Ifyo Amashiwi Yesu Asosele Yalenga Abantu Ukuba Ne Nsansa
Ifyo Amashiwi Yesu Asosele Yalenga Abantu Ukuba Ne Nsansa
“[Yesu] aninine ulupili; kabili . . . abasambi bakwe baishile kuli ena; kabili atendeke ukubasambilisha.”—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) Cali shani ilyo Yesu alandile Ilyashi lya pa Lupili? (b) Mashiwi nshi ayo Yesu abalilepo ukusosa ilyo alandile ili lyashi?
NI MU 31 C.E. Yesu aleka ukushimikila mu Galili pa nshiku ishinono pa kuti ayesangwa ku mutebeto wa Ca Kucilila mu Yerusalemu. (Yoh. 5:1) Ilyo abwelela ku Galili, apepa ubushiku bonse pa kuti Lesa amwafwe ukusala abatumwa 12. Ubushiku bwakonkapo abantu abengi balongana ilyo Yesu aleposha abalwele. Lintu abasambi na bantu bambi balongana, aikala mu mbali ya lupili no kutendeka ukubasambilisha.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.
2 Ilyo Yesu atampa ukulanda ilyashi, ilyaishibikwa ukuti Ilyashi lya pa Lupili, asosa ukuti umuntu kuti aba fye ne nsansa nga ca kuti ali cibusa musuma uwa kwa Lesa. (Belengeni Mateo 5:1-12.) * Ifintu 9 ifingalenga abantu ukuba ne nsansa ifyo Yesu asosele, filalanga umulandu Abena Kristu babela ne nsansa, kabili nga tulekonka aya mashiwi, kuti twanonkelamo nga filya fine abantu balenonkelamo imyaka nalimo 2,000 iyapitapo. Lekeni tulande pali cimo cimo pali ifi fintu 9.
“Abaishiba Ukuti Balakabila Ifya kwa Lesa”
3. Amashiwi ya kuti abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa yalola mwi?
3“Balipaalwa abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mat. 5:3) “Abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa” balishiba ukuti balakabila Lesa ukulabatungulula no kubabelela uluse.
4, 5. (a) Mulandu nshi abantu abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa babela aba nsansa? (b) Bushe kuti twacita shani pa kuti twishibe sana ifya kwa Lesa?
4 Abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa balipaalwa, “pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” Ukucetekela ukuti Yesu ni Mesia kwalengele ukuti abasambi bakwe aba kubalilapo bakwate ishuko lya kuteka pamo nankwe mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu. (Luka 22:28-30) Nampo nga twakwata isubilo lya kuyateka na Kristu mu muulu nelyo twakwata isubilo lya kukwata umweo wa muyayaya muli paradaise pano calo, kuti twaba ne nsansa nga natwishiba ukuti tulakabila ifya kwa Lesa.
5 Te bantu bonse abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa, pantu abengi tabakwata icitetekelo kabili tabacindika ifya mushilo. (2 Tes. 3:1, 2; Heb. 12:16) Nga tulefwaya ukwishiba sana ifya kwa Lesa tufwile ukulabelenga Baibolo, ukuba abacincila mu mulimo wa kushimikila, no kulasangwa lyonse ku kulongana.—Mat. 28:19, 20; Heb. 10:23-25.
“Balipaalwa” Nangu Cingati Balaloosha
6. Bushe “abaloosha” ni bani, kabili mulandu nshi babela ‘abapaalwa’?
6“Balipaalwa abaloosha, pantu bakabasansamusha.” (Mat. 5:4) “Abaloosha” e balya bene “abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa.” Ukuloosha kwabo te kulya ukwa kuti baleilishanya pa mikalile yabo. Lelo, baliba no bulanda pa mulandu wa kuti babembu e lyo na pa mulandu wa fyabipa ifyo abantu ababembu bacita. Mulandu nshi abaloosha babela ‘abapaalwa’? Pantu balikwata icitetekelo muli Lesa na Kristu kabili balasansamushiwa ico baliba ifibusa fisuma ifya kwa Yehova.—Yoh. 3:36.
7. Bushe tufwile ukulamona shani ifintu ifya muli cino calo ca kwa Satana?
7 Bushe ifwe pa lwesu tulaloosha pa mulandu wa bubifi ubufulile mu calo ca kwa Satana? Bushe tumona shani ifintu ifya muli cino calo? Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Fyonse ifya muli ici calo—ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, no kuitakishisha pa fyo umuntu akwata—tafyafuma kuli Shifwe.” (1 Yoh. 2:16) Kuti twacita shani nga twailuka ukuti bucibusa bwesu na Yehova bwatendeka ukubipa pa mulandu wa “mupashi wa ici calo,” e kutila imibele yabipa iyaseeka pa bantu abashipepa Lesa? Tufwile ukulapepa sana kuli Lesa, ukulabelenga Baibolo, no kulomba baeluda ukuti batwafwe. Nangu kube ifingatuletela ubulanda, nga twapalama kuli Yehova ‘tukaisansamusha.’—1 Kor. 2:12; Amalu. 119:52; Yako. 5:14, 15.
Ifyo Bapaalwa “Abafuuka”!
8, 9. Bushe ukuba uwafuuka e kutila shani, kabili mulandu nshi abafuuka bapaalilwa?
8“Balipaalwa abafuuka, pantu bakapyana isonde.” (Mat. 5:5) “Ukufuuka” takupilibula ukuti umuntu aliba no bunake kabili ukufuuka te kulamoneka kwati twalinakilila ilyo ninshi te fyo twaba. (1 Tim. 6:11) Nga twalifuuka, tukaba abaicefya ica kuti tukalacita ukufwaya kwa kwa Yehova no kulakonka ubutungulushi bwakwe. Ukufuuka kukalamoneka na muli fyonse ifyo tucita ku Bena Kristu banensu e lyo na ku bantu bambi. Ukuba abaicefya muli uyu musango kulomfwana no kufunda kwa mutumwa Paulo.—Belengeni Abena Roma 12:17-19.
9 Mulandu nshi abafuuka babela abapaalwa? Yesu, uwali uwafuuka, atile: “Pantu bakapyana isonde.” Yesu e wabalilapo ukupyana isonde. (Amalu. 2:8; Mat. 11:29; Heb. 2:8, 9) Lelo, ne “mpyani shinankwe isha kwa Kristu” ishafuuka na sho shine shilapyana isonde. (Rom. 8:16, 17) E lyo na pa calo apo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka, abantu abengi abafuuka bakaba no mweo wa muyayaya.—Amalu. 37:10, 11.
10. Bushe ukukanaba abafuuka kuti kwakuma shani imilimo yesu mu cilonganino e lyo na bucibusa bwesu na bambi?
10 Na ifwe tufwile ukuba abafuuka nga filya Yesu ali. Cinshi cingacitika nga tuli ba cipyu? Abantu bambi kuti baletutaluka. Nga ni fwe bamunyina abafwaya ukubombako imilimo mu cilonganino e lyo twaliba ne cipyu, te kuti tulinge ukubomba. (1 Tim. 3:1, 3) Paulo aebele Tito ukulacinkulako Abena Kristu bali mu Krete “ukukanaba no lubuli, ukukanapampamina fye pa cintu cimo, ukuba abafuuka ku bantu bonse.” (Tito 3:1, 2) Ala nga tuli abafuuka, bambi kuti balenonkelamo nga nshi!
Balomfwa Insala ya “Bulungami”
11-13. (a) Bushe calola mwi ukumfwa insala ne cilaka ca bulungami? (b) Bushe abomfwa insala ne cilaka ca bulungami ‘bekuta’ shani?
11“Balipaalwa abomfwa insala ne cilaka ca bulungami, pantu bakekuta.” (Mat. 5:6) “Ubulungami” Yesu alelandapo, kulacita ifyalungama ifilingene no kufwaya kwa kwa Lesa na mafunde Yakwe. Kemba wa malumbo atile ‘alinakile sana ku kufuluka’ ubupingushi bwa kwa Lesa ubwalungama. (Amalu. 119:20) Bushe tumona ukuti ubulungami bwalicindama ica kuti tulomfwa ne nsala ne cilaka ca kucita ifyalungama?
12 Yesu atile abomfwa insala ne cilaka ca bulungami balipaalwa pantu “bakekuta.” Ici catampile ukucitika pa numa ya Pentekoste mu 33 C.E. pantu pali ilya nshita e lyo umupashi wa kwa Yehova watendeke “[ukushinina] aba mu calo pa . . . bulungami.” (Yoh. 16:8) Lesa abomfeshe umupashi wa mushilo ukulenga abantu ukulemba Amalembo ya ciGriki, aya mulimo “ku kusalapwila mu bulungami.” (2 Tim. 3:16) Na kabili umupashi wa kwa Lesa ulalenga twafwala “ubuntu bupya ubwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa mu bulungami bwa cine.” (Efes. 4:24) Bushe tatusansamushiwa ukwishiba ukuti abalapila no kulomba ukuti Lesa abelele ukubomfya ilambo lya cilubula ilyo Kristu atuulile kuti baba abalungama mu menso ya kwa Lesa?—Belengeni Abena Roma 3:23, 24.
