Ubumi Bwabo

Umulimo wa Kulenga Abantu Ukuba Abasambi E o Nabikako Sana Amano

Abashimika ili lyashi ni ba Lynette Peters

Abashilika ba ku Amerika baishile mu kutufumya mu calo. Umwaume umo uwaishibe sana ukutonta imfuti aiminine pa muulu wa cikuulwa. Abashilika balambalele mu cani, ninshi nabaipekanya ukulisha imfuti. Ilyo twalebutuka ukulola ukwali indeke iyaletulolela bulya bushiku bwa pa Mulungu, ine na bamishonari bambi twalyeseshe sana ukutekanya. Mu nshita fye iinono, twaninine indeke no kupupukila mu muulu. Papitile fye amamineti 10, twaninine ingalaba ya bashilika iyali ku lulamba lwa bemba, kabili e fyo twapuswike.

UBUSHIKU bwakonkelepo, twaishileumfwa ukuti bacisanguka balipuulishe ibomba pe hotela twasendeme ubushiku bwafumineko. Ifimfulunganya fya bana calo ifyali mu Sierra Leone pa myaka iingi nomba fyaishileba ni nkondo iikalamba. Bonse abafumine ku fyalo fimbi, ukusanshako na ifwe bene, batwebele ukufuma mu calo ilyo line fye. Lekeni ntendekele fye ukutali pa kuti nondolole icalengele ukuti nsangwe mu fintu fya musango yu.

Nakuliile mu calo ca British Guiana, icalo ico nomba beta ati Guyana ukutula mu 1966. Ilyo nali umwaice muli ba 1950, twaleikala bwino sana kabili twali fye aba nsansa. Abafyashi abengi balicindamike sana amasambililo, kabili abana na bo balekabila ukubombesha ku sukulu. Ndeibukisha inshita imo umubomfi wa mu banki umo aipwishe batata ukuti: “Cinshi mulipilila indalama ishingi ukusambilisha abana benu?” Batata bayaswike ukuti, “Abana bandi nga basambilila sana ninshi bakekala bwino ku ntanshi.” Ilya nshita batata baletontonkanya ukuti ku masukulu ya pa muulu e ko umuntu engasambilila bwino sana. Tapakokwele balyalwike mu fyo baletontonkanya.

Ilyo nali ne myaka 11, bamayo batendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Baliilepo  mu kulongana ku Ng’anda ya Bufumu na banabo. Ifyo baumfwile kulya fyalengele bonse babili ukushininkisha ukuti nabasanga icine. Inshita imbi, bamayo bashimikileko abena mupalamano besu bambi ifyo basambilile. Awe e fyo bonse batatu batendeke ukusambilila na bamishonari, baDaphne Harry (abaishileupwa kuli ba Baird) e lyo na baRose Cuffie. No mwaka tawapwile, bamayo na banabo babili balibatishiwe. Lintu papitile imyaka isano ukufuma apo bamayo babatishiwilwe, batata balilekele ukuya kwi calici lye sabata ilya Seventh-Day Adventist Church kabili balibatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova.

Ilyo twali abaice, ine na baice bandi abanakashi babili twalitemenwe sana ukupoosa inshita iikalamba ku ng’anda ya bamishonari, baDaphne na baRose, kabili twaleumfwa bwino sana nga tuli kulya. Twafyelwe 10 kabili ifwe batatu e ifwe twalipo abakalamba. Nga tuli kulya baletushimikila ifyo balebomba umulimo wabo ne fyalecitika nga baleshimikila. Aba bamishonari balemoneka fye aba nsansa ilyo balebombesha ukwafwa abantu ukwishiba Lesa. Ica kumwenako cabo e canengele ukulatontonkanya pa kuba mishonari.

Nomba, cinshi cangafwile ukutwalilila ukulatontonkanya pa kubomba umulimo wa nshita yonse nangu ca kutila balupwa e lyo nabo nalesambilila na bo bena balefwaya ukulundapo amasambililo yabo pa kuti bakengile incito ishisuma? Nga fingi nacitile, nga naliipeeleshe ukusambilila amafunde ya calo, ukwimba inyimbo, ukusambilila ifya budokota e lyo ne fintu fimbi. Ica kumwenako cisuma ica bafyashi bandi calingafwile ukwishiba ifya kucita. Balekonka ifyo balesambilila mu Baibolo, balesambilila Baibolo lyonse, kabili baliipeeleshe sana ukusambilisha abantu bambi pali Yehova. * Na kabili, balitemenwe sana ukwita ababa mu mulimo wa nshita yonse ukwisa ku ng’anda ku mwesu. Ifyo aba bamunyinefwe na bankashi balemoneka aba nsansa kabili aba cimwemwe fyanengele ukulatontonkanya fye ukuti na ine nkabika sana amano ku mulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi.

