Ifyo Mwingakwata Ifibusa mu Calo Umushaba Ukutemwa

“Ifi e fyo ndemweba, ukuti muletemwana.”—YOH. 15:17.

1. Cinshi Abena Kristu ba kubalilapo balefwaikilwa ukuba ifibusa fyatemwana?

PA BUSHIKU alekelesheko ukuba pa calo, mu nshita ya bushiku, Yesu akoseleshe abasambi bakwe aba cishinka ukuti batwalilile ukutemwana. Apa ninshi nabebapo kale mu cungulo ukuti ukutemwana kwabo kwali no kulenga abantu ukubeshiba ukuti basambi bakwe. (Yoh. 13:35) Abatumwa balingile ukutemwana sana pa kuti baleshipikisha amesho yali no kulabaponena ku ntanshi, na pa kuti balebomba umulimo Yesu ali no kubapeela. Na cine, Abena Kristu ba kubalilapo baishibikwe ukuti balitemenwe sana Lesa e lyo na bene bali abatemwana.

2. (a) Cinshi tufwaisha ukucita, kabili mulandu nshi? (b) Fipusho nshi twalalandapo?

² Pali lelo, cilomfwika bwino ukuba mu cilonganino ca mwi sonde lyonse umwaba abantu abakwata ukutemwa kwakwete Abena Kristu ba kubalilapo! Tulafwaisha ukukonka filya Yesu atwebele ukuti tuletemwana ukufuma pa nshi ya mutima. Lelo muli shino nshiku sha kulekelesha, abantu abengi tababa na cishinka kabili balafilwa ukutemwa abantu banabo. (2 Tim. 3:1-3) Bucibusa baba na bo ilingi line tabuba bwa cine cine, bafwaya fye ukumwenamo. Pa kuti tutwalilile ukuba Abena Kristu ba cine, tatufwile ukuba nga aba bantu.  Kanshi natulande pali ifi fipusho: Cinshi cingalenga abantu ukuba ifibusa fisuma? Kuti twacita shani pa kukwata ifibusa fisuma? Ni lilali cingawama ukupwisha bucibusa? Kabili cinshi cingalenga twatwalilila ukutemwana ne fibusa fyesu?

Cinshi Cilenga Abantu Ukuba Ifibusa Ifisuma?

3, 4. Cinshi cilenga bucibusa ukukosa sana, kabili mulandu nshi mwasosela ifyo?

³ Icilenga bucibusa ukukosa sana, kutemwa Yehova. Imfumu Solomone yalembele ukuti: “Nga umo ayansha uuli eka, babili kuti bamucimfya. No mwando uwapyatwa ne ntambo shitatu te kuti uputuke bwangu.” (Luk. Mil. 4:12) Yehova nga aba uwa butatu muli bucibusa bwenu, kuti mwatwalilila ukutemwana.

⁴ Kwena na bashatemwa Yehova balakwata ifibusa ifisuma. Lelo nga ca kuti ukutemwa Lesa e kwalenga abantu ukuba ifibusa, bucibusa bwabo te kuti bupwe. Ifibusa fya cine nga fyapusana, cila muntu afwaya ukucita ku munankwe ifyo Yehova engatemwa. Nga ca kuti abalwani ba kwa Lesa baesha ukupaatukanya Abena Kristu ba cine, baleluka ukuti bucibusa bwa Bena Kristu tabupwa. Ukutula fye na ku kale, ababomfi ba kwa Yehova balasalapo ukufwa ukucila ukufutuka bamunyinabo.—Belengeni 1 Yohane 3:16.

5. Mulandu nshi bucibusa bwali pali Ruti na Naomi bwakosele sana?

⁵ Ukwabula no kutwishika bucibusa ubutuletela sana insansa ni bulya tukwata na balya abatemwa Yehova. Moneni ifyo bucibusa bwa kwa Ruti na Naomi bwali. Bucibusa aba banakashi bakwete bwaba pali bucibusa bwakosa sana ubo Baibolo yalandapo. Cinshi calengele bucibusa bwabo ukukosa? Ruti asokolwele icalengele ilyo aebele Naomi ukuti: “Abantu benu bakaba e bantu bandi, na Lesa wenu e Lesa wandi. . . . Yehova nancite ifyo alefwaya no kucishapo nga ca kuti cimbi catulekanya nenu kano fye imfwa yeka.” (Ruti 1:16, 17) Ukwabula no kutwishika, Ruti na Naomi balitemenwe sana Lesa, kabili uku kwine kutemwa e kwalengele baleumfwana sana. Ici calengele bonse babili bapaalwe kuli Yehova.

Ifya Kupanga Ifibusa Fisuma

6-8. (a) Finshi filenga ifibusa ukutwalilila ukulaumfwana? (b) Finshi mwingaitendekelako ukucita nga mulefwaya ukukwata ifibusa?

