Ukushipikisha Amafya pa Kushimikila Imbila Nsuma

ICIMBAYAMBAYA cesu cafika pa ncende apo abantu 60 abaume, abanakashi, abalumendo, na bakashana, abakwete imfuti balepikitila abantu. Bamo nabafwala amayuniformu; e lyo bambi bena bafwele fye ifya kufwala fimbi. Abengi nabatusonta imfuti. Cilemoneka kwati ni fwe balelolela. Muli ici calo mwaliba ifimfulunganya.

Pa kuti tufike pali iyi ncende natwenda inshiku shine, kabili tusendele impapulo ishifinine amakilogramu 10,000. Katwishi nga balatusuminisha ukupita. Tatwishibe nga balatupoka indalama nelyo iyo. Kabili tatwishibe inshita calasenda pa kuti bashininkishe ukuti tatuli balwani babo.

Umwaume umo alishisha imfuti mu muulu pa kutulanga ukuti e mukalamba wa ili bumba. Amona amafoni yesu kabili atweba ukuti tumupeele. Ilyo twashingashinga, apisha umunwe pa mukoshi wakwe ukulanga ukuti nga twakaana alatwipaya. Awe twamupeela amafoni.

Apo pene umwanakashi uufwele yuniformu abula imfuti yakwe no kutulungama. Uyu mwanakashi e sekilitare wa ili bumba, kabili alefwaya ukuti na o tumupeeleko fimo. Imikalile yalyafya, e co alefwaya fye ukuti na o apokeko ifyo engatemwa. Lyena umushilika umbi na o aisula itanki lya mafuta no kupongolwela amafuta mu cikunkubiti cakwe. Ilyo twaesha ukumukaanyako, atila alekonka fye ifyo bamwebele. Tapali ifyo twalacita, lelo, tulepepa fye ukuti bambi nabo betampa ukucita cimo cine.

Lyena, batweba ukuya, kabili twakonkanyapo no lwendo lwesu. Cilya twaendako, awe twaumfwa ne mitima yaikala, kabili ine no munandi twaisha ne cefu. Kale twaleumfwa umwenso sana, nomba natusuka natubelela ukusanga ifya kutiinya fya musango yu umo tulepita. Ukutula mu April 2002 ukufika mu January 2004, twalyenda inyendo 18 ukufuma ku cabu ca Douala, mu Cameroon, ukuya ku Bangui, umusumba ukalamba uwa mu Central African Republic. Lyonse nga twaya pali ulu lwendo lwalepa amakilomita 1,600, tulaibika mu kapoosa mweo, lelo limo kulaba ne fisuma ifyo tushenekela. *

Banamutekenya abenda sana pali ulu lwendo,  baJoseph na baEmmanuel, batila: “Twalisambilila ifingi sana ilyo twenda pa musebo. Cimo ico twasambilila ca kuti calicindama ukulapepa imiku iingi mu mutima no kukanasakamikwa pa numa ya kupepa. Twesha ukupashanya kemba wa malumbo uwatile: ‘Lesa e o natetekela, nshatiine; cinshi ico umuntunse engacita kuli ine?’ Tulacetekela ukuti Yehova naishiba ukuti ulwendo lwesu lwa kutwala ubukombe ubo abantu bakabila sana pa kuba ne subilo.”—Amalumbo 56:11.

Bamunyina mu Fyalo Ifingi Balabombela Pamo pa Kutwala Impapulo

Abengi muli ifi fyalo fya mu Afrika balitemwa ukukutika ku mbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Impapulo tutwala sha kubafwa ukusambilila pali Lesa. (Mateo 5:3; 24:14) Iofesi lya musambo ilya Nte sha kwa Yehova mu Douala, ku Cameroon, lilatwala impapulo lyonse kuli bakasabankanya ba Bufumu na bantu abafwaya ukusambilila Baibolo abacila pali 30,000 aba mu Cameroon mwine na mu fyalo fine ifinamupalamano.

Ishi mpapulo shifuma ku fyalo fya kutali nga nshi. Ishingi bashipulintila ku England, ku Finland, ku Germany, ku Italy, na ku Spain no kushituma ku France. Lyena, pa kufuma ku France shisa ne ngalaba. Ilingi line, nga papita imilungu ibili ninshi impapulo na shimbi shafika pa cabu ca mu Douala.

Icibokoshi icikalamba umwishila impapulo balacibika pa cimbayambaya no kucitwala ku musambo. Lyena ababombela ku dipartimenti iitume fitabo balalonga impapulo ukulingana na kuntu shileya. Tacayanguka ukutwala impapulo ku ncende sha muli ifi fyalo ishabela ukutali. Lelo ukutwala impapulo ku ncende shimbi nako kwine kwaba lubali lwa kushimikila imbila nsuma “ku mpela ya pano isonde.” (Imilimo 1:8) Umusambo washintilila pali bamunyina abaipeelesha kabili abaitemenwa ukubika ubumi bwabo mu kapoosa mweo pa kutwala impapulo kuli ishi ncende. Abantu abengi nga nshi muli ifi fyalo fya mu Afrika balapokelela impapulo ishilanda pali Baibolo lyonse.

Ifyo Tupitamo pa Kutwala Impapulo

Aba pa musambo wa mu Cameroon babomfya ifimbayambaya pa kutwala impapulo mu misumba yonse iya mu Cameroon na ku fyalo fimbi  pamo nga ku Chad, ku Gabon, ku Equatorial Guinea, na ku Central African Republic. Elenganyeni ukuti muli na banamutekenya aba cimbayambaya cimo. Mwanina, mwaikala mupepi na banamutekenya, kabili mwaipekanya ukuya pa lwendo ulutali ulwalasenda inshiku 10 nelyo ukucilapo.

Banamutekenya 6 e baya pali ulu lwendo. Bafwile ukuba abakosa, abashipa, abatekanya, kabili balingile ukufwala bwino sana. Bafwala ifya kufwala fya fitenge nelyo amashati bakakapo na tai. Kale, ababomfi ba buteko abalolekesha pa fintu ifileingila ne filefuma mu calo balesosa abati: “Kwena ici cimbayambaya cilemoneka ubusaka e lyo na banamutekenya nabo nabafwala bwino kwati fye ni filya fine tumona mu fikope fiba mu mpapulo shabo.” Icacindama ukucila pa fyo bamoneka ca kuti balaitemenwa ukuya ukuli konse pa mulandu wa kuti balafwaya ukubombela bambi.—Amalumbo 110:3.

Twima mu Douala ulucelo muli ba06:00hrs cilya fye akasuba katula pa kuti tupite mu musumba ilyo imyotoka shishilafula. Nga twayabuka ubulalo bwabela mupepi no musambo no kulalanya umusumba, tulola ku kabanga no kuya ku Yaoundé, umusumba ukalamba uwa mu Cameroon, uko tubalila ukusha impapulo.

Banamutekenya bonse 6 kuti bamweba ifyo cayafya ukwensha icimbayambaya icisendele impapulo ishifinine amakilogramu 10,000. Inshiku sha kubalilapo shitatu tatukwete sana amafya pantu imisebo isuma, na lyo line, tufwile ukubikako amano pa kwensha. Lyena, mu kupumikisha fye, twasanga imfula ileloka. Ukutampila pano pene, umusebo walibipa. Twaleka ukumona bwino, umusebo nautelela, kabili pa kwensha kulaensha fye panono panono pantu umusebo walimbauka. Awe na kasuba kasuka kawa. Twaiminina, twalya ifya kulya, kabili twalaala na muli motoka ninshi amolu natusaisha pa ntanshi muli motoka. Ifi fine e fyo tupitamo lyonse!

Lucelocelo, ubushiku bwakonkapo, twaima na kabili. Umo pali banamutekenya aikila atutangilila alemona ifyo umusebo uli. Nga asanga apali icilindi, bwangu bwangu atwishibisha. Banamutekenya balishiba bwino sana ukuti nga batika, ninshi pakapita inshiku pa kuti bakatikuluke. Pali bufi nga twaingila mu calo ca Central African Republic, namo mwine imisebo yalibipa. Nomba twaingila mu mpanga iisuma iya mpili kabili iyafumba bwino iyalepa amakilomita 650. Abana, abakoloci, na banamayo abapapile abana, baletwimisha amaboko ilyo tuleenda panono panono pa kupita mu mishi yabo. Shino nshiku, mu misebo tamupita sana imyotoka pa mulandu wa fimfulunganya, kanshi abantu baletulolekesha sana ilyo tulepita.

Ifisuma Fimo Ificitika

BaJanvier, bamo pali aba banamutekenya tuli nabo, batweba ukuti nangu cingati tabakwata sana inshita ilyo bali pa bulendo, ilingi line baleminina mu mishi iinono, batuushako no kushalika impapulo. Batila: “Lyonse nga twafika mu Baboua, tulalanshanya no ubomba pa cipatala uwatemwa sana ukukutika ku mbila nsuma ya Bufumu, kabili  tulasambilila nankwe pa nshita fye iinono. Bushiku bumo twalibikilepo vidio ya kwa Noa pa kuti ena no lupwa lwakwe batambe. Ifibusa na bena mupalamano bakwe nabo balishile mu kutamba, kabili ing’anda yaliswile. Aba bantu balishiba ilyashi lilanda pali Noa, nomba pali bulya bushiku baletamba filya fine baishiba pa vidio. Twalyumfwile bwino sana pantu bonse fye balitemenwe ica kuti ilyo bapwishishe ukutamba, balitupekanishishe ifya kulya ifisuma kabili balefwaya ukuti tusendame muli ulya wine mushi. Apo tatwakwete sana inshita, twalitwalilile no lwendo lwesu ulutali, lelo twalitemenwe sana pantu twalishimikile imbila nsuma kuli balya bantu.”

BaIsrael nabo ni banamutekenya, kabili baibukisha ifyacitike inshita imo ilyo baleya ku Bangui, uku kwine tuleya. Bashimika ukuti: “Ilyo twaile tulepalamina ku Bangui, incende sha kupikitilapo abantu na sho shaile shilefulilako. Lelo, abashilika abengi bali bwino kabili ilyo bamwene fye icimbayambaya balicishibe pantu cilapita lyonse. Batwebele ukwikalako nabo, kabili balipokele ne mpapulo. Balitemwa sana ukubelenga amabuuku, kanshi lintu bapoka, balalembamo amashina yabo, ubushiku bapoka, ne shina lya wabapeela. Na cimbi icalenga abashilika bamo ukuba bwino kuli ifwe ca kuti balikwata balupwa lwabo baNte.”

BaJoseph, abakokole pali aba banamutekenya batila ico batemwako sana pali ishi nyendo fintu ficitika nga bafika uko baleya. Bashimika icacitike inshita imo ilyo baleya ku Bangui, batila: “Ilyo twali fye mupepi no kufika, twatumine foni kuli bamunyinefwe no kubeba ukuti twalafika nomba line. Balitukonkeele, no kutwafwa ukusainisha ifipepala fyasheleko ukusaina. Ilyo twafikile pa musambo, bonse balifumine ninshi nabatemwa ica kuti baletukumbatila pa kutuposha. Aba bwananyina ba mu filonganino fyaba mupepi balishile mu kutwafwa, kabili mu nshita fye iinono, twalilongolwele ifibokoshi ifingi nga nshi umwali amaBaibolo, ifitabo, ututabo, na bamagazini, no kufilonga mu cikuulwa ca kusungilamo impapulo.”

BaJoseph bashimika no kuti: “Limo limo pa fyo twalesenda paleba ne fya kufwala, insapato, ututabo twa baice, no twa kwangasha ifyo aba bwananyina basangwile ifyaleya ku Democratic Republic of Congo. Ala calewama ukumona ifyo bamunyinefwe baletemwa ne fyo baletasha!”

Pa numa ya bushiku bumo nga twatuusha, tulaipekanya no kutendeka ukubweluluka. Na lintu tulebwela tulakwata amafya, lelo ifisuma ificitika filenga camoneka kwati tatwakwetepo na mafya.

Limo banamutekenya kuti bafuupuka pa mulandu wa kulepa kwa lwendo, ukuloka sana ukwa mfula, ukubipa kwa misebo, ukutulika kwa mataela, nangu lintu icimbayambaya cafwa. E lyo na bashilika abankalwe balabacusha lyonse. Na lyo line, ukushimikila imbila nsuma mu ncende shayafya ukufikako isha mu Afrika no kumona ifyo abantu bomfwa bwino nga baishiba icine kulalenga aba banamutekenya ukuba sana ne nsansa.

Ica kumwenako fye, pa mulandu wa ishi mpapulo batwala mu ncende shalekanalekana, umwaume umo mu Central African Republic uwikala mu mushi wabela mupepi no mupaka wa calo ca Sudan nomba alabelenga Baibolo iyo bapilibula bwino sana. Abakashi bakwe balakwata magazini yonse iyafuma iya Ulupungu lwa kwa Kalinda, kabili abana bakwe nabo balanonkelamo sana mu kubelenga icitabo citila Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba. * Ulu lupwa na bambi fye abekala mu mishi balakwata impapulo shilanda pali Baibolo nga filya fine fye caba kuli bamunyinabo abengi abekala mu matauni. Ala mwandini ici cilatuletela insansa nga nshi!

[Amafutunoti]

[Amamapu ne Cikope pe bula 9]

(Nga mulefwaya ukumona mapu ne cikope, moneni muli magazini)

CAMEROON

Douala

CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

Bangui

[Icikope pe bula 9]

BaJoseph

[Icikope pe bula 9]

BaEmmanuel

[Icikope pe bula 10]

Umusambo wa ku Central African Republic, uwaba mu Bangui

[Icikope pe bula 10]

Ku Bangui, ninshi balelongolola impapulo mu cimbayambaya