Finshi Umwana Wenu Engasosa?

MWE BAFYASHI: Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 15, 2010, pa mabula 16-20, twamukoseleshe ukulapitulukamo na bana benu mu fyo bengalanda. Muli ici cipande muli ifyebo ifyo mwingabomfya pa kwafwa abana benu ukwishiba ifya kucita pali fimo ilyo kwaima ubwafya ku sukulu. Kuti cawama nga ca kutila pa Mapepo ya Lupwa mwapituluka mu fyo bengacita.

ABANA Inte sha kwa Yehova balakwata amafya. Abana be sukulu banabo ilingi line balabepusha ico bashicitilako ifintu fimo pamo nga ukwimbako ulwimbo lwa cishipa, ukusefya inshiku sha kufyalwa, e lyo na maholide yamo. Umwana wenu nga bamwipusha ifipusho pali iyi milandu, kuti ayasuka shani?

Abana bamo basosa fye ati: “Te kuti ncite co. Uko mpepa tatucita ifyo.” Abana abasuka ifyo tufwile ukubatasha. Nga bayasuka ifyo, abanabo te kuti bakonkanyepo ukubepusha. Na lyo line, Baibolo itweba ukuba “abaiteyanya ukwasuka umuntu onse [uwingatwipusha]” pa fyo twasuminamo. (1 Pet. 3:15) Abaiteyanya ukwasuka tabalanda fye ukuti “te kuti nciteko ifyo.” Nangu ca kutila bambi te kuti basumine ifyo twasumina, bamo kuti batemwa ukwishiba ukuti paliba ico tatucitilako ifyo fintu.

Abana abengi Inte sha kwa Yehova balashimikila abana be sukulu banabo amalyashi ya mu mpapulo pamo nga icitabo ca Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba. Aya malyashi yalalondolola ico abana Inte sha kwa Yehova bacitila ifintu fimo nelyo ico bakaanina ukucita ifintu fimo. Abana be sukulu bamo balakutika kuli aya malyashi ya mu Baibolo kabili abengi balitendeka no kusambilila Baibolo. Abana be sukulu bambi cilabakosela ukukutika ku lyashi lyonse ilya mu Baibolo. Balafilwa ukumfwa amalyashi yamo aya mu Baibolo nga ca kuti tabayalondolwele bwino bwino. Ilyo Minhee uwa myaka 11 bamulaalike ukuya ku parte ya kusefya ubushiku bwa kufyalwa, aebele umunankwe ati: “Baibolo tayatweba ukuti tulesefya inshiku sha kufyalwa. Baibolo itila Yohane Kabatisha balimwipeye pa bushiku bwa kufyalwa.” Lelo Minhee atile, umunankwe talemoneka ukuti naumfwa ifyo amwaswike.

Limo cilawama nga balanga umwana we sukulu munabo icikope nelyo ilyashi limo mu fitabo fyesu. Nomba tutile abalashi pa sukulu batila te kuti batemwe abana ukulanshanya na banabo ifyaba mu fitabo fyesu, kuti mwacita shani? Bushe abana besu kuti bashimikila fye bwino ukwabula ukubomfya ifitabo? Kuti mwabafwa shani ukulayasuka ababepusha?

Mulepituluka Nabo mu fyo Bengalanda

Kuti mulepekanisha limo nabo pa ng’anda ifyo bengalanda. Imwe kuti mwacita kwati muli bana be sukulu banabo. Ilyo abana balelondolola ifyo basuminamo, kuti cawama abafyashi balebatasha no kubalanga ifyo bengacita pa kuti balelondolola bwino sana e lyo no kubeba ifyo ico cawamina. Ku ca kumwenako, kuti mwabeba ukulabomfya amashiwi ayo abaice banabo ku sukulu  bengomfwa. Joshua, kalume wa myaka 10 atile, abana be sukulu banankwe tabaumfwile amashiwi pamo nga “kampingu” na “bucishinka.” E ico abomfeshe amashiwi ayayanguka ilyo alelanshanya nabo.—1 Kor. 14:9.

Abana be sukulu bamo nga baipusha icipusho balaleka bwangu ukubikako amano nga ca kuti icasuko calepa. Nga ca kutila abacaice Inte sha kwa Yehova balelanshanya na banabo no kupelulushanya nabo ilyo balelondolola, kuti balenga abanabo ukukutika. Haneul, umukashana wa myaka 10 atile, “Abana be sukulu banandi tabafwaya ulelanda fye weka pa kulondolola, bafwaya mulelanshanya.” Pa kuti mulelanshanya, muleipusha ifipusho no kukutikisha ifyo umunenu alelanda.

Ukulanshanya kwakonkapo kulelanga ifyo abacaice Abena Kristu bengalanshanya na bana be sukulu banabo. Tabafwile ukusungila ifi fyebo, pantu abana balapusanapusana, e lyo ificitika na fyo filapusana, kanshi ne nshila ya kwasukilamo kuti yapusana. E ico uwacaice Inte ya kwa Yehova, afwile ukwishiba ifyo alalandapo, no kufibika mu mashiwi yakwe, e lyo no kufilondolola  ukulingana ne nshila abana be sukulu banankwe baipushishamo. Nga mwalikwata abana abaya ku sukulu, esheni ukupituluka nabo mu fya kulanda.

Ukukansha abana kulasenda inshita na maka. Abafyashi Abena Kristu bafwaya ukusambilisha abana ifishinte fya mu Baibolo no kubakoselesha ukulafikonka.—Amala. 6:7; 2 Tim. 3:14.