⁶ Bucibusa bwali pali Ruti na Naomi, butulanga ukuti ifibusa fisuma tafiisa nga meno ya mu kanwa. Icikalamba icifwaikwa, kutemwa Yehova. Lelo pa kutwalilila ukumfwana, ifibusa filingile no kubika amano kuli bucibusa bwabo e lyo no kuipeelesha ukucita ifingakosha bucibusa. Na baice abapepa Yehova, ababa mu ndupwa sha Bena Kristu balingile ukucita ifingalenga bakwata ifibusa. Kuti mwacita shani pa kukwata ifibusa?

⁷Itendekeleniko ukucita ifingalenga mwakwata ifibusa. Umutumwa Paulo akoseleshe ifibusa fyakwe mu cilonganino ca mu Roma ‘ukutwalilila ukusekelela abeni.’ (Rom.  12:13) Kwaba ifintu fimo ifyo ‘abasekelela abeni’ batwalilila ukucita. Mwilaba ukuti nga mulefwaya ukukwata ifibusa, ni mwe mulingile ukulacita ifi fintu, te muntu umbi iyo. (Belengeni Amapinda 3:27.) Cimo icingalanga ukuti mulasekelela abeni, kulaitako abantu balekanalekana ku mwenu pa kuti mwaliila pamo ica kulya. Bushe te kuti ciwame nga mwalaitako abo mulongana nabo ku mwenu?

⁸ Inshila na imbi mwingalangilamo ukuti mulafwaya ukukwata ifibusa, kulaitako abantu balekanalekana ukuti mulebomba na bo umulimo wa kushimikila. Nga mwaya pa ng’anda ya muntu uo mushaishiba e lyo mwaumfwa uo mulebomba nankwe alelanda ukufuma pa nshi ya mutima pa fyo atemwa Yehova, kwena kuti mwafwaya ukuba cibusa wa uyo muntu.

9, 10. Ca kumwenako nshi Paulo atupeela, kabili kuti twamupashanya shani?

⁹Kusheni ukutemwa kwenu. (Belengeni 2 Abena Korinti 6:12, 13.) Bushe mwalitontonkanyapo ukuti tapali nangu umo mu cilonganino mwabamo uwingaba cibusa wenu? Nga e fyo mumona, bushe napamo ni co mutontonkanya fye pa bantu bamo bamo ukuti e bengaba ifibusa fyenu? Umutumwa Paulo aba ca kumwenako icisuma pantu alekusha ukutemwa. Nangu ca kuti inshita imo talefwaya nangu panono ukuba cibusa wa bashali baYuda, aishileba “umutumwa ku bena fyalo.”—Rom. 11:13.

¹⁰ E lyo cimbi, abo Paulo alesala ukuba abanankwe, te balya fye alingene nabo umushinku. Ku ca kumwenako, ena na Timote bali ifibusa sana nangu ca kutila balipusene sana imyaka ne nkulilo. Pali lelo, abacaice abengi balomfwa bwino ukuba ifibusa fya bakalamba ababa mu cilonganino. Vanessa uuli ne myaka ukucilako pali 20 atile: “Nalikwata abanandi abali ne myaka ukucila pali 50 abo natemwa sana. Ndabeba fyonse ifili ku mutima ifyo ningeba umunandi uo tulingene nankwe. Kabili balintemwa sana.” Bushe ciba shani pa kukwata ifibusa fya musango yu? Vanessa atile: “Nalitendeke ukucita ifingalenga nakwata ici cibusa, nshaikele fye.” Bushe mulafwaya ukukwata ifibusa abakalamba nelyo abaice pali imwe? Yehova akamwafwa nga mulecita ifingalenga mwakwata ifibusa fya musango yu.

11. Finshi twingasambilila kuli bucibusa bwali pali Yonatani na Davidi?

¹¹Beni aba cishinka. Solomone alembele ukuti: “Ukutemwa kwa kwa cibusa wa cishinka takupwa, kabili uyu cibusa ni munyina uufyalwa ilyo kuli ubucushi.” (Amapi. 17:17) Ilyo alandile aya mashiwi, Solomone napamo aibukishe bucibusa bwali pali Davidi, wishi na Yonatani. (1 Sam. 18:1) Imfumu Shauli  yalefwaya Yonatani, umwana wa iko ukupyana pa Bufumu no kuteka Israele. Lelo Yonatani alisumine ukuti Davidi e o Yehova asalile ukuba imfumu ya Israele. Yonatani tali nga Shauli, pantu ena tali na kalumwa kuli Davidi. Taumfwile ububi ilyo abantu balelumbanya Davidi, kabili tacetekele ifyo Shauli alebepesha Davidi. (1 Sam. 20:24-34) Bushe na ifwe twaba nga Yonatani? Bushe abanensu nga bapeelwa imilimo mu cilonganino, tulasekelela na bo? Bushe tulabasansamusha no kubaafwa nga bali na mafya? Nga twaumfwa uko abantu baleyamba cibusa wesu, bushe tulacetekela ifyo twaumfwa? Nelyo bushe tulapashanya Yonatani no kupokololako cibusa wesu?

