‘Balitemwana Nangu ca Kuti Tabalanda Ululimi Lumo’

Pa myaka iingi abantu balafwaya ukulubuka, ubuntungwa no kupusuka. Balafwaya ukulubuka ku mafya na masakamika. Cinshi cingatwafwa ukushipikisha no kwishiba ifya kucita ilyo twaba na mafya mu mikalile? Bushe tukatala atulubuka? Nga tukalubuka, ninshi tukalubuka shani?

AYA YENE mepusho e yo balandilepo mu malyashi yali pa kulongana kwa Citungu ukwa Nte sha kwa Yehova ukwa nshiku shitatu. Uku kulongana kwaliko mu 2006 kabili kwatendeke mu May. Umutwe wa uku kulongana waleti, “Ukulubuka Nakupalama!”

Kwali ukulongana kwa Citungu ukwabelele mu fifulo 9 ukwasangilwe na bantu abengi abafumine ku fyalo fimbi. Uku kulongana kwaliko mu July na August 2006, kabili kwabelele ku Prague, umusumba ukalamba uwa calo ca Czech Republic; ku Bratislava, umusumba ukalamba uwa calo ca Slovakia; e lyo na ku Chorzow na Poznan, mu calo ca Poland. * E lyo mu calo ca Germany mwena kwabelele mu misumba isano—ku Dortmund, ku Frankfurt, ku Hamburg, ku Leipzig, e lyo na ku Munich. Abasangilweko kuli uku kulongana konse balicilile pali 313,000.

Bushe imibele ya bantu pali uku kulongana yali shani? Bushe finshi abantu balandilepo? Kabili bushe abasangilweko baumfwile shani ilyo ukulongana kwapwile?

Ukupekanya Ukulongana kwa Citungu

Inte sha kwa Yehova bonse fye abekala ku fifulo ukwabelele ukulongana, e lyo na bafumine ku fyalo fimbi, balefwaya sana ukuti ukulongana kufike pantu balishibe ukuti kukawama sana. Ala kwali incito ya kupekanya umwa kusendama abali no kwisa ukufuma ku fyalo fimbi. Ica kumwenako fye, pa kulongana kwabelele ku calo ca Poland mu musumba wa Chorzow, baNte bapokelele abeni nakalimo 13,000 mu mayanda yabo, kabili aba beni bafumine ku Eastern Europe. Abaishile ku kulongana ukwabelele ku Chorzow, bafumine ku Armenia, ku Belarus, ku Estonia, ku Georgia, ku Kazakhstan, ku Kyrgyzstan, ku Latvia, ku Lithuania, ku Moldova, ku Russia, ku Tajikistan, ku Turkmenistan, ku Ukraine, ku United States, na ku Uzbekistan.

Abengi abafumine ku fyalo fimbi abasangilwe kuli uku kulongana batendeke ukupekanya inyendo shabo imyeshi iingi ilyo uku kulongana takulafika. Tatiana, uushimikila abantu icebo ca kwa Lesa inshita yonse, afumine ku Kamchatka ku calo ca Russia. Kamchatka cifulo icaba nge cofi, kabili cabela lwa ku kapinda ka ku kulyo aka Japan. Atendeke ukusunga indalama sha kwendela ninshi kucili umwaka umo. Aendele amakilomita 10,500. Pa kubala aendele amaawala yasano mu ndeke, lyena aninine ishitima no kwenda napamo inshiku shitatu, e lyo pa kulekelesha aninine basi no kwenda amaawala 30 e lyo afikile ku Chorzow.

 Abantu abengi bali-ipeeleshe ukubomba umulimo wa kuwamya mu kati ka fibansa na ku nse pa kuti bakalonganine umusuma. (Amalango 23:14) Ukulandako fye icacitike cimo, baNte ba ku Leipzig balibombele umulimo uusuma sana uwa kuwamya icibansa, kabili batile na pa numa ya kulongana bakawamyamo mu cibansa. Ici calengele ukuti abene ba cibansa batile kanshi mwikalipila na shilya indalama mwali no kulipila isha kuwamisha.

Ukulaalika Abantu ku Kulongana

BaNte mu calo conse balaalike abantu abengi ku kulongana kwa Citungu ukwaleti “Ukulubuka Nakupalama!” Abali no kuya ku kulongana kwa citungu ukwali na bafumine ku fyalo fimbi balibombeshe sana ukwita abantu abengi. Balitwalilile ukwita abantu ukufika fye ne cungulo bushiku pa bushiku bwa kuti mailo ukulongana kukatendeka. Bushe mu kubombesha kwabo mwalifumine ifisuma?

