Sambilisheni Abana Benu Ukutemwa Yehova

“Nge mifwi mu minwe ya mpalume, e fyaba abana baume aba ku bulumendo.”—AMALUMBO 127:4.

1, 2. Bushe abana baba shani nge “mifwi mu minwe ya mpalume”?

TUTILE uwaishiba ukubomfya ubuta alefwaya ukulasa icintu cimo. Abika bwino umufwi mu buta kabili akosha imicincili mu maboko pa kutinta ubuta. Nangu ca kuti alebomfya amaka, atekanya no kutonta bwino apo alefwaya ukulasa. Awe apoosa no mufwi wakwe! Nomba bushe alalasa apo atontele nangu alapusa? Kuli fimo ifingalenga ukuti alase nelyo ukupusa. Fimo ifingalenga ni fi: limbi wa malunga nangu iyo, nga kuli umwela nelyo takuli umwela, nangu kuti umufwi wine tauli bwino.

² Imfumu Solomone yatile abana baba nge “mifwi mu minwe ya mpalume.” (Amalumbo 127:4) Tontonkanyeni pa fyo ukubomfya ubuta kwapalana no kukusha abana. Uulebomfya ubuta atonta pa nshita fye inono no kupoosa umufwi pa kuti ilyo line alase apo atontele. Abafyashi na bo bakwata fye inshita inono iya kufunda abana babo ukutemwa Yehova no mutima onse. Imyaka ilapita lubilo lubilo kabili abana babo balakula no kufuma pa ng’anda. (Mateo 19:5) Bushe ilyo bakafuma pa ng’anda bakatwalilila ukutemwa Lesa no kumubombela nga filya fine abafyashi babafundile? Apa na po fingi fingalenga bena ukutwalilila nangu ukufilwa. Fitatu ifingalenga ni ifi: Ukukampuka kwa bafyashi, imicitile ya bafyashi pa ng’anda apo abana bakulila, ne fyo umwana wine acita pa fyo abafyashi balemufunda. Lekeni nomba tulandepo sana pali ifi fine fitatu. Katubale tulande pali fimo fimo ifyo abafyashi bakampuka bacita pa kufunda abana.

Abafyashi Bakampuka Balacita Ifyo Abana Bengapashanya

3. Mulandu nshi abafyashi balingile ukulacitila filya fine balanda?

³ Yesu e o abafyashi balingile ukupashanya pa kukusha abana babo pantu ena alecita filya fine alelanda. (Yohane 13:15) Yesu alishimawile abaFarise pa mulandu wa kuti ‘balesosa’ fye ukwabula ‘ukucita’ ifyo balelanda. (Mateo 23:3) Pa kuti abana basambilile bwino sana ukutemwa Yehova, abafyashi bafwile ukulacita filya fine balanda. Abafyashi nga balanda fye ukwabula ukucita ifyo basosa, ukufunda kwabo takwakabe na maka nakalya, cikaba fye kwati kufwaya ukupoosa umufwi ku buta ubwabula umwando.—1 Yohane 3:18.

4. Fipusho nshi abafyashi balingile ukuipusha, kabili mulandu nshi balingile ukuipushisha ifyo?

 ⁴ Mulandu nshi imicitile ya bafyashi yacindamina sana? Nga filya fine abakalamba basambilila ukutemwa Lesa pa kukonka imicitile ya kwa Yesu, abana na bo bakasambilila ukutemwa Yehova ilyo balemona imicitile ya bafyashi babo. Abo umwana aba na bo kuti bamwafwa ukukosa mu kupepa nelyo kuti ‘baonaula imibele yakwe iisuma.’ (1 Abena Korinti 15:33) Abafyashi e baba na bana inshita iikalamba sana ukufuma fye lilya line bali abaice kabili pali ilya nshita e lyo abana basambilila ifingi sana kabili ifingi ifyo basambilila ni filya ficita abafyashi babo. Kanshi abafyashi balingile ukuipusha ukuti: ‘Bushe nine cibusa wa musango nshi uwa bana bandi? Bushe imicitile yandi ilakoselesha abana bandi ukuba ne mibele isuma? Finshi abana bandi basambilila kuli ine mu fintu fyacindamisha pamo nga ipepo no kubelenga Baibolo?’