Ilyo Bucibusa Bulingile Ukupwa

12-14. Mafya nshi bamo abasambilila Baibolo bakwata, kabili kuti twabafwa shani?

¹² Umusambi wa Baibolo nga atendeka ukwalula imibele yakwe, limbi kuti camukosela ukutwalilila ukumfwana ne fibusa fyakwe. Napamo alikwata ifibusa ifyo atemwa, lelo ifyo fibusa tafikonka ifyo Baibolo isambilisha. Kale nalimo aleampana na bo sana, nomba nailuka ukuti ukwangala na bo kuti kwalenga atendeka ukulacita ifyabipa. E co namona ukuti afwile ukuleka ukwangala ne fi fibusa. (1 Kor. 15:33) Na lyo line, kuti alamona kwati nga ca kutila aleka ukwampana na bo ninshi te wa cishinka.

¹³ Mwe balesambilila Baibolo, ifi nga e filemucitikila, ibukisheni ukuti cibusa wa cine akatemwa nga mwatampa ukuwamya imibele yenu. Napamo na o kuti afwaya no kutendeka ukusambilila pali Yehova. Lelo ifibusa fya bufi, ‘fikalamusaalula’ pa mulandu wa kuti tamulekonkelesha “imibele [yabo] iyabipa iya kuilekelesha.” (1 Pet. 4:3, 4) Kanshi ifibusa fya musango yu, e fishakwata cishinka kuli imwe.

¹⁴ Abasambi ba Baibolo nga babasuula ku fibusa fyabo ifishatemwa Lesa, kuti basanga ifibusa mu cilonganino. (Gal. 6:10) Bushe abalesambilila Baibolo abasangwa ku kulongana, mwalibeshiba? Bushe limo mulaba na bo no kubakoselesha?

15, 16. (a) Cinshi tulingile ukucita nga ca kutila cibusa wesu aleka ukubombela Yehova? (b) Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa Lesa?

¹⁵ Nomba kuti caba shani cibusa wesu nga akaana Yehova, napamo atamfiwa no kutamfiwa? Kwena ico kuti cabipa sana. Nkashi umo alondolwele ifyo aumfwile ilyo cibusa wakwe alekele ukubombela Yehova. Atile: “Calimponeshe pa musao. Nalemona ati cibusa wandi alikosele sana mu kupepa, kanshi nakalya. Nayipwishe nati, bushe icalengele alebombela Yehova ni co fye alefwaya ukusekesha ulupwa lwakwe? Na ine natendeke no kutontonkanya pa nalepepela Yehova. Bushe nalebombela Yehova ukufuma pa nshi ya mutima?” Cinshi ca-afwile uyu nkashi? Atile: “Napoosele amasakamika yandi pali Yehova. Ico mfwaya sana, kulanga Yehova ukuti ico namutemenwa ni co e Lesa wandi, te mulandu fye wa kuti alimpeela ifibusa fisuma mu cilonganino.”

¹⁶ Te kuti tutwalilile ukuba ifibusa fya kwa Lesa nga tuletungilila abasalapo ukuba ifibusa ne calo. Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Bushe tamwaishiba ukuti bucibusa ne calo bulwani kuli Lesa? E ico, onse uufwaya ukuba cibusa wa calo aisangula umulwani wa kwa Lesa.” (Yako. 4:4) Kuti twalanga Lesa ukuti twalimutemwa nga twacetekela ukuti akatwafwa ilyo twapwisha bucibusa bwesu no ushamutemwa kulila fye tuli aba cishinka kuli ena. (Belengeni Amalumbo 18:25.) Nkashi tulandilepo atile: “Nasambilile ukuti te kuti tupatikishe umuntu ukutemwa Yehova nelyo ukututemwa. Umuntu umwine e ulingile  ukuisalila.” Nomba kuti twacita shani pa kukwata bucibusa ubushipwa na balya abatwalilila ukuba mu cilonganino?

