“Yakapampamikwa Amapange Yobe”

MU LWIMBO Davidi alembele, apepele ukuti: “Nengeleni umutima uwasanguluka, mwe Lesa; [kabili bikeni muli ine umupashi uupya, uwashangila, NW]. Bwesesheni kuli ine ukusekelela kwa kupususha kwenu; kabili ntungilileni ku mutima wa kuitemenwa.” (Amalumbo 51:10, 12) Ilyo Davidi abembwike na Batisheba, alilapiile kabili muli ici cikomo apaapaatile Yehova Lesa ukusangulula umutima wakwe no kubika muli ena umupashi, nelyo amatontonkanyo ya kumulenga ukucita icalungama.

Bushe Yehova alalenga umutima uwasanguluka muli ifwe, no kubikamo umupashi uupya uwa kufwaisha ukucita icalungama? Nelyo bushe ni fwe tulingile ukubombesha ukukwata umutima wasanguluka no kuubaka? ‘Yehova alalabula nelyo ukubebeta imitima,’ nomba bushe alanyantukilamo muli fyonse ificitika mu mitima yesu? (Amapinda 17:3; Yeremia 17:10) Bushe ni pi afika ilyo anyantukila mu fyo tucita mu bumi bwesu ne fyo tutontonkanya?

Mu fikomo fya kubalilapo 9 mu cipandwa 16 ica mu Amapinda, ishina lya kwa Lesa lyalumbulwa imiku 8, kabili ifi fikomo filatulanga ifyo twingacita pa kulatungululwa na Lesa pa kuti ‘amapange yesu yakapampamikwe.’ (Amapinda 16:3) Ifikomo 10 ukufika ku 15 filanda pa mulimo wa mfumu nelyo uwa ntungulushi.

“Ukupekanya kwa Mutima” kwa kwa Ani?

Amapinda 16:1a yatila: “Ukupekanya kwa mutima kwa buntunse.” Ca cine, “ukupekanya kwa mutima,” kwaba mulimo wesu. Yehova tapekanya imitima yesu mu cipesha mano nelyo ukutupeela umupashi wa kufwaisha ukucita icalungama. Lelo tufwile ukubikako sana amano pa kuti twishibe bwino bwino Icebo cakwe, Baibolo, ukulatontonkanya pa fyo tulesambilila, no kulamona ifintu nge fyo Lesa afimona.—Amapinda 2:10, 11.

Filya Davidi alombele “umutima uwasanguluka” no “mupashi uupya,” filanga ukutila alilwike ukuti aletontonkanya fye pa kucita ulubembu kabili alekabila Lesa ukumwaafwa ukusangulula umutima wakwe. Apo tatwapwililika kuti twatunkwa ukulacita “imilimo ya bumubili.” (Abena Galatia 5:19-21) Na pa “[kulenga] fifwe ifilundwa [fyesu] ifya mubili ifya pano isonde ukukuma ku bulalelale, ukukowela, insuuna, ulunkumbwa lubi, no mufimbila,” tulakabila Yehova ukutwafwa. (Abena Kolose 3:5) Ala mwandini calicindama ukupepa ukuti atwafwe ukukanawila mwitunko no kufumya mu mitima yesu amatontonkanyo ya kufwaisha ukucita ulubembu!

Bushe kuti twayafwako bambi ‘ukupekanya imitima’ yabo? Baibolo itila: “Kuli akapuuka ka kusosa ngo kulasaula kwa lupanga; lelo ululimi lwa ba mano lulaposha.” (Amapinda 12:18) Bushe ni lilali ululimi lwesu lwingaposha bambi? Ni lintu fye “ukwasuka kwa lulimi kufuma kuli Yehova,” e kuti lintu twalungika ukusosa icine ca mu Baibolo.—Amapinda 16:1b.

Baibolo itila: “Umutima wa kufutika ukucile fintu fyonse, kabili walilwalisha.” (Yeremia 17:9) Umutima wesu uwa mampalanya  ulaibepa sana kabili ulafwaisha ukuilungamika. Ilyo Imfumu Solomone yalandile pali ubu bufya, yasokele ukuti: “Imibele yonse ya muntu yalisanguluka mu menso yakwe, lelo uulinge mitima ni Yehova.”—Amapinda 16:2.

Ukuitemwa kuti kwalenga tuleilungamika na lintu tulufyenye, ukulafishilisha imisango yesu iyabipa, no kulalabako fye ku fyabipa ifyo tucita. Lelo, Yehova ena teti tumubepe. Yehova alalinge mitima. Umutima uulelandwapo pano, mutima wa mampalanya. Muli uyu mutima e muba amatontonkanyo, inkuntu, ne fyo tufwaisha ukucita. Yehova ‘alalabule mitima,’ kabili mu bupingushi bwakwe tamwaba kapatulula nelyo umuncishanya. Kanshi tufwile ukubaka umutima wesu.

“Konkomwena Pali Yehova Imilimo Yobe”

Pa kupanga ifya kucita, cikabila ukutontonkanya, kabili ifi ficitikila mu mutima. E lyo ilingi line icikonkapo, kucita ifyo umuntu apangile. Bushe amapange yesu kuti yatunguluka? Solomone atile: “Konkomwena pali Yehova imilimo yobe, e lyo yakapampamikwa amapange yobe.” (Amapinda 16:3) Ukukonkomwena imilimo yesu pali Yehova cipilibula ukumucetekela, ukushintilila pali ena, no kulatungululwa na ena. Nga kulandila mu mampalanya, kufumya icisendo pa mabeya yesu no kucituula pa mabeya yakwe. Kemba wa malumbo atile: “Konkomwena pali Yehova inshila yobe, kabili mutetekele, na o akacita.”—Amalumbo 37:5.

Lelo, amapange yesu kuti yapampamikwa fye nga nayalingana na mafunde yaba mu Cebo ca kwa Lesa, kabili kufwile ukuba umulandu uusuma uo tulingile ukubela na yo mapange. Na kabili, tulingile ukulomba ukwafwa kwa kwa Yehova no kubika amano ku kukonka ukufunda kwa mu Baibolo. Ilyo calinga sana ‘ukupoosa icisendo cesu pali Yehova,’ ni lintu tuleeshiwa nelyo lintu tuli na mafya. Nga twapoosa icisendo cesu pali Yehova, ‘akatulama,’ kabili “takasuminishe uwalungama ukutelententa.”—Amalumbo 55:22.

“Yehova Alengeele Icintu Conse ku Mulimo wa Ciko”

Nga twakonkomwena imilimo yesu pali Yehova, finshi fimbi ifingafumamo? Imfumu ya mano yatile: “Yehova alengeele icintu conse ku mulimo wa ciko.” (Amapinda 16:4a) Kalenga wa myulu aliba no bufwayo. Nga twakonkomwena imilimo yesu pali ena, tukanonkelamo sana mu milimo yesu, tatwakabombele ibusha. Kabili ubufwayo bwa kwa Yehova bwa kuti umuntu akatwalilile ukwikala pe sonde ku ciyayaya. (Abena Efese 3:11) Alengele icalo no kucibumba ukuti ‘cikalwemo.’ (Esaya 45:18) Na kabili, ubufwayo bwakwe ubwa pa kubala ubwa kuti abantu baleikala pe sonde ku ciyayaya buli no kufikilishiwa. (Ukutendeka 1:28) Nga twaipeela kuli Lesa wa cine tukatwalilila ukuipakisha ukwikala pe sonde ku ciyayaya.

Yehova alengele no ‘mubifi ku bushiku bwa bubi.’ (Amapinda 16:4b) Apo “ya mpomfu imicitile yakwe,” Yehova tabumbile abantu ababifi.  (Amalango 32:4) Lelo, alibaleka ukubako mpaka akamone ukuti nacilinga ukubapingula. Ica kumwenako fye, Yehova aebele Farao umwina Egupt ukuti: “Ni pali ici nakwimikila, pa kuti umone amaka yandi, kabili ku kulenge shina lyandi ukulumbulwa mu calo conse.” (Ukufuma 9:16) Ifinkuka 10 no konaula Farao ne fita fyakwe pali Bemba Wakashika kwalangile ukuti Lesa alikwatisha amaka kabili cilya cintu tacakalabwe.

Yehova na kabili kuti alenga ababifi ukucita ukufwaya kwakwe mu kukanaishiba. Kemba wa malumbo atile: “Icipyu ca buntunse cikamutootela; ne cashalako mukacilesha.” (Amalumbo 76:10) Yehova kuti aleka abalwani bakwe ukwimina ababomfi bakwe, lelo te mu kucishamo, ni pa kuti fye akanshe ababomfi bakwe no kubasalapula. Nga cati cicilemo, Lesa alacilesha.

Yehova alatungilila ababomfi bakwe abaicefya. Lelo bushe amona shani aba cilumba? Imfumu ya mu Israele yatile: “Onse uwatakalalo mutima wa muselu kuli Yehova; mwiluba pali ici, takalingwe uwa kaele.” (Amapinda 16:5) ‘Abatakalala imitima’ kuti baikatana no kubombela pamo lelo bakakandwa. Kanshi tulingile ukuba abaicefya te mulandu no kwishiba ifintu ifingi nelyo ifyo twakampuka nelyo umulimo tubomba mu kuteyanya kwa kwa Lesa.

“Ku Katiina ka Kuli Yehova”

Apo tufyalwa ababembu, ilingi tulalufyanya. (Abena Roma 3:23; 5:12) Cinshi cingatwafwa ukukanacita mapange ayengatutwala ku bubi? Amapinda 16:6 yatila: “Ku luse ne cishinka amampuulu yalakonsoloka, na ku katiina ka kuli Yehova kuli ukufuma ku bubi.” Pa mulandu wa luse ne cishinka, Yehova alakonsolwela imembu shesu, kabili akatiina ka kuli Yehova kalatulenga ukukanacita ulubembu. Kanshi calicindama ukutemwa Lesa, ukulatasha pa luse lwakwe, no kulatiina ukumufulwisha!

Tuba na katiina ka kuli Lesa lintu tumucindika no kumutiina pa mulandu wa maka yakwe aya kutiinya. Tontonkanyeni pa maka yakwe ayamonekela mu fyo abumba! Yobo balimucinkwileko ukuti amaka ya kwa Lesa yalamonekela na mu fyo abumba, kabili ukwishiba ici kwalengele Yobo ukulungika amatontonkanyo yakwe. (Yobo 42:1-6) Bushe na ifwe tatulungika amatontonkanyo ilyo tubelenga no kutontonkanya pa malyashi yalanda pa fyo Yehova acitile abantu bakwe ayaba mu Baibolo? Kemba wa malumbo atile: “Iseni, mumone imilimo ya kwa Lesa; wa kutiinya ku micitile yakwe pa bana ba bantu.” (Amalumbo 66:5) Nomba tatulingile ukulya umundemwa pa mulandu fye wa kuti Yehova wa luse. Ilyo abena Israele ‘bataleme, no kulungulusho Mupashi wakwe uwa mushilo; Yehova alyalwike ukubo mulwani wabo, kabili alwile nabo umwine.’ (Esaya 63:10) E lyo, “imibele ya muntu nga yatemuna Yehova, alenga na balwani bakwe bene ukuba nankwe umutende.” (Amapinda 16:7) Ala mwandini akatiina ka kuli Yehova kalatucingilila!

Imfumu ya mano yatile: “Kawama akanono aka mu bulungami, ukucile fya cibwesha ifingi ifili mu lufyengo.” (Amapinda 16:8) Amapinda 15:16 yatila: “Kawama akanono akakwatwa mu katiina ka kuli Yehova, ukucile fyatutilwa ifingi ne sakamikapo.” Kanshi pa kutwalilila ukulacita icalungama, tufwile ukuba na katiina ka kuli Lesa.

“Umutima wa Muntunse Welenganye Nshila Yakwe”

Umuntu bamupangile ukuti aleisalila ukucita ifyo alefwaya, ukusalapo ukucita icalungama no kutaluka ku bubi. (Amalango 30:19, 20) Umutima wesu uwa mampalanya kuti watontonkanya pa fintu ifyalekanalekana no kusalapo ukucita cimo nelyo ifingi. Pa kulanga ukuti ni fwe tufwile ukuisalila ifya kucita, Solomone atile: “Umutima wa muntunse welenganye nshila yakwe.” Umuntu nga acita ifi, “Yehova [alashikimike] ntampwilo shakwe.” (Amapinda 16:9) Apo Yehova kuti ashikimike ntampulo shesu, kuti cawama sana ukulomba ukwafwa kwakwe pa ‘kupampamika amapange yesu.’

 Nge fyo tumwene kale, umutima wa kufutika kabili kuti waelenganya ifishili fya cine. Ica kumwenako fye, umuntu kuti acita ulubembu, lelo umutima wakwe kuti watendeka ukumulungamika. Mu nshita ya kuti aleke ukucita ifyabipa, umuntu kuti alatontonkanya ukuti Lesa alikwata ukutemwa, wa luse, wa nkumbu, kabili alalekelela. Mu mutima wakwe, umuntu wa musango yo kuti aleti: “Lesa alilaba, afise cinso cakwe; tamona nakalya.” (Amalumbo 10:11) Lelo, calibipa sana ukulya umundemwa pa mulandu fye wa kuti Lesa wa luse.