Abafyashi Bakampuka Balapepela Pamo na Bana Babo

5. Finshi abana bakasambilila ku mapepo ya bafyashi babo?

⁵ Abana benu kuti basambilila ifingi pali Yehova ku fyo mulanda mu mapepo yenu. Bushe finshi abana bakasambilila pali Lesa nga baumfwa mulemutasha mwi pepo lya pa kulya na pe sambililo lya Baibolo ilya lupwa? Bakasambilila ukuti Yehova e utupeela ifya kulya—no kuti tulingile ukumutasha pa fyo atupeela—kabili bakasambilila no kuti Yehova e utusambilisha ifyebo fyakwe ifyaba mu Baibolo. Calicindama sana ukusambilisha abana ifi fintu.—Yakobo 1:17.

6. Bushe abafyashi kuti bayafwa shani abana ukwishiba ukuti Yehova alabika amano kuli bena kabili aleshiba ne filebacitikila?

⁶ Na lyo line, nga mulepepela pamo no lupwa lwenu inshita imbi fye iishili ya kulya nelyo iye sambililo lya Baibolo ilya lupwa kabili mu mapepo yenu mulelanda na pa filemucitikila ne filecitikila abana benu, bakasambililako na fimbi ifyacindama ku mapepo yenu. Mukaafwa abana benu ukulaumfwa ukuti Yehova ni cibusa wa lupwa lwenu kabili bakeshiba no kuti Yehova alasakamana umuntu onse mu lupwa lwenu. (Abena Efese 6:18; 1 Petro 5:6, 7) Umufyashi umo atile: “Ukufuma fye ilyo umwana wesu umwanakashi afyelwe, twalepepela pamo nankwe. Ilyo aleya alekula, twalemupepelako ukuti akakwate abanankwe abasuma kabili twalepepa na pali fimbi ifimukumine. Tatwatalile atupishapo ubushiku nangu fye bumo ukwabula ukupepela pamo nankwe, mpaka fye no bushiku aupilwe no kufuma pa ng’anda.” Bushe na imwe te kuti mulepepela pamo na bana benu cila bushiku? Bushe te kuti mubaafwe ukwishiba ukuti Yehova ni cibusa wabo umukalamba uutupeela ifyo tukabila mu mikalile no kutusambilisha ifya mu Baibolo? Na kabili, bushe te kuti ciwame mwabafwa ukwishiba no kuti Yehova alabika amano ku filebasakamika na ku fyo baletontonkanyapo?—Abena Filipi 4:6, 7.

7. Pa kuti abafyashi bapepele abana babo bwino bwino, finshi balingile ukwishiba?

⁷ Lelo kwena pa kuti mwe bafyashi mupepele bwino bwino abana benu, mufwile ukwishiba ifilecitika mu mikalile yabo. Umfweni ifyalandile umufyashi umo umwaume uwakwata abana babili abanakashi. Atile: “Lyonse fye nga papita umulungu umo, naleipusha ifipusho fibili ifya kuti: ‘Finshi fyasakamike abana bandi uyu mulungu onse? Kabili naleipusha no kuti, fisuma nshi ifyacitike kuli bena muli uyu mulungu?’” Mwe bafyashi, ala kuti cawama nga muleipusha ifipusho fya musango yu kabili nga mwaishiba ifyasuko, landeni pali ifyo fine ilyo mulepepela pamo na bana benu. Nga mulecite fyo, abana benu bakeshiba ifya kulandapo mu mapepo yabo kuli Yehova, Uumfwa amapepo, kabili bakamutemwa.—Amalumbo 65:2.

Abafyashi Bakampuka Balakoselesha Abana Ukuba no Mute wa Kubelenga

8. Mulandu nshi abafyashi bafwile ukwafwila abana babo ukuba no mute wa kubelenga Icebo ca kwa Lesa?

⁸ Ifyo abafyashi bamona ukubelenga ifya mu Baibolo kuti fyalenga abana ukuba na bucibusa bwakosa na Lesa nelyo iyo. Pa kuti icibusa pa bantu babili cikose no kutwalilila, kano balelanshanya no kukutika ku filelanda umunankwe. Cimo ico tucita pa kukutika kuli Yehova, kubelenga  ifya mu Baibolo ifiba mu mpapulo sha “musha wa cishinka.” (Mateo 24:45-47; Amapinda 4:1, 2) E ico kanshi, pa kwafwa abana babo ukuba na bucibusa busuma kabili ubwakosa na Yehova, abafyashi bafwile ukukoselesha abana ukuba no mute wa kubelenga Icebo ca kwa Lesa.

