Fyonse Ifyo Yehova Asosa Filacitika

“Takwashala nangu cimo ca mu fintu fyonse fisuma ifyo Yehova Lesa wenu asosele ulwa imwe; fyonse fyalimoneke kuli imwe.”—YOSHUA 23:14.

1. Bushe Yoshua aali muntu wa musango nshi, kabili cinshi acitile ilyo ali mupepi no kufwa?

KWALI mushika uwali uwacincila kabili uushaletiina. Uyu mushika alicetekele sana Lesa kabili ali ne cishinka. Alebomba na Mose kabili Yehova umwine e wamusalile ukuti atungulule uluko lwa bena Israele ukufuma mu matololo ayakalamba kabili aya kutiinya ukuya ku calo icalefumfumuna ishiba no buci. Umuntu tulelandapo uo abantu bacindike sana ni Yoshua, kabili ilyo ali mupepi no kufwa, alilaile abakalamba ba mu Israele no kubeba ifyebo ifyabafikile pa mutima. Ukwabula no kutwishika, filya fyebo fyalikoseshe icitetekelo ca bantu bonse abaumfwileko. Na imwe bene kuti fyamukosha.

2, 3. Ilyo Yoshua alandile ku bakalamba, ifintu fyali shani mu calo ca bena Israele, kabili finshi Yoshua asosele?

² Elenganyeni ifyo cali. Baibolo ishimika ukuti: “Pa numa ya nshiku ishingi, ilyo Yehova alengele Israele ukutusha ku balwani babo bonse ukushinguluka, ilyo na Yoshua akotele, apilulwile inshiku, e lyo Yoshua akuutile abena Israele bonse, abakalamba babo, na bakasomo babo, na bapingushi babo, na bacilolo babo, no kutila kuli bene, Ine ninkota, nimpilulule nshiku.”—Yoshua 23:1, 2.

³ Yoshua aali mupepi no kufisha imyaka 110, kabili inshita aali pa calo kwali ifintu fyacindama kabili ifya kupapusha ifyacitikile abantu ba kwa Lesa. Alimweneko na menso ifya kupapa ifyo Lesa acitile kabili alimweneko ne fyo Yehova afikilishe ifintu ifingi ifyo alaile. Kanshi filya fine aimwenene na menso e calengele alande ukwabula no kutwishika ukuti: “Mwaishiba mu mitima yenu yonse na mu myeo yenu yonse ukuti takwashala nangu cimo ca mu fintu fyonse fisuma ifyo Yehova Lesa wenu asosele ulwa imwe; fyonse fyalimoneke kuli imwe, takwashala cintu nangu cimo.”—Yoshua 23:14.

4. Finshi Yehova alaile abena Israele?

⁴ Finshi Yehova alaile abena Israele ifyo afikilishe ninshi na Yoshua talafwa? Twalalanda pa fintu fitatu ifyo abalaile. Ica kubalilapo, Lesa abalaile ukuti akabalubula ukufuma mu busha. Ica bucili, akabacingilila. Ne ca butatu, atile akulabasakamana mu fyo balekabila. Na muno nshiku mwine, Yehova alilaya abantu bakwe filya fine alaile abena Israele, kabili na ifwe twali-imwena uko amalayo ya kwa Lesa yafikilishiwa. Lelo ilyo tushilalanda pa fyo Yehova acitila abantu bakwe muno nshiku, natulande pa fyo acitile mu nshiku sha kwa Yoshua.

Yehova Alalubula Abantu Bakwe

5, 6. Bushe Yehova alubwile shani abena Israele ukufuma Egupti, kabili ifyo acitile fyalangilile finshi?