Ifingalenga Bucibusa Bwesu Ukukanapwa

17. Bushe ifibusa fisuma filanshanya shani?

¹⁷ Ukulanshanya bwino kulalenga ifibusa ukulaumfwana sana. Nga mwabelenga amalyashi ya mu Baibolo ayalanda pali Ruti na Naomi, Davidi na Yonatani, e lyo na pali Paulo na Timote, mwalamona ukutila, ifibusa filalanshanya ukwabula ukupita mu mbali lelo mu mucinshi. Paulo alandile pa fyo tufwile ukulanshanya na banensu ilyo atile: “Imilandile yenu yonse ibe iisuma, iyalungwamo umucele.” Paulo alelanda maka maka pa fyo tulingile ukulanshanya na “ba ku nse,” e kutila abashili Bena Kristu banensu. (Kol. 4:5, 6) Kwena nga ca kutila tulingile ukuba no mucinshi ilyo tulelanda na bashasumina, pali bufi abo tulongana nabo!

18, 19. Bushe tulingile ukumfwa shani nga ca kutila cibusa wesu Umwina Kristu atulungika, kabili ca kumwenako nshi baeluda ba mu Efese batulanga?

¹⁸ Ifibusa fyatemwana filabika amano ku filelanda umubiye. E ico ukulanshanya kwabo kulaba ukusuma kabili balanda mu bufumacumi. Imfumu ya mano Solomone yalembele ukuti: “Filya amafuta ne fyanunkila filenga umutima ukusekelela, e fyawama no kufunda kwa kwa cibusa ukwa kufuma pa nshi ya mutima.” (Amapi. 27:9) Bushe ifi e fyo mumfwa cibusa wenu nga amupandako amano? (Belengeni Amalumbo 141:5.) Cibusa wenu nga amulungika pali fimo ifishili bwino ifyo mulecita, bushe mumfwa shani? Bushe mumona ukuti ali ne cikuuku kuli imwe, nelyo mulafulwa?

¹⁹ Umutumwa Paulo aleumfwana sana na baeluda bali mu cilonganino ca ku Efese. Bamo aishibene na bo ukutula fye apo babelele abasumina. Lelo ilyo amonene na bo umuku wa kulekelesha, alibafundile ukwabula ukupita na mu mbali. Bushe bacitilepo shani? Aba bacibusa ba kwa Paulo tabakalipe. Bena balitashishe sana pa fyo abasakamene, kabili balilukwishe ifilamba ico baishibe ukuti tabakamumonepo na kabili.—Imil. 20:17, 29, 30, 36-38.

20. Finshi cibusa musuma acita?

²⁰ Cibusa musuma alomfwa nga bamufunda, nomba na o alafundako cibusa wakwe. Lelo kwena tulingile ukumona ilyo cingawama “ukubika fye amano ku [fyesu].” (1 Tes. 4:11) Kabili tatufwile no kulaba ukuti ifwe bonse umo umo “tukalubulula kuli Lesa.” (Rom. 14:12) Lelo nga cakabilwa, cibusa waba no kutemwa, kuti acinkulako umunankwe pa mafunde Yehova atupeela. (1 Kor. 7:39) Ku ca kumwenako, kuti mwacita shani nga mwamona cibusa wenu uushaupwa alaumfwana sana no muntu umbi uushasumina? Bushe kuti mwalekapo fye ukwabula ukumucinkulako pa mulandu wa kutiina bucibusa bwenu ukupwa? Nomba tutile cibusa wenu takonkele ifyo mwamufunda, kuti mwacita shani? Cibusa musuma kuti aebako baeluda abakwata ukutemwa pa kuti bayafwa cibusa wakwe uwalufyanya. Mulingile ukushipa pa kucite fyo. Lelo ukucite fyo, takwakonaule bucibusa bwenu umupwilapo nga bwashimpwa pa kutemwa Yehova.

21. Finshi ifwe bonse tucita limo, lelo mulandu nshi cacindamina ukukosha bucibusa bwesu mu cilonganino?

²¹Belengeni Abena Kolose 3:13, 14. Limo, tulacita fimo ifilenga abanensu baba “ne ca kuilishanya,” kabili na bo kuti bacita fimo nelyo ukusosa fimo ifingatukalifya. Yakobo alembele ukuti: “Bonse tulaipununa imiku iingi.” (Yako. 3:2) Nomba icilanga ifyo twatemwana na cibusa wesu, te miku ubwingi tukalifyanya, lelo ni fintu tulekelelana umupwilapo nga kwaba ifyatukalifya. Calicindama sana ukukosha bucibusa bwesu! Ne fingatwafwa kulalanshanya ukwabula ukupita mu mbali, e lyo no kwelelana. Nga tulelanga ukutemwa muli uyu musango, ukutemwa kwesu kukaba “cikakilo cafikapo ica kwikatana.”

Kuti Mwayasuka Shani?

• Kuti twapanga shani ifibusa?

• Ni lilali bucibusa bulingile ukupwa?

• Cinshi tufwile ukucita pa kukosha bucibusa bwesu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 18]

Cinshi calengele bucibusa bwali pali Ruti na Naomi ukukosa sana?

[Icikope pe bula 19]

Bushe mulasekelela abeni cila nshita?