Bushe Kuti Nayafwa Shani Abana Bandi Ukusambilila Sana?

IFYO umwana apitamo nga alesambilila kuti twafipashanya ku lwendo ulusuma lelo umwaba na mafya. Pali ulu lwendo, mwe bafyashi mwendela pamo na bana, mulabakoselesha no kubatungulula bwino bwino, kabili mulabaafwa ukutwalilila ukwenda mu nshila ya ku mweo. Kwaliba ifintu ifingi ifyo abana bafwile ukusambilila!

Pa kuti abana bakatunguluke no kuba ne nsansa, bafwile ukuba ne mibele isuma kabili bafwile ukuba ifibusa fya kwa Lesa, abaishiba ukulekanya icisuma ku cibi. Nga ca kuti baishiba Yehova no kumutemwa, bakanonkelamo mu masambililo yabo kabili yakabafwa ku ciyayaya. Ifingi ifyo abana basambililila bamona ku bafyashi babo, kabili bacindamika ifyo abafyashi babo bacindamika no kwishiba ifintu ukulingana ne fyo abafyashi babafunda.

Kwaliba amafya ayo abafyashi bwafwile ukucimfya pali ulu lwendo. Abana basumina fye icili conse ico baumfwa kabili kuti basambilila ifyabipa ifingi ku bantu bambi. Twikala mu calo umwaba abantu abatungululwa na Satana Kaseebanya. (1 Yohane 5:19) Satana alafwaya sana ukusambilisha abana benu. Lelo ifyo afwaya ukubasambilisha te fya kubafwa. Satana alicenjela sana kabili alishiba ukusambilisha, lelo asambilisha ifyabipa. Nangu cingati aitunga ukuba “malaika wa lubuuto,” ifyo asambilisha fya bufi kabili fyalipusana sana ku fyo Icebo ca kwa Yehova cilanda na ku fyo Yehova afwaya. (2 Abena Korinti 4:4; 11:14; Yeremia 8:9) Kaseebanya ne fibanda fyakwe balicenjela sana ku kubepa ubufi, balalenga abantu ukuitemwa, ukuba incenjeshi, no kuba ne mibele yabipa.—1 Timote 4:1.

Bushe kuti mwacita shani pa kucingilila abana benu? Bushe kuti mwabasambilisha shani ukulatemwa ifintu ifya cine kabili ifyacindama? Icacindama ico mwingacita kutala mwaibebeta mwe bene. Mulingile ukulacita ifintu ifisuma ifyo abana benu bengasambililako. Cimbi ca kuti imwe bene mwe bafyashi ni mwe mufwile ukukansha abana benu kabili mufwile ukupoosa inshita iikalamba mu kubasambilisha. Ilyo tushilalanda sana pali ifi fishinka, natulande pa cingalenga abana benu ukuba abasambilila icine cine.

Icingalenga Abana Benu Ukuba Abasambilila Icine Cine

Natusambilileko fimo ku Mfumu Solomone. Solomone ali pa baume bakwete sana amano mu Israele. Baibolo itila: “Lesa apeele Solomone amano no mucetekanya uwafulisha, no kwishiba kwa mutima ukwine kwine, ngo musensenga uuli pa mbali ya bemba. Kabili amano ya kwa Solomone yafulile ukucila amano ya bena kabanga bonse, no kucila amano yonse ya ku Egupti.” Solomone “ashikile amapinda amakana yatatu; ne nyimbo shakwe shali ikana limo na shisano.” Alishibe sana imisango iyalekanalekana iya fimenwa ne finama. (1 Ishamfumu 4:29-34) Imfumu Solomone yalikuulile ifikuulwa ifingi mu Israele, kabili e yakuulile ne tempele lya kwa Yehova ilisuma nga nshi kabili ilikalamba ilyali mu Yerusalemu.