9. Cinshi cingafwa abana ukutemwa sana ukubelenga ifya kwa Lesa?

⁹ Bushe abafyashi kuti bayafwa shani abana ukuba no mute wa kubelenga ifya kwa Lesa? Na pa kubelenga pene, abana bafwile ukusambilila ku filecita abafyashi babo. Bushe ilingi line abana benu balamumona mulebelenga Baibolo nelyo mulesambilila ifya kwa Lesa mu mpapulo? Kwena mwalipamfiwa sana ne milimo ya kusakamana abana benu bene kabili kuti mwatila tamukwata ne nshita ya kubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa. Lelo iipusheni amuti, ‘Bushe abana bandi ilingi line balamona ndetamba TV?’ Bushe te kuti mucefyeko inshita mutamba TV no kuibomfya ku kubelenga Icebo ca kwa Lesa pa kuti abana benu balemupashanya?

10, 11. Mulandu nshi abafyashi bafwile ukulasambilila ifya mu Baibolo na bana babo pa ng’anda cila nshita?

¹⁰ Na cimbi ico abafyashi bengacita pa kufunda abana babo ukumfwa ifyo Yehova alelanda, kulasambilila na bena ifya mu Baibolo pa ng’anda cila nshita. (Esaya 30:21) Bamo limbi kuti baipusha ukuti, ‘apo abana tulaya na bo ku kulongana lyonse, mulandu nshi tufwile no kulasambilila na bo Icebo ca kwa Lesa pa ng’anda?’ Kwaliba fimo ifilanga ukuti cisuma ukusambilisha abana pa ng’anda. Abafyashi e bo Yehova apeela umulimo wa kusambilisha abana babo. (Amapinda 1:8; Abena Efese 6:4) Ukusambilila na bo Baibolo pa ng’anda kulalenga abana ukwishiba ukuti ukupepa Yehova te cibelesho fye ico tucita ilyo twaya ku kulongana, lelo cintu cacindama ico tucita na pa ng’anda pene.—Amalango 6:6-9.

¹¹ Na kabili, abafyashi nga balesambilisha bwino abana ifya mu Baibolo pa ng’anda, e lyo bengeshiba ifyo abana babo bamona amafunde ya kwa Lesa ne mibele isuma. Ica kumwenako fye, ilyo abana bacili abaice kuti mulesambilila nabo mu citabo ca kuti Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba. * Nalimo fye muli cila paragrafu muli ici citabo ca kusambililamo ifya mu Baibolo, mwaliba ifipusho fya kulenga abaice ukuilandila ifyo baletontonkanya pa fyo balesambilila. Abafyashi nga balebelenga no kulanshanya na bana babo pa malembo yaba mu citabo, kuti bayafwa abana ukuba na maka ya kulingulula pa “kulekanya icalungama ne cabipa.”—AbaHebere 5:14.

12. Bushe abafyashi kuti balanda shani pa fingafwa sana abana ilyo balesambilila na bo, kabili finshi imwe mwamona ukuti e fibomba bwino?