13 Nga twakwata isubilo lya kwikala pano calo, insala yesu ne cilaka ca bulungami fikapwa ilyo tukapokelela umweo wa muyayaya lintu ifintu pano calo fikawama. Lelo, pali ino nshita, natupampamine pa kulakonka amafunde ya kwa Yehova. Yesu atile: “Intanshi mulefwaya ubufumu no bulungami [bwa kwa Lesa].” (Mat. 6:33) Ukucite fyo kukalenga tukabe abacincila pe mu mulimo wa kwa Lesa kabili kukalenga tukabe aba nsansa.—1 Kor. 15:58.
Umulandu “Aba Luse” Bapaalilwa
14, 15. Bushe kuti twalanga shani uluse, kabili mulandu nshi “aba luse” bapaalilwa?
14“Balipaalwa aba luse, pantu bakababelela uluse.” (Mat. 5:7) “Aba luse” balalangulukilako bambi kabili balaba ne nkumbu. Yesu alyafwile abengi abalecula pantu alibomfwilile uluse. (Mat. 14:14) Abantu balalanga uluse lintu belela ababalufyanya, nga filya Yehova alanga uluse lintu elela abalapila. (Ukufu. 34:6, 7; Amalu. 103:10) Kuti twalanga uluse ukupitila mu kwelela bambi e lyo no kupitila mu mashiwi ya cikuuku no kucite fintu ifingasansamusha abalecula. Ukusambilisha bambi icine caba mu Baibolo e nshila isuma iyo twingalangilamo uluse kuli bambi. Ilyo Yesu aumfwilile ibumba ilikalamba uluse, “atendeke ukubasambilisha ifintu ifingi.”—Marko 6:34.
15 Kanshi amashiwi ayo Yesu asosele ya cine aya kuti: “Balipaalwa aba luse, pantu bakababelela uluse.” Nga tuli aba luse ku bantu bambi, na bo bakalatubelela uluse. Lesa nga aletupingula, kuti atubelela uluse nga ca kuti na ifwe tulabelela bambi uluse. (Yako. 2:13) Na kabili, aba luse, e bo Lesa akelela imembu kabili akabapeela no mweo wa muyayaya.—Mat. 6:15.
Umulandu “Abatambalala Imitima” Bapaalilwa
16. Bushe calola mwi ukuba “abatambalala imitima,” kabili abakwata iyi mibele ‘bamona shani Lesa’?
16“Balipaalwa abatambalala imitima, pantu bakamona Lesa.” (Mat. 5:8) Nga ‘twalitambalala imitima,’ iyi mibele ikalamoneka mu fyo twatemwa, mu fyo tufwaisha ukucita. Tukalalanga “ukutemwa ukufuma mu mutima uwasanguluka.” (1 Tim. 1:5) Nga tuli abasanguluka mu mutima, ‘tukamona Lesa.’ Aya mashiwi tayalola mu kuti tukamona Yehova na menso yesu, pantu “takuli umuntu nangu umo uwingamona [Lesa] no kuba no mweo.” (Ukufu. 33:20) Apo Yesu alepashanya sana Lesa, atile: “Uwamona ine, ninshi amona na Tata.” (Yoh. 14:7-9) Fwe babomfi ba kwa Yehova aba pano calo, kuti ‘twamona Lesa’ ukupitila mu kumona ifyo aletwafwa. (Yobo 42:5) Abena Kristu abasubwa bamona Lesa icine cine lintu babuukila ku muulu uko baya mu kumona Shibo na menso yabo.—1 Yoh. 3:2.
17. Ukuba abatambalala imitima kukalenga tukabe abantu ba musango nshi?
17 Apo umuntu uwatambalala umutima alaba ne mibele isuma kabili acita ifintu ifingamulenga ukuba uwasanguluka mu menso ya kwa Yehova, tatontonkanya pa fintu ifyo Yehova amona ukuti fyalibipa. (1 Imila. 28:9; Esa. 52:11) Nga twalitambalala umutima, tukalasosa no kucita ifintu ifyasanguluka, kabili tatwakabe no bumbimunda ilyo tulebombela Yehova.
“Aba Mutende” Balaba Abana ba kwa Lesa
18, 19. Bushe abantu “ba mutende” baba shani?
18“Balipaalwa aba mutende, pantu baketwa ‘abana ba kwa Lesa.’” (Mat. 5:9) Ifyo bacita ne fyo bashicita, e fishibisha abantu “ba mutende.” Nga tuli musango uwa bantu abo Yesu alelandapo, ninshi tuli ba mutende kabili ‘tatubwesesha ububi pa bubi ku banensu.’ Lelo, ‘tucite cisuma kuli bonse.’—1 Tes. 5:15.
19 Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “aba mutende” pali Mateo 5:9 lipilibula “ukucita umutende.” Pa kuti tube pa bantu aba mutende, tufwile ukulaikala umutende na bantu banensu. Abacita umutende tabacita ifintu ‘ifipaatulanya ifibusa.’ (Amapi. 16:28) Apo tuli bantu ba mutende, tucita ifintu ifilanga ukuti ‘tulabombesha ukuba aba mutende ku bantu bonse.’—Heb. 12:14.