Ifyo Solomone alembele filanga fye ukuti alishibe sana icifyalilwa ca bantu. Kuti twashininkisha ifi nga twabelenga ifyebo fyaba mwi buuku lya kwa Lukala Milandu. Alipuutilwemo na Lesa ukulanda icingalenga abantu ukuba na masambililo ya cine cine. Atile: “Akatiina ka kuli Yehova e kutendeka kwa kwishiba.” Iyi Mfumu ya mano yasosele no kuti: “Akatiina ka kuli Yehova e ca kubalilapo ca mano, no kwishiba Uwa mushilo e mucetekanya.”—Amapinda 1:7; 9:10.

 Nga twaliba na katiina kuli Lesa, twakulamupeela umucinshi kabili tatwakulafwaya ukumufulwisha. Twakulaibukisha ukuti ni Mulopwe kabili tukalubulula kuli ena. Abasuula uwatupangile kuti bamoneka nga ba mano mu menso ya bantu, lelo amano ya musango yo “buwelewele kuli Lesa.” (1 Abena Korinti 3:19) Amasambililo ya bana benu yalingile ukumfwana na “mano ayafuma mu muulu.”—Yakobo 3:15, 17.

Ukutiina ukulafulwisha Yehova kulanga ukuti twalimutemwa. Yehova afwaya ababomfi bakwe ukumutemwa no kuba na katiina kuli ena. Mose atile: “Nomba, mwe bena Israele, cinshi ico Yehova Lesa wenu alefwaya kuli imwe, kano ukutiina Yehova Lesa wenu, ukwenda mu mibele yakwe yonse, no kumutemwa, no kubombela Yehova Lesa wenu imitima yenu yonse ne myeo yenu yonse, ukubaka amafunde ya kwa Yehova ne fipope fyakwe ifyo ndemweba lelo, ku kuleka kuwame kuli imwe?”—Amalango 10:12, 13.

Nga tulesambilisha abana besu ukuba na katiina kuli Yehova, ninshi tulebafwa ukuba na masambililo ya cine cine ayakalenga bakabe na mano. Nga batwalilila ukuba na katiina kuli Yehova, bakalacindikisha Kalenga wabo, uwingabasambilisha ifisuma. Ici cikafwa abana besu ukulatontonkanya pa fyo balesambilila, kabili bakalapingula bwino ifya kucita. Bakeshiba ifya “kulekanya icalungama ne cabipa.” (AbaHebere 5:14) Akatiina ka kuli Yehova kakabafwa ukuba abaicefya kabili bakalataluka ku fyabipa.—Amapinda 8:13; 16:6.

Abana Benu Balamona Ifyo Mucita!

Nomba kuti twayafwa shani abana besu ukutemwa Yehova no kuba na katiina kuli wena? Icasuko kuli ici cipusho caba mu Mafunde ayo Yehova apeele abena Israele ukupitila muli kasesema Mose. Abafyashi ba mu Israele babebele ukuti: “Muletemwa Yehova Lesa wenu imitima yenu yonse, ne myeo yenu yonse, na ku maka yenu yonse. Ifyebo ifi, ifyo ndemweba lelo, fibe mu mitima yenu: kabili mulefundisha abana benu no mukoosha, mulefisosa na pa kwikala mu mayanda yenu na pa kwenda mu nshila, kabili pa kulaala na pa kubuuka.”—Amalango 6:5-7.

Ifi fikomo filesambilisha abafyashi amasambililo ayacindama. Limo lya kuti: Mwe bafyashi mufwile ukuba ifya kumwenako. Pa kusambilisha abana benu ukutemwa Yehova, imwe bene mulingile ukumutemwa, kabili ne fyebo fya kwa Yehova fifwile ukuba mu mitima yenu. Mulandu nshi ico cacindamina sana? Pantu ni mwe mwashingamwa ukusambilisha abana benu. Abana balasambilila sana ku fyo bamona ku bafyashi ukucila ifyo bengasambilila kuli bambi. Ifyo basambilila ku fyo mucita fikabafwa sana.