¹² Abana nga baya balekula, ilyo mulesambilila landeni pa filebacitikila ukulingana no mushinku bafikilepo. Umfweni ifyo abafyashi bamo bacitile pa kwafwa abana babo babili abanakashi  ukupelulula pa fyo bengacita. Abana baebele abafyashi ukuti balefwaya ukuyasangwa ku ciila ca ku sukulu ukukaba no kushana. Bawishi bashimika ukuti: “Twalibebele limo abana besu ukuti pa bushiku bwe sambililo lya lupwa, tukapanga icisela kabili ine na banyina ni fwe tukaba abana e lyo abana bakaba abafyashi. Twabebele ukuti abene bakasala uukaba bawishi no ukaba banyina. Abana bene e bo twaebele ukuti bakabombele pamo ukufwaya ifyebo mu mpapulo ifilanda pa fiila no kushana bakatulondolwele ifyo bakasanga.” Bushe abana bacitile shani? Bawishi bashimika na kabili ukuti: “Ala twalipapile ukusanga ukuti abana besu balikwete amano ya kulekanya ububi no busuma. Twalicitile cilya cisela kabili abana besu e bali abafyashi e lyo ifwe twali abana. Lyena balitwebele ifyo Baibolo yalanda pa kushana na pa fiila kabili balitwebele no mulandu cingawamina ukukanayako. Na cimbi ico twatemenwe sana ca kuti abana besu balilandile na pa fisuma ifyo twingacita mu nshita ya kuya mu kushana ku ciila. Ici calengele twaishiba ifyo abana besu batontonkanya ne fyo batemwa.” Kwena pa kuti mulesambilila bwino Baibolo na bana benu, mulingile ukuba no mute kabili mufwile ukulatontonkanya pa fingawamina ulupwa lwenu. Nomba nga mwaba no mukoosha ifikafumamo fikawama.—Amapinda 23:15.

Lekeni mu Ng’anda Mube Umutende

13, 14. (a) Cinshi abafyashi bengacita pa kuti pa ng’anda pabe umutende? (b) Busuma nshi bwingafumamo nga ca kuti abafyashi balesumina ifilubo?

¹³ Umuntu nga apoosa umufwi pa nshita kushili umwela, ilingi line kuti alasa apo atontele. E fyo caba na ku bana. Balasambilila bwino sana ukutemwa Yehova nga ca kuti pa ng’anda paliba umutende. Kanshi mulimo wa bafyashi ukulenga pa ng’anda paba umutende. Yakobo alembele ukuti: “Ulubuto lwa cisabo ca bulungami lubyalwa mu mutende ku bacita umutende.” (Yakobo 3:18) Finshi abafyashi bengacita pa kuti pa ng’anda pabe umutende? Abaupana balingile ukulaumfwana mu cupo cabo. Abalume na bakashi nga balitemwana kabili balacindikana, ninshi kuti bafunda bwino abana babo ukutemwa abantu bambi no kubacindika pamo na Yehova wine. (Abena Galatia 6:7; Abena Efese 5:33) Icitemwiko no mucinshi filalenga pa ng’anda paba umutende. Na kabili, abaupana nga balomfwana, cilabangukila ukukalulula amafya ayengabako mu lupwa lwabo.

¹⁴ Kwena pali ino nshita, mu calo conse apo capela, takwaba icupo capwililika, kabili takwaba no lupwa ulwapwililika. Abafyashi limo kuti bafilwa ukulanga ifisabo fya mupashi pa kufunda abana babo. (Abena Galatia 5:22, 23) Nomba abafyashi nga bafilwa ukulanga ifisabo fya mupashi kuti bacita shani? Bushe nga basumina ukuti nabalufyanya, ninshi calaala capwa abana tabakulabacindika? Tontonkanyeni pa mibele ya mutumwa Paulo. Aali ngo mufyashi ku Bena Kristu abengi. (1 Abena Korinti 4:15) Na lyo line, alesumina ukwabula no kufisa ukuti alelufyanya. (Abena Roma 7:21-25) Lelo fwe Bena Kristu bonse twalicindika umutumwa Paulo pa  mulandu wa kuiceefya kwakwe no bufumacumi, tatwamusuula iyo. Nangu ca kuti tali uwapwililika, Paulo tatiinine ukulembela icilonganino ca ku Korinti ukuti: “Mube abampashanya, ifyo na ine mpashanya Kristu.” (1 Abena Korinti 11:1) Mwe bafyashi, ala na imwe nga mulesumina ifilubo, abana benu tabakulabikako sana amano nga mwalufyanya fimo.

15, 16. Mulandu nshi abafyashi bafwile ukukanshisha abana babo ukutemwa aba bwananyina, kabili kuti bacita shani ifyo?