⁵ Ilyo abena Israele balilile kuli Lesa pa mulandu wa fyo balecula mu busha mu Egupti, Yehova alyumfwile. (Ukufuma 2:23-25) Pa cimpusa caleaka, Yehova aebele Mose ukuti: “Ninjika ku kubapokolola [abantu bandi] mu minwe ya bena Egupti, no kubaninika ukubafumya mu calo cilya no kubatwala ku calo cisuma kabili icapabuka, ku calo icilefumfumune shiba no buci.” (Ukufuma 3:8) Tatuletwishika ukuti abena Israele balitemenwe sana ukumona Yehova afikilisha ifyo abalaile! Ilyo Farao akeene ukuleka abena Israele ukufuma mu Egupti, Mose amwebele ukuti Lesa alalenga amenshi ya mu mumana wa Naelo ukuba umulopa. Ifyo Yehova alandile fyalicitike. Amenshi mu mumana wa Naelo yayalwike umulopa. Isabi lyonse lyalifwile, kabili amenshi yaletele ubunani ica kuti umuntu te kuti ayanwe. (Ukufuma 7:14-21) Farao alitwalilile fye ukucita  ifikansa, kabili Yehova aletele ifinkunka na fimbi 9, ifyo alelandila na calimo ifyo fikaba. (Ukufuma, ifipandwa 8-12) Ilyo icinkunka calenga 10 caipeye amabeli yonse mu Egupti, Farao aebele abena Israele ukuti baye, na ka cine, baliile!—Ukufuma 12:29-32.

⁶ Pa numa ya kulubula abena Israele e lyo Yehova abasalile ukuba uluko lwakwe. Ukubalubula kwalengele Yehova aishibikwa ukuti cine cine alafikilisha ifyo alaya, kabili fyonse ifyo alanda filacitika. Kabili kwalengele caishibikwa apabuuta tuutu ukuti Yehova alicila tulesa tonse utwa nko shimbi. Ilyo tubelenga ilyashi pa fyo Lesa abalubwile, icitetekelo cesu cilakosa sana. Elenganyeni ifyo abena Israele baumfwile ilyo Lesa abalubwile! Yoshua alimwene ukuti ukwabula no kutwishika, Yehova e ‘wapulamo pano isonde ponse.’—Amalumbo 83:18.

Yehova Alacingilila Abantu Bakwe

7. Bushe Yehova acingilile shani abena Israele ku mulalo wa kwa Farao?

⁷ Bushe ne ca bubili ico Yehova alaile abantu bakwe ica kuti akabacingilila na co calicitike? Uko twingeshibila ukuti Yehova aali no kucingilila abantu bakwe ni kuli filya fine abalaile ukutila akabalubula ukufuma mu Egupti no kubatwala ku Calo ca Bulayo. Nga muleibukisha, ilyo abena Israele baile, Farao alifulilwe kabili wena na bashilika bakwe abengi sana baninine pa maceleta no kukunkunika abena Israele. Farao uwali ne cilumba afwile alicetekele sana ukuti alabekata, sana sana lilya amwene kwati abena Israele tabakwete kwa kubutukila ifi ku numa yabo kwali impili e lyo ku ntanshi yabo kwali bemba! Apa nomba e po Lesa aponenemo ku kucingilila abantu bakwe pantu aletele ikumbi pa kati ka bena Israele na bena Egupti. Ukwali abena Egupti kwafiitile na fititi; lelo ukwali abena Israele kwena kwalibuutile tuutu. Ikumbi lyafiita lyalengele abena Egupti ukufilwa ukuya ku ntanshi, Mose asumbwile inkoto yakwe kabili amenshi ya muli Bemba Wakashika yalyakanikene pa kuti abena Israele bapite e lyo abena Egupti bena ilyo bafwaile ukupita yababunsha. Yehova aonawile umulalo ukalamba uwa kwa Farao nakalya nakalya, no kucingilila abantu bakwe ku balwani babo.—Ukufuma 14:19-28.

8. Bushe Yehova acingilile shani abena Israele (a) ilyo bali mu matololo (b) na lintu baingile mu Calo ca Bulayo?

⁸ Pa numa ya kwabuka Bemba Wakashika, abena Israele batendeke ukushinguluka mu calo ico Baibolo itila cali “matololo yakalamba kabili ya kutiinya, umwali insoka sha busungu na bakaling’ongo, kabili impanga ya cilaka umushali menshi.” (Amalango 8:15) Na mu matololo mwine, Yehova alicingilile abantu bakwe. Inga lintu baingile mu Calo ca Bulayo cali shani? Abena Israele balibalwishishe ku bena Kanaani abali abalwani babo aba maka. Lelo Yehova aebele Yoshua ukuti: “Ima, abuka Yordani uyu, iwe, na aba bantu bonse, ukuya ku calo ico ndepeela kuli bene, ku bana ba kwa Israele. Umuntu nangu umo  takabe na maka ya kulungatana na iwe inshiku shonse sha mweo obe: ifyo nali na Mose, e fyo nakulaba na iwe: nshakakupoose fye nangu kukulekelesha.” (Yoshua 1:2, 5) Ifi fine Yehova alandile e fyacitike. Nakalimo mu myaka fye 6 iyakonkelepo, Yoshua acimfishe ishamfumu 31 no kupoka impanga iikalamba mu Calo ca Bulayo. (Yoshua 12:7-24) Yehova abula kucingilila abena Israele, nga tabacimfishe abalwani babo muli ulya musango.

