Moneni! Umubomfi Wa Kwa Yehova uo Atemwa

“Moneni! Umubomfi wandi, . . . uo natemwa!”—ESA. 42:1.

1. Cinshi abantu ba kwa Yehova babakoselesha ukucita, maka maka ilyo Icibukisho cilepalama, kabili mulandu nshi?

ILYO inshita ilepalama iya kwibukisha imfwa ya kwa Kristu, kuti cawama abantu ba kwa Lesa ukwibukisha ukufunda kwa mutumwa Paulo ukwa kuti “tuletonta amenso kuli Yesu, Intungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika.” Paulo alandile no kuti: “E ico tontonkanyeni pa washipikishe amashiwi ayabipa aya babembu aya kuipilika abene, pa kuti mwinaka no kutompoka.” (Heb. 12:2, 3) Ukutontonkanya pa busumino bwa kwa Kristu, ubwasukile bwamufisha na ku kuipeela nge lambo, kuli no kwafwa Abena Kristu basubwa na banabo aba mu mpaanga shimbi ukutwalilila ukubombela Yehova mu busumino no ‘kukanatompoka.’—Linganyeniko Abena Galatia 6:9.

2. Finshi twingasambilila ku kusesema kwa kwa Esaya ukulanda pa Mwana wa kwa Lesa?

² Yehova apeele kasesema Esaya umupashi pa kuti alembe ukusesema ukwingi ukulanda pa Mwana wakwe. Uku kusesema kuli no kutwafwa ukuti ‘tuletonta amenso ku Ntungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika,’ Kristu Yesu. * Kulanda pa mibele yakwe, ifyo aculile, ne cifulo bamupeela ica kuba Imfumu yesu kabili Katuula wesu. Kabili kwalatwafwa ukumfwikisha umwalola Icibukisho, ico tukakwata uno mwaka pali Cine, pa 9 April, cilya akasuba kawa.

Umubomfi Aishibikwa

3, 4. (a) Mwi buuku lya kwa Esaya, nga batila “umubomfi” ninshi balelanda pali ani? (b) Bushe Baibolo ilanda ukuti Umubomfi uwalumbulwa muli Esaya ifipandwa 42, 49, 50, 52, na 53 nani?

³ Ishiwi lya kuti “umubomfi” lilasangwa imiku iingi mwi buuku lya kwa Esaya. Limo limo lilosha kuli Esaya umwine. (Esa. 20:3; 44:26) Inshita shimbi lilosha ku luko lonse ulwa bena Israele, nangu Yakobo. (Esa. 41:8, 9; 44:1, 2, 21) Inga nani Umubomfi balandapo mu kusesema ukwapulamo ukulanda pa Mubomfi uo balandapo muli Esaya ifipandwa 42, 49, 50, 52, na 53? Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki yalilondolola bwino bwino Umubomfi wa kwa Yehova uo balandapo muli ifyo fipandwa. Cilolo umwina Etiopia uwa mwi buuku lya Imilimo alebelenga ukusesema kumo ukulanda pali uyu Mubomfi ilyo Filipi kabila wa mbila nsuma bamutungulwile ku mupashi ukuyamukumanya. Ulya cilolo ilyo  abelengele ifyebo ifyo tusanga muli Baibolo ino nshita pali Esaya 53:7, 8, aipwishe Filipi ati: “Shi unjebe, Nani uo kasesema alelandapo? Bushe mwine atemwa muntu umbi?” Ukwabula ukwikata na ku cani, Filipi alondolwelele ulya cilolo ukuti Esaya alelanda pali Mesia, Yesu.—Imil. 8:26-35.

⁴ Ilyo Yesu ali akanya, umupashi wa mushilo watungulwile umuntu umulungami uwe shina lya Simeone, ukulanda ukuti “umwana Yesu” ali no kuba “ulubuuto lwa kufumya imfifi pa bena fyalo,” nga filya ilembo lya kwa Esaya 42:6 na 49:6 lyasobele. (Luka 2:25-32) Na kabili, filya Yesu bamusaalwile pa bushiku balemulubulwisha fyalisobelwe mu kusesema kwa kwa Esaya pali Esaya 50:6-9. (Mat. 26:67; Luka 22:63) Pa numa ya bushiku bwa Pentekoste mu 33 C.E., umutumwa Petro alilondolwele bwino bwino ukuti Yesu e “Mubomfi” wa kwa Yehova. (Esa. 52:13; 53:11; belengeni Imilimo 3:13, 26.) Finshi twingasambilila kuli uku kusesema kulanda pali Mesia?

Yehova Asambilisha Umubomfi Wakwe

5. Finshi ifyo umubomfi bamusambilishe?

⁵ Ukusesema kwa kwa Esaya kumo ukulanda pa Mubomfi wa kwa Lesa kulanga ukuti Yehova ne beli lyakwe bali fibusa fyatemwana sana ilyo uyu Mwana talaisaba umuntunse. (Belengeni Esaya 50:4-9.) Umubomfi umwine asosa ati Yehova alamusambilisha. Atila: “Ashibushisha ukutwi kwandi ku kumfwa nga bantu abasambilila.” (Esa. 50:4) Pa nshita ali ku muulu, uyu Mubomfi wa kwa Yehova aleumfwa kuli Wishi no kusambilila, aishileba umusambi uunakila. Ala lishuko icine cine ukusambilishiwa na Kabumba wa bubumbo bonse!

6. Bushe Umubomfi alangile shani ukuti ali-inashisha kuli Wishi icine cine?

⁶ Muli uku kusesema, uyu Mubomfi aita Wishi ati “Shikulu Mulopwe Yehova.” Ici cilelanga ukuti uyu Mubomfi alisambilile icine cacindamisha ica kuti Yehova e Mulopwe, kateka wa bubumbo bonse. Pa kulanga ukuti ali-inashisha kuli Wishi umupwilapo, atile: “Shikulu Mulopwe Yehova umwine aliisula ukutwi kwandi, na ine, nshapondweke. Nshafutatwike iyo.” (Esa. 50:5) “[Ali na Yehova] ngo waishibisha imilimo” ilyo balebumba fyonse ukubikako na bantu. Uyu “uwaishibisha imilimo,” “[aleanga] ku cinso [ca kwa Yehova] inshita yonse, [aleanga] pa mulandu we sonde lyakwe, kabili abana ba bantu e bo [Umwana wa kwa Lesa atemenwe].”—Amapi. 8:22-31.

7. Cinshi cilelanga ukuti uyu Mubomfi alicetekele ukuti Wishi ali no kumwafwa nga aba na macushi?

⁷ Ifyo Umubomfi bamusambilishe e lyo ne fyo umwine atemenwe abantu fyalimwafwile ilyo aishile pa calo apo baishilemulwisha sana. Atwalilile ukutemwa ukucita ukufwaya kwa kwa Wishi, na lintu bamucushishe nga nshi. (Amalu. 40:8; Mat. 26:42; Yoh. 6:38) Mu kucula kwakwe konse pano calo, Yesu alishibe ukuti Wishi alimutemenwe kabili alemwafwa. Yesu alandile nga filya kasesema Esaya asosele ati: “Uuleti ndi mulungami ali mupepi. Nani engalwa na ine? . . . Moneni! Shikulu Mulopwe Yehova akanjafwa.” (Esa. 50:8, 9) Na cine Yehova alyafwile Umubomfi wakwe uwa busumino lyonse ilyo alebomba pano isonde, nga filya ukusesema kwa kwa Esaya na kumbi kulanga.

Umulimo Umubomfi Abombele pa Calo

8. Cinshi cileshininkisha ukuti Yesu ali e “wasalwa” wa kwa Yehova uo basobele pali Esaya 42:1?

⁸ Baibolo ilatweba ifyacitike ilyo Yesu abatishiwe mu 29 C.E. Itila: “Umupashi wa mushilo . . . waikile pali ena, ne shiwi lyafumine mu muulu aliti: ‘Uli Mwana wandi uo natemwa; ni we nsekelelamo.’” (Luka 3:21, 22) Kanshi Yehova alilondolwele bwino bwino “uwasalwa” wakwe ulya balumbula mu kusesema kwa kwa Esaya. (Belengeni Esaya 42:1-7.) Ilyo Yesu ali pe sonde, alicitile ifikulu fikulu ifyalelanga ukuti alefikilisha uku kusesema. Mu Mbila Nsuma iyo Mateo alembele, ayambwile amashiwi ya pali Esaya 42:1-4, no kulanga ukuti yalelanda pali Yesu.—Mat. 12:15-21.

9, 10. (a) Finshi Yesu acitile pa kufikilisha ilembo lya kwa Esaya 42:3? (b) Finshi Yesu acitile pa “kuleta umulinganya” ilyo ali pe sonde, kabili ni lilali ‘akaleta umulinganya’ mwi sonde?

⁹ Bashimapepo abaYuda balisuulile abantu-untu  fye abaYuda. (Yoh. 7:47-49) Aba bantu balebalulunkanya kabili kuti twabalinganya ku ‘matete ayafyantwa’ nangu ku ‘fiku’ ilyo fileya fileshima. Lelo, Yesu aleumfwila uluse abapiina na balecula. (Mat. 9:35, 36) Aebele abo bantu ati: “Iseni kuli ine imwe bonse mwe balecula kabili abafininwa, na ine nalamusansamusha.” (Mat. 11:28) Kabili, Yesu ‘aletele umulinganya,’ ukupitila mu kusambilisha abantu ukuti beshibe fyo Yehova atila e fyalungama ne fyalubana. (Esa. 42:3) Alangile no kuti pa kubomfya Ifunde lya kwa Lesa pafwile ukuba ukulangulukilako ne nkumbu. (Mat. 23:23) Yesu na kabili alangile umulinganya pantu talesalulula, aleshimikila kuli bonse, aba fyuma na bapiina.—Mat. 11:5; Luka 18:18-23.

¹⁰ Ukusesema kwa kwa Esaya kwasobele no kuti “uwasalwa” wa kwa Yehova ‘akaleta umulinganya mwi sonde.’ (Esa. 42:4) Akacita ifi nomba line fye ilyo akonaula amabufumu yonse pano isonde no kupyanikapo ukuteka kwakwe ukwalungama, apo ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Mesia. Akaleta icalo cipya, “umukaba ubulungami.”—2 Pet. 3:13; Dan. 2:44.

“Ulubuuto” Kabili “Icipangano”

11. Cinshi twingasosela ukuti Yesu ali “ulubuuto ku nko” mu nshita sha batumwa, kabili bushe aba shani “ulubuuto ku nko” ukufika pali ino nshita?

¹¹ Yesu cine cine ali “ulubuuto ku nko,” kabili afikilishe ifyalembwa pali Esaya 42:6. Ilyo ali pe sonde, asambilishe abantu icine pali Lesa, maka maka abaYuda. (Mat. 15:24) Lelo Yesu asosele ati: “Ndi lubuuto lwa calo.” (Yoh. 8:12) Asanike ulubuuto ku baYuda na ku ba mu nko ukupitila mu kubasambilisha icine pali Lesa e lyo no kupeela umweo wakwe ukuba icilubula pa bantunse. (Mat. 20:28; Imil. 1:8) Ilyo abuukile ku bafwa, aebele abasambi bakwe ukuba inte shakwe ukufika “na ku mpela ya pano isonde.” (Imil. 1:8) Ilyo Paulo na Barnaba baleshimikila imbila nsuma, ba-ambwile amashiwi ya kuti “ulubuuto ku nko” no kulondolola ukuti e ulya mulimo balebomba uwa kushimikila ku bashali abaYuda. (Imil. 13:46-48; linganyeniko Esaya 49:6.) Uyo mulimo ucili ulebombwa na ino nshita ilyo bamunyina Yesu abasubwa abacili pe sonde na banabo baleshimikila imbila nsuma no kwafwa abantu ukutetekela Yesu, uwaba “ulubuuto ku nko.”

12. Finshi Yehova acita pa kuti apeele Umubomfi wakwe ukuba “icipangano ca bantu”?

¹² Muli kulya kusesema kumo kwine, Yehova aebele Umubomfi wakwe uo asala ati: “Nkakucingilila no kukupeela ukuba icipangano ca bantu.” (Esa. 42:6) Satana alikoselepo sana ukufwaya ukonaula Yesu no kumucilikila pa kuti afilwe ukupwisha umulimo wakwe pe sonde, lelo Yehova alimucingilile mpaka ne lyo inshita yakwe iya kufwa yafikile. (Mat. 2:13; Yoh. 7:30) Lyena, Yehova alibuushishe Yesu no kumupeela ukuba “icipangano,” nangu ubulayo, ku bantu pe sonde. Ubu bulayo bwacindama bwaleshininkisha ukuti uyu Mubomfi wa cishinka uwa kwa Lesa ali no kutwalilila ukuba “ulubuuto lwa nko,” ukulalubula ababa mu mfifi ya ku mupashi.—Belengeni Esaya 49:6. *

13. Ni mu nshila nshi Yesu alubwilile “abaikala mu mfifi” ilyo ali pe sonde, kabili alubula shani abantu muno nshiku?

 ¹³ Ukulingana no bu bulayo, Umubomfi wasalwa uwa kwa Yehova ali no “[kulenga] amenso ya mpofu ukumona,” “ukufumya umufungwa mu cifungo,” no kulubula “abaikala mu mfifi.” (Esa. 42:7) Ilyo Yesu alebomba umulimo wakwe pe sonde, alicitile ifi fyonse ilyo aletele pa bwelu intambi sha kupepa kwa bufi no kubila imbila nsuma ya Bufumu. (Mat. 15:3; Luka 8:1) Pa kucita ifyo, alilubwile abaYuda abaishileba abasambi bakwe ukufuma ku kupepa kwa bufi. (Yoh. 8:31, 32) Na lelo line, Yesu alilubula abantu abengi nga nshi abashili abaYuda ukufuma ku kupepa kwa bufi. Alituma abasambi bakwe ‘ukuya no kulenga aba nko shonse ukuba abasambi,’ kabili alibalaya ukuti ali no kuba na bo “mpaka na ku mpela ya calo.” (Mat. 28:19, 20) Kristu Yesu ku muulu, aleangalila umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila.

