Ukutemwa Kwa Kwa Kristu Kulalenga Na Ifwe Twatemwa Bambi

“Yesu . . . atemenwe abantu bakwe abali mu calo, abatemenwe ukufika na ku mpela.”—YOH. 13:1.

1, 2. (a) Bushe ukutemwa kwa kwa Yesu kwaibela shani? (b) Finshi twalasambilila ku kutemwa kwa kwa Yesu muli cino cipande?

YESU alitubikile ica kumwenako icisuma sana ico tufwile ukupashanya. Alelanga ukutemwa muli fyonse ifyo alecita, mu milandile yakwe, mu misambilishishe yakwe, e lyo na lintu atufwilile. Ukufika fye na ku mpela ya bumi bwakwe pano calo, Yesu alelanga ukutemwa ku bantu abali bonse, maka maka ku basambi bakwe.

² Uku kutemwa Yesu ali nako e kutemwa uko abasambi bakwe bonse balingile ukukwata. Na kabili ukutemwa kwa kwa Yesu kulalenga ukuti na ifwe tutemwe bamunyinefwe ne nkashi, ukubikako fye na bantu bambi. Muli cino cipande twalalanda pa fyo baeluda bengasambilila kuli Yesu pa kulanga ukutemwa ku balufyanya, ukubikako fye na bacita imembu ishabipisha. Twalasambilila na pa fyo ukutemwa kwa kwa Yesu kulenga Abena Kristu ukwafwilisha aba bwananyina na bantu bambi nga kwaba amafya, akayofi, nelyo ukulwala.

3. Nangu cingati Petro alicitile ifilubo ifyabipisha, bushe Yesu alemumona shani?

³ Mu nshita ya bushiku ilyo Yesu bashilamwipaya, umutumwa wakwe Petro alimukeene imiku itatu. (Marko 14:66-72) Lelo ilyo Petro alapiile, nge fyo Yesu umwine asobele, alimubelele uluse, kabili amuseekeshe imilimo iikalamba. (Luka 22:32; Imil. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) Finshi tusambilila ku fyo Yesu alemona abalecita ifilubo ifyabipisha?

Muleba no Kutemwa nga Kulya Kristu Akwete ku Balelufyanya

4. Ni lilali ilyo cikabila sana ukuba no mutima nga ulya wakweteko Kristu?

⁴ Limo ilyo tukabila ukuba no kutemwa nga kulya Kristu akwete ni lintu umo acita icilubo icabipisha, nampo nga ni mu ng’anda nelyo mu cilonganino. Ku ca bulanda, pali ino nshita ilyo ubwikashi bwa kwa Satana bupalamine ku mpela, umupashi wa muli cino calo naulenga abantu ukuba ne mibele iyabipa nga nshi. Imibele yabipa iya muli cino calo nelyo ukukanafwaya ukwishiba icalungama ne calubana kuti fya-ambukila imisepela na bakalamba, icingalenga bafilwa no kupampamina pa kucita icalungama. Mu nshita sha batumwa, bamo baletamfiwa mu cilonganino, e lyo bambi bale-ebaulwa. Ifi fine, e ficitika na muno nshiku. (1 Kor. 5:11-13; 1 Tim. 5:20) Lelo nga ca kuti baeluda abalebombela pali iyi milandu nabakwata ukutemwa nga kulya kwakwete Kristu, kuti ba-afwilisha sana uulufyenye.

5. Bushe baeluda kuti balanga shani ukutemwa kwa kwa Kristu ku bacitile ulubembu?

⁵ Lyonse fye baeluda bafwile ukulakonka sana amafunde ya kwa Yehova ayalungama nga filya fine Yesu alecita. Nga balecita ifyo, ninshi balepashanya ukutemwa kwa kwa Yehova, ukufuuka kwakwe, ne cikuuku cakwe. Nga ca kuti umuntu nalapila icine cine, ali no ‘mutima wa bulanda’ kabili ‘nasakamikwa umutima’ pa mulandu wa lubembu acitile, baeluda te kuti cibafye “ukulungika uwa musango yo no mutima uwafuuka.” (Amalu. 34:18; Gal. 6:1) Lelo bushe bafwile ukumona shani umuntu uwatalama uushilelanga no kulapila kwa cine cine?

6. Cinshi ico baeluda bashilingile ukucita ilyo balepingula uulufyenye, kabili mulandu nshi?

⁶ Nga ca kuti uubembwike akaana ukufunda kwa mu Malembo nelyo ale-esha ukupeela bambi umulandu pa lubembu acitile, baeluda pamo na bambi mu cilonganino kuti bakalipa.  Pa mulandu wa kuti nabeshiba ifyo uyo muntu alufyenye, kuti nalimo bakuntukilwa no kukuntukilwa. Lelo icipyu tacilenga umuntu ukucita icalungama kabili uwa cipyu ninshi ‘tatontonkanya ifyo Kristu atontonkanya.’ (1 Kor. 2:16; belengeni Yakobo 1:19, 20.) Yesu talepita mu mbali pa kusoka abantu bamo mu nshiku shakwe, lelo tatalile asosa amashiwi yabipa nelyo ayengakalifya bambi. (1 Pet. 2:23) Lelo ifyo alesosa ne fyo alecita, fyalelenga abalelufyanya ukwishiba ukutila kuti balapila kabili Yehova kuti abatemwa na kabili. Na kuba, cimo pa fikalamba ifyo Yesu aishiile pano calo, ‘kwisapususha ababembu.’—1 Tim. 1:15.

7, 8. Cinshi cifwile ukutungulula baeluda ilyo balepingula abalufyenye?

⁷ Bushe ica kumwenako Yesu atubikila cilingile ukukuma shani ifyo tumona abo icilonganino cifwile ukusalapula? Mwilaba ukuti ifunde lya mu Baibolo ilya kuti icilonganino cilingile ukusalapula uwalufyanya lilacingilila umukuni kabili kuti lyalenga uwasalapulwa ukulapila. (2 Kor. 2:6-8) Cilabipa sana ukumona bamo bakaana ukulapila kabili batamfiwa no kutamfiwa, lelo tulasansamuka ukumona abengi nga nshi abatamfiwa nga babwelela kuli Yehova na ku cilonganino cakwe. Baeluda nga bali no kutemwa nga kulya kwakwete Kristu, bakalenga cikanguke ku bantu ba musango yo ukulapila no kubwelela ku cilonganino. Ku ntanshi, bamo pali aba balufyenye nalimo te kuti bebukishe fyonse ifyo baeluda babafundile ukubomfya Amalembo, lelo ukwabula no kutwishika bakebukisha ukuti balibacindike kuli baeluda kabili balibalangile ukutemwa.

⁸ Kanshi, na lintu uubembwike akaana ukufunda kwa mu Baibolo, baeluda bafwile ukuba ne “fisabo fya mupashi,” maka maka ukutemwa nga kulya na Kristu akwete. (Gal. 5:22, 23) Tabafwile ukwangufyanya ukutamfya uulufyenye mu cilonganino. Balingile ukulanga ukuti bafwaya ababembwike ukubwelela kuli Yehova. E ico, mu kuya kwa nshita umubembu nga alapila, nge fyo abengi bacita, kuti atasha nga nshi Yehova e lyo na baeluda ababa “fya bupe ku bantu,” abalengele ukuti cimwangukile ukubwelela ku cilonganino.—Efes. 4:8, 11, 12.

 Tube no Kutemwa Ukwakweteko Kristu mu Nshiku sha ku Mpela

9. Shimikeni ilyashi ililanga ukuti Yesu alitemenwe abasambi bakwe icine cine.

⁹ Mwi buuku lya kwa Luka mwaliba ilyashi ililanda ifyo Yesu alangile nga nshi ukutemwa. Alishibe ukuti abashilika abena Roma bali no kushinguluka umusumba wa Yerusalemu ica kuti takwali nangu umo uwali no kufulumukamo. Pa mulandu wa kuti Yesu alitemenwe abasambi bakwe, alibasokele. Abebele ukuti: “Ilyo mukamona abashilika bashinguluka umusumba wa Yerusalemu, mukeshibe ukuti uli mupepi no konaulwa.” Nomba cinshi bali no kucita? Yesu alibebeele kabela fyonse ifyo bali no kucita. Atile: “E lyo abakaba mu Yudea bakatendeke ukufulumukila ku mpili, na bakaba mu kati ka uko bakafumemo, na bakaba mu mpanga iyashingulukako bekengila mu kati ka uko; pantu shilya shikaba ni nshiku sha kukanda, pa kuti fyonse ifyalembwa fikacitike.” (Luka 21:20-22) Ilyo abashilika abena Roma bashingulwike Yerusalemu mu 66 C.E., abali ne cumfwila balikonkele ifyo Yesu abebele.

10, 11. Bushe ukwishiba ifyacitike ilyo Abena Kristu ba kubalilapo bafulumwike mu Yerusalemu kuti kwatwafwa shani ukuipekanishisha “ubucushi ubukalamba”?

¹⁰ Ilyo Abena Kristu balefulumuka mu Yerusalemu, balekabila ukuba no kutemwa nga kulya kakweteko Kristu, e kutila ukutemwana nge fyo Kristu abatemenwe. Balekabila ukula-akana fyonse ifyo bakwete. Nomba ukusesema kwa kwa Yesu takwakumine fye ukonaulwa kwa ulya musumba. Asobele ukuti: “Kukaba ubucushi ubukalamba ubushatala abubako ukutula pa ntendekelo ya ba pano calo ukufika nomba, kabili tabwakatale ababubako na kabili.” (Mat. 24:17, 18, 21) Ilyo “ubucushi ubukalamba” ubuli ku ntanshi bushilafika nangu pa nshita bukabako, na ifwe bene kuti twacula nelyo kuti twabulisha fimo. Ukulatontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya kukatwafwa ukushipikisha ayo mafya.

¹¹ Pali iyo nshita tukakabila sana ukulapashanya Yesu, e kutila ukuba no kutemwa ukwa cine cine. Umutumwa Paulo atufunda ukukuma kuli ici ukuti: “Ifwe umo umo tufwile ukucitila abanensu ifingabakuula. Pantu nangu fye ni Kristu talecita fye ifyalemuwamina . . . Awe Lesa uupeela ukushipikisha no kusansamusha amulenge ukuba no mutima umo wine uo Kristu Yesu akwete.”—Rom. 15:2, 3, 5.

12. Kutemwa kwa musango nshi tufwile ukukwata pali ino nshita, kabili mulandu nshi?

¹² Petro, uo Yesu alangile ukutemwa, na o akoseleshe Abena Kristu “ukutemwa aba bwananyina  ukwabula ubumbimunda” no ‘kulaumfwila icine.’ Balingile ‘ukulatemwana nga nshi ne mitima yabo yonse.’ (1 Pet. 1:22) Pali ino nshita, tufwile ukuba sana ne mibele iyakweteko Kristu. Kale kale, amafya pa bantu ba kwa Lesa bonse yaleya yalekoselako. Tatufwile ukucetekela ifya muli cino calo, nge fyo amafya icalo conse cikwete mu fya ndalama yalelangilila. (Belengeni 1 Yohane 2:15-17.) Ilyo impela ya buno bwikashi ilepalamina, tufwile ukupalama sana kuli Yehova na ku Bena Kristu banensu, tulingile ukuba ifibusa fya cine cine ku ba mu cilonganino. Paulo atufunda ukuti: “Ku kutemwa aba bwananyina mube abatemwana nga nshi. Ku kucindikana ni mwe mubalilepo.” (Rom. 12:10) Na Petro alikomaile pali ici cishinka ilyo atile: “Ukucila pali ifi fyonse, muletemwana nga nshi, pantu ukutemwa kufimba pa membu ishingi.”—1 Pet. 4:8.

13-15. Bushe bamunyinefwe bamo balangile shani ukutemwa nga kulya kwakweteko Kristu ilyo kwacitike amasanso?

¹³ Mu calo fye conse, Inte sha kwa Yehova shaishibikilwa ku kulanga ukutemwa nga kulya kwakweteko Kristu. Tontonkanyeni pali ba Nte abaitemenwe ukuya mu kwafwilisha bambi ilyo icipuupu caonawile incende iikalamba iyapalamina kuli cibemba ku kapinda ka ku kulyo aka United States mu 2005. Ukuba no kutemwa nga kulya kwakweteko Kristu kwalengele ba Nte ukucila pali 20,000 ukuya mu kwafwilisha, kabili abengi pali aba balishiile amayanda ayasuma no kuleka incito pa kuti fye bayeafwilisha bamunyinabo.

¹⁴ Ku ncende imo, amenshi ayo ici cipuupu capoosele ku mulundu yaendele amakilomita 80, kabili fyonse ifyalepele amamita ukutampila pali 10 no kubwela pa nshi fyalebundwa. Ilyo amenshi yakamine, amayanda ne fikuulwa ifingi nga nshi fyalonawilwe nakalya nakalya. Ba Nte ukufuma mu fyalo ifingi bali-itemenwe ukuya mu kwafwilisha, basendele ifisolobelo fyabo ne fya kukuulila kabili bali-ipeeleshe ukucita conse icalekabilwa. Bankashi babili, bamukamfwilwa abafyalwa inda imo, balongele ifipe bakwete muli motoka no kwenda amakilomita ukucila pali 3,000 ukuya mu kwafwilisha bamunyinabo. Umo pali aba bankashi alishala kuli ilya ncende, acili aleafwilisha aba muli komiti ya kukumbusuka e lyo kabili ni painiya wa nshita yonse.

¹⁵ Amayanda ukucila pali 5,600 aya ba Nte na bantu bambi baliyakuula cipya cipya nelyo ukuyawamya. Bushe ba Nte ba kuli ilya ncende baumfwile shani ilyo babalangile ukutemwa kwa musango yu? Nkanshi umo uo ing’anda yaonaike atampile ukwikala mu kayanda ka kukulika kuli motoka akanono akalesuuma umutenge kabili akakwete icitofu icaonaika. Aba bwananyina balimukuuliile ing’anda iyalinga lelo iisuma. Ilyo aiminine pa ntanshi ya ng’anda bamukuuliile, atashishe Yehova na ba bwananyina uku ninshi alelila no kulila. E lyo ba Nte bambi aba kuli ilya ncende batwalilile ukulaikala umo baletubilisha pa mwaka umo no kucilapo ukutula apo amayanda yabo bayakuulile cipya cipya. Mulandu nshi? Balekele abaleafwilisha ukulaikala  muli ayo mayanda. Ala mwandini aba ba bamunyinefwe baletontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya!

Mulelanga Ukutemwa Nga Kulya Kwakweteko Kristu ku Balwele

16, 17. Ni mu nshila nshi twingalangila ukuti tulapashanya ifyo Kristu alemona abalwele?

¹⁶ Fwe bengi tatulamonapo akayofi akakalamba kacitika uko twikala. Lelo abantu fye bonse balalwala, nelyo balalwalika. Ifyo Yesu alemona abalwele fyaba ca kumwenako icisuma kuli ifwe. Ukutemwa kwalelenga ukuti alebomfwila uluse. Ilyo amabumba yaletele abalwele kuli ena, ‘alyundepe bonse abalwele.’—Mat. 8:16; 14:14.

¹⁷ Muno nshiku, Abena Kristu tabakwata amaka ya kuposha abalwele mu cisungusho nga filya Yesu alecita. Na lyo line, kuti baba ne cililishi ku balwele nge fyo Yesu ali. Bushe balanga shani icililishi? Ku ca kumwenako, baeluda balaba no kutemwa nga kulya kwali na Kristu lintu bateyanya ifya kwafwa abalwele mu cilonganino no kushininkisha ukuti babafwilisha, ukulingana ne cishinte caba pali Mateo 25:39, 40. * (Belengeni.)

18. Bushe bankashi babili balangile shani ukutemwa kuli nkashi munabo, kabili finshi fyafuminemo?

¹⁸ Kwena, te kutila umuntu alingile fye ukuba eluda pa kucitila bambi ifisuma. Tontonkanyeni pa fyo cali kuli ba Charlene, abali ne myaka 44, abalwele kansa kabili abo baebele ukuti bali no kufwa pa numa fye ya nshiku 10. Lintu bankashi babili, ba Sharon na ba Nicolette, bamwene ukuti umulimo walikuliile abalume ba ba Charlene abalebatensha, batendeke ukutensha ba Charlene mpaka ne mfwa. Nangu cingati ba Charlene tabafwile pa numa ya nshiku 10 lelo baishilefwa pa numa ya milungu 6, aba bankashi babili balilangile ukutemwa ukufika na ku mpela ya bumi bwa ba Charlene. Ba Sharon batile: “Cilafya nga nshi nga nawishiba ukuti umuntu tapusuke. Lelo Yehova alitukoseshe. Ifyacitike fyalengele ukuti tupalame sana kuli ena kabili fyalengele ukuti na ifwe bene tutemwane.” Abalume ba ba Charlene batile: “Nshakatalelaba icikuuku no kwafwa kwa aba bankashi babili. Ukuipeelesha kwabo kwalengele ubu bwesho bwa kulekelesha ubo Charlene uwali uwa cishinka apitilemo ukwanguka kabili kwalengele na ine ukushipa. Nshakaleke ukutasha pa fyo aba bankashi bacitile. Ukuipeelesha kwabo kwalikoseshe icitetekelo candi muli Yehova kabili kwalengele intemwe sana aba bwananyina ba mwi sonde lyonse.”

19, 20. (a) Mibele nshi isano iyakwete Kristu iyo twasambililapo? (b) Cinshi ico mwalapampaminapo ukulacita?

¹⁹ Muli fino fipande fitatu, twalanda pa mibele isano iyo Yesu akwete ne fyo twingalatontonkanya nge fyo atontonkanya no kulacita ifyo alecita. Natuleba ‘abafuuka kabili abaicefya’ nge fyo Yesu ali. (Mat. 11:29) Shi natule-esha no kuba ne cikuuku kuli bambi nangu ni lintu twamona ifilubo no bunake bwabo. Kabili natuleba abashipa ukulakonka fyonse ifyo Yehova atweba nangu ni lintu tule-eshiwa.

²⁰ Na pa kulekelesha, natulelanga ukutemwa ku ba bwananyina nga kulya Kristu akweteko, kabili nge fyo Kristu acitile, natulelanga uku kutemwa “ukufika na ku mpela.” Ukutemwa kwa musango yo e kutwishibisha ukuti tuli basambi ba kwa Yesu aba cine cine. (Yoh. 13:1, 34, 35) Kanshi “mutwalilile ukutemwa aba bwananyina.” (Heb. 13:1) Te kwesha ukubwelele numa! Mulebomfya ubumi bwenu ku kulumbanya Yehova na ku kwafwilisha bambi! Yehova akapaala imilimo yenu.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Bushe baeluda kuti balanga shani ukutemwa nga kulya kwakwete Kristu ku balufyenye?

• Mulandu nshi ukuba no kutemwa ukwakweteko Kristu kwacindamina maka maka muli ino nshita ya ku mpela?

• Bushe kuti twalanga shani ukutemwa nga kulya kwakwete Kristu ku balwele?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 17]

Baeluda bafwaya abebembwike ukubwelela kuli Yehova

[Icikope pe bula 18]

Bushe Abena Kristu abafulumwike mu Yerusalemu balangile shani ukutemwa nga kulya kwakwete Kristu?

[Icikope pe bula 19]

Inte sha kwa Yehova baishibikilwa ku kulanga ukutemwa nga kulya kwakwete Kristu