“Witiina. Ine Nkakwafwa”

YESU alisokeele libela abakonshi bakwe ukuti: “Satana Kaseebanya alatampa ukupoosa bamo pali imwe mu cifungo pa kuti mukeshiwe nga nshi.” Lelo ilyo talabasoka, Yesu alandile ukuti: “Witiina ifyo walaswa uculeko.” Apo Satana afwaya ukututiinya pa kuti tuleke ukushimikila pa Bufumu, alalenga baletupoosa mu fifungo, kanshi tatufwile no kupapa ukumona uko amabuteko yamo yalecusha Abena Kristu ba cine. (Ukus. 2:10; 12:17) E ico, cinshi cingatwafwa ukuipekanya ku micenjelo ya kwa Satana no ‘kukanatiina’ nga filya Yesu alandile?

Kwena, tatuletwishika ukuti fwe bengi pa nshita imo twalyumfwapo umwenso. Lelo Icebo ca kwa Lesa citukoselesha ukuti Yehova nga atwafwa, kuti twaba abashipa. Kuti atwafwa shani? Inshila imo iyo Yehova atwafwilamo ukuipekanya ukushipikisha ukukaanya, kwishiba imicenjelo ya kwa Satana e lyo na bantu abo abomfya. (2 Kor. 2:11) Pa kuti twishibe ifyo acita, natulande pali cimo icacitike ku nshiku sha ku kale. Kabili twalalanda na pa Bena Kristu banensu aba citetekelo abo twingapashanya ‘abaiminina ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Satana Kaseebanya.’—Efes. 6:11-13.

Imfumu Iitiina Lesa Yalolenkana na Kateka Umubi

Mu myaka ya ba 700 B.C.E., Sankeribu, Imfumu ya Asiria iyali iyabipa umutima yalicimfishe inko ishingi mu kukonkana. Pa mulandu wa uku kucimfya ali-icetekele sana ica kuti nomba alefwaya ukucimfya abantu ba kwa Yehova no musumba wabo, Yerusalemu, umo imfumu Hisekia iyali na katiina kuli Lesa yaletekela. (2 Isha. 18:1-3, 13) Ukwabula no kutwishika, Satana alitemenwe ifyalecitika, alesonga Sankeribu ukuti afikilishe amapange ya kwa Satana pa kuti alofye ukupepa kwa cine pe sonde.—Ukute. 3:15.

Sankeribu atumine inkombe ku Yerusalemu pa kuti abaleikalamo bacimbe no kuitwala fye abene. Pa bo atumine pali na Rabsake, uwali umukalamba pa balelandilako imfumu. * (2 Isha. 18:17) Ico Rabsake alefwaya kutiinya abaYuda pa kuti bacimbe ukwabula ukubalwisha. Finshi Rabsake acitile pa kuti atiinye abaYuda?

Bali ne Citetekelo na Lintu Bali Beka

Rabsake aebele abo Hisekia atumine ukuti: “Imfumu nkalamba, imfumu ya Asiria yatila: ‘Nga kanshi cinshi ucetekelemo? . . . Mona! wacetekela mu kwafwa kwa ili itete ilyafunika, muli Egupti, itete lya kuti umuntu nga ashintililapo, kuti lyaingila mu lupi lwakwe no kulutula.’” (2 Isha. 18:19, 21) Ifyalandile Rabsake  fyali bufi, pantu Hisekia tapangenepo icipangano ne calo ca Egupti. Lelo ubu bufi bwakoseshe amashiwi Rabsake alefwaya abaYuda ukulaibukisha aya kuti: ‘Takwakabe uwa kukwafwa. Uli fye weka, wali-ipaatula.’