Nabatishiwe ninshi ndi ne myaka 15. Ilyo fye napwishishe isukulu, natendeke bupainiya. BaPhilomena, abalebomba mu cipatala, e bo nabalilepo ukusambilila nabo Baibolo, mpaka e fyo baipeele kuli Yehova no kubatishiwa. Insansa nali nasho pa kumona ukuti na bo batendeka ukutemwa Yehova shanengele ukukosa no kufwaisha ukutwalilila mu mulimo wa nshita yonse. Tapakokwele ukutula apo ici cacitikile, aba ku ncito uko nalebomba umulimo wa busekilitari, banjebele ukuti balefwaya ukumbika pa cifulo ica pa muulu mu buteko. Nalikeene iyi ncito, kabili nasalilepo ukutwalilila na bupainiya.

Iyi nshita ninshi ncili njikala na bafyashi bandi, kabili na pali iyi yine nshita ninshi bamishonari bacili balesa mu kututandalila. Ala naleumfwa bwino nga baletushimikila ifyo balebomba umulimo wabo! Fyonse ifi fyanengele ukukosa ukuti na ine mpaka fye nkabe mishonari, nangu ca kuti calemoneka kwati ici te kuti cicitike. Ilya nshita,  bamishonari balebatuma ku Guyana, kabili na ino ine nshita bacili balabatuma. Bushiku bumo mu 1969, nalipapile sana ilyo napokelele kalata ya kunjita ukuya kwi sukulu lya Gileadi ku Brooklyn, ku New York, nomba kwena no kutemwa nalitemenwe.

Bantuma Ukuyabombela uko Nshale-enekela

Mu kalasi lya Gileadi ilyalenga 48 twalimo 54 kabili twafumine mu fyalo 21. Fwe bankashi abashimbe twali 17. Nangu ca kutila palipita imyaka 37, ncili ndebukisha bwino bwino ifyalecitika ilya myeshi yonse isano. Fingi twasambilile—twasambilile icine ca mu Malembo kabili batufundile ifya kucita ne fyo tufwile ukwikala ilyo tulebomba umulimo wesu uwa bumishonari. Ku ca kumwenako fye, nasambilile ukukonka ubutungulushi, ukufwala fye ifyalinga, e lyo no kutwalilila nangu ifintu fyafye shani.

Abafyashi bandi lyonse balekomaila pa bucindami bwa kulongana lyonse. Nga ca kutila umo atila nalwala akaana no kuya mu kulongana pa Mulungu, tabalemusuminisha ukuya ukuli konse uko twali no kuya mu kwangala ubushiku bwakonkapo. Lelo, inshita imo ilyo nali ku sukulu lya Gileadi, nalilekele ukusangwa ku kulongana lyonse. Bushiku bumo pali Cisano, naleeba ba Don Adams na bena mwabo ba Dolores, ukuti ifya kulemba ifya ku sukulu fyalifula sana, amalipoti nayo aya ku sukulu aya kupekanya yengi, e cilenga ukukanasangwa ku Kulongana kwe Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa no Kulongana kwa Mulimo. Ba Don na bena mwabo balebomba pa Bethel kabili e balensendako muli motoka yabo pa kuya mu kulongana. Pa numa ya kupelulushanya na ine, munyina Adams anjebele ukuti: “Uleleka kampingu obe e o alekutungulula.” Nalyumfwile ifyo banjebele kabili bulya bushiku naliile mu kulongana ne nshiku shimbi ishakonkelepo. Ukutula lilya, nshifwaya icili conse ukunenga ukupuswa mu kulongana kwa Bena Kristu, kano cayafya fye sana.

Ilyo amasambililo yafikile pakati, fwe bana be sukulu twatendeke ukulatontonkanya ukuti katwishi nga ni kwi bakatutuma ukuya mukubombela. Ine naletontonkanya ukuti bakantuma ku Guyana, pantu aba kubila imbila nsuma abengi balekabilwa sana. Ala nalipapile ilyo naishibe ukuti te ku Guyana nkaya mu kubombela, lelo nkaya mukubombela ku Sierra Leone, ku West Africa. Nalitashishe Yehova ukuti filya fine nalefwaya ukuyabombela bumishonari ukutali na ku mwesu, e fyacitike!

