Bushe Ubunkalwe Bukatala Abupwa?

ABENGI kuti basumina ukuti ukuitemwa e kulenga abantu ukuba abankalwe, pantu kulenga babika sana amano ku kucita fye ifingabawamina. Abengi kuti bacita icili conse pa kuti fye bakwate ifyo balefwaya, kabili ilingi line bacita ifyabipa nga nshi. Te bantu fye beka bacita ifi, lelo ne fyalo fine e fyo ficita.

Abantu tabamona no kuti umweo wa banabo walicindama. Bambi nabo balatemwa fye ukuba abankalwe. Balomfwa bwino kwati fye ni filya ifipondo fimo fyumfwa bwino ukwipaya abantu. Nga cinshi twingasosa ulwa bantu abengi nga nshi abatemwa sana ukutamba amafilimu ya lukaakala no bunkalwe? Kuti twatila nabo bene balomfwa bwino pantu e balenga abapanga amafilimu ukulasanga sana icibwesha mu mafilimu ya musango yo. Ukulatamba sana ulukaakala mu mafilimu na pa milabasa kulalenga abantu abengi ukukanaba ne cililishi.

Ilingi line abantu abo basunga buluku buluku balalungulushiwa kabili nabo kuti balacita cimo cine ku banabo. Ilyo kafundisha wa pa National Autonomous University of Mexico, Noemí Díaz Marroquín, alelanda pa lukaakala atile: “Ulukaakala tulusambilila fye, lutambi . . . Tusambilila ulukaakala nga ca kuti uko twikala e ko lwaba nelyo nga abo twikala nabo e fyo baba.” Kanshi abantu abo balesunga buluku buluku nabo kuti balasunga bambi buluku buluku, nalimo ukulacita ku banabo nga filya fine nabo balebacita.

Limo icilenga bamo ukukaluka kunwensha ubwalwa no kubomfya bubi bubi imiti ikola. E lyo na cimbi icilenga abantu ukukaluka ni lintu ubuteko bwafilwa ukucita ifyo abantu balefwaya. Pa kuti balange ukuti nabakalipa, balemya icimfulunganya no kutunka bambi ukulacita ulukaakala kabili ilingi line abakaele e baculilamo.

Nalimo kuti mwaipusha amuti: ‘Bushe abantu baitendekeleko fye ukuba abakalushi? Cinshi calenga ukuti abantu baleba abakalushi?’

Ni Nani Uulenga Abantu Ukukaluka?

Baibolo itweba ukuti Satana Kaseebanya alasonga abantu abengi nga nshi muli cino calo, itila ni “lesa wa bwikashi buno.” (2 Abena Korinti 4:4) Satana aliitemwa sana kabili mukalushi icine cine. Yesu alimulondolwele bwino sana ilyo atile ni “nkomi” kabili ni “wishi wa bufi.”—Yohane 8:44.

Ukutula fye apo abantunse ba kubalilapo, Adamu na Efa, bapondokela, Satana e utungulula bantu. (Ukutendeka 3:1-7, 16-19) Ilyo papitile imyaka 1500 ukutula apo abantunse ba kubalilapo bapondokele Yehova, bamalaika  abashali ne cumfwila kuli Lesa balifwele imibili ya buntunse no kuupa abana banakashi ba bantu, kabili bafyelemo amapaka ayo baleita ukuti abaNefili. Bushe abaNefili bali bantu ba musango shani? Ifyo ishina lyabo lipilibula e filanga umusango wa bantu bali. Lipilibula ukuti “abawisha bambi.” Bafwile bali no lukaakala sana kabili balengele abantu ukukaluka no kulacita ubulalelale ica kuti Lesa amwene ukuti icingafumyapo fye ubu bubifi Lyeshi. (Ukutendeka 6:4, 5, 17) Nangu cingati abaNefili balifwile pa Lyeshi, bashibo balibwelelemo ku muulu kabili baileba ifibanda ifishimoneka.—1 Petro 3:19, 20.

Mu nshiku sha kwa Yesu e lyo camoneke sana ukuti ifibanda fyalikaluka. Kwali umulumendo uwakwete icibanda kabili libili libili calemufuntisha no kumupoosa mu mulilo na mu menshi ukuti cimonaule. (Marko 9:17-22) Ukwabula no kutwishika ‘ifimipashi fibifi’ fipashanya Satana Kaseebanya intungulushi yafiko iishaba na luse.—Abena Efese 6:12.

Baibolo yasobele ukuti na ino ine nshita ifibanda e filenga abantu ukuba abankalwe. Yatila: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita shaibela ishayafya. Pantu abantu bakaba abaitemwa, . . . aba mataki, aba matutumuko, . . . abashitasha, abashaba na bucishinka, abashaba na citemwishi, abashifwaya fipangano, aba lwambo, abashailama, abakali, abashatemwa busuma, bashikamfutu, bamunshebwa, abatuumikwa ku cilumba, abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa, abamoneka kwati bali-ipeelesha kuli bukapepa lelo abakaana amaka ya buko.”—2 Timote 3:1-5.