Mu myaka ya nomba line, abapata ukupepa kwa cine balakaka Abena Kristu ba cine no kubabika beka pa kuti babatiinye. Nkashi umo uo bakakile no kumufumya kuli bakapepa banankwe pa mulandu wa kuba Umwina Kristu, pa numa alandile icamwafwile ukukananenuka. Atile: “Ipepo lyalingafwile ukupalama sana kuli Yehova . . . Naibukishe amashiwi ya kukoselesha ayaba pali Esaya 66:2, ayatila Lesa alolesha ‘ku mulanda kabili uwalapila.’ Aya mashiwi yalengafwa lyonse ukuba uwakosa kabili yalensansamusha nga nshi.” Na munyinefwe umo uo bakakile pa myaka iingi atile: “Nalilwike ukuti akacifungo nangu kacepe, nga ca kuti umufungwa ni cibusa wa kwa Lesa alatwalilila ukuba mupepi na Yehova.” Kanshi, ukuba ifibusa fya kwa Yehova e kwalengele aba Bena Kristu babili ukuba abakosa pa kuti bashipikishe ilyo bali beka. (Amalu. 9:9, 10) Abalwani balifumishe ulya nkashi na munyinefwe ku lupwa, ku fibusa, e lyo na ku Bena Kristu banabo, lelo aba baNte balishibe ukuti abalwani babo te kuti babafumye kuli Yehova.—Rom. 8:35-39.

Kanshi, nacicindama ukuti lyonse tulekosha bucibusa bwesu na Yehova! (Yako. 4:8) Lyonse tuleipusha ukuti: ‘Bushe nalishininkisha ukuti Yehova e ko aba? Bushe ifyo alanda filangafwa sana cila bushiku ilyo ndepanga ifya kucita, nampo finono nelyo ifikalamba?’ (Luka 16:10) Nga twakosapo ukucita ifingalenga twatwalilila ukuba ifibusa na Lesa, tapali icili conse icingatutiinya. Kasesema Yeremia alandiileko abaYuda ilyo atile: “Nalilila kwi shina lyenu, mwe Yehova, ukufuma mu cilindi icashika nga nshi. . . . Mwalipaleme mu bushiku nalemwita. Mwatile: ‘Witiina.’”—Inyimbo 3:55-57.

Balafilwa Ukulenga Abantu Baletwishika Lesa

Rabsake alandile ifya bufi pa kuti alenge abantu baletwishika. Atile: “Bushe [Yehova] te o Hisekia afumishapo ififulo fya kupepelapo ne fiipailo fyakwe . . . ? Yehova umwine anjebele ati, ‘Kabiye kalwishe ici calo, kabili uconaule.’” (2 Isha. 18:22, 25) Kanshi ico Rabsake alelanda ca kuti Yehova takalwileko abantu Bakwe pantu tabatemwa. Lelo ubo bwali bufi fye. Yehova alitemenwe Hisekia na baYuda ababweleele ku kupepa kwa cine.—2 Isha. 18:3-7.

Muno nshiku, abatucusha nalimo kuti baishibapo fimo pali baNte no kwebako bambi, lelo mu fyo balanda balabikamo no bufi pa kuti bambi batendeke ukutwishika baNte. Ku ca kumwenako, bamunyinefwe na bankashi ababa mu fifungo balibabepapo ubufi bwa kutila munyinabo uwangalila umulimo wa baNte mu calo cabo naleka ukuba Inte ya kwa Yehova, kanshi nabo bene cili fye bwino ukuleka no kusha ifyo basuminamo. Nangu balande ubufi bwa musango yu, balifilwa ukulenga Abena Kristu abashilimuka ukulatwishika ifyo basuminamo.

Tontonkanyeni ifyacitikile nkashi umo lilya kwali Inkondo ya Calo iya Bubili. Ilyo ali mu cifungo, balimulangile ipepala apalembelwe ifyebo ifyo baleti fya kwa munyinefwe umo umukalamba mu cilonganino uwatile naleka ukuba Nte. Lyena balimwipwishe nga alicetekele ulya Nte. Nkashi atile, “Uyo munyinane tapwililika.” Kabili alandile no kuti ilyo uyu munyinane alekonka ifyo  Baibolo ilanda, Yehova alemubomfya. Nomba apo ifyo alandile filelanga ukuti talekonka Baibolo, tali munyinane.” Ulya nkashi wa citetekelo alicitile ica mano, akonkele ukufunda kwa mu Baibolo ukutila: “Mwitetekela bakankaala, nangu muntunse, uushingamupususha.”—Amalu. 146:3.

Ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa no kukonka ukufunda kwabamo kukatwafwa ukukanakonkelela ifyebo fya bufi ifingalenga twafilwa ukushipikisha. (Efes. 4:13, 14; Heb. 6:19) Kanshi pa kuti tukabe na maka ya kutontonkanya bwino ilyo tukaba mu mafya sana, tulekabila ukubika sana amano ku kubelenga Baibolo cila bushiku na ku kuisambilisha fwe bene. (Heb. 4:12) E ico ino ine, e nshita isuma iya kwishiba sana Icebo ca kwa Lesa no kukosha icitetekelo cesu. Munyinefwe umo uwakakilwe mu cifungo pa myaka iingi atile: “Ndekoselesha bonse ukulatasha pa fya kulya fya ku mupashi fyonse ifyo tupeelwa no kulafibomfya, pantu tatwishiba ifyo fikatwafwa inshita imo.” Kanshi, nga tulesambilila bwino bwino Icebo ca kwa Lesa ne mpapulo isho umusha atupeela muno nshiku, ilyo tukaba na mesho ayakalamba, umupashi wa mushilo ‘ukatwibukishako’ ifyo twasambilila.—Yoh. 14:26.

Tulacingililwa ku Batutiinya

Rabsake ale-esha ukutiinya abaYuda. Atile: “E ico nomba upangane na shikulu imfumu ya Asiria, kabili leka nkupeele bakabalwe 2,000 tumone nga kuti wabikapo abantu. Nomba kuti wacimfya shani kateka uwa mu babomfi bacepesha aba kwa shikulu?” (2 Isha. 18:23, 24) Mu mimwene ya buntunse, Hisekia na bantu bakwe tapali ifyo bali no kucita kuli ulya mushilika wa maka uwa ku Asiria.

Na muno nshiku mwine abatucusha kuti balamoneka kwati nabakwata sana amaka, maka maka ubuteko nga bulebatungilila. Ifi fine e fyo cali na ku baNazi abalecusha baNte ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Bubili. Balyeseshe ukutiinya ababomfi ba kwa Lesa. Munyinefwe umo uwakakilwe pa myaka iingi, pa numa alondolwele ifyo balemutiinya. Atile bushiku bumo umushilika amwipwishe ukuti: “Bushe walimwene ifyo umwaice obe bamupikile imfuti? Cinshi wasambilileko?” Ayaswike ukuti: “Ine ndi Nte ya kwa Yehova kabili ifi fine e fyo nkatwalilila ukuba.” Lyena kapokola amutiinishe ukuti: “Ni we nomba walakonkapo ukupikwa imfuti.” Nangu bamutiinishe fyo, munyinefwe tanenwike na balwani balilekele ukumutiinya. Cinshi calengele ukuti atwalilile ukuba uwashipa? Atile: “Nacetekele mwi shina lya kwa Yehova.”—Amapi. 18:10.

Nga twacetekela sana Yehova, ninshi twakwata ica kutucingilila icikalamba icingatucingilila kuli fyonse ifyo Satana afwaya ukonawilako bucibusa bwesu na Lesa. (Efes. 6:16) Kanshi, tufwile ukulapepa kuli Yehova, ukumulomba ukuti alekosha icitetekelo cesu. (Luka 17:5) Tufwile no kulakonka amapekanyo yonse ayo umusha wa cishinka abikako aya kukosha icitetekelo cesu. Ilyo batutiinya, tulakoshiwa nga twaibukisha amashiwi ya nkosho ayo Yehova aebele kasesema Esekiele, uwali no mulimo wa kutwala ubukombe ku bantu abakosele imitima. Yehova amwebele ukuti: “Nalenga icinso cobe ukukosa nge fyakosa ifinso fyabo ne mpumi yobe ukukosa nge fyakosa impumi shabo. Nalenga impumi yobe ukukosa nga daimondi, iyakosa ukucila ilibwe lyakosesha.” (Esek. 3:8, 9) Yehova kuti atukosha kwati ni daimondi nga filya acitile kuli Esekiele.