Ba Bogdan, baNte ba ku Poland, balandile na bashikulubantu bamo abalefwaya ukuya ku kulongana kwa citungu nomba batile indalama sha penshoni isho bakwete shali shinono, tashali na kukumana ukwendela ukufika ku Chorzow, ukwalepele amakilomita 120. Aba mu cilonganino balilipile indalama ukuti basi ikabatwale ku kulongana, lelo casangilwe ukuti kanshi muli basi mwalishele incende ya muntu umo. Ba Bogdan batila: “Twaebele balya bashikulubantu ukuti bakese fye ulucelocelo na 05:30hrs uko tukalaninina kabili tukabasenda fye ukwabula ukubalipilisha.” Balisumine kabili e fyo twaile na bo na ku kulongana. Inshita imbi aba bashikulubantu balembele kalata kuli bamunyina kabili batile: “Pa numa ya kusangwa kuli uku kulongana kwa citungu, ndefwaya sana ukuba ne mibele isuma.”

Ku Prague, umwaume umo uwaleikala pe hotela limo line na baile ku kulongana abafumine ku Britain atile na o wine eko ali ku kulongana bulya bushiku. Cinshi calengele ukuti na o ayeko? Ulya muntu atile baNte balekanalekana 10 e bamupeele utupepala twa kumwitilapo ku kulongana, kanshi atile mfwile fye ukusangwako! Alitemenwe sana kabili alefwaya ukusambilila na fimbi.—1 Timote 2:3, 4.

Ifya mu Baibolo Ifisuma Ifyo Basambilile pa Kulongana

Pali uku kulongana balandile pa fyo abantu bengacita nga bakwata amafya yapusanapusana. Balilandile pa fyo Baibolo yalanda ukuti e fyo umuntu engacita pa kupwisha amafya ne fyo engashipikisha.

Abakote, abalwalilila, abafwilwa abantu babo, e lyo na baba na mafya yambi, balikoseleshiwe ukufuma mu Baibolo ukwishiba ukuti ubumi bwalicindama kabili kuti baenekela ifisuma. (Amalumbo 72:12-14) Abaupana e lyo na bafyashi balifundilwe ifya mu Baibolo ifyo bengacita pa kuba ne nsansa mu cupo ne fyo bengakusha bwino abana babo. (Lukala Milandu 4:12; Abena Efese 5:22, 25; Abena Kolose 3:21) Abena Kristu abacaice abo batunka ku banabo ku sukulu ukulacita ifyabipa lelo abafundwa ifya mu Cebo ca kwa Lesa ilyo bali pa ng’anda nelyo ku kulongana, balifundilwe bwino bwino ifyo bengacita ilyo batunkwa ne fyo ‘bengafulumuka ulunkumbwa lwa bwaice.’—2 Timote 2:22.

Aba Bwananyina ba mu Calo Conse Abaikatana Icine Cine

Lyonse fye ilyo balelongana, Inte sha kwa Yehova balasambilila ifintu ifisuma ukufuma mu Baibolo. (2 Timote 3:16) Nomba icalengele uku kulongana ukupusana no kulongana kumbi ukwa Citungu, mulandu wa kuti abasangilweko bafumine mu fyalo fyalekanalekana. Ku fifulo fyonse ukwabelele uku kulongana, amalyashi ayo balandile yali yamo  yene lelo bayalandile mu ndimi ishingi. Cila bushiku, aba mwi Bumba Litungulula ilya Nte sha kwa Yehova balelandako amalyashi, kabili kwali no kushimika ificitika mu fyalo fimbi, ne ci calengele ukulongana ukuwama sana. Aya malyashi yonse pamo ne fyacitike ku fyalo fimbi ifyo bashimike, balefipilibwila na mu ndimi shimbi pa kuti bonse bamwenemo.

Abasangilweko balefwaya sana ukumonana na bamunyinabo na bankashi aba ku fyalo fimbi. Munyina umo atile: “Nangu ca kuti abasangilweko tabalelanda ululimi lumo, takwali ubwafya sana. Ici cine e calengele no kulongana ukuwama sana. Abasangilweko bafumine ku fyalo ifyapusanapusana ukwaba ne ntambi ishalekanalekana, lelo bonse bali abaikatana pa mulandu wa kuti ifyo basuminamo fimo fine.” Abasangilwe ku kulongana kwa citungu ku Munich bena batile: “Nangu ca kuti tatwalelanda ululimi lumo, calimoneke ukuti twalitemwana.” Te mulandu no kuti bafumine ku fyalo ifingi kabili balelanda indimi shapusanapusana, abasangilweko bonse balimwene ukuti bali pamo ne fibusa fya cine cine—e kutila bamunyinabo na bankashi abo bapepa na bo.—Sekaria 8:23.

Balitashishe

Abalongene ku Poland balishipikishe kabili tabailishenye nangu ca kuti ilingi line imfula yaleloka kabili kwalitalele sana, napamo ukufika ku madigiri 14. Munyinefwe umo uwafumine ku United States atile: “Takwatala akutalalapo nge fi nga tuli pa kulongana kwa Citungu nangu imfula ukuloka nge fi yalokele. Finono fye naumfwile ilyo nali pa kulongana. Lelo ubusuma bwa bantu bafumine ku fyalo fimbi, ukutemwa ukwalipo e lyo ne fyo bamunyinefwe ba kuli ici calo batupokelele bwino sana fyalengele ukuti tulabe na ku mfula na ku kutalala. Ala nshakalabe ifyo uku kulongana kwa Citungu kwaweme!”

Na cimbi ico abalanda iciPolish batemenwe sana ca kuti pali uku kulongana, icitabo ca Insight on the Scriptures mu ciPolish califumine, kabili cali kwati e cilambu babalambula pa kushipikisha kwabo te mulandu ne mfula no kutalala. Cimbi na co icaweme sana pali uku kulongana kwa Citungu ukwaleti “Ukulubuka Nakupalama!” ca kuti balifumishe icitabo cipya icaleti Live With Jehovah’s Day in Mind (Muletontonkanya pa Bushiku bwa kwa Yehova Lyonse) kabili abasangilweko bonse balitemenwe sana.

Kwali na fimbi ifyo abengi abasangilwe kuli uku kulongana kwa citungu bakalaibukisha sana. Kristina, nkashi wa ku calo ca Czech Republic ali-ipeeleshe ukuya na bamunyinefwe abafumine ku fyalo fya kutali abaleya mu kutandalila ififulo fyalekanalekana. Kristina atile: “Ilyo twalelayana, nkashi umo ansendele pa mbali no kunkumbatila, kabili atile: ‘Ala mwalitupokelele bwino sana! Mwaletuletela ifya kulya palya pene twikele kabili mwaletupeela fye na menshi ya kunwa. Tuletasha sana pa fyo mwalangile ukuti cine cine mwalitutemwa.’” Uyu nkashi alelanda pali filya balepekanya ifya kulya fya kasuba ifyo balepeela abafumine ku fyalo fya kutali. Munyinefwe umbi na o atile: “Tatwatala atumonapo ica musango yu. Bamunyinefwe na bankashi babombele umulimo wa kuletela abantu 6,500 ifya kulya fya kasuba ifyalongwa bwino bwino cila bushiku pa nshita ya kutuusha kwa kasuba. Calitufikile pa mutima ukumona abantu abengi abaipeeleshe ukubomba uyu mulimo, ukubikapo fye na bana bene.”

Nkashi umo uwaile ku kulongana ku Chorzow, uwafumine ku Ukraine atile: “Ala ifyo bamunyinefwe batulangile ukutemwa, ifyo batusakamene na bukapekape bwabo fyalitupeseshe amano. Mukwai kuti twafilwa ne fya kutasha.” Annika uwa myaka 8 uwa ku Finland alembele ku maofesi ya Nte sha kwa Yehova ku Poland ukuti: “Ala ukulongana kwa Citungu kwaliweme sana ukucila ifyo naletontonkanya. Ndomfwa bwino ukuba mu kuteyanya kwa kwa Yehova, pantu we muntu kuti wakwata abanobe mu calo conse!”—Amalumbo 133:1.

Ifyo Abantu Bambi Balandilepo

Ilyo ukulongana kwa Citungu takulatendeka, bapekenye ukuti abakesa ku kulongana abafumine  ku fyalo fimbi bakaye mu kutandala ku fifulo fimo fimo. Ku ncende ya Bavaria iyabela mu mishi, abatandashi baleti apo basanga Ing’anda ya Bufumu baiminina, kabili baNte balebapokelela bwino sana. Umo uushili Nte uwatwele bamunyinefwe mu kutandala alitemenwe sana ilyo amwene ifyo balebapokelela bwino. Munyinefwe umo atile: “Ilyo twali muli basi pa kubwelela ku hotela uko twaleikala, uwatutandeshe alandile ukuti tatwali nga abantu bambi abo atandashapo. Ifwe twalifwele bwino, kabili bonse twalekonka ifyo uuletutungulula alelanda. Takwali abalelanda amashiwi yabipa kabili takwali ne cimfulumfulu. Alipapile ukumona abantu abashaishibana baba ifibusa mu kashita fye akanono.”