Yehova Alasakamana Abantu Bakwe

9, 10. Bushe Yehova asakamene shani abantu bakwe ilyo bali mu matololo?

⁹ Nomba tontonkanyeni pa ca butatu ico Yehova alaile abantu bakwe. Atile akulabasakamana. Ilyo fye alubwile abena Israele ukufuma mu Egupti, Lesa abalaile ukuti: “Mona ndemuloseshe cilyo ca mu muulu; na bo bantu balefuma, no kutoole cilyo ca bushiku mu bushiku bwa ciko.” Nga filya fine abalaile, Lesa alibapeele “cilyo ca mu muulu.” “Abana ba kwa Israele ilyo bamwene, baipushenye, abati, Cinshi ici?” Cilya ca kulya baleciita ati mana, kabili e cilyo ico Yehova abalaile.—Ukufuma 16:4, 13-15.

¹⁰ Pa myaka 40 iyo abena Israele bali mu matololo, Yehova alebasakamana no kubapeela ifya kulya na menshi. Nangu fye fya kufwala fyabo tafyasapwike na makasa yabo tayafimbile. (Amalango 8:3, 4) Yoshua ali-imwenene na menso fyonse ifi. Yehova alilubwile abantu bakwe, alibacingilile, no kubasakamana nga filya fine abalaile.

Ifyo Yehova Alubula Abantu Bakwe Muno Nshiku

11. Cinshi cacitike mu 1914 ku Brooklyn, mu New York, kabili ni nshita ya cinshi iyafikile ulya mwaka?

¹¹ Inga muno nshiku mwena caba shani? Pali Cisano ulucelo pa 2 October mu 1914, Charles Taze Russell, uwaletungulula Abasambi ba Baibolo pali ilya nshita, aingile mu muputule wa kuliilamo uwa pa Bethel ku Brooklyn, mu New York ninshi nasansamuka sana e lyo aposha bonse ati: “Mwashibukeni.” Kabili ilyo ashilaikala na pa cipuna, abilishe ukuti: “Inshita ya bena Fyalo naipwa; inshita ya shamfumu sha pano calo naipwa.” Inshita ya kuti Yehova Mulopwe acitepo fimo ifikalamba ku kwafwilisha abantu bakwe, yalifikile na kabili. Na ka cine, alicitilepo fimo!

12. Kulubuka nshi kwacitike mu 1919, kabili fisuma nshi fyafuminemo?

¹² Ilyo papitile fye imyaka isano, Yehova alubwile abantu bakwe ukufuma muli “Babiloni Mukalamba,” ukupepa konse ukwa bufi pano calo ukwa maka sana. (Ukusokolola 18:2) Fwe bengi tatwaliko pali ilya nshita yaweme nga nshi ilyo Lesa alubwile abantu bakwe. Na lyo line, tuleimwena na menso ifisuma ifyafumamo. Yehova alibweseshe ukupepa kwa cine ukwasanguluka kabili alengele bonse abalefwaya ukumupepa ukwikatana. Ifi fine e fyo na kasesema Esaya asobele ilyo atile: “Mu nshiku ishikakonkapo, e mo lukalimbo lupili lwa ng’anda ya kwa Yehova pa muulu wa mpili, no kusumbulwo kucilo tupili. Shikakonkomokelako inko shonse.”—Esaya 2:2.

