Mwe Baume, Bushe Mulanakila Kristu Umutwe Wenu?
Mwe Baume, Bushe Mulanakila Kristu Umutwe Wenu?
“Umutwe wa mwaume onse ni Kristu.”—1 KOR. 11:3.
1. Cinshi cilanga ukuti Yehova te Lesa wa cimfulunganya?
ILEMBO lya Ukusokolola 4:11 litila: “Mwalilinga, mwe Yehova, mwe Lesa wesu, ukupokelela ubukata no mucinshi na maka, pantu ni mwe mwabumbile ifintu fyonse, kabili ni pa mulandu wa kufwaya kwenu fyabeleleko no kubumbwa.” Apo Yehova Lesa e Kabumba, e Mulopwe Wapulamo mu muulu na pe sonde kabili alikwata amaka pali fyonse ifyo abumba. Icilanga ukuti Yehova te “Lesa . . . wa cimfulunganya, [lelo] ni Lesa wa mutende,” ni fintu ateyanya bwino bamalaika.—1 Kor. 14:33; Esa. 6:1-3; Heb. 12:22, 23.
2, 3. (a) Nani uo Yehova abalilepo ukubumba? (b) Cifulo nshi ili ibeli lyakwata nga kulinganya kuli Wishi?
2 Ilyo Lesa talabumba ifili fyonse, aliko fye eka pa myaka iingi nga nshi. Uo abalilepo ukubumba muntu wa ku mupashi uwitwa ati “Cebo” pantu e o Yehova alelandilamo. Muli Cebo e mo ifintu fyonse fimbi fyabumbiilwe. E waishileisa pano isonde no kuba umuntu uwapwililika kabili aleitwa ati Yesu Kristu.—Belengeni Yohane 1:1-3, 14.
3 Finshi Amalembo yalanda pa cifulo ca kwa Lesa e lyo ne ce Beli lyakwe? Umupashi wa mushilo walengele umutumwa Paulo ukulemba ukuti: “Ndefwaya mwishibe ukuti umutwe wa mwaume onse ni Kristu; no mutwe wa mwanakashi mwaume; no mutwe wa kwa Kristu ni Lesa.” (1 Kor. 11:3) Umutwe wa kwa Kristu ni Wishi. Pa kuti kube umutende kabili peba ifimfulunganya, kufwile ukuba umutwe uuletungulula kabili abo baletungulula bafwile ukulanakila. Nangu fye ni Yesu, ‘muli uyo ifintu fyonse fyapangiilwe’ afwile ukunakila kuli Lesa, umutwe wakwe.—Kol. 1:16.
4, 5. Bushe Yesu aleumfwa shani pa lwa kunakila Yehova, umutwe wakwe?
4 Bushe Yesu aleumfwa shani ukunakila Yehova, umutwe wakwe e lyo no kwisa pano isonde? Amalembo yatila: “Kristu Yesu, uyo, nangu ca kutila aali mu cipasho ca kwa Lesa, tatalile atontonkanya ukutila kuti alingana na Lesa. Iyo, lelo aisangwile uwa fye no kubuula icipasho ca busha kabili aishileba mu cipasho ca bantu. Lelo, ilyo aisangile mu mibele ya buntu, ali-iceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti.”—Fil. 2:5-8.
5 Lyonse fye, Yesu aleicefya no kunakila Wishi, no kucita ukufwaya kwakwe. Atile: “Te kuti ncite akantu neka; . . . ubupingushi ubo mpingula bwalilungama, pantu te kufwaya kwandi mfwaya, lelo mfwaya ukufwaya kwa wantumine.” (Yoh. 5:30) Alandile no kuti: “Lyonse ncita ifya [kusekesha Tata].” (Yoh. 8:29) Ilyo ali mupepi no kufwa, Yesu apepele kuli Wishi ati: “Nalimucindamika pano isonde, pantu nimpwisha umulimo uo mwampeele ukubomba.” (Yoh. 17:4) Camoneka fye ukuti Yesu tacamwafishe ukunakila kuli Lesa, umutwe wakwe.
