Mube Abaiteyanya!
Mube Abaiteyanya!
“Mube abaiteyanya, pantu pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.”—MAT. 24:44.
1, 2. (a) Finshi Baibolo yasobela ifyo twingapashanya ku kusansa kwa nama iikali? (b) Finshi tufwile ukucita pa kuti tukapusuke ilyo kukaba uku kusansa?
PA MYAKA iingi abantu balitemenwe ukutamba umuntu uwalumbwike sana uwaleangala ne nama ishikali isho atekele. Uyu muntu alandile ukuti: “Inama nga yakutemwa sana no kukubelesha, cumfwika kwati wapeelwa ica bupe icawamisha.” Lelo pa 3 October mu 2003, ici cibusa calipwile. Alipapile ukumona inama yakwe imo iyalefina amakilogramu 172 yamwimina no kumusansa. Uyu muntu taenekele iyi nama ukumusansa, kabili taipekenye kuli ubu busanso.
2 Baibolo yalilandapo ifyapala ifi. Yasobela ukuti kukaba ukusansa kwa “ciswango,” kanshi tufwile ukuba abaiteyanya. (Belengeni Ukusokolola 17:15-18.) Ni bani ici ciswango cikasansa? Mu kupumikisha fye icalo ca kwa Satana Kaseebanya cikakanikana. Iciswango icakashika ce, icimininako United Nations, ne insengo 10, ishimininako imitekele ya bantunse yonse, fikonaula Babiloni Mukalamba, uwaba nga cilende, e kutila imipepele yonse iya bufi. Ni lilali ifi fikacitika? Tatwaishiba ubushiku ne nshita. (Mat. 24:36) Lelo twalishiba ukuti fikacitika pa nshita iyo tushile-enekela no kuti inshita isheleko naicepa. (Mat. 24:44; 1 Kor. 7:29) Kanshi tufwile ukuba abaiteyanya pa kuti ilyo uko kusansa kukacitika, na Kristu akese mu konaula ababifi, kuli ifwe akabe Kalubula wesu! (Luka 21:28) Kanshi pa kuti tukabe abaipekanya, lekeni tusambilileko ku babomfi ba kwa Lesa abamweneko uko amalayo ya kwa Lesa yafikilishiwe pa mulandu wa kuti bali ne citetekelo, kabili bali abaiteyanya. Bushe tukalacita ifyo twalasambilila kuli aba bantu?
Beni Abaiteyanya Nga Noa
3. Finshi fyalecitika ifyalengele Noa alekwata amafya ilyo alebombela Lesa?
3 Te mulandu ne mibele yabipa iyali pe sonde mu nshiku shakwe, Noa ali-iteyenye, ne ci calengele amone uko ubulayo bwa kwa Lesa bwafikilishiwe. Elenganyeni amafya Noa akwete ilyo bamalaika abapondweke bafwele imibili ya buntunse no kuupa abanakashi abayemba! Ilyo aba bamalaika abashasuminishiwe ukuupa baupile, abana bafyele bali “mapaka” aya maka sana. (Ukute. 6:4) Ulukaakala lwalifulile sana pantu baleti uko baya bacitako ifyabipa. Ici calengele ukuti ububifi bufule sana, ne mitontonkanishishe ya bantu ne mibele fyalibipile icine cine. Lyena Shikulu Mulopwe Yehova afumishe icipope ca kuti abantu babipa bafwile ukonaulwