Afweni Abana Benu Ukucimfya Amafya Bakwata

ABACAICE besu balakwata sana amafya. Baba mu calo ca cabipa ica kwa Satana, kabili bafwile ukulwisha “ulunkumbwa lwa mu bulumendo.” (2 Tim. 2:22; 1 Yoh. 5:19) E lyo kabili apo balafwaisha ‘ukwibukisha Kabumba wabo,’ balabapumya no kubacusha ku bapata ifyo basuminamo. (Luk. Mil. 12:1) Ilyo munyinefwe umo, Vincent atontonkenye pa fyo cali ilyo alekula atile: “Lyonse kwaleba abalenseka, no kufwaya ukunguma, nelyo ukufwaya ukuti tulwe pa mulandu fye wa kuti nali Inte ya kwa Yehova. Ilingi balencusha sana ica kutila nshalefwaya no kuya ku sukulu.” *

Ukulunda pa mafya yafuma ku bantu bambi, abana besu abalumendo na bakashana limo balakabila ukulwisha ubwafya bumbi ubo bakwata ubwa kufwaya ukukonkelela abanabo. Cathleen, nkashi uuli mupepi ne  myaka 20 atile: “Tacumfwika bwino abanobe nga balemona ati taucitako ifyo bacita.” Alan, munyinefwe uwacaice atile, “Abanandi ba ku sukulu ilingi line balenjita ukuya mu kwangala na bo pa Cibelushi na pa Mulungu, kabili umutima walefwaisha sana ukuba na bo.” E lyo kabili abacaice balafwaya sana ukula-angalako ifyangalo fya pa sukulu nangu ca kutila e filenga bakwata ifibusa fyabipa. Tanya, nkashi wacaice atile: “Nalitemwa ifyangalo. Abakansha aba fyangalo pa sukulu lyonse balafwaya naba mwi bumba lya ba fyangalo. Caleafya ukukaana.”

Kuti mwacita shani pa kwafwa abana benu ukucimfya amafya yashaifulila ayo bakwata? Yehova apeela abafyashi umulimo wa kusambilisha abana babo. (Amapi. 22:6; Efes. 6:4) Ico abafyashi abapepa Lesa bafwaya, kwafwa abana babo ukuitemenwa ukulaumfwila Yehova. (Amapi. 6:20-23) Nga bacite fyo, abana bakalakaana amatunko ya muli cino calo na lintu abafyashi babo tabaliko.

Tacanguka ku bafyashi ukusanga umwa kuliila, ukukusha ulupwa, e lyo no kusakamana ifya mu cilonganino pa nshita imo ine. Bamo abafyashi abacita fyonse fi baba fye beka, e lyo bamo nangu bacita ifi fyonse, abena mwabo abashatetekela balabakaanya. Na lyo line Yehova afwaya ukuti abafyashi balesanga inshita ya kusambilisha no kwafwa abana babo. E ico kuti mwa-afwa shani abana benu ukuicingilila ku mafya bakwata cila bushiku pamo nga ukonkelela ifibusa, amatunko, ne fyo babacusha?

Bucibusa Bwabo na Yehova

Intanshi abacaice besu balingile ukwishiba ukuti Yehova Muntu wa cine cine. Mufwile ukubafwa ‘ukulamona Uushimoneka.’ (Heb. 11:27) Vincent, uo tulandilepo kale, alebukisha ifyo abafyashi bakwe bamwafwile ukuba cibusa wa kwa Yehova. Atile: “Balinsambilishe ifyo ukupepa kwacindama. Ndebukisha ukuti ukutula fye ilyo nali umwaice, nalepepa kuli Yehova cila bushiku pa kulaala. Nalishibe ukuti Yehova muntu uwa cine cine.” Bushe mulapepela pamo na bana benu? Kuti  cawama mulekutikako ku fyo beba Yehova mu mapepo yabo. Bushe balanda fye amashiwi yamo yene? Nelyo bushe mu mapepo yabo balalanda ifyo bomfwa pali Yehova? Nga mulekutikako ku mapepo yabo, kuti mwaishiba nga ca kuti bucibusa bwabo na Yehova bulekoselako nelyo iyo.

Pa kupalama sana kuli Yehova, abacaice bafwile no kulabelenga Baibolo pa lwabo. Cathleen uo tulandilepo kale, atile: “Ukubelenga Baibolo yonse ilyo nali umwaice kwalingafwile. Kwalengele nacetekela ukuti nangu ca kutila abantu balencusha, Yehova akulansakamana.” Bushe abana benu balabelenga Baibolo pa lwabo?—Amalu. 1:1-3; 77:12.