Ukusesema kutila shino nshiku tuleikalamo shalyafya pantu Ubufumu bwa kwa Lesa ubo Yesu Kristu abapo Imfumu bwatendeke ukuteka mu 1914 kabili Satana ne fibanda fyakwe balibapoosele pe sonde. Baibolo itila: “Kalanda kwi sonde na kuli bemba, pantu Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishiba ukuti ali ne nshita inono.”—Ukusokolola 12:5-9, 12.

Bushe ici cilepilibula ukuti ifintu fya kulaya filebipilako fye? Díaz Marroquín, uo tulandilepo na pa kubala atile “abantu kuti baleka” imisango iyabipa. Apo Satana e wakwata sana maka pa bantu abengi muno nshiku, nalimo kuti cayafya umuntu ukuleka ulukaakala kano fye nga asuminisha amaka yambi ayacila aya kwa Satana ukulamutungulula mu fyo atontonkanya na mu fyo acita. Maka nshi ayo yene?

Bushe Cinshi Cingalenga Abantu Abankalwe Ukwaluka?

Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa e maka ayapulamo sana, kabili kuti yacingilila abantu ku kutunka kwa fibanda. Umupashi wa mushilo ulalenga abantu ukutemwana no kuba aba mutende. Pa kuti abantu baletungululwa no mupashi wa kwa Yehova, bonse abafwaya ukumutemuna bafwile ukusengauka imisango inga balenga ukukaluka. Ici cilepilibula ukuti bafwile ukwaluka pa kuti imibele yabo ilingane no kufwaya kwa kwa Lesa. Kufwaya nshi uko kwine? Kulaesha na maka ukulapashanya imibele ya kwa Lesa. Ici cisanshamo no kulamona bambi nge fyo Lesa abamona.—Abena Efese 5:1, 2; Abena Kolose 3:7-10.

Ukusambilila pa fyo Yehova acita ifintu kuti kwamulenga ukushininkisha ukuti Yehova alitemwa abantu. Tatala afyengapo umuntu uli onse, nangu fye ni nama. * (Amalango 22:10; Amalumbo 36:7; Amapinda 12:10) Alipata ubunkalwe na bonse abakalushi. (Amapinda 3:31, 32) Ubuntu bupya ubo Yehova afwaya Abena Kristu ukufwala bulabafwa ukulamona bambi ukuti balicindama kabili balabacindika. (Abena Filipi 2:2-4) Ubuntu bupya ubo Abena Kristu bafwala busanshamo “icitemwishi ne nkumbu, icikuuku, ubupete, ukufuuka, no kushishimisha.” Na cimbi icacindama ico busanshamo kutemwa “pantu e  cikakilo cafikapo ica kwikatana.” (Abena Kolose 3:12-14) Bushe tamulesumina ukuti mu calo kuti mwaba umutende nga nshi nga ca kuti abantu balikwate iyi mibele yonse?

Nalimo kuti mwatwishika nga abantu kuti bayaluka no kutwalilila ne mibele iisuma. Nomba taleni tontonkanyeni pa fyacitikile baMartín. * BaMartín baleotokela abakashi babo pa menso ya bana kabili balebapuma icabipisha. Bushiku bumo balibomine icibi ica kuti abana babutukile ku bena mupalamano pa kuti bengesalamwina. Pa numa ya myaka iingi, ulupwa lonse lwatendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. BaMartín balisambilile imibele bafwile ukukwata ne fyo balingile ukulasunga bambi. Bushe balyalwike? Abakashi batila: “Kale abalume bandi nga bafulwa tapaleikalwa. Ne ci calengele mu lupwa mube amafya pa myaka iingi. Nshi shibe ne fyo ningasosa kuli Yehova ukumutasha pa fyo ayafwa baMartín ukwaluka. Nomba bafyashi abasuma nga nshi kabili baliba ne cikuuku kuli ine.”

Te baMartín beka abayaluka, lelo kwaliba na bambi. Mu calo conse abengi balisambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili balileka ubukalushi. Ukwabula no kutwishika abantu kuti bayaluka.