20. Pali ino nshita ni bani baba “abana ba kwa Lesa,” kabili ni bani bambi abakasanguka abana ba kwa Lesa?
20 Aba mutende balipaalwa pantu “baketwa ‘abana ba kwa Lesa.’” Yehova alibuula Abena Kristu basubwa aba cishinka kabili baba “abana ba kwa Lesa.” Apo bana ba kwa Yehova, baliba na bucibusa busuma na ena pantu balicetekela Kristu kabili bapepa “Lesa wa kutemwa kabili uwa mutende” ne mitima yabo yonse. (2 Kor. 13:11; Yoh. 1:12) Inga “impaanga shimbi” isha kwa Yesu ishaba no mutende? Lintu Yesu akalateka pa Myaka 1,000, akaba ni “Wishi wa pe” uwa mpaanga shimbi, lelo pa mpela ya Myaka 1,000 akainashisha kuli Yehova kabili aba mu mpaanga shimbi pali iyo nshita e lyo bakaba abana ba kwa Lesa icine cine.—Yoh. 10:16; Esa. 9:6; Rom. 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.
21. Tukaba abantu ba musango nshi nga ca kuti “imikalile yesu ileumfwana ne fifwaya umupashi wa kwa Lesa”?
21 “Nga ca kuti imikalile yesu ileumfwana ne fifwaya umupashi wa kwa Lesa,” tukaba aba mutende ica kuti na bantu bambi bakalamona iyi mibele muli ifwe. ‘Tatwakalesonsombana’ nelyo ‘ukukalifyanya.’ (Gal. 5:22-26; Baibolo ya Cibemba iya mu 1956) Lelo tukalaesha na maka “ukuba aba mutende ku bantu bonse.”—Rom. 12:18.
Balipaalwa Nangu Cingati Balabacusha!
22-24. (a) Mulandu nshi abo bacusha pa mulandu wa bulungami babela abapaalwa? (b) Finshi tukasambilila mu fipande fibili ifikonkelepo?
22“Balipaalwa abo bacusha pa mulandu wa bulungami, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mat. 5:10) Ilyo Yesu alandile aya mashiwi, asosele no kuti: “Mwalipaalwa ilyo abantu bamupontela no kumucusha no kumubepesha ubufi bwalekanalekana pa mulandu wandi. Sekeleleni no kwanga, pantu icilambu cenu cikalamba mu muulu; pantu e fyo bacushishe na bakasesema abamutangilile.”—Mat. 5:11, 12.
23 Nga filya fine cali kuli bakasesema, Abena Kristu na bo balingile ukwenekela ukubapontela, ukubacusha, no kubabepesha ubufi “pa mulandu wa bulungami.” Lelo nga tuleshipikisha ifi fya kwesha, tulaba ne nsansa pantu tulasekesha Yehova kabili tulamucindika. (1 Pet. 2:19-21) Amacushi te kuti yapwishe insansa tukwata ilyo tubombela Yehova pali ino nshita ne nsansa tukakwata ku ntanshi. Te kuti yapwishe insansa twakwata pa mulandu we subilo lya kuyateka na Kristu mu muulu nelyo ilya kukwata umweo wa muyayaya pe sonde ilyo Kristu akalateka. Aya mapaalo yalanga fye ukuti Lesa alitutemwa, wa cikuuku, kabili ni kapekape.
24 Mu Lyashi lya pa Lupili mwaliba amasambililo na yambi ayengi nga nshi. Mu fipande fibili ifikonkelepo tukasambilila na fimbi ifyo Yesu asosele muli ili lyashi. Natumone ifyo twingalakonka yalya mashiwi Yesu Kristu asosele.
[Futunoti]
^ para. 2 Ishiwi lya ciGriki ilipilibula ukuti “aba nsansa” ilingi line balipilibula ukuti “balipaalwa” muli Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya. E ico, muli cino cipande, tulebomfya sana ishiwi lyaba muli Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya ilipilibula “insansa” mu ciGriki.
Kuti Mwa-asuka Shani?
• Mulandu nshi “abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa” babela aba nsansa?
• Cinshi cilenga “abafuuka” ukuba abapaalwa?
• Mulandu nshi Abena Kristu babela aba nsansa nangu cingati balabacusha?
• Ni cili kwi pali filya 9 ifingalenga umuntu ukuba ne nsansa ico mwatemwapo sana?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 7]
Tulanonkelamo na lelo mu fintu 9 ifingalenga umuntu ukuba ne nsansa nga filya fine abantu balenonkelamo kale
[Icikope pe bula 8]
Ukusambilishako bambi icine icaba mu Baibolo e nshila isuma iya kulangilamo uluse kuli bambi