Sambilisheni Umwana Wenu Ukuba Uwa Mutende

Nicole uwa myaka 8 alitemenwe sana ilyo balekuukila ku cifulo cimbi ukutali sana. Kanshi lyonse fye ale-ebako cibusa wakwe Gabrielle apo ifya bulendo fifikile. Kasuba kamo, Gabrielle aotokeele Nicole no kumweba ukuti fyobe fyo nangu wakuuka nshisakamene. Nicole alyumfwile ububi sana kabili aile-eba banyina ukuti, “Gabrielle capwa namupata, nshilefwaya no kumumona na kabili!”

ILINGI line abana nga bapusana nge fi cali kuli Nicole na Gabrielle, abafyashi bafwile ukutalalika umwana umutima e lyo no kumulanga ifya kucita bambi nga bamukalifya. Abana banono bacita ifintu na mano ya “bwaice,” kabili ilingi line tabeshiba no kuti ifyo balelanda nangu ifyo balecita fyalalenga umunabo ukumfwa ububi sana. (1 Abena Korinti 13:11) Abana balinga ukubafwa pa kuti babe ne mibele iingalenga baleumfwana na bo bekala na bo e lyo na bantu fye bambi.

Abafyashi Abena Kristu balafwaisha ukukansha abana babo “ukufwaya umutende no ku-ukonkelela.” (1 Petro 3:11) Umuntu nga aba uwa mutende, alaba sana ne nsansa, kanshi cilawama ukutaluka ku fyonaula umutende, pamo nga ukutunganya bambi, ukubafulilwa no kubapata. Nga muli bafyashi, kuti mwayafwa shani abana benu ukuba no mutende?

Bafundeni Ukuteemuna “Lesa wa Mutende”

Yehova ni “Lesa wa mutende” kabili Baibolo yalanda no kuti e “upeela umutende.” (Abena Filipi 4:9; Abena Roma 15:33) E ico, abafyashi basuma balasambilisha abana babo ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa Baibolo ifingabafwa ukulapashanya Lesa. Cimo ico mwingacita, kwafwa abana benu ukutontonkanya pa mukolamfula uo Yohane amwene mu cimonwa ca kupapa naushinguluka icipuna ca bufumu ica kwa Yehova. Uyu mukolamfula wa lulumbi walemoneka nga emarodi. * (Ukusokolola 4:2, 3) Londolweleni abana ukuti uyu mukolamfula utulanga ukuti apo Yehova ekala paliba umutende ne cibote, no kuti na bonse abamumfwila bakekala mu mutende ne cibote.

 Yehova na kabili alasambilisha abantu ukuba no mutende ukupitila mu Mwana wakwe Yesu, “Cilolo wa Mutende.” (Esaya 9:6, 7) Kanshi, mwe bafyashi mulebelenga no kulanshanya na bana benu amalyashi ya mu Baibolo umo Yesu afundile abantu amasambililo yacindama ayengabafwa ukukanaumana no kukanaba ne fikansa. (Mateo 26:51-56; Marko 9:33-35) Londolweleni abana icalengele ukuti Paulo uwali kale “uwa miponto,” aaluke no kulemba ukuti “umusha wa kwa Shikulu tafwile ukucita ulubuli, lelo afwile ukuba uwanakilila kuli bonse, . . . uushishimisha ububi.” (1 Timote 1:13; 2 Timote 2:24) Mukapapa ifyo umwana wenu akakonka ukufunda kwenu.

Evan ebukisha ukuti ilyo ali ne myaka 7 balimusaalwile ku kalumendo ako ali na ko muli basi pa kuya ku sukulu. Atila: “Nalifulilwe sana ica kuti nalefwaya ukulandula palya pene fye! Nomba naibukishe ifya kucita nga bakutendeka ifyo twasambilile inshita imo pa ng’anda. Nalishibe ukuti Yehova te kuti atemwe nga ‘nabwesesha ububi pa bubi,’ kano nga naba uwa ‘mutende ku bantu bonse.’” (Abena Roma 12:17, 18) Evan lyena alishishimishe no kukosa ica kuti ayaswike ulya muntu ukwabula ukufulwa kabili ico calengele ifintu ukuwama. Evan alefwaya ukusekesha Lesa wa mutende.

Mwe Bafyashi, Beni Aba Mutende

Bushe mu ng’anda yenu mwaliba umutende? Nga mwaliba umutende, abana benu bakasambilila ukuba no mutende ku kumona fye ifyo mulecita. Mwe bafyashi nga mulepashanya sana imibele ya mutende iya kwa Lesa na Kristu, ninshi na bana benu bakomfwa nga mwabafunda ukuba no mutende.—Abena Roma 2:21.

