Mube Abaiceefya

KWALI umuntu umo uwaleikala mu musumba uwalumbuka. Alikwete insambu ya kwitwa ukuti mwina Roma, pantu afyalilwe mu calo ca bena Roma kabili cimoneka ukutila ulupwa lwakwe lwali ulwacindama sana. Uyu muntu tulelandapo ni Sauli. Sauli alisambilile sana amasambililo ya pa muulu ayaliko mu myaka ya ba100 C.E. Alelanda indimi shibili kabili ali mu cilonganino ca baFarise icaishibikwe sana mu calo ca Yuda.

Sauli afwile alisuulile abantu yaweyawe kabili afwile ali ne cilumba pantu aleimona uwalungama. (Luka 18:11, 12; Imilimo 26:5) Sauli na baFarise banankwe baishibe ukuti balicindeme ukucila abantu bambi kabili balefwaya ukwishibikwa ukuti balikwete amaka e lyo balitemenwe sana amashina ya mucinshi. (Mateo 23:6, 7; Luka 11:43) Ifi Sauli aleba pamo na baFarise banankwe, napamo e calengele ukuti abe uwa cilumba. Twalishiba ukuti alecusha sana Abena Kristu. Ilyo papitile imyaka imo ifi, ninshi nomba mutumwa, Paulo atile, kale ali “uwa miponto kabili kapakasa kabili uwa musaalula.”—1 Timote 1:13.

Sauli aishileba umwina Kristu, e kutila umutumwa Paulo, kabili alyalwile imibele yakwe umupwilapo. Ilyo aishileba Umwina Kristu kabili umutumwa, ali-iceefeshe no kusoso kuti ali “muntu uwacepa ku bacepesha pa ba mushilo bonse.” (Abena Efese 3:8) Alishibe sana ukusambilisha Icebo ca kwa Lesa, nomba tatalile aitakisha pa fyo alebomba. Lelo pali fyonse ifyo alecita acindike fye Lesa. (1 Abena Korinti 3:5-9; 2 Abena Korinti 11:7) Na kuba, Paulo wine e wafundile na Bena Kristu banankwe ukuti: “Fwaleni icitemwishi ne nkumbu, icikuuku, ubupete, ukufuuka, no kushishimisha.”—Abena Kolose 3:12.

Bushe uku kufunda kulabomba na ino ine nshita? Bushe mwaliba ubusuma mu kuiceefya? Bushe kwena ca cine ukuti uwaiceefya ninshi alishipa?

 Bushe Lesa wa Maka Yonse Uwatubumba Ali-iceefya?

Lyonse nga tulelanda pa kuiceefya tufwile no kutontonkanya pa fyo Lesa alandapo pali ili lyashi. Cinshi twalandila ifyo? Pantu e Mulopwe kabili e Kabumba. Fwe bantunse twalipusana na Lesa pantu te fyonse twingacita. Tapali ico twingacita ukwabula Lesa. Elihu umuntu wa mano uwaliko kale sana atile, “Uwa maka yonse, te kuti tumwiluke; Mukulu ku maka.” (Yobo 37:23) Kanshi, nga tuletontonkanya pa lwelele ulushaikulila, kuti twaiceefya! Kasesema Esaya atukoselesha ukuti: “Inwineni amenso yenu mu muulu, moneni; nani uwalengele intanda ishi? Untu afumya umulalo wa shiko mu mpendwa, shonse shiine eta mwi shina ne shina. Pa kuti afulisho kukosa na maka ayengi, takubulapo nangu lumo.”—Esaya 40:26.

Ca cine, Yehova Lesa e wa maka yonse, lelo ali-iceefya. Imfumu Davidi yapepele kuli Lesa ati: “Mwampeele nkwela ya kupususha kwenu; kabili ukwasuka [ukuiceefya, NW] kwenu kulankusha.” (2 Samwele 22:36) Lesa ali-iceefya pantu alasakamana abalanda abafwaya ukumuteemuna, kabili alababelela uluse. Ciba kwati Yehova alakontama no kulolesha pe samba apali abantu pa kwafwilisha abamutiina.—Amalumbo 113:5-7.

Na kabili, Yehova alicindika ababomfi bakwe abaiceefya. Umutumwa Petro alembele ati: “Lesa acincintila aba matutumuko, lelo apeela icikuuku ca bupe fye ku baiceefya.” (1 Petro 5:5) Uwalembele Baibolo umo alandile pa fyo Lesa amona aba cilumba ilyo atile: “Onse uwatakalalo mutima wa muselu kuli Yehova.” (Amapinda 16:5) Nomba bushe cinshi twingalandila ukuti uwaiceefya ninshi alishipa?

Bushe Ukuiceefya Kwalola Mwi?

Ukuiceefya te kuba umuntu wa panshi iyo. Mu myata ya ku kale imo abasha e baleba sana abaiceefya ica kuti baleumfwila fye fyonse ifyo balebeba, bali fye aba panshi sana, ica kuti baleumfwisha no luse. Nomba Baibolo yena ilangilila ukuti ukuiceefya kulacindamika umuntu. Ku ca kumwenako, umwaume wa mano Solomone alembele ukutila: “Icilambu ca kufuuka na katiina ka kuli Yehova, bucindami no bukata no mweo.” (Amapinda 22:4) E lyo na pa Amalumbo 138:6, na po tubelengapo ukuti: “Yehova alisansabala, lelo alolesha  abasokopala [abaiceefya], na batakalala abeshibilo kutali.”