13. Kulunduluka nshi uko mwamona pa bantu ba kwa Yehova?

 ¹³ Ifyo Esaya aseseme fyalicitike. Mu 1919 abasubwa no mupashi abashalapo batendeke lulu wa kushimikila abantu mu kushipa kabili e calengele ukupepa Lesa ukwa cine kwishibikwe. Muli ba 1930, calishibikwe ukuti kwali “impaanga shimbi” abaleisa mu kupepa kwa cine. (Yohane 10:16) Kale bali fye amakana ayanono, e lyo bafula baba amakana ayengi sana, lelo pali ino nshita abaisa mu kupepa kwa cine balifika mu mamilioni! Mu cimonwa ico umutumwa Yohane amwene, aba bantu babalondolola ukuti “libumba likalamba, ilishingapendwa ku muntu nangu umo, ukufuma mu nko shonse ne mitundu na bantu na bantu ne ndimi.” (Ukusokolola 7:9) Inga imwe kulunduluka nshi mwamona mu kupepa kwa cine? Ilyo mwasambilile fye icine, bushe Inte sha kwa Yehova bali banga pano calo? Ino nshita abalebombela Yehova balicila pali 6,700,000. Ilyo Yehova alubwile abantu bakwe ukufuma muli Babiloni Mukalamba, alengele abantu abengi sana batendeke ukumupepa mu calo conse nge fyo tulemona muno nshiku.

14. Kulubuka nshi kukabako ku ntanshi?

¹⁴ Na ku ntanshi Yehova akalubula abantu abakwe, kabili ifikacitika pali iyo nshita fikakuma abantu bonse pano calo. Yehova akailanga ukutila wa maka icine cine ilyo akonaula bonse abakaana ukucita ifyo afwaya, kabili akalubula abantu bakwe no kubengisha mu calo cipya umukaba ubulungami. Ala cikawama ukumona ububifi bonse bwapwa, no kumona uko ifintu ifisuma ifishabala aficitikila abantu pano calo fikatendeka ukucitika!—Ukusokolola 21:1-4.

Yehova Alacingilila Abantu Bakwe Muno Nshiku

15. Mulandu nshi abantu ba kwa Yehova bafwaila ukucingililwa muno nshiku?

¹⁵ Nge fyo twasambilila, abena Israele mu nshiku sha kwa Yoshua balekabila ukucingililwa na Yehova. Bushe abantu ba kwa Yehova muno nshiku bena tabakabila ukucingililwa? Na bo bene balakukabila! Yesu asokele abakonshi bakwe ukuti: “Abantu bakamupeela ku bucushi kabili bakamwipaya, kabili mukaba abapatwa ku nko shonse pa mulandu we shina lyandi.” (Mateo 24:9) Pa myaka iingi, Inte sha kwa Yehova mu fyalo ifingi balabakaanya ukupepa kabili balabacusha icibi, lelo balashipikisha. Na lyo line, Yehova lyonse fye alacingilila abantu bakwe. (Abena Roma 8:31) Icebo cakwe catulaya ukuti ‘icilwilo conse ico bengatupangila’ tacakaleshe umulimo wesu uwa kushimikila no kusambilisha abantu pa Bufumu.—Esaya 54:17.

16. Finshi mwamona ifilangilila ukuti Yehova alacingilila abantu bakwe?

¹⁶ Abantu ba kwa Yehova balitwalilila fye ukufula nangu ca kutila aba pano calo balibapata. Inte sha kwa Yehova baleya balefula mu fyalo 236  kabili ici e cilelanga apabuuta tuutu ukutila Yehova aba na ifwe ku kutupokolola ku bafwaya ukutwipaya nangu ukutulesha ukulashimikila. Bushe muleibukishako bakateka ba maka bamo nelyo intungulushi sha mapepo abalecusha sana abantu ba kwa Lesa? Cinshi cabacitikila? Bushe baba kwi ino nshita? Abengi tababako, nga filya fine na Farao uwa mu nshiku sha kwa Mose na Yoshua ashatwalilile ukuba pano calo. Nomba caba shani ku babomfi ba cishinka aba kwa Lesa abafwa muli ino myaka? Yehova acili alabebukisha. Kwena ifi Yehova abebukisha ninshi balicingililwa. Kanshi ukwabula no kutwishika, Yehova tafilwa nangu panono ukucingilila abantu bakwe.

