Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya kwa Malaki
Icebo ca kwa Yehova ca Mweo
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya kwa Malaki
NAPAPITA imyaka ukucila 70 ukutula apo itempele lya mu Yerusalemu lyakuulilwe cipya cipya. Lelo ilyo papita inshita, abaYuda abengi baleka ukubika amano ku kupepa Lesa. Nangu fye ni bashimapepo na bo bene balecita ifyabipa. Bushe nani ali no kubalenga ukwishiba ifyo imibele yabo ibipile no kubafwa ukupalama kuli Lesa? Yehova apeela uyu mulimo kuli kasesema Malaki.
Mwi buuku Malaki alembele mwaba amasesemo ayapuutwamo na Lesa ayafika abantu pa mutima. Ili buuku e lya kulekelesha mu Malembo ya ciHebere. Ukubika amano ku cebo ca kusesema ica kwa Malaki kukatwafwa ukuipekanya ukupusuka “ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya” ilyo buno bwikashi bubifi bukonaulwa.—Malaki 4:5.
BASHIMAPEPO ‘BAPUNWISHA ABENGI’
Yehova alanda ifyo aleumfwa pa bena Israele, atila: “Nalimutemwa.” Lelo bashimapepo nabasuula ishina lya kwa Lesa. Balisuulile shani? ‘Balepalamika pa ciipailo [cakwe] icilyo icatoolela,’ kabili baletuula amalambo ‘inama ishisunkuta nelyo ishalwala.’—Malaki 1:2, 6-8.
Bashimapepo ‘balepunwisha abengi ku malango yabo.’ Abantu ‘balefutikana umuntu onse na munyina.’ Bamo baupa abanakashi abashili baYuda. Bambi na bo balifutika ‘abakashi ba ku bulumendo [bwabo].’—Malaki 2:8, 10, 11, 14-16.
Amasuko ku Mepusho ya mu Baibolo:
2:2—Bushe Yehova ‘alapishe shani amapaalo’ ya bashimapepo abashaleumfwila amafunde yakwe? Amashiwi ya kuti Lesa alapishe amapaalo ya bashimapepo yalolele mu kuti amapaalo ayo aba bashimapepo balelomba yalesanguka icitiipu.
2:3—Bushe “ukushinga amafi” pa finso fya bashimapepo kwalolele mwi? Ukulingana ne Funde lya kwa Mose, amafi ya nama isho bali no kutuula ilambo baleyatwala ku nse ya nkambi no kuyoca. (Ubwina Lebi 16:27) Ukushinga amafi pa finso fya bashimapepo kwalolele mu kuti Yehova alikeene amalambo yabo kabili abaletuula ayo malambo bali ba muselu kuli Yehova.
2:13—Bushe filamba fya bani ifyaiswile pa ciipailo ca kwa Yehova? Ifi fyali filamba fya banakashi abaupwa abaleisa kwi tempele mu kupaapaata kuli Yehova. Cinshi calengele ukuti balelila? Abalume babo abaYuda balebaleka apabula ne milandu ine ine pa kuti bope abakashana abashali baYuda.
Ifyo Twingasambililako:
1:10. Yehova tatemenwe amalambo ayo bashimapepo abafunushi baletuula. Balefwaya ukulabalipila na pa mulimo uunono fye uo balebomba pamo nga ukwisala ifiibi nelyo ukukosha umulilo wa pa ciipailo. Kanshi ukutemwa Lesa na banensu e kufwile ukutulenga ukulabomba imilimo ya cilonganino no kulashimikila, te kufwaya ukunonka iyo!—Mateo 22:37-39; 2 Abena Korinti 11:7.
1:14; 2:17. Yehova alipata ubumbimunda.
2:7-9. Abapeelwa umulimo wa kusambilisha mu cilonganino bafwile ukushininkisha ukuti ifyo balesambilisha fileumfwana ne Cebo ca kwa Lesa, Amalembo ya Mushilo, e lyo ne mpapulo shilanda pali Baibolo isha kwa “kangalila wa cishinka.”—Luka 12:42; Yakobo 3:11.
2:10, 11. Yehova afwaya abamupepa ukumfwila ukufunda kwa kuti bafwile ukuupila fye “muli Shikulu epela.”—1 Abena Korinti 7:39.
2:15, 16. Abapepa Lesa wa cine balicindamika icipangano cabo ica cupo ico bapangana no mukashi wa ku bulumendo.
‘SHIKULU AKESA KWI TEMPELE LYAKWE’
“Shikulu [Yehova Lesa] akesa no kupumikisha kwi tempele lyakwe” pamo ne “Nkombe ya Cipingo [Yesu Kristu].” Lesa ‘akapalama ku [bantu bakwe] ku kucito bupingushi’ kabili akesa bwangu ku kube nte kuli bonse abacita ifyabipa. Na kabili, “ibuuku lya kwibukisha” likalembwa umukaba amashina ya bantu abatiina Yehova.—Malaki 3:1, 3, 5, 16.
Ubushiku “ubulepya nge buku” bukesa kabili bukonaula ababifi bonse. Ilyo bulya bushiku bushilafika, Lesa akatuma kasesema ukuti “akabweseshe imitima ya bashibo pa bana, ne mitima ya bana pali bashibo.”—Malaki 4:1, 5, 6.
Amasuko ku Mepusho ya mu Baibolo:
3:1-3—Ni lilali “Shikulu” ne “Nkombe ya Cipingo” baishile kwi tempele, kabili nani wabatangilile? Yehova, ukupitila mu mwiminishi wakwe, aishile kwi tempele no kulisangulula pa Nisani 10, mu 33 C.E. Pali bulya bushiku, Yesu aingile mwi tempele no kutamfyamo abaleshitisha na baleshita. (Marko 11:15) Ici cacitike ilyo papitile imyaka itatu na hafu ukutula apo Yesu bamusubile ukube Mfumu. Cimoneka kwati ilyo papitile imyaka itatu na hafu pa numa ya kubikwa pa Bufumu mu muulu, Yesu aishile pamo na Yehova kwi tempele lya mampalanya kabili basangile ukuti abantu ba kwa Lesa balekabila ukubasangulula. Mu nshita ya batumwa, Yohane Kabatisha e o batumine mu kweba abaYuda ulwa kwisa kwa kwa Yesu Kristu. Na muno nshiku, inkombe yalituminwe libeela ku kupekanishisha ukwisa kwa kwa Yehova kwi tempele lyakwe ilya mampalanya. Kale sana muli ba1880, ibumba lya basambi ba Baibolo lyatendeke umulimo wa kusambilisha abantu aba mitima ya bufumacumi amasambililo yacindama aya mu Baibolo aya kubalilapo ukwishiba.
3:10—Bushe ukupeela “ica pe kumi conse,” e cimo cine no kuipeela kuli Yehova? Apo Ifunde lya kwa Mose lyalilekele ukubomba ilyo Yesu afwile, muno nshiku ukupeela ica pe kumi takufwaikwa pa kupepa Lesa. Na lyo line, ukupeela ica pe kumi kwaliba no mo kwalola. (Abena Efese 2:15) Ukupeela ica pe kumi kwalipusana no kuipeela kuli Yehova. Abena Israele baleleta ica pe kumi cila mwaka, lelo ifwe tuipeela kuli Yehova no kubatishiwa umuku fye umo. Nga twaipeela fye no kubatishiwa, ninshi fyonse ifyo twakwata fyaba fya kwa Yehova. Na lyo line, alaleka fwe bene twaisalila ifyo twingatemwa ukubomfya mu mulimo wakwe pa fintu twakwata. Ifyo fine e fyo twingapashanya ku ca pe kumi. Ifi kuti fyaba ifili fyonse ifyo twingakwanisha ukucita nelyo ifyo umutima wesu wingatweba ukubomfya. Pa fya pe kumi tupeela kuli Yehova paba ne nshita, amaka, indalama na fyonse ifyo twakwata ifyo tubomfya mu mulimo wa kushimikila no kulenga abantu ukuba abasambi. Kabili kuti fyasanshamo no kusangwa ku kulongana, ukupempula abasumina banensu abalelwala nangu abakoloci, e lyo no kulasangula imisangulo iya kwafwilisha ukupepa kwa cine.
4:3—Bushe ababomfi ba kwa Yehova ‘bakanyantaula shani ababifi’? Ababomfi ba kwa Lesa aba pano calo ‘bakanyantaula ababifi’ mu mampalanya. Ici tacilepilibula ukuti bakalwako ilyo Yehova akalaonaula ababifi, lelo cilolele mu kuti bakaanga ne mitima yabo yonse ilyo Yehova akacimfya icalo ca kwa Satana.—Amalumbo 145:20; Ukusokolola 20:1-3.
4:4—Mulandu nshi tulingile ‘ukwibukishisha amalango ya kwa Mose’? Abena Kristu tabakabila ukulakonka amalango ya kwa Mose. Na lyo line, amalango yali “cinshingwa ca fintu fisuma ifikesa.” (AbaHebere 10:1) Kanshi, ukubika amano ku malango ya kwa Mose kuti kwatwafwa ukwishiba ifyo ifyalembwamo fyafikilishiwa. (Luka 24:44, 45) Na kabili, mu malango mwaba “ifimpashanya ifya fintu fya mu muulu.” Kanshi nga tulefwaya ukwishiba amasambilisho ya Bwina Kristu no kuba ne mibele isuma, calicindama ukuti tulebelenga amalango ya kwa Mose.—AbaHebere 9:23.
4:5, 6—Bushe ni bani muno nshiku ababomba umulimo nga ulya “Eliya kasesema” abombeleko? Calisobelwe ukuti “Eliya” ali no kubomba umulimo wa kubweseshamo ifintu, e kutila ukupekanya imitima ya bantu. Mu nshita ya batumwa, Yesu Kristu aitile Yohane Kabatisha ukuti “Eliya.” (Mateo 11:12-14; Marko 9:11-13) Muno nshiku, ababomba umulimo nga ulya Eliya abombeleko ‘batangililo kwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.’ Muno nshiku, ababomba umulimo nga ulya Eliya abombeleko, “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45) Ili bumba lya Bena Kristu basubwa lilabombesha ukwafwa abantu ukuba ifibusa fya kwa Lesa.
Ifyo Twingasambililako:
3:10. Nga tatulepeela Yehova ifyawamisha ninshi tuleipusula amapaalo.
3:14, 15. Pa mulandu wa mibele yabipa iya bashimapepo, abaYuda batendeke ukumona kwati ukubombela Lesa takwacindama. Abatungulula mu cilonganino balingile ukuba ne mibele isuma pa kuti bambi balebapashanya.—1 Petro 5:1-3.
3:16. Yehova alalemba amashina ya bantu abamutiina kabili aba cishinka kuli ena. Alabebukisha kabili akabapususha ilyo akonaula icalo cabipa ica kwa Satana. E ico, natutwalilile ukuba aba cishinka, ukulabombela Lesa ukwabula ukubwelela inuma.—Yobo 27:5.
4:1. Mu bushiku bwa kulubulula kuli Yehova “umusambo” no “mushila” fikapingulwa cimo cine, e kutila abana abanono bakapingulwa cimo cine na bafyashi babo. Mwandini abafyashi balikwata umulimo uukalamba uwa kusambilisha abana babo! Abafyashi Abena Kristu bafwile ukukosapo pa kuba ifibusa fya kwa Lesa no kutwalilila ukulacita ifyo afwaya.—1 Abena Korinti 7:14.
“Bela Lesa Akatiina”
Ni bani bakapusuka “ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya”? (Malaki 4:5) Yehova atila: “Kakatulila imwe, mwe batiine shina lyandi, Akasuba ka bulungami akali no kuundapa mu mapindo ya kako; na imwe mukafuma no kupontauka nga bana ba ng’ombe abafumo mwa kukakilwa.”—Malaki 4:2.
Yesu Kristu, “akasuba ka bulungami,” alabalikila pa bantu abatiina ishina lya kwa Lesa, kabili Yehova alabapaala. (Yohane 8:12) Na kabili aka kasuba ka bulungami ‘kalabondapa mu mapindo ya kako,’ e kutila pali ino nshita balaba ifibusa fya kwa Lesa kabili ku ntanshi mu calo cipya ica kwa Lesa kakabondapa amalwele yonse. (Ukusokolola 22:1, 2) Apo baliba ne nsansa kabili balacankwa, balapontauka kwati “bana ba ng’ombe.” Ilyo tulelolela aya mapaalo, natuleumfwila ukukonkomesha kwa Mfumu Solomone ukwa kuti: “Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse.”—Lukala Milandu 12:13.
[Icikope pe bula 26]
Kasesema Malaki ali uwacincila kabili aliipeeleshe ukubombela Lesa
[Icikope pe bula 29]
Ifyo tusambilisha fifwile ukulaumfwana ne fyo Baibolo ilanda
[Icikope pe bula 29]
Ababomfi ba kwa Yehova balicindika icipangano cabo ica cupo