Bushe Ubushiku bwa Mwikalwe Ubwa Cisenshi Kuti Bwaba Ubwa Bwina Kristu?

MU NSHITA ya Krisimasi, mu 2004, mu Italy mwali ukulanshanya kwa maka sana. Ilyo balelanshanya, abakalamba ba masukulu na bakafundisha bamo baleti pa kusefya Krisimasi, abantu bafwile ukuleka ukulabikamo sana ifya mapepo nelyo kuti cawama fye nga tabalefibikamo. Icalengele balande fyo, ni co abana be sukulu abashili baKatolika nelyo baProtestanti nabafula nga nshi. Lelo, abakalamba ba masukulu na bakafundisha bambi, ukubikako fye na bantu bambi, bena baleti Krisimasi ifwile ukutwalilila ukuba iya Bwina Kristu.

Nomba bushe ni kwi kwatula ifingi ifyo bacita pa kusefya Krisimasi? Inyunshipepala ya ku Vatican (L’Osservatore Romano) yalandilepo ifyebo ifisuma.

Ilyo inyunshipepala ya baKatolika yalelanda pa bushiku abantu basefya Krisimasi, yatile: “Ubushiku bwine bwine ubo Yesu afyelwe, tabwaishibikwa pantu ifyalembwa fya bena Roma ifya kale ifilanga ifyo bakateka balependa abantu no kufwailisha konse uko abantu bacitile mu myaka yakonkelepo tafilanda ubushiku bwine bwine ubo Yesu afyelwe. . . . Nge fyo abantu abengi baishiba, mu  myaka ya ba500 C.E. e lyo Icalici lya Roma lyasalile 25 December ukuba ubushiku bwa kusefyapo Krisimasi. Pali ubu bushiku, epo abena Roma abalepepa tulesa twa bufi utwalekanalekana balesefya ukufyalwa kwa kwa lesa Kasuba . . . Nangu cingati icipope Kateka Constantine abikileko calengele UbuKristu ukwishibikwa ku bena Roma, abantu abengi, sana sana abashilika, balitwalilile ukulapepa . . . lesa Kasuba. Abalesefya iyi mitebeto yonse iyo twalandapo, iyalebako pa 25 December, bantu abasenshi. E mulandu wine Icalici lya Roma lyapingwililepo ukwalula ubushiku bwa December 25, ubo balesefyapo ukufyalwa kwa kwa lesa Kasuba, ukuba ubushiku bwa Bwina Kristu ubwa kusefyapo ukufyalwa kwa kwa Yesu Kristu, Akasuba ka mulinganya aka cine cine.”

Nga icimuti ca Krisimasi ico baKatolika babomfya pa Krisimasi, bushe cena catula kwi?

Icipande cimo mu nyunshipepala ya baKatolika calandile ukuti ku kale, abantu basumine ukutila imisambo ya miti iishilukusha amabula pamo nga “umulemu (pine) yali muti wa kundapilako amalwele yalekanalekana.” Ici cipande calandile no kuti: “Ilyo ubushiku bwa Krisimasi bushilafika, e kutila pa 24 December, kwaleba ukwibukisha Adamu na Efa kabili pa kusefya balebomfya icimuti cali muli Paradaise . . . Icimuti ico balekabila ukulabomfya ca muapele, lelo apo umuapele taukwata amabula mu nshita ya mpepo, balebomfya umulemu (pine) e lyo ku misambo balekobekako amaapele. Kabili pa kulanga ukuti ku ntanshi abantu bakalubuka, baleshonaula amabisiketi no kupangamo utupapatu (wafers), e kuti Ulukaristiya ulwaleimininako Yesu, e lyo kwaleba na maswiti ne fya bupe ifya kupeela abaice.” Nga mu myaka yakonkelepo, bushe cali shani?

Ilyo inyunshipepala (L’Osservatore Romano) yatile abena Germany e babalilepo ukulabomfya icimuti ca Krisimasi mu myaka ya ba1500, yasosele no kuti: “Abena Italia bali pa bantu abalekelesheko ukusumina ukuti Abena Kristu balebomfya icimuti ca Krisimasi pantu abengi baleti baProtestanti e babalilepo ukulacibomfya. Mu nshita ya kulabomfya icimuti ca Krisimasi, bapingwilepo ukulabomfya [ifipasho fya bantu abaile mu kumona Yesu ilyo afyelwe].” Papa Paul VI “e wabalilepo ukulaimika icimuti ca Krisimasi icikalamba [mu lubansa lwa kwa Petro Umutakatifu, mu Roma]” mupepi ne fipasho fya bantu abaile mu kumona Yesu ilyo afyelwe.

Bushe batini kuti caba fye bwino shimapepo nga ayalula imitebeto ne fipasho fya cisenshi ukuba ifya Bwina Kristu? Amalembo yakonkomesha Abena Kristu ba cine ukuti: “Ubulungami na bumpulamafunde kuti fyayampana shani? Napamo ulubuuto ne mfifi kuti fyakwate senge shani?”—2 Abena Korinti 6:14-17.

[Ifikope pe bula 8, 9]

Kalesa ako baleita ukuti kasuba

[Abatusuminishe]

© 2003 BiblePlaces. com

[Icikope pe bula 9]

Icimuti ca Krisimasi (pe bula lya ku kuso) ne fipasho fya bantu abaile mu kumona Yesu ilyo afyelwe pa Vatican

[Abatusuminishe]

Museum Wiesbaden