Kwena, ifyo abaice bacita ilyo abafyashi babafunda filapusanapusana. E lyo no kulunduluka kwabo mu fya kwa Lesa, kulingana fye no mushinku. Na lyo line nga ca kutila tamulebasambilisha, kuti cabafya ukwishiba Yehova nga Umuntu wa cine. Abafyashi balingile ukusambilisha abana babo amashiwi ya kwa Lesa pa kuti baleba nga baleumfwa Yehova alelanda na bo konse uko bali. (Amala. 6:6-9) Abana benu balingile ukucetekela ukuti Yehova alabasakamana.

Ifyo Mwingacita pa Kuti Mulelanshanya Bwino

Ukulanshanya na ko kuti kwa-afwa abana benu. Lelo kwena ukulanshanya bwino na bana benu takupelela fye pa kulanda na bo. Kusanshamo no kubepusha amepusho no kukutika ku fyasuko fyabo mu mutekatima, nangu ca kutila ifyo bayasuka fyapusana ne fyo mwacilaenekela ukumfwa. Ba Anne abakwata abana babili abaume batile, “Ndabepusha ifipusho mpaka naumfwa ifyo baletontonkanya ne filebacitikila.” Bushe abana benu balimona ukuti mulakutika nga balelanda? Tanya uo tulandilepo kale atile: “Abafyashi bandi balekutika sana kabili tabalelaba ifyo twalanshanyapo. Balishibe amashina ya banandi nalesambilila  nabo. Balenjipushapo na pali bena e lyo na pali fimbi ifyo twalandilepo na bo ku numa.” Ukukutika no kwibukisha fyalicindama sana mu kulanshanya.

Indupwa ishingi basanga ukuti inshita ya ca kulya ilaba ni nshita isuma iya kulanshanya. Vincent atile: “Ukuliila pamo kwalicindeme sana mu lupwa lwesu. Twalingile ukulaliila pamo ngo lupwa lyonse kano fye nga cayafya sana. Tabatusuminishe ukutamba TV, ukukutika ku redio, no kubelenga ilyo tulelya. Apo inshita iikalamba twalelanda fye pa fintu ifisuma, cila bushiku twalekwata ifisuma ifya kutontonkanyapo, ne ci calengafwa ukucimfya amasakamika na mafya nalekwata ku sukulu.” Asosele no kuti: “Ukubelesha ukulanda na bafyashi bandi ilyo tulelya na ko kwalingafwa ukukanatiina ukulanda na bo ilyo ndefwaya bangafwe pa milandu imbi iikalamba.”

Yipusheni amuti, ‘Miku inga mu mulungu iyo tuliila capamo ngo lupwa?’ Bushe te kuti mwaluleko fimo ifyo mucita pa kuti mulekwata inshita iikalamba iya kulanshanya na bana benu?

Ico Ukupituluka mu fyo Abana Bengacita Kwawamina

Amapepo ya Lupwa na yo yalalenga mwakwata inshita ya kulanshanya bwino na bana benu no kubafwa ukwishiba ifya kucita nga bakwata amafya. Alan uo tulandilepo kale atile: “Abafyashi bandi baletwafwa ukulanda ifili ku mutima ilyo tuli pe sambililo lya lupwa. Twalelanshanya pa fyaletucitikila.” Banyina ba kwa Alan batile: “Twaleshako inshita ya kupituluka mu fyo abana bengacita ilyo kuli ubwafya. Ukucite fi kwalelenga abana besu ukusambilila ifya kulondolwela abantu ifyo basuminamo no kubalanga ukuti ifyo basuminamo fya cine. Ici calelenga baleshipa ilyo bale-esha ukucimfya amafya balekwata.”

Abana nga balebasuusha ku banabo, tabalingile ukukana fye no kufumapo. Balingile ukwasuka amepusho pamo nga mulandu nshi na mulandu nshi mushicitilako ifi. Balingile no kwishiba bwino bwino ifya kucita nga  balebapumya pa mulandu wa citetekelo cabo. Nga balefilwa ukulondolwela abantu ifyo basuminamo te kuti babe abashipa ilyo bale-ebako bambi pa kupepa kwa cine. Ukupituluka mu fyo bengacita kuti kwalenga balelanda ukwabula umwenso.

 Akabokoshi kali pe bula 18 nakakwata ifyebo mwingapitulukamo ilyo muli pa Mapepo ya Lupwa. Abana nga bayasuka icipusho mubepwishe, muletalikako pa kuti caba fye nga filya ciba ilyo balebasuusha kuli bambi. Ilyo mulepituluka mu fyo bengacita, landeniko na pa fyo mwingasambilila ku bantu abalembwa mu Baibolo. Nga mulesambilisha abana benu pa ng’anda muli iyi nshila, bakeshiba ifya kucita nga bakwata amafya pa sukulu nangu kumbi fye.

Bushe Paliba Umutende pa Mwenu?

