba mulimo wa kushimikila muno nshiku filanga ukuti ukwabula no kutwishika bamalaika balabafwa! Ica kumwenako fye, abantu ba kwa Yehova balishipikishe ilyo balebacusha icabipisha ku buteko bwa baNazi mu Germany na ku Western Europe mu nshita ya Nkondo iya Calo iya Bubili (mu 1939 ukufika mu 1945). Na lintu baKatolika baleteka mu Italy, Spain, na mu Portugal, Inte sha kwa Yehova balishipikishe ukupakaswa pa myaka iingi. Mu fyalo fyali kale Soviet Union namo baNte balishipikishe pa myaka iingi. Nangu fye ni mu fyalo fimo ifya mu Afrika Inte sha kwa Yehova shalishipikishe. * Tapakokwele sana ababomfi ba kwa Yehova balebacusha cibi mu calo ca Georgia. Satana alyesha inshila shonse ukuti aleshe Inte sha kwa Yehova ukulashimikila. Lelo alifilwa ukubalesha ukushimikila, kabili batwalilila fye ukufulilako. Cimo icilenga ukuti ili ibumba lya Nte lileshipikisha ni co bamalaika balabacingilila.—Amalumbo 34:7; Daniele 3:28; 6:22.

15, 16. Bushe bamalaika bafwa shani Inte sha kwa Yehova mu mulimo wabo uwa kushimikila imbila nsuma mwi sonde lyonse?

15 Inte sha kwa Yehova balibikako sana amano ku kushimikila imbila nsuma ya Bufumu mu calo conse no kusambilisha abantu icine ca mu Baibolo no kubalenga ukuba abasambi. (Mateo 28:19, 20) Nangu cibe ifyo, balishiba ukuti icilenga balebomba bwino uyu mulimo ni co bamalaika balabafwa. Kanshi amashiwi yaba pa Ukusokolola 14:6, 7 yalabakoselesha sana. Palya patila: “[Ine ne mutumwa Yohane] namwene malaika umbi alepupuka mu kati ka muulu, kabili akwete imbila nsuma ya muyayaya iya kubila ku baikala pe sonde, na ku luko lonse no mutundu no lulimi na bantu, alesosa ishiwi likalamba, ati: ‘Tiineni Lesa no kumucindika, pantu yaisa inshita ya bupingushi bwakwe, e ico pepeni Uwabumbile umuulu ne sonde na bemba no tumfukumfuku twa menshi.’”

16 Aya mashiwi yalanga ukuti bamalaika balatungulula no kwafwa Inte sha kwa Yehova ilyo balebomba uyu mulimo ukalamba uwa kushimikila imbila nsuma mwi sonde lyonse. Yehova alatuma bamalaika ukutungulula abantu abafumacumi ku Nte sha kwa Yehova. Na kabili bamalaika balatungulula Inte sha kwa Yehova ku bantu abalefwaya ukusambilila icine. E mulandu wine Inte sha kwa Yehova ilingi line balakumanya abantu abali na mafya abalefwaya ukuti Lesa abafwe apo pene fye. Ifi filacitika imiku iingi ica kutila teti tutile fya mankumanya fye.

Umulimo Uukalamba uo Bamalaika Bali no Kubomba Nomba Line

17. Cinshi cacitike ku bena Ashuri ilyo malaika umo abasanshile?

17 Kanshi umulimo bamalaika babomba wa kweba abantu ubukombe bwa kwa Lesa no kubakoselesha. Lelo kuli umulimo na umbi uo bamalaika babomba. Kale sana bamalaika balefikilisha ubupingushi bwa kwa Lesa. Ica kumwenako fye, mu myaka ya ba700 B.C.E., abashilika abena Ashuri balefwaya ukusansa umusumba wa Yerusalemu. Cinshi Yehova acitile? Atile: “Nkacingililo yu musumba ku kuupususha, pa mulandu wandi kabili pa mulandu wa kwa Davidi umubomfi wandi.” Baibolo ilatulondolwela ifyacitike, itila: “Awe muli bulya bushiku malaika wa kwa Yehova afumine, no kuuma mu nkambi abena Ashuri abantu amakana umwanda na makana amakumi cinekonsekonse na yasano; ne lintu abantu bacelele ulucelo, moneni, bonse bene fitumbi ifyafwa.” (2 Ishamfumu 19:34, 35) Bushe mwamona ifyo malaika umo fye akwata amaka ukucila imilalo ya bashilika abantunse?

18, 19. Mulimo nshi uukalamba uo bamalaika bali no kubomba nomba line fye, kabili ukakuma shani abantunse?

18 Nomba line Lesa akabomfya bamalaika ukonaula ababifi. Tapakokole sana, Yesu ali no kwisa “pamo na bamalaika bakwe aba maka mu mulilo uulebilima.” Ico akeshila ni ku ‘kulete cilandushi pa bashaishiba Lesa na bashinakila imbila nsuma iya kwa Shikulwifwe Yesu.’ (2 Abena Tesalonika 1:7, 8) Bushe iyi nshita ikakuma shani abantunse? Bonse abakaana ukukutika ku mbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa iileshimikilwa mu calo conse pali lelo bakonaulwa. Lelo abafwaya Yehova, ubulungami bwakwe, no bufuuke, e ‘bakabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova,’ kabili bakacingililwa.—Sefania 2:3.

19 Ala tulatasha nga nshi ukwishiba ukuti Yehova alatuma bamalaika bakwe aba maka ku kwafwa no kukosha bakapepa bakwe pe sonde. Ukwishiba umulimo bamalaika babomba pa kufikilisha ukufwaya kwa kwa Lesa kulatulenga ukuba ne nsansa pantu kwaliba bamalaika bambi abapondokela Yehova kabili abatungululwa na Satana. Icipande cikonkelepo cikalanda pa fyo Abena Kristu ba cine bengacita pa kuicingilila ku kusonga kwa kwa Satana Kasebanya no kwa fibanda fyakwe.

[Futunoti]

^ para. 14 Nga mulefwaya ukwishibilapo ifingi pa fyo Inte sha kwa Yehova balebacusha, moneni Yearbook of Jehovah’s Witnesses iya mu 1983 (Angola), 1972 (Czechoslovakia), 2000 (Czech Republic), 1992 (Ethiopia), 1974 na 1999 (Germany), 1982 (Italy), 1999 (Malawi), 2004 (Moldova), 1996 (Mozambique), 1994 (Poland), 1983 (Portugal), 1978 (Spain), 2002 (Ukraine), ne ya mu 2006 (Zambia).

Finshi Mwasambilila?

• Bushe bamalaika baishilebako shani?

• Bushe Lesa alebomfya shani bamalaika pa nshita Baibolo yalelembwa?

• Bushe amashiwi yaba pa Ukusokolola 14:6, 7 yalanga ukuti bamalaika babomba mulimo nshi?

• Mulimo nshi uukalamba uo bamalaika bali no kubomba nomba line?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 22]

Malaika alikoseleshe Manoa no mukashi wakwe

[Icikope pe bula 23]

“Abali kuli ifwe bengi ukucisha abali kuli bene”