Fingi Nalekabila Ukusambilila

Ilyo nafikile ku Sierra Leone, namwene imilundu iingi ne mpili, e lyo ne naamba, kabili apo pene natile kwena ici calo “caliyemba.” Lelo, ukuyemba kwine kwine ukwa ici calo cabela ku West Africa, kwaba mu bantu ba muli ici calo, ba cikuuku e lyo ba citemwishi ica kuti abaya kuli ici calo balomfwa bwino sana. Ubusuma bwa bantu ba ku Sierra Leone bulalenga ukuti bamishonari belafuluka sana ku myabo. Abena Sierra Leone balitemwa ukulanda pa ntambi shabo ne mikalile yabo, kabili ico bacitile fi kufwaya ukwafwa abaya kuli ici calo ukuti basambilile ululimi lwa ciKrio ulo bomfwaninamo.

Abalanda iciKrio balikwata amapinda ayengi. Ipinda limo ilyo bakwata litila, Bakolwe bansange e balima, nomba bakolwe ba mpili e balya, ukupilibula ukuti umulimi, te lyonse alya ifyo alimine. Ili pinda lilalanga bwino sana ifyo umucisha cinani wafula muli cino calo!—Esaya 65:22.

Naleumfwa bwino ukubomba umulimo wa kushimikila no kulenga abantu ukuba abasambi. Abantu abengi balefwaya ukusambilila Baibolo.  Ukufuma na kale, bamishonari e lyo na babomfi ba kwa Yehova abamubombela imyaka iingi balisambilisha abantu abengi, abaice na bakalamba aba nkulilo shalekanalekana ne mitundu yalekanalekana ukwishibe cine.

Mishonari uo nalebomba nankwe ilyo fye natendeke bumishonari, Erla St. Hill, ali uwakosa mu mulimo. Aali uwacincila sana mu mulimo wa kushimikila, na kabili ali uwacincila no kubomba imilimo ya pa ng’anda ya bamishonari apo twaleikala. Alingafwile ukwishiba ifintu ifingi ifyacindama, pamo nga ukwishibana na bena mupalamano, ukupempula bamunyinefwe abalwele na balesambilila Baibolo, e lyo no kusangwa ku fililo nga kuti twakumanisha. Na cimbi ico nasambilile ca kuti nga twapwisha ukushimikila, calicindama ukukanafuma mu cifulo ca kubombelamo ukwabula ukupempula bamunyina na bankashi abekala muli ico cifulo, te mulandu twabapempula fye pa nshita iinono. Ukucite fi, kwanengele ukuti mu kwangufyanya fye nsange bamayo, bandume yandi, bankashi nandi, e lyo ne fibusa, kabili nomba naleumfwa fye kwati ku Sierra Leone e ku mwesu.—Marko 10:29, 30.

Na kabili nalipangile bucibusa bwakosa na bamishonari abasuma abo nalebomba nabo. Pali aba bamishonari paali Adna Bryd, uo naleikala nankwe umuputule umo, uwabombele mu Sierra Leone ukufuma mu 1978 ukufika mu 1981, e lyo na Cheryl Ferguson, uo naikala nankwe umuputule umo imyaka 24.

Twacula pa Mulandu wa Nkondo ya Bana Calo

Mu 1997, ninshi papitile fye napamo umweshi umo ukutula apo bapeelele amaofesi ya Nte sha kwa Yehova ayapya mu Sierra Leone, inkondo yalengele tufumemo mu calo, nga fintu nacilondolola pa kubala. Imyaka 6 ilyo inkondo ishilabuuka, twalikoshiwe ne citetekelo ca bamunyinefwe aba ku Liberia, ababutwike inkondo mu calo cabo no kwisa ku Sierra Leone. Bamo baishile fye ukwabula nangu kamo. Te mulandu no kutila ifintu fyalyafishe, baleshimikila cila bushiku. Ukutemwa batemenwe Yehova e lyo no kutemwa abantu fyaletukoselesha nga nshi.