Munyina umo uwalebombela ku dipartimenti ya News Service ku Prague ashimika ukuti: “Pa Mulungu ulucelo, umukalamba wa bakapokola uwaishile mu kubombela apo twalelonganina aishile mu kutumona. Amwene ukuti tapali icimfulumfulu, kabili atile tapali ne ncito alebomba. Na kabili atile bamo bamo abekalila mupepi ne cibansa balelonganinamo balefwaya ukwishiba ifyalecitika. Ilingi line nga abeba ukuti ni Nte sha kwa Yehova e balelongana, balepapa, kabili uyu kapokola alebeba ukuti: ‘Nga ca kuti abantu babako fye panono nge fyaba Inte sha kwa Yehova, na bakapokola bene nga takwaba.’”

Abengi Balilubuka Kale!

Icebo ca kwa Lesa Baibolo cilekatanya abantu ba mitundu yapusanapusana, kabili cilalenga Abena Kristu ukuba no mutende no kwikatana. (Abena Roma 14:19; Abena Efese 4:22-24; Abena Filipi 4:7) Ici calimoneke ukuti ca cine pa kulongana kwa Citungu ukwasangilweko aba ku fyalo fimbi ukwaleti “Ukulubuka Nakupalama!” Inte sha kwa Yehova bena balilubuka kale ku mafya ayengi ayacusha abantu muli cino calo. Balilubuka kale ku mafya yamo yamo pamo ngo lupato, ubunkalwe, na kapaatulula ka mitundu, kabili bacetekela ukuti ku ntanshi amafya ya musango yu yakapwa mu calo conse.

Abasangilwe kuli uku kulongana bali-imwenene na menso ukuti Inte sha kwa Yehova abafuma ku fyalo fyalekanalekana kabili aba mitundu yapusanapusana balikatana icine cine. Ici calimoneke sana pa kusondwelela ukulongana kwa citungu. Bonse baleomba amakuuku, balekumbatana na banabo abo baishibene na bo palya pene pa kulongana, e lyo no kukopwa ifikope. (1 Abena Korinti 1:10; 1 Petro 2:17) Abasangilwe ku kulongana bali ne nsansa kabili balishininkishe ukuti ukulubuka ku mafya na masakamika nakupalama, kabili ilyo balebwelelamo ku sha myabo na ku filonganino fyabo, balefwaisha ukwikatisha “icebo ca bumi” ica kwa Lesa.—Abena Filipi 2:15, 16.

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 10]

Balelanda Indimi 26 Lelo Bali nga Balelanda Ululimi Lumo

Pa kulongana kwa Citungu konse ukwabelele mu fifulo 9, balilandile amalyashi yonse mu ndimi sha cikaya. Pa kulongana kwali ku Germany, balandile amalyashi mu ndimi na shimbi 18. Ku Dortmund balandile amalyashi mu ciArabic, iciFarsi, iciPortuguese, iciSpanish, ne cina Russia; ku Frankfurt balandile mu ciNgeleshi, iciFrench, ne ciSerbian/Croatian; ku Hamburg balandile mu ciDanish, iciDutch, iciSwedish, ne ciTamil; ku Leipzig balandile mu ciChinese, iciPolish, ne ciTurkish; e lyo ku Munich balandile mu ciGriki, iciItalian, e lyo na mu Lulimi lwa ba Cibulu ulwa ku Germany. Ukulongana kwali ku Prague kwena amalyashi yonse bayalandile mu ciCzech, iciNgeleshi ne cina Russia. Ku Bratislava balandile amalyashi mu ciNgeleshi, iciHungarian, iciSlovak, na mu lulimi lwa bacibulu ulwa ku Slovakia. Ku Chorzow balandile amalyashi mu ciPolish, mu cina Russia, mu ciUkrainian, na mu Lulimi lwa Bacibulu ulwa ku Poland. E lyo ku Poznan kwena, balandile amalyashi mu ciPolish na mu ciFinnish.

Indimi shonse pamo shali 26! Ca cine ukuti abali pali uku kulongana tabalelanda ululimi lumo, lelo calimoneke ukuti balikatana pa mulandu wa kutemwana.

[Icikope pe bula 9]

Abafumine ku Croatia abalonganine ku Frankfurt balitemenwe sana ilyo Baibolo ya “Calo Cipya” yafumine mu lulimi lwabo lwine