Ba Russ na bena myabo ba Cindy balabombesha ukufunda abana babo babili abaume ukuti baleteka imitima nga ca kutila bambi babakalifya. Ba Cindy batile, “Abana besu balasambilila sana ifya kucita ku fyo bamona fwe bafyashi tucita nga twakwata ubwafya na bana nelyo na bantu bambi.”

Apo na bafyashi bene balalufyanya, mwe bafyashi na lintu mwalufyanya, lekeni ibe ni nshita ya kusambilisha abana benu ifyacindama. Ba Stephen abakwata abana batatu batile: “Limo umwana nga alufyanya, ine no mwina mwandi Terry twalefulwa bwangu no kumusalapula nangu tatwishibe na bwino ifyo caciba. Nga twacite fyo, twalelomba umwana ukutwelela.” Ba Terry na bo batila: “Tulalanga abana besu ukuti na ifwe bene tatwapwililika iyo kabili tulalufyanya. Twalimona ukuti ici calenga pa ng’anda paba umutende kabili calyafwa na bana ukuba aba mutende.”

Bushe abana benu balesambilila ukuba aba mutende ku fyo mucita kuli bena? Yesu atufundile ukuti: “E ico, fyonse ifyo mufwaya abantu bacite kuli imwe, e fyo na imwe mucite kuli bene.” (Mateo 7:12) Nangu ca kutila na imwe kuti mwalufyanya, ala nga mwaba ne cikuuku no kulanga abana benu ukuti mwalibatemwa, ifikafumamo fikawama. Abana benu bakalaumfwa nga mulebafunda ne citemwiko.

Mulekokola Ukukalipa

Amapinda 19:11 yatila: “Ukushilimuka kwa muntu kumukokosho kukalipa.” Kuti mwayafwa  shani abana benu ukuba no ku kushilimuka? Ba David na bena myabo ba Mariann abakwata abana babili, umwaume no mwanakashi, batwebako ifyo basanga ukuti e fibomba bwino. Ba David batila: “Umwana nga nafulilwa umuntu umo pa fyo asosele nelyo ifyo acitile ifishaweme, tulamwaafwa ukulangulukilako uyo muntu. Tulamwipusha amepusho ayayanguka pamo nga aya: ‘Bushe nawishiba ukuti uwacikukalifya limbi na o kwaciba icacilamucusha? Bushe kaso fye acilakumfwila? Bushe na o kwaciba abacimukalifya?’” Ba Mariann na bo batila, “Ukubepusha ifi kulalenga abana ukubweshamo umutima, ukucila ukulatontonkanya fye pa fyo babakalifye ne lyo pa kwishiba uwacilufyanya.”

Nga mulekansha abana muli uyu musango, ifikafumamo fikawama sana. Moneni ifyo ba Michelle, banyina Nicole ulya twacilandapo pa kutendeka, bamwafwile. Tabamwafwile fye ukutendeka ukumfwana na cibusa wakwe Gabrielle, lelo balicitile na fimbi. Ba Michelle batila: “Twabelengele na Nicole icipandwa 14 mu citabo ca kuti Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba. * Lyena nalondolwele umwalola amashiwi ya kwa Yesu aya kuti tulingile ukulekelela umunensu ‘imiku amakumi cinelubali na cinelubali (77).’ Ilyo Nicole alondolwele ifyo aumfwile ilyo ici cacitike, namwafwile ukwiluka ukutila, icalengele Gabrielle amwasuke filya ni co alyumfwile icikonko kabili tatemenwe ifi umunankwe sana aleya ku cifulo cimbi ukutali.”—Mateo 18:21, 22.

Ilyo Nicole ailwike icalengele Gabrielle umunankwe ukootoka, alyumfwile uluse kabili ico calengele atume foni kuli Gabrielle no kulomba ubwelelo. Ba Michelle batila: “Ukufuma lilya line, Nicole alatontonkanya pa fyo bambi baleumfwa kabili alatemwa sana ukucitila bambi ifisuma ifingabaletela insansa.”—Abena Filipi 2:3, 4.

Afweni abana benu ukukanaumfwa sana ububi ilyo umo abalufyanya nangu ilyo bapusana na banabo. Nga mwalacite fyo, mukatemwa sana ukumona uko abana benu balasansamukila abantu bambi no kubatemwa.—Abena Roma 12:10; 1 Abena Korinti 12:25.

Bafundeni Ubusuma Bwaba mu Kubelela Uluse

Amapinda 19:11 (NW) yatila: umuntu “asekela mu kusuulako fye ku bupulumushi.” Na pa nshita Yesu aculile sana, apashenye Wishi no kumulomba ukuti abelele uluse abalemucusha. (Luka 23:34) Abana benu na bo kuti bamona ubusuma bwaba mu kubelela bambi uluse nga ca kutila mwe bafyashi mulebabelela uluse.