Inshita ya Kupwisha Ubunkalwe Naipalama

Nomba line Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kutendeka ukuteka icalo conse. Pali ino nshita bwalitendeka ukuteka mu muulu kabili Yesu Kristu uwaba Imfumu aliba ne cikuuku nga nshi. Kale kale Ubufumu bwalisangulula imyulu. Ici cacitike lintu Satana ne fibanda fyakwe ifyalenga ukuti kube ubukalushi bafitamfishe mu muulu. Nomba line Ubufumu bwa kwa Lesa bukacitila abantu ba mutende fyonse ifyo bakabila. (Amalumbo 37:10, 11; Esaya 11:2-5) Ubufumu bwa kwa Lesa e bwingapwisha fye amafya yonse ayaba mu calo. Lelo tutile abakalushi balemucusha ilyo mulelolela  Ubufumu ukuwamya ifintu, bushe cinshi mwingacita?

Ukulandula takwafwa kantu, lelo kukushishako fye ubwafya. Baibolo itukoselesha ukucetekela Yehova ‘uukapeelo muntu onse umwabele mibele yakwe, umwabele fifuma mu micitile yakwe,’ kabili akacite fyo pa nshita yakwe iyalinga. (Yeremia 17:10) (Moneni umukululo uuleti, “Ifyakucita Ilyo Abankalwe Balemucululusha”) Ca cine, kuti nalimo mwacula pa mulandu wa fibi ifyo abantu abankalwe bacita. (Lukala Milandu 9:11) Na lyo line, Lesa akafumyapo ifyabipa ifyo bacita, ukubikapo fye ne mfwa. Alaya ukuti bonse ababa mu nshishi abafwa pa mulandu wa bukalushi bakabuushiwa.—Yohane 5:28, 29.

Ukuba ifibusa fya kwa Lesa no kucetekela sana mu malayo yakwe kulatusansamusha nangu cingati ifyabipa ifyo abankalwe bacita kuti fyatukuma. Ica kumwenako fye, baSara bakushishe abana babili beka fye kabili balibikeleko amano mpaka basambilila. Ilyo baSara bakulile, abana babo balibalekeleshe, tabalebasakamana nangu ni lintu balwele. Pali ino nshita baSara Bena Kristu, kabili batila: “Nangu cilankalipa Yehova tandekelesha. Alangafwa ukupitila muli bamunyinane ne nkashi abansakamana lyonse. Nalicetekela sana ukuti nomba line akapwisha amafya yandi na ya bantu bambi abamucetekela kabili abakonka amafunde yakwe.”

Bushe aba bamunyina ne nkashi abo baSara balelandapo ni bani? Bena Kristu banabo, Inte sha kwa Yehova. Baba kwati babwananyina aba mwi sonde lyonse, ba cikuuku kabili balicetekela ukuti nomba line ubunkalwe bukapwa. (1 Petro 2:17) Kabili Satana Kaseebanya uwalenga ukuti ubunkalwe bubeko na bonse abakalushi bakonaulwa. Uulemba ifitabo umo atile ino nshita tuleikalamo ni “nkulo yakaluka.” Iyi nkulo tayakatwalilile ukubako. Bushe te kuti mutemwe ukusambilila ne Nte sha kwa Yehova pa fyo Yehova akafumyapo abantu bakaluka?

[Amafutunoti]

[Akabokoshi pe bula 6]

Ifya Kucita Ilyo Abankalwe Balemucululusha

Mu Cebo ca kwa Lesa mwaliba ukufunda ukusuma pa fyo mwingacita ilyo abankalwe balemucululusha. Moneni ifyo mwingasambilila kuli uku kufunda kusuma ukwakonkapo:

“Witila, Ndelandula; lolela Yehova, na o akakupususha.”—Amapinda 20:22.

“Nga wamona shimakabe acitwo lumanimani, no bupingushi no bulungami fyafumpulwa . . . , wisunguka pali ici; pantu [uwacila uwasansabala alemona, NW].”—Lukala Milandu 5:8.

“Ba nsansa abafuuka imitima, pantu bakapyana isonde.”—Mateo 5:5.

“Fyonse ifyo mufwaya abantu bacite kuli imwe, e fyo na imwe mucite kuli bene.”—Mateo 7:12.

“Mwiba ababwesesho muntu nangu umo ububi pa bubi. Tontonkanishisheni kabeela ukucita ifisuma mu menso ya bantu bonse. Nga cingacitwa, ilyo cili mu maka yenu, mube aba mutende ku bantu bonse. Mwe batemwikwa, mwilalandula, lelo shiileni ubukali bwa kwa Lesa incende; pantu calembwa aciti: ‘Icilandushi candi; ine nkabweseshapo, e fyasosa Yehova.’”—Abena Roma 12:17-19.

“Na Kristu aculiile imwe, pa kumushila ica kumwenako ukuti mukonke bwino bwino mu ntampulo shakwe. . . . Ilyo aletukwa, tabwekeshemo ukutukana. Ilyo alecula, tabapangiile, lelo atwalilile ukuipeela ku upingwila mu bulungami.”—1 Petro 2:21-23.

[Ifikope pe bula 7]

Yehova alisambilisha abengi ukuleka ubukalushi