Pa Mapepo ya Lupwa, esheni ukupituluka mu fyebo fili muno na bana benu. Moneni inshila mwingabofibomfeshamo pa kuti fibaafwe. Muleibukisha ukuti: Icicindeme, te kuswatila ifya kwasuka na mashiwi ya kulanda. Na kuba kuti mwacita ne filangililo ifingi pa kupitulukamo no kubomfya ifi fyebo ukwasuka mu nshila imbi na pa kuti mumone ifyo abana benu bengalula imyasukile. Ilyo bale-esha ukulondolola ico bashicitilako ifintu fimo, bafweni ukulanda ifishingakalifya abanabo e lyo no kwishiba ifya kupelulushanya bwino na bo. Mu kupita kwa nshita, mukasambilisha abana benu ifya kulondolwela abanabo ifyo basumina no mulandu basuminina ifyo.

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 4, 5]

UKUSEFYA UBUSHIKU BWA KUFYALWA

Mary: Shani John. Ndefwaya ukesesangwako ku parte pa bushiku bwa kufyalwa kwandi.

John: Natasha pa kunjitako, Mary. Leka ntale nkwipusheko, mulandu nshi kukabela iyi parte?

Mary: Pantu nkalasefya ubushiku bwa kufyalwa kwandi. Bushe iwe tausefya ubushiku wafyelwe?

John: Awe, nshisefya.

Mary: Cinshi ushisefesha? Ulupwa lwandi ine lwalitemenwe ilyo nafyelwe.

John: No lupwa lwandi lwine lwalitemenwe ilyo nafyelwe. Lelo ico, te cingalenga ukuti ndesefya ubo bushiku cila mwaka. Abantu abengi ilyo balesefya ubushiku bwa kufyalwa baimona kwati e bacindama sana. Lelo bushe uwacindama sana te Lesa? Kabili bushe te o tufwile ukutasha ifi e watupeela ubumi?

Mary: Bushe walosha mu kuti nshifwile ukusefya ubushiku nafyelwe?

John: Cili kuli we mwine Mary. Lelo kuti cawama watontonkanya pali ici. Nangu ca kuti abantu abengi balatemwa ukupeelwa ifya bupe pa bushiku bafyelwepo, Baibolo itila mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela. Mu nshita ya kubika fye amano ku fyo tulefwaya pa kusefya ubushiku bwa kufyalwa, bushe te kuti ciwame ukutasha Lesa, ukubika amano kuli bambi, no kubacitila ifisuma?

Mary: Nshatontonkanyapo pali ico. Ninshi iwe abafyashi bobe tabakupeelako ifya bupe?

John: Balampeela. Lelo pa kumpeela tabalolela ubushiku nafyalilwepo. Balampeela lyonse ilyo bafwaya ukumpeela. Mary, bushe kuti watemwa ukwishiba ifyo abantu batendeke ukusefya ubushiku bwa kufyalwa?

Mary: Ee, kuti natemwa.

John: Kanshi mailo nkesakwebako ilyashi limo ilisuma ililanda pa kusefya ubushiku bwa kufyalwa ilya ku kale sana.

UKWIMBA ULWIMBO LWA CISHIPA

Jane: Ninshi tawimbilako ulwimbo lwa cishipa?

Linda: Waipusha fye bwino, Jane. Lelo leka nkwipusheko na ine, cinshi iwe wimbilako?

Jane: Ni co nalitemwa icalo candi.

Linda: Cisuma, nalishiba ukuti walitemwa banoko, Jane. Lelo bushe ulabembila ulwimbo lwa cishipa?

Jane: Nawishiba, ine ico nyimbilako ni co nalicindika icalo cesu. Bushe iwe tawacicindika?

Linda: Nalicicindika. Lelo bushe tulembila bonse abo twacindika ulwimbo lwa cishipa?

Jane: Ifyo walanda fya cine, bakafundisha besu nalibacindika, lelo nshibembila ulwimbo lwa cishipa.

Linda: Jane, abantu abengi bamona kwati ukwimba ulwimbo lwa cishipa e nshila ya kulangilamo ukuti balitemwa icalo cabo no kuti bali-ipekanya ukucita icili conse pa mulandu fye wa calo cabo. Nomba ine te fyo mona. Kanshi te kuti mfwile pa calo candi pantu Lesa e wampeela ubumi. Napeela ubumi bwandi kuli ena. Kanshi nangu ca kuti nalicindika icalo candi, nshimbako ulwimbo lwa cishipa.

Jane: Naumfwa.

Linda: Ico cawama. Kabili nga ca kuti ulefwaya ukwishiba ico nshicitilako ifintu fimo, ulenjipusha. Jane, bushe walishiba ukuti Baibolo yalilandapo ukuti ku kale kwali imfumu ya Babiloni iyapatikishe abantu ukukontamina icilubi? Bamo balikeene ukukontama, nangu ca kuti balishibe ukuti kuti babepailapo.

Jane: Ifyo fine? Cinshi babacitile?

Linda: Nalakulondolwela ifyabacitikile ilyo twalaba pa kutuusha akasuba.

UKUVOTA

Maiko: David, nga kwali ukuvota, nani wingasala ukuba kateka?

David: Tapali.

Maiko: Cinshi?

David: Nalisala kale kateka umusuma sana. Apo ndi Mwina Kristu, nalilaya ukuti nakulakonka Yesu. Kanshi te kuti nsale kateka umbi. Bushe nawishiba ico nalandila ukuti e Kateka umusuma sana?

Maiko: Nshishibe, kabili nshilefwaya no kwishiba.

David: Cili fye, lelo nga kukaba inshita ukafwaya ukwishiba, ukese, nkesakweba.

[Icikope]

“Shani John. Ndefwaya ukesesangwako ku parte ya kusefya ubushiku bwa kufyalwa kwandi”

[Icikope pe bula 3]

“Mulandu nshi ushimbilako ulwimbo lwa cishipa?”