Umwana Anonkelamo mu Kunakila Wishi
6. Mibele nshi iisuma nga nshi iyo Yesu alangile?
6 Ilyo Yesu ali pano isonde, alangile imibele yawamisha iingi. Alangile ne fyo atemenwe sana Wishi. Atile: “Nalitemwa Tata.” (Yoh. 14:31) Alilangile no kuti alitemwa sana abantu. (Belengeni Mateo 22:35-40.) Yesu ali wa cikuuku kabili alelangulukilako abantu, tali uwakosa umutima nangu uwa mutitikisha. Atile: “Iseni kuli ine imwe bonse mwe balecula kabili abafininwa, na ine nalamusansamusha. Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pantu nalifuuka kabili nali-icefya, e lyo mwalasanga ukutuusha. Pantu ikoli lyandi talyafina, ne cipe candi calyanguka.” (Mat. 11:28-30) Umutima wa kwa Yesu ne fyo alesambilisha fyalengele abantu aba mishinku yonse ababa nge mpaanga, maka maka abanyanyantilwe no kutitikishiwa, ukusanga sana icisansamushi.
7, 8. Ukulingana na Mafunde, cali no kuba shani ku mwanakashi uwalwele ubulwele bwa kufuma umulopa, lelo Yesu ena acitile shani kuli uyu mwanakashi?
7 Tontonkanyeni pa fyo Yesu alemona abanakashi. Ukutula fye kale na kale, abaume baliba no buluku ku banakashi. E fyali na bashimapepo ba mu Israele. Lelo Yesu ena alicindike abanakashi. Ici calimoneke ku fyo acitile kuli ulya mwanakashi uwalwele ubulwele bwa kufuma umulopa pa myaka 12. “Aculile nga nshi” kuli bakondapa kabili alipoosele icuma cakwe conse ukufwaya aba kumundapa. Lelo nangu aeseshe ifyo fyonse, “e lyo alwalileko.” Aali uwakowela ukulingana na Mafunde. Na onse uwamukumya ali no kuba uwakowela.—Lebi 15:19, 25.
8 Ilyo aumfwile ukuti Yesu aleundapa abalwele, aipoosele pe bumba ilyali na Yesu, ninshi uku aleti: “Nga nakumya fye ku fya kufwala fyakwe, nalapola.” Alikumishe Yesu, na po pene apola. Yesu alishibe ukuti uyu mwanakashi talingile ukumukumya. Lelo, tamukalipiile iyo, ali ne cikuuku kuli ena. Alishibe ifyo aleumfwa pa kulwala imyaka 12 kabili alilwike ukuti alefwaisha ukwafwiwa. Yesu amwebele cikuuku cikuuku ati: “We mwana, icitetekelo cobe nacikuposha. Kabiye umutende, kabili upolelele na ku bulwele bobe ubwabipisha.”—Marko 5:25-34.
9. Ilyo abasambi ba kwa Yesu baeseshe ukulesha abana ukuya kuli ena, Yesu acitile shani?
9 Nangu fye bana baleumfwa bwino ukuba na Yesu. Inshita imo ilyo abantu baletele abana kuli ena, abasambi bakwe balibakalipile, nalimo baleti Yesu talefwaya abana ukumupumfyanya. Yesu ena te fyo aletontonkanya. Baibolo yalanda pali ci cacitike aiti: “Ilyo Yesu amwene ifi, alikalipe no [kweba abasambi] ati: ‘Lekeni abana banono bese kuli ine; mwibakaanya, pantu ubufumu bwa kwa Lesa bwa bantu ababa kwati ni aba bana.’” E lyo “afukatile abana, alabapaala, abikile ne minwe yakwe pali bena.” Yesu alyumfwile bwino ukuba na abana; te kutila icalengele abapokelele ni co takwete mwa kulosha.—Marko 10:13-16.
10. Ni kwi Yesu afumishe imibele iyo ali na yo ilyo ali pano isonde?
10 Ni kwi Yesu afumishe imibele iyo ali na yo ilyo ali pano isonde? Ilyo talaisaba umuntunse, ali ku muulu kabili alimwene imibele ya kwa Wishi pa myaka iishingapendwa kabili e mibele aishilekwata na o. (Belengeni Amapinda 8:22, 23, 30.) Ilyo Yesu ali ku muulu, alimwene ifyo Yehova, umutwe wa fyonse, aletungulula ifibumbwa fyakwe mu kutemwa, kabili ifi fine e fyo na o atampile ukucita. Nga ca kuti Yesu talenakila Wishi, umutwe wakwe, nga tasambilile ifya kuba umutwe usuma. Aleumfwa bwino ukunakila Wishi, kabili Yehova na o alitemenwe sana ukuba no Mwana uunakila. Ilyo Yesu ali pano isonde, alangile imibele ilya ine Wishi wa ku muulu akwata. Ala lishuko nga nshi kuli ifwe ukunakila Kristu, untu Lesa asonta ukuba Kateka wa Bufumu bwa mu muulu!