¹⁵ Cinshi na cimbi ico abafyashi bengacita pa kuti abana batemwe Yehova? Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Ngo muntu asosa ati: ‘Nalitemwa Lesa,’ lelo alipata munyina, ninshi wa bufi. Pantu uushatemwa munyina, uo amona, te kuti atemwe Lesa, uo ashamona.” (1 Yohane 4:20, 21) Kanshi nga mulekansha abana benu ukutemwa aba bwananyina mu cilonganino, ninshi mulebafunda ukutemwa Lesa. Kuti cawama abafyashi ukuipusha abati, ‘Bushe ifyo tulanda sana pa ba bwananyina ba mu cilonganino, fisuma nelyo fibi?’ Kuti mwaishiba shani ifyo mulanda pa ba bwananyina nga fisuma nelyo fibi? Kutikisheni ifyo abana benu balanda pa fyo ukulongana kwaciba na pa ba bwananyina ba mu cilonganino. Mukomfwa abana benu balelanda filya fine na imwe mulanda.

¹⁶ Finshi abafyashi bengacita pa kwafwa abana babo ukutemwa aba bwananyina mu cilonganino? Ba Peter abakwata abana abalumendo babili, batile: “Ukufuma fye ilyo abana besu bali abaice, tulalaalika bamunyinefwe abakosa mu kupepa na bankashi ukwisa ku ng’anda ku mwesu ku kuliila pamo na ifwe no kwishisha pamo na bo, kabili tulaipakisha sana. Ilingi line balaba pamo na batemwa Yehova kabili apa bafikile nomba nabatampa no kumona ukuti ukubombela Lesa kusuma sana.” Ba Dennis abakwata abana basano abanakashi, batile: “Twalekoselesha abana besu ukulaumfwana na bapainiya abakalambako mu cilonganino. Na kabili, limo twalelaalika na bakangalila benda na bena myabo ukwisaliila pamo na ifwe.” Bushe na imwe te kuti mulecita ifingafwa abana benu ukwishiba ukuti aba bwananyina mu cilonganino baba fye ngo lupwa lwenu?—Marko 10:29, 30.

Umwana Afwile Ukuisalila Umwine

17. Cinshi umwana afwile ukuisalila umwine pa kulekelesha?

¹⁷ Katulande na kabili pa cilangililo cesu ica buta no mufwi. Nangu ca kuti uulebomfya ubuta ni kalapashi icine cine, kuti apusa nga ca kutila umufwi untu waongama. Ca cine ukuti abafyashi bali no kwesha ukufika apapelele amaka yabo ukulungika umwana uwingaba ngo mufwi waongama pa kumwafwa ukwiluka ukuti ifyo aletontonkanya tafili bwino iyo. Lelo pa kulekelesha umwana umwine e ufwile ukuisalila nga akakonka imisango yabipa iya muli cino calo nelyo ukukonka ifyo Lesa afwaya no kuleka ukuti Yehova ‘atambalike inshila shakwe.’—Amapinda 3:5, 6; Abena Roma 12:2.

18. Bushe abafyashi na Yehova bakomfwa shani pa fyo umwana akasala ukulacita ilyo akula?

¹⁸ Ca cine ukuti abafyashi balikwata umulimo wacindama uwa kukusha abana babo “mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova,” lelo pa kulekelesha cikashalila ku mwana ukuisalila umwine ifyo akatemwa ukulacita nga akula. (Abena Efese 6:4) E ico kanshi, mwe bana, ipusheni amuti, ‘Bushe nkakonka ifisuma ifyo abafyashi bandi balemfunda?’ Nga mwakonka ifyo bamufunda, ala imikalile yenu ikalondoloka icine cine. Abafyashi benu na bo bakomfwa bwino sana. Ne cacindamisha, mukalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa.—Amapinda 27:11.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Bushe abafyashi kuti bayafwa shani abana babo ukubapashanya mu mapepo yabo kuli Lesa na mu kusambilila ifya mu Baibolo?

• Bushe abafyashi kuti bacita shani pa kuti pa ng’anda pabe umutende?

• Cinshi abana bakaisalila abene, kabili abafyashi babo na Yehova bakomfwa shani?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 28]

Bushe mwalitemwa ukusambilila ifya mu Baibolo pa kuti abana benu balemupashanya?

[Icikope pe bula 29]

Pa ng’anda nga paliba umutende, ulupwa lonse lulaba ne nsansa