Moneni icacitike cimo. Willy, kalume wa myaka 5 alitemwa sana ukulenga ifikope na banakulu. Inshita imo, banakulu baishileleka fye ukulenga ifikope no kootokela Willy bafuma na po. Willy alyumfwile ububi sana. Bawishi ba kwa Willy, ba Sam batile: “Banakulu Willy balilwala ubulwele ubo beta ati Alzheimer’s disease ubulenga umuntu ukuya-aleleka ukutontonkanya bwino. E ico, twalilondolwele kuli Willy mu mashiwi yayanguka ubwafya banakulu bakwata.” Ilyo balandile na Willy no kumucinkulako ukuti na o alalufyanya ilingi kabili balamubelela uluse, no kuti na o afwile ukubelela bambi uluse, ba Sam balipapile ifyo Willy acitile. Batila: “Ala ine na banyina twalyumfwile bwino ilyo twamwene ka Willy kaima kaya kuli banakulu aba myaka 80, kalanda na bo cikuuku cikuuku, e lyo kabekata pa kuboko no kwisa kwi tebulo uko bali pa kubala!”

 Ala cilawama nga ca kuti abana basambilila ‘ukutwalilila ukushipikisha’ no kubelela bambi uluse ilyo balufyanya. (Abena Kolose 3:13) Koselesheni umwana wenu ukutila, nangu ca kuti abantu bamukalifya ku mufulo fye, cilawama sana nga ayasuka bwino, pantu “imibele ya muntu nga yatemuna Yehova, alenga na balwani bakwe bene ukuba nankwe umutende.”—Amapinda 16:7.

Twalilileni Ukwafwa Umwana Wenu Ukuba uwa Mutende

Abafyashi nga balebomfya Icebo ca kwa Lesa pa kufunda abana babo “mu mutende” kabili nga ca kuti na bo “balecita umutende,” bakaafwa abana babo icine cine. (Yakobo 3:18) Abafyashi abacite fi balenga abana babo ukwishiba ifya kupwisha amafya no kuba aba mutende nga bapusana na bambi. E cilenga abana nga bakula balaikala bwino no kuba ne nsansa.

Ba Dan na ba Kathy bakwata abana batatu imisepela, abalebomba bwino umulimo wa kwa Yehova. Ba Dan batila: “Nangu ca kuti tacayangwike pa kubakusha ilyo bali abaice, tulomfwa bwino nomba pantu abana besu balabombela Lesa bwino. Balomfwana sana na bantu, kabili balabelela bambi uluse ukwabula ukuilishanya nga ca kuti babalufyanya.” Ba Kathy batila, “Tulomfwa bwino sana nga balecita ifi pantu umutende na o cisabo ca mupashi wa kwa Lesa.”—Abena Galatia 5:22, 23.

Kanshi ifi filelanga fye ukuti mwe bafyashi Abena Kristu tamulingile ‘ukunenuka’ nelyo ‘ukutompoka’ mu ncito ya kufunda abana benu ukuba no mutende, nangu fye camoneka kwati pa kutendeka abana tabalesambilila bwangu ukuba no mutende. Ala nga mwakonkanyapo ukucite fyo, “Lesa wa kutemwa kabili uwa mutende akaba na imwe.”—Abena Galatia 6:9; 2 Abena Korinti 13:11.

[Amafutunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 20]

BUSHE FISUMA NELYO FIBI?

Aba mu kabungwe kamo abasoka abantu ukucenjela kuli fimo ifiba mu mapepala ye lyashi na pa milabasa, balembele ilyashi lyaleti “Ulukaakala Luba mu fyo Abantu Batamba.” Batile: “Lyonse fye amafilimu ayo batambisha yalenga abantu ukulamona ukuti ifipondo na bo beta ukuti bakaimbi bafwile ukucita ulukaakala pa kupwisha ubwafya.” Abalefwailisha ifiba pa TV, mu mafilimu, e lyo na mu nyimbo sha pa vidio batile, abapanga ifi fyonse tabalandapo sana ukuti ulukaakala talwawama. Balembele no kuti, mu nshita ya kukaanya ulukaakala, “balanga ukuti lwaliba fye bwino nga pali icalenga, no kuti lufwile fye ukubako pantu e nshila fye yaishibikwa iya kupwishishamo amafya.”

Bushe mwamona ukuti te fyonse ifiisa pa TV ifyo mulingile ukutamba pa ng’anda pa mwenu? Mwileka ifiisa pa TV ne fiba mu mafilimu filelenga cileafya ku bana benu ukuba aba mutende nga filya mubasambilisha.

[Icikope pe bula 17]

Sambilisheni abana benu ukulacita ifisekesha “Lesa wa Mutende”

[Icikope pe bula 18]

Fundeni abana ukuti belaeba bambi ifyabipa nangu ukucita ifibi kuli bambi

[Icikope pe bula 19]

Abana benu bafwile ukusambilila ukulomba ubwelelo e lyo no kubelela bambi uluse