Apo na ifwe nomba twali imbutushi mu calo ca Guinea, twalepashanya bamunyinefwe abena Liberia no kutwalilila ukucetekela Yehova no kucindamika ifya Bufumu. Ilyo papitile umwaka umo, twalibwelelemo ku Sierra Leone, nomba mu myeshi fye 7, inkondo yalibukile na kabili e co na uno wine muku twabutukile ku Guinea.

Batwebele ukuti ibumba limo ilyalelwa inkondo batendeke ukwikala mu ng’anda yesu iya  bamishonari mu Kissy e lyo ifipe fyesu balibile e lyo no konaula. Tatwaumfwile ububi, lelo twali ne nsansa ukuti twali abomi. Nangu ca kutila twashele fye ne fipe ifinono, twalishipikishe aya mafya.

Ilyo twabutukile ku Guinea umuku wa bubili, ine na Cheryl twashele kulya kwine. Kanshi twalekabila ukusambilila iciFrench. Bamishonari banandi bamo bena tabalepoosa na nshita ukutendeka ukulanda iciFrench ico basambililako, tabaleumfwa ububi nangu balufyanya. Nomba ine, nshalelanda naletiina ukulufyanya, e co nalelanda fye iciFrench nga cayafya sana. Naleumfwa sana ububi. Naleicinkulako cila bushiku ukuti ico nailile ku Guinea, kwafwa abantu ukwishiba Yehova.

Panono panono natendeke ukwishiba ukupitila mu kusambilila, ukukutika ku baishiba bwino ukulanda iciFrench, e lyo kabili naebele na baice mu cilonganino ukuti balensambilishako, pantu abaice bena balalanda mu kulungatika ukwabula ukupita na mu mbali. Lyena, ukuteyanya kwa kwa Yehova kwalipekenye ukwafwa kwa pa nshita yalinga, ukwafwa uko nshaleenekela. Ukutendeka mu September, 2001, lyonse mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu mulaba imitubululo pa fya kushalika bamagazini ne fitabo e lyo na mabroshuwa ku bantu abapepa ukwapusanapusana. Ino nshita, nga ndeshimikila mu ciFrench nshumfwa nga filya naleumfwa ukuti nalalufyanya nangu line nshilanda bwino bwino nge fyo nanda mu lulimi lwandi.

Ifi nakuliile mu lupwa umo twali abengi calingafwile sana ukubelesha ukwikala na bantu abengi, inshita imo twalikele bamishonari 17 mu ng’anda imo. Imyaka yonse 37 iyo nabomba umulimo wa bumishonari, nalikala na bamishonari banandi ukucila pali 100. Ala ndatasha ukuti nalishiba abantu abengi sana, aba fifyalilwa ifyapusanapusana lelo bonse abakwata ubuyo bumo bwine! Kabili cilandetela insansa ukubombela pamo na Lesa e lyo no kulamona uko abantu balesumina icine ca mu Baibolo!—1 Abena Korinti 3:9.

Ifintu ifingi ifyacindama fyalicitika kuli balupwa lwandi ifyo napuswako, nalipuswa ku menga ya baice bandi abengi. Kabili nshimonana sana na bana ba baice bandi nge fyo ningatemwa ukulabamona. Ine na balupwa lwandi twaliipelesha sana, kabili balupwa lwandi lyonse fye balankoselesha ukutwalilila muli bumishonari.

Nangu cibe fyo, ifyo mfuluka ku ng’anda, ndakwata pa nshita shapusanapusana ilyo ndebomba umulimo wandi uwa bumishonari. Nangu ca kutila nalisalapo ukukanaupwa, nalikwata abana abengi mu cilonganino, te balya fye abo nasambilila na bo Baibolo lelo na bambi ifibusa fyandi. Na cimbi, nalimona uko abana babo balekula, baupa no kuupwa, no kutendeka ukukusha abana babo mu cine. Bamo kwati nine, na bo bafwaya ukubomba sana umulimo wa kulenga abantu ukuba abasambi.

[Futunoti]

[Amamapu pe bula 15]

(Nga mulefwaya ukumona amamapu, moneni muli magazini)

Bantumine ku Sierra Leone, ku West Africa

GUINEA

SIERRA LEONE

[Icikope pe bula 13]

Abaice bandi babili abo naleya na bo kuli bamishonari uko twaleikala inshita iikalamba muli ba 1950

[Icikope pe bula 14]

Ndi pamo na bana be sukulu banandi mu kalasi lyalenga 48 ilya Gileadi

[Icikope pe bula 16]

Ukupeela amaofesi ya musambo mu Sierra Leone