Tabanenwike Ilyo Batunkilwe

Abatukaanya balishiba ukuti nga baesha inshila shonse bafilwa ukutunasha, nalimo kuti twafilwa ukutwalilila aba cishinka nga batupako fimo. Ifi fine e fyo na Rabsake acitileko. Aebele abaleikala mu Yerusalemu ukuti: “Imfumu ya Asiria yatila: ‘Cimbeni, no kwisa kuli ine . . . nkasuke nkese no kumutwala ku calo icaba nge calo cenu, icalo ca ngano no  mwangashi uupya, icalo ca mukate na mabala ya myangashi, icalo ica miti ya miolife no buci; kabili mube no mweo no kukanafwa.’” (2 Isha. 18:31, 32) Bonse abaisalilwe mu malinga ya musumba uwasanshilwe na balwani, bafwile balitemenwe ubulayo bwa kuya mu kulya umukate uusuma no kunwa umwangashi uupya!

Mishonari umo uo bakakile mu cifungo balimwebelepo ifyebo ifyapalana ne fi ku bale-esha ukumunashanasha. Bamwebele ukuti bakamutwala ku “ng’anda iisuma” iyakuulwa pa kati ke “bala ilisuma sana” uko akayaikala imyeshi 6 pa kuti akayekwata inshita ya kutontonkanyapo. Lelo ulya munyinefwe alishibe ukuti balya bacilolo baiminine pa kunasha icitetekelo cakwe, e co apampamine fye pa kukonka amafunde ya Bwina Kristu. Cinshi camwafwile? Munyinefwe atile: “Naletontonkanya fye pa Bufumu bwa kwa Lesa ukuti e subilo fye ilya cine. . . . Ukwishiba Ubufumu bwa kwa Lesa, no kukanatwishika nangu panono ukuti e ko bwaba, e kwalengele mbe uwakosa no kukananenuka.”

Bushe na imwe mwalicetekela ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e ko bwaba? Icalengele ukuti icikolwe Abrahamu, umutumwa Paulo, na Yesu wine bashipikishe amesho, ni co balicetekele sana ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e ko bwaba. (Fil. 3:13, 14; Heb. 11:8-10; 12:2) Nga twatwalilila ukubika Ubufumu intanshi mu bumi bwesu no kulatontonkanya pa mapaalo ya muyayaya ayo bukaleta, na ifwe bene tukakaana nga batweba ukucita fimo ifyo tushilingile ukucita pa kuti tulubukeko ku fya kwesha.—2 Kor. 4:16-18.

Yehova Takatulekeleshe

Te mulandu ne fyo Rabsake aletiinya abaYuda, Hisekia na bantu abo aleteka batwalilile ukutetekela sana Yehova. (2 Isha. 19:15, 19; Esa. 37:5-7) Yehova na o alyaswike amapepo yabo pa kutuma malaika uwaileipaya abashilika abena Asiria 185,000 mu bushiku fye bumo. Ubushiku bwakonkelepo, Sankeribu uwaumfwile sana insoni pa fyamucitikile, abwelelemo bwangu ku musumba wakwe, Ninebe, na bashilika abanono fye abashelepo.—2 Isha. 19:35, 36.

Ukwabula no kutwishika, Yehova talekeleshe bonse abamutetekele. Ifyo bamunyinefwe na bankashi bashipikisha, na fyo filanga ukuti na muno nshiku mwine Yehova talekelesha abantu bakwe abamutetekela. E mulandu wine Shifwe uwa ku muulu atwebela ukuti: “Ine, ne Yehova Lesa obe, ndeikata ukuboko kobe ukwa ku kulyo, ndekweba ati, ‘Witiina. Ine nkakwafwa.’”—Esa. 41:13.

[Futunoti]

[Amashiwi pe bula 13]

Yehova mu Cebo cakwe alyeba ababomfi bakwe ukucila pa miku 30 ukuti: “Witiina”

[Icikope pe bula 12]

Bushe ifyacitile Rabsake fyapalana shani ne ficita abalwani ba bantu ba kwa Lesa pali lelo?

[Ifikope pe bula 15]

Ukuba ifibusa fya kwa Yehova kulatwafwa ukutwalilila aba cishinka ilyo tuli ne fya kwesha