Pashanyeni Imibele Kristu Akwete
11. (a) Ni bani tufwile ukwesha na maka ukupashanya? (b) Mulandu nshi abaume maka maka bafwile ukwesesha sana ukupashanya Yesu?
11 Bonse mu cilonganino, maka maka abaume, bafwile lyonse ukwesha na maka ukupashanya imibele ya kwa Kristu. Nga fintu tulandilepo kale, Baibolo itila: “Umutwe wa mwaume onse ni Kristu.” Nga filya fine Kristu alepashanya Umutwe wakwe, e kutila Lesa wa cine, e fyo na baume Abena Kristu balingile ukwesha ukupashanya umutwe wabo, Kristu. Ifyo fine e fyacitile umutumwa Paulo ilyo asangwike Umwina Kristu. Acincishe Abena Kristu banankwe ati: “Mulempashanya, ifyo na ine mpashanya Kristu.” (1 Kor. 11:1) Umutumwa Petro na o atile: “Ni kuli ici cine Lesa amwitiile, pantu ni mwe Kristu aculiile, kabili amushilile ne cilangililo pa kuti mulekonka sana mu ntampulo shakwe.” (1 Pet. 2:21) Kwaba umulandu na umbi uo abaume Abena Kristu bafwile ukumfwila ukukonkomesha kwa kuti balepashanya Kristu. Abaume e baba baeluda na babomfi batumikila. Filya fine Yesu atemenwe ukupashanya Yehova, e fyo na baume Abena Kristu bafwile ukutemwa ukupashanya Yesu ne mibele yakwe.
12, 13. Bushe baeluda bafwile ukusunga shani impaanga isho babapeela ukusakamana?
12 Baeluda mu cilonganino bafwile fye ukusambilila ukuba nga Kristu. Petro akonkomeshe abakalamba, nangu baeluda ukuti: “Mulecema umukuni wa kwa Lesa uo amupeela ukwangalila, mwilapatikishiwa fye uku-ucema, lelo muleitemenwa; mwilaucema pa kuti fye mumwenemo ubunonshi bwa nsoni, lelo mulebomba pa mulandu wa kuti mulefwaisha ukubomba. Mwilatitikisha abantu ba kwa Lesa, lelo muleba abantu abo umukuni wingapashanya.” (1 Pet. 5:1-3) Baeluda tabafwile ukuba aba lucu, tabafwile ukutekela bamunyinabo ku muunga we fwafwa, tabafwile ukuba abashilangulukilako bambi, nangu ukuba abakosa umutima. Bafwaya ukuba nga Kristu, e kutila ukuba aba kutemwa, abalangulukilako, abaicefya, kabili aba cikuuku ku mpaanga isho babaseekesha.
13 Abatungulula mu cilonganino bantu bashapwililika, kabili lyonse bafwile ukulaibukisha ico. (Rom. 3:23) Kanshi, bafwile ukufwaisha ukusambilila pali Yesu no kuba no kutemwa nga kulya akweteko. Bafwile ukulatontonkanya pa fyo Lesa na Kristu baba bwino ku bantu e lyo no kwesha ukubapashanya. Petro atukonkomesha ukuti: “Imwe bonse, mube abaicefya ku banenu pantu Lesa acincintila aba matutumuko, lelo apeela icikuuku cakwe ku baicefya.”—1 Pet. 5:5.
14. Bushe baeluda bafwile ukucindika shani bambi?
14 Abaume basontwa mu cilonganino bafwile ukuba ne mibele isuma ilyo balesakamana impaanga sha kwa Lesa. Ilembo lya Abena Roma 12:10 litila: “Ku kutemwa aba bwananyina mube abatemwana nga nshi. Ku kucindikana ni mwe mubalilepo.” Baeluda na babomfi batumikila balacindika bambi. Nga filya fine fye Abena Kristu bonse bacita, aba baume nabo tabafwile ‘ukukansana nelyo ukuibililika, lelo bafwile ukuicefya no kulamona bambi ukuti balibacila.’ (Fil. 2:3) Abatungulula mu cilonganino bafwile ukumona bambi ukuti balibacila. Nga ca kuti abatungulula balecita ifyo, ninshi balekonka ifyo Paulo afundile ati: “Awe, ifwe fwe bakosa tufwile ukwafwa abanaka mu kunaka kwabo, kabili twilacita ifya kutuwamina fye. Ifwe umo umo tufwile ukucitila abanensu ifingabakuula. Pantu nangu fye ni Kristu talecita fye ifyalemuwamina.”—Rom. 15:1-3.