Yehova Alasakamana Abantu Bakwe Muno Nshiku

17. Yehova alaile Daniele ukuti cinshi akacita pa kuti abantu bakapalame kuli ena?

¹⁷ Yehova alipeele abantu bakwe ifyo balekabila mu matololo, kabili na muno nshiku mwine alasakamana abantu bakwe. “Umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” alatupeela ifitwafwa ukupalama kuli Lesa. (Mateo 24:45) Muno nshiku twalishiba icine ca mu Baibolo icishaishibikwe pa myaka iingi. Malaika aebele Daniele ati: “Kake fyebo ifi, komenena ne buuku, ukufika pa nshita ya ku mpela; bakasabanta abengi, no kwishiba kukafula.”—Daniele 12:4.

18. Cinshi twingalandilo kuti abengi muno nshiku balemwishiba Lesa bwino bwino?

¹⁸ Nomba tuleikala mu nshita ya mpela, kabili abantu abengi sana nabeshiba icine pali Lesa. Mu calo fye conse, umupashi wa mushilo walyafwa abatemwa icine ca mu Baibolo ukwishiba bwino bwino Lesa wa cine no bufwayo bwakwe. AmaBaibolo ne mpapulo isha kwafwa abantu ukumfwikisha icine cacindama sana ica mu Baibolo, nafifula sana mu calo conse. Ica kumwenako fye, tontonkanyeni pa fyaba mu citabo ca kusambililamo ifya mu Baibolo icitila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? * Ifipandwa fimo fimo ifyaba muli ici citabo ni fi: “Bushe Lesa Aba Shani?,” “Abafwa Baba Kwi?,” “Ubufumu bwa kwa Lesa Cinshi?,” e lyo na “Cinshi Lesa Asuminishisha Ukucula?” Ukutula fye na ku kale abantu balatontonkanyapo sana pali ifi fipusho. Lelo ino nshita balafisanga ifyasuko. Nangu ca kutila pa myaka iingi abantu tabaishibe ifyaba mu Baibolo e lyo na ba mu macalici ya Kristendomu na bo balesambilisha ifishili fya cine, Icebo ca kwa Lesa calishibikwa ukutila ca cine, kabili abafwaisha ukubombela Yehova balacishiba.

19. Finshi Lesa alaile abantu bakwe ifyo mwaimwena ukuti fyalicitika, kabili muletipo shani pa fyo Lesa alanda?

¹⁹ Na ifwe bene apo twaliimwena na menso ifyo Yehova aacita, kuti twalanda no mutima onse ukuti: “Takwashala nangu cimo ca mu fintu fyonse fisuma ifyo Yehova Lesa wenu asosele ulwa imwe; fyonse fyalimoneke kuli imwe, takwashala cintu nangu cimo.” (Yoshua 23:14) Yehova alalubula ababomfi bakwe, alabacingilila kabili alabasakamana. Pali fyonse ifyo Lesa alaile abantu bakwe, bushe pali ico mwingalanda ukuti alifililwe ukubacitila ilyo inshita yafikile? Takwatala akuba ica musango yo. Tufwile ukucetekela sana Icebo ca kwa Lesa pantu ifyo asosa filacitika.

20. Cinshi tushitwishikila ukuti ifintu fikawama ku ntanshi?

²⁰ Inga ku ntanshi cikaba shani? Yehova alitupeela isubilo lya kwisaikala pano pene pa calo ilyo cikaba paradaise yayemba. Abanono pali ifwe bakwata isubilo lya kuya mu kuteka pamo na Kristu ku muulu. Nampo nga twaba pa bakaya ku muulu nelyo pa bakaba pano calo, twamona ukuti tulingile ukuba ne citetekelo nga Yoshua. Kasuba kamo, ifyo Lesa aatulaya fikacitika. Pali iyo nshita nga twatontonkanya pali fyonse ifyo Yehova alaile, na ifwe tukasoso kuti: ‘Fyonse fyalimoneka.’

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Finshi Yehova alaile ifyo Yoshua amweneko fyafikilishiwa?

• Finshi Yehova alaile ifyo na imwe mwamona ukuti fyalifikilishiwa?

• Cinshi tushitwishika pa fyo Lesa alanda?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 23]

Yehova alicitilepo fimo ku kulubula abantu bakwe

[Icikope pe bula 23]

Bushe Yehova acingilile shani abantu bakwe pali Bemba Wakashika?

[Icikope pe bula 24]

Finshi filanga ukuti Yehova alesakamana abantu bakwe mu matololo?

[Ifikope pe bula 25]

Yehova alasakamana abantu bakwe muno nshiku