Umuntu nga aliiceefya tacalola mu kuti tapali icacindama ico engacita. Ku ca kumwenako, Yesu Kristu alisumine ukuti Mwana wa kwa Yehova uwatemwikwa kabili tatalile alanda ukuti imilimo alebomba pano calo tayacindeme pantu alishibe ukuti yalicindeme. (Marko 14:61, 62; Yohane 6:51) Na lyo line, Yesu alangile ukuti aliiceefya pantu aletasha Wishi pali fyonse ifyo alecita kabili taletitikisha abantu lelo alebomfya amaka yakwe ku kwafwilisha bambi.

Uwaiceefya Ninshi Alishipa

Ilyo Yesu Kristu ali pano calo aishibikwe ku bantu ukuti alecita “ifya maka.” (Imilimo 2:22) Lelo bamo balemumona ati “mulanda” icine cine. (Daniele 4:17) Yesu ali uwaiceefya na mu mikalile yakwe, kabili alefunda na bambi ukuti ukuiceefya kusuma. (Luka 9:48; Yohane 13:2-16) Lelo, nangu ca kuti aliiceefeshe, ukukosa kwena alikosele. Yesu taletiina ilyo aleafwa abantu ukukanaseebanya ishina lya kwa Wishi na lintu alebomba umulimo wa kushimikila. (Abena Filipi 2:6-8) Baibolo itila Yesu ali uwashipa nge nkalamo. (Ukusokolola 5:5) Ica kumwenako ca kwa Yesu ilyo ali pano calo, cilanga ukuti abaiceefya balishipa sana kabili balapampamina pa kucita icisuma.

Tufwile ukwishiba ukuti pa kuti tube abaiceefya, tulingile ukubikako sana amano. Lyonse fye tufwile ukulakonka ifyo Lesa afwaya, te kulacita fye ifiletwangukila no kulakonkelesha fyonse ifyo imitima yesu ifwaya. Pa kuba abaiceefya tufwile ukukosa pantu pa kubombela Yehova no kwafwa abanensu kano tatulebika sana amano ku fyo umutima wesu ulefwaya.

Ico Ukuiceefya Kwawamina

Abaiceefya tababa na cilumba na matutumuko. Amalembo yalondolola umuntu waiceefya ukuti, wa “bupete.” (Abena Efese 4:2) Kuti twaba abaiceefya nga ca kuti twaipima bwino no kumona apapela amaka yesu kabili twaishiba ne fintu ifyo tucita bwino e lyo ne fyo tushicita bwino. Paulo afundile Abena Kristu pa kuiceefya ilyo atile: “Ndeeba onse muli imwe ukuti eitontonkanishisha ukucila ifyo alingile ukutontonkanya; lelo atontonkanye pa kuti engaba na mano ayatuntulu.” (Abena Roma 12:3) Abakonka uku kufunda baliiceefya.

Na cimbi icilanga ukuti twaliiceefya, kubika amano ku fingawamina bambi ukucila ukubika fye amano ku fingatuwamina. Ilyo Paulo apuutilwemo no mupashi, akoseleshe Abena Kristu ukuti: “Mwicita icintu nangu cimo ku lubuli nelyo ku matutumuko, lelo mu bupete mulemona bambi ukuti balimucila.” (Abena Filipi 2:3) Aya mashiwi yalipalana na mashiwi Yesu aebele abasambi bakwe ilyo atile: “Umukalamba pali imwe afwile ukuba umubomfi wenu. Onse uuisansabika akaceefiwa, na onse uuiceefya akasansabikwa.”—Mateo 23:11, 12.

Ca cine, Lesa alasansabika abaiceefya. Umusambi Yakobo akomaile pali ici cishinka ilyo alembele ukuti: “Iceefyeni mu menso ya kwa Yehova, na o akamusansabika.” (Yakobo 4:10) Bushe nani ashingafwaya ukuti Lesa amusansabike?

Icilumba calilenga icimfulumfulu ne fyongo muno calo ica kuti abantu bamo balafilwa no kumfwana na banabo. Lelo mu kuiceefya mwena mulafuma ifisuma. Nga twaiceefya, Lesa kuti atutemwa icine cine. (Mika 6:8) Kabili kuti twaba no mutende wine wine pantu abantu abaiceefya ilingi line balaba ne nsansa ukucila aba cilumba. (Amalumbo  101:5) Na kabili nga twaliiceefya, kuti tuleumfwana na balupwa, ifibusa, abo tubomba na bo, e lyo na bantu fye bambi. Abaiceefya tababa ne fikansa nelyo ukupampamina fye pa co balefwaya, pantu balishiba ukutila ukucite fyo kulakalifya bambi, kabili te kuti baleumfwana na banabo, e lyo no kupatana kuti balapatana na bantu icabipisha.—Yakobo 3:14-16.

Kanshi ukuiceefya kuti kwatwafwa ukulaumfwana na bantu. Kuti kwatwafwa ukutaluka ku fintu ifyaseeka muno calo, pamo nga bukaitemwe no kucimfyanya na banensu. Lesa alyafwilishe umutumwa Paulo ukwalula imibele yakwe iya cilumba iyo akwete kale. Na ifwe bene tatufwile ukuba ne cilumba nelyo ukulatontonkanya ukuti twalicindama sana ukucila abantu bambi. Baibolo itusoka ukuti: “Amatutumuko yatangililo kufunaulwa, no kutuuma kwa mutima kutangililo kuipununa.” (Amapinda 16:18) Nga twapashanya Paulo no kukonka ifyo atufundile, na ifwe tukamona ukuti cisuma sana ukuba abaiceefya.—Abena Kolose 3:12.

[Icikope pe bula 4]

Nangu ca kuti Paulo kale ali ne cilumba, alisambilile ukuiceefya

[Icikope pe bula 7]

Ukuiceefya kulatwafwa ukulaumfwana na bambi

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 5]

Icikope ca ba Anglo-Australian Observatory/David Malin