Ifyo mwe bafyashi mufwaisha, ifyo mutontonkanyapo, ifyo mwacindamika, ne fyo mwabikako amano, tafimonekela fye mu fyo mulanda lelo fimonekela na mu fyo mucita. (Abena Roma 2:21, 22) Ukutula fye ku bunya, abana basambilila ku fyo abafyashi babo  bacita. Balamona ifyo abafyashi bacindamika, kabili ilingi line e fyo nabo bacindamika. Nga mwalitemwa Yehova, abana benu bakamona ukuti mwalimutemwa. Ica kumwenako fye, bakamona ukuti mwalicindamika ukubelenga Baibolo ne sambililo lya pa lwenu. Kabili bakeshiba ukuti mwabika pa ntanshi ifya Bufumu. (Mateo 6:33) Nga mulesangwa lyonse ku kulongana no kulabombako umulimo wa kushimikila, abana bakeluka ukuti mwalicindamika nga nshi umulimo wa mushilo uwa kwa Yehova.—Mateo 28:19, 20; AbaHebere 10:24, 25.

Mulebomba Umulimo Wenu

Cimbi ico mwe bafyashi mwingasambilila ku mashiwi yaba pa Amalango 6:5-7 ca kuti: Mwalishingamwa ukukansha abana benu. Pa bantu ba kwa Yehova aba ku kale, abafyashi e balesambilisha abana babo. Nangu fye ni mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abafyashi Abena Kristu e bashingemwe ukusambilisha abana babo. (2 Timote 1:5; 3:14, 15) Ilyo Paulo alembele kalata ku Bena Kristu banankwe, alembele ukuti bashibo e bashingemwe sana ‘ukukusha [abana babo] mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.’—Abena Efese 6:4.

Pa mulandu ne ncito ne milimo imbi iibasendela sana inshita, nalimo abafyashi kuti balekela bambi ukulasambilisha abana babo, pamo nga bakafundisha, na bantu bambi abasakamana abana. Nangu cibe fyo, umufyashi, mufyashi, takuli umbi uwingamupyana. Mwilamona kwati teti mufikepo ukusambilisha abana benu. Nga mulefwaya aba kumwafwa saleni mano mano lelo te kwesha ukulekelesha umulimo Lesa amupeela.

Mulepoosa Inshita Iikalamba mu Kukansha Abana Benu

Na cimbi ico abafyashi basambililako ku fyebo fyaba pa Amalango 6:5-7 ni ci: Pa kukansha abana cikabila inshita no kubombesha. Abafyashi ba mu Israele balingile “ukufundisha” abana babo amafunde ya kwa Lesa. Ishiwi lya mu ciHebere ilyapilibulwa ukuti “ukufundisha” lipilibula “ukubwekeshapo,” “ukufilanda libili libili.” Abafyashi bali no kulacita ifi ubushiku bonse, ukufuma ulucelo ukufika icungulo, “mu mayanda” na “mu nshila.” Cikabila inshita iikalamba no kubombesha pa kusambilisha abana no kubafwa ukuba ne mibele isuma pa kuti baletemuna Lesa.

Nomba finshi mwingacita pa kuti mwafwe abana benu ukusambilila amano ya cine cine? Kwena fingi ifyo mulingile ukucita. Mufwile ukubasambilisha ukulatemwa Yehova no kuba na katiina kuli wena. Mufwile ukuba ifya kumwenako. Kabili mulesambilisha abana benu, no kupoosa inshita ikalamba mu kubakansha. Apo tamwapwililika, limo mukalalufyanya ilyo mulesambilisha abana benu. Lelo nga mwabika sana amano ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa, ukwabula no kutwishika abana benu bakalatasha pa fyo mubombesha kabili bakanonkelamo. Amapinda 22:6 yatila: “Kanshisho mwaice umo afwile ukubela, ilyo akakota takafumemo.” Icishinte cimo cine cilabomba na ku bakashana.

Ukusambilila kwaba kwati lwendo ulushipwa. Nga ca kuti imwe na bana benu mwalitemwa Lesa, mukaipakisha ukuba pali ulu lwendo ku ciyayaya pantu kukaba ifingi ifya kusambilila pali Yehova na pa fyo twingacita ukufwaya kwakwe.—Lukala Milandu 3:10, 11.

[Icikope pe bula 15]

Bushe mulabelengela abana benu Baibolo?

[Icikope pe bula 16]

Mulepoosa inshita iikalamba ukusambilisha abana benu pali Kabumba