“Ica Kwesesho Kufina ne ca Kulingilo Kufina Ifyalungama fya kwa Yehova”

Solomone nomba aleka ukulanda pa mutima na pa fyo umuntu acita no kutendeka ukulanda pa fyo ishamfumu shifwile ukulacita. Atila: “Ulwabi lwa pa milomo ya mfumu; mu bupingushi akanwa ka iko takaluba.” (Amapinda 16:10) Ukwabula no kutwishika ifi e fyo Yesu Kristu Imfumu yasontwa akaba. Akalateka icalo ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa.

Pa kulangilila ukufuma umulinganya no bulungami, imfumu ya mano yatila: “Ica kwesesho kufina ne ca kulingilo kufina ifyalungama fya kwa Yehova, ifilingilo fyonse fya muli tumba mulimo wakwe.” (Amapinda 16:11) Yehova e upeela ica kwesesho kufina ne ca kulingilo kufina. Imfumu teibikako ifipimo nelyo ifya kulingilako iyo. Ilyo Yesu ali pano isonde atile: “Te kuti ncite akantu ne mwine neka; ifyo ng’umfwa e fyo mpingula; kabili ubupingushi ubo mpingula bwalilungama, pantu te kufwaya kwandi mfwaya, lelo ukufwaya kwa wantumine.” Kanshi Umwana akaba no mulinganya pantu e o Wishi “aapeela ubupingushi bonse.”—Yohane 5:22, 30.

Finshi fimbi ifyo twingenekela imfumu iyo Yehova asonta ukucita? Imfumu ya mu Israele yatile: “Ca muselu ku shamfumu ukucito bubifi, pantu ku bulungami e kupampamikwe cipuna.” (Amapinda 16:12) Ubufumu bwa buMesia butungululwa ne finshite fyalungama ifya kwa Lesa. Tabwaumana akapi ne “cipuna ca bubi.”—Amalumbo 94:20; Yohane 18:36; 1 Yohane 5:19.

Ukupaalwa ne Mfumu

Bushe abantu abo imfumu ya maka iteka bafwile ukwankulako shani? Solomone atila: “Imilomo ya bulungami itemune shamfumu; kabili uusose fyatambalala e o shatemwa. Icipyu ca mfumu ni nkombe ya mfwa; umuntu wa mano kuti aesho kucitontolola nelyo ukucitaluka.” (Amapinda 16:13, 14) Abapepa Yehova muno nshiku balomfwila aya mashiwi kabili balicincila ukubomba umulimo wa kushimikila no kupanga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Balishiba ukuti ukubomfya imilomo yabo muli iyi nshila kulatemuna Imfumu ya buMesia, Yesu Kristu. Ca mano ukutaluka icipyu ca mfumu ya maka iya buntunse no kufwaya ukupaalwa kuli yena. Lelo kuti cacilapo sana ukuwama nga twapaalwa ne Mfumu ya buMesia!

Solomone atwailila ukusosa ukuti: “Mu kwanguka kwa cinso ca mfumu mwabo mweo, no kucankwa kwa iko kwaba nga makumbi ayalete mfula ya cilala.” (Amapinda 16:15) “Ukwanguka kwa cinso ca mfumu” kupilibula ukupaalwa ne mfumu, kwati fye ni filya na mashiwi ya kuti ‘ulubuto lwa cinso ca kwa Yehova’ yapilibula ukupaalwa na Lesa. (Amalumbo 44:3; 89:15) Ukupaalwa ne mfumu kushininkisha ukuti ifisuma fikacitika kwati fye ni filya na makumbi ya mfula yalanga ukuti imfula iimesha ifilimwa yalaloka. Ilyo Imfumu ya buMesia ikalateka ifintu fikawama nga nshi ukucila na pali filya cali lintu Solomone aleteka mu Israele.—Amalumbo 72:1-17.

Kanshi ilyo tulelolela ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bukawamye ifintu pano calo, natulelomba Lesa ukutwafwa ukusangulula imitima yesu. Kabili shi natulecetekela muli Yehova no kuba na katiina kuli ena. Nga tulecita ifi, tatwakatwishike no kutwishika ukuti ‘amapange yesu yakapampamikwa.’—Amapinda 16:3.

[Icikope pe bula 18]

Bushe Yehova alenga shani umubifi “ku bushiku bwa bubi”?