Bushe abana benu balafuluka ukubwela bwangu pa ng’anda nga bainuka? Nga mulekala mu mutende pa ng’anda, ninshi cakula-anguka ku bana benu ukucimfya amafya ya cila bushiku. Nkashi uwaba pa Bethel nomba atile: “Ilyo nalekula, ico natemenwe sana ca kuti, pa mwesu twaleikala mu mutende. Nangu ifintu fibipe shani ku sukulu, nalishibe ukuti nga nafika pa ng’anda, fyonse fyalaba bwino.” Bushe pa mwenu paba shani? Bushe pafula “icipyu, ulubuli, [na] malekano,” nelyo bushe pafula “ukutemwa, ukusekelela, [no] mutende”? (Gal. 5:19-23) Nga ca kuti tapali mutende, bushe mulesha sana ukucitapo fimo pa kuti abana benu baleipakisha umutende pa ng’anda?

Na cimbi ico mwingacita pa kwafwa abana benu ukucimfya amafya, kubafwa ukulaba pamo na bantu abengabakoselesha. Nalimo ilyo ulupwa lwenu luleangala, kuti cawama mwaitako bamunyina na banankashi mu cilonganino abakosa mu kupepa. Nelyo kuti mwapekanya ukuliila ica kulya pamo na kangalila wa muputule nangu bamunyinefwe bambi ababomba umulimo wa nshita yonse. Bushe mwalishibako bamishonari bamo nelyo ababombela pa Bethel abengaba ifibusa fya bana benu, aba kuti balelembeshanyako nangu fye makalata, atemwa ukutumishanyako fye amafoni? Ifibusa fya musango yu kuti fya-afwa abana benu ukuba ne mibele isuma no kukwata ubuyo bwa kubombela Lesa. Moneni ifyo Paulo ayafwile uwacaice Timote. (2 Tim. 1:13; 3:10) Ukuba cibusa wa kwa Paulo e kwalengele Timote ukubika sana amano ku fya kwa Lesa.—1 Kor. 4:17.

Muletasha Abana Benu

Yehova alomfwa bwino nga amona abacaice balecita ifyalungama nangu ca kutila balabatitikisha ku calo ca kwa Satana. (Amalu. 147:11; Amapi. 27:11) Tatuletwishika ukuti na imwe bene mulasekelela ukumona abacaice balecita ifyalungama. (Amapi. 10:1) Lekeni abana benu beshibe ifyo mumfwa pali bena kabili mulebatasha sana. Yehova alilanga abafyashi bwino bwino ifya kucita. Ilyo Yesu alebatishiwa, Yehova atile: “Ni we Mwana wandi uo natemwa; ni we nsekelamo.” (Marko 1:11) Tatutwishika ukuti ifyo Wishi amwebele fyalimukoseshe sana ica kuti fyalengele ashipikishe amafya yashaifulila ayo akwete. Na imwe mulingile ukuleka abana benu baleishiba ukuti mwalibatemwa, kabili mulebatasha pa fyo balecita.

Kwena tatuletila mukacingilila abana benu ku mafya yonse, na kuli bonse ababacusha no kubabatumfya. Lelo nga mwabombesha kuti mwabafwa sana. Ni muli finshi mukabafwa? Bafweni ukuba ifibusa fya kwa Yehova. Mulelanshanya na bo bwino pa kuti balemweba ifili ku mutima. Pa mapepo yenu aya lupwa, mulelanda pa filecitikila abana benu kabili lekeni pa ng’anda pa mwenu pabe umutende. Nga mulecita ifyo, ukwabula no kutwishika, abana benu bakeshiba ifya kucita nga bakwata amafya.

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 18]

 UKUPITULUKA MU FYO BENGACITA KUTI KWABAFWA

Fimo fimo ifyo abacaice besu bapitamo ni fi. Kuti cawama mulepitamo muli ifi pa Mapepo ya Lupwa.

▸ Uukansha aba fyangalo aeba umwana wenu umukashana ukuba mwi bumba lya ba fyangalo ilya pa sukulu.

▸ Umwana wenu bamutambika umushanga ilyo alefuma ku sukulu?

▸ Abalumendo bamo batiinya umwana wenu ukuti bakamuma nga bamumona aleshimikila na kabili?

▸ Ilyo umwana wenu aleshimikila ku ng’anda ne ng’anda, asanga uo asambilila nankwe.

▸ Umwana wenu umwanakashi bamwipusha ico ashipikilako salyuti kuli flagi pa menso ya banankwe mu kalashi.

▸ Umulumendo umo lyonse fye alaseka umwana wenu pa mulandu wa kuba Nte.

[Icikope pe bula 17]

Bushe abana benu balabelenga Baibolo pa lwabo?

[Icikope pe bula 19]

Ilyo ulupwa lwenu luleangala, bushe muletako na bamunyinenwe abakosa mu kupepa?