‘Ukucindika Abakashi’
15. Bushe abalume bafwile ukusunga shani abakashi babo?
15 Nomba, moneni ifyo Petro afundile abaume abaupa. Alembele ukuti: “Mwe balume, muleikala ifi fine na bakashi benu ukulingana no kwishiba, mulebacindika nge cipe icanaka, pantu banakashi.” (1 Pet. 3:7) Nga ca kuti abalume balicindika abakashi babo, kuti baletontonkanyapo pa fyo balefwaya e lyo kuti baleficita no kuficita kano fye nga pali umulandu wa kukanaficitila. E fyo abalume balingile ukusunga abakashi babo.
16. Bushe Icebo ca kwa Lesa cisoka abaume ati shani pa lwa kucindika abakashi babo?
16 Ilyo Petro ale-eba abalume ukucindika abakashi babo, abasokele no kuti: “Pa kuti amapepo yenu yepeleela.” (1 Pet. 3:7) Cilelangilila fye ukuti Yehova alafwaya sana abaume balesunga bwino abakashi babo. Umulume nga afilwa ukucindika umukashi wakwe, amapepo yakwe kuti yalepeleela. Kabili, nga ca kuti abakashi balebasunga bwino ku balume babo balacindika abalume.
17. Bushe umulume afwile ukutemwa shani umukashi wakwe?
17 Pali uyu mulandu wa kucindika abakashi, Icebo ca kwa Lesa cifunda ukuti: “Abalume bafwile ukulatemwa abakashi babo nge mibili yabo. . . . Pantu takwatala akuba umuntu nangu umo uwapata umubili wakwe; lelo alauliisha no ku-usunga bwino, filya Kristu na o aliisha no kusunga bwino icilonganino . . . Onse atemwe umukashi wakwe ifyo aitemwa umwine.” (Efes. 5:28, 29, 33) Bushe umulume afwile ukutemwa shani umukashi wakwe? Paulo alembele ukuti: “Mwe balume, muletemwa abakashi benu, filya na Kristu atemenwe icilonganino no kuipeela pali cena.” (Efes. 5:25) Kanshi umulume afwile ukuitemenwa no kufwila umukashi wakwe, nga filya fine Kristu afwilile bambi. Nga ca kuti umulume Umwina Kristu alasunga bwino umukashi, alamulangulukilako, alakutika ku fyo alelanda, alamupoosako amano, cilangukila umukashi ukunakila umulume, umutwe wakwe.
18. Cinshi abaume bengalomba icingabafwa ukusunga bwino icupo cabo?
18 Bushe ukucindika umukashi muli iyi nshila kwalyafya ica kuti umulume te kuti akumemo? Iyo, pantu Yehova teti ebe abalume ukucita ico bashingakwanisha ukucita. E lyo kabili, bakapepa ba kwa Yehova kuti bapokelela amaka yapulamo mu muulu na pe sonde, na ya maka mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Yesolu atile: “Imwe nga mwalishiba ukupeela abana benu ifya bupe ifisuma nangu ca kutila muli babifi, ninshi Shinwe wa mu muulu ena akacishapo ukupeela umupashi wa mushilo ku bamulomba!” (Luka 11:13) Ilyo abalume balepepa, kuti balomba Yehova ukuti abafwe ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo pa kuti baleba bwino kuli bambi, ukusanshako na ku bakashi babo.—Belengeni Imilimo 5:32.
19. Finshi icipande cikonkelepo cilelandapo?
19 Nga fintu twamona, abaume balikwata umulimo ukalamba uwa kusambilila ukunakila umutwe wabo Kristu no kumupashanya. Lelo ni shani ku banakashi, maka maka abaupwa? Icipande cikonkelepo cilelanda pa fyo bafwile ukumona icifulo cabo mu kutantika kwa kwa Yehova.
Bushe Muleibukisha?
• Mibele nshi Yesu akwete iyo tufwile ukupashanya?
• Bushe baeluda bafwile ukusunga shani impaanga?
• Bushe umulume afwile ukusunga shani umukashi wakwe?
[Amepusho]
[Ifikope pe bula 10]
Pashanyeni Yesu ukupitila mu kucindika bambi