Yehova Alibikile “Umubomfi” Wakwe pa Muulu

14, 15. Mulandu nshi Yehova abikile Umubomfi wakwe pa muulu, kabili acitile shani ifyo?

¹⁴ Mu kusesema na kumbi ukulanda pali uyu Mubomfi Mesia, Yehova atile: “Moneni! Umubomfi wandi akaba uwa mano. Akaba pa muulu kabili akasansulwa no kusansabikwa nga nshi.” (Esa. 52:13) Yehova alibikile Umwana wakwe pa muulu pa mulandu wa kuti wa cishinka mu kunakila ku kuteka kwa kwa Lesa na pa mulandu wa kuti ali uwa busumino ilyo bamweseshe icabipisha.

¹⁵ Umutumwa Petro alembele pali Yesu ati: “Aile ku muulu uko nomba aikala ku kwa ku kulyo kwa kwa Lesa; na bamalaika na bamulopwe na ba maka balengelwe ukunakila ena.” (1 Pet. 3:22) Umutumwa Paulo na o alembele ati: “Ali-iceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti. E ico Lesa na o alimusansabike kabili mu cikuuku amupeele ishina ilyacila amashina yonse, pa kuti mwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse lifukame ilya ba mu muulu ne lya ba pano isonde ne lya ba pa nshi ya calo, no lulimi lonse lusose apabuuta ukuti Yesu Kristu e Shikulu pa kuti Lesa Shifwe acindikwe.”—Fil. 2:8-11.

16. Bushe Yesu ‘asansabikwe’ shani mu 1914, kabili finshi abomba ukufuma ilya nshita?

¹⁶ Mu 1914, Yehova alibikile Yesu pa muulu  na kabili. ‘Alisansabikwe nga nshi’ ilyo Yehova amubikile pa Bufumu bwa kwa Mesia. (Amalu. 2:6; Dan. 7:13, 14) Ukufuma ilya nshita, Kristu aliya ‘alecimfya mu kati ka balwani bakwe.’ (Amalu. 110:2) Pa kubalilapo, acimfishe Satana ne fibanda fyakwe, ukubapoosa mupepi ne sonde. (Ukus. 12:7-12) Lyena, ilyo Kristu alebomba nga Sailasi Mukalamba, alubwile abashalapo pali bamunyina abasubwa ukufuma muli “Babiloni Mukalamba.” (Ukus. 18:2; Esa. 44:28) Alatungulula umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila uwalenga kube ukulonganya “abasheleko” aba muli bamunyina ba ku mupashi e lyo ne “mpaanga shimbi” ishingi nga nshi, e kutila abanabo ba “mukuni unono” aba cishinka.—Ukus. 12:17; Yoh. 10:16; Luka 12:32.

17. Ukufika pano, finshi twasambilila mu kusesema kwa kwa Esaya ukulanda pa “mubomfi”?

¹⁷ Ukusambilila uku kusesema kwa lulumbi ukwa mwi buuku lya kwa Esaya cine cine kwalenga tutemwe sana Imfumu yesu kabili Katuula, Kristu Yesu. Ifyo alenakila Wishi ilyo alebomba umulimo wakwe pe sonde kwalangilile ifyo bamusambilishe kuli Wishi ilyo talaisa pano isonde. Alilanga ukuti e “lubuuto ku nko” ukupitila mu mulimo wakwe no kupitila mu mulimo wa kushimikila uo angalila ukufika na lelo. Nga fintu twalamona mu cipande cikonkelepo, ukusesema na kumbi ukulanda pa Mubomfi Mesia kulanga ukuti ali no kucula no kutuula umweo wakwe pa kuti ifintu fikatuwamine. Ifi e fintu tulingile ‘ukutontonkanyapo’ ilyo Icibukisho ca mfwa yakwe cilepalama.—Heb. 12:2, 3.

[Amafutunoti]

Ukupitulukamo

• Bushe “umubomfi” uwalumbulwa mu kusesema kwa kwa Esaya ni nani, kabili twaishiba shani ukuti e o?

• Masambililo nshi uyu Mubomfi bamusambilishe kuli Yehova?

• Bushe Yesu aba shani “ulubuuto ku nko”?

• Bushe uyu Mubomfi bamubikile shani pa muulu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 21]

Filipi alilondolwele bwino bwino ukuti “umubomfi” uwalumbulwa na Esaya ni Yesu, Mesia

[Icikope pe bula 23]

Apo Yesu Mubomfi wa kwa Yehova uwasalwa, aleumfwila uluse abapiina na balecula

[Icikope pe bula 24]

Yesu balimubikile pa muulu kuli Wishi no kumubika pa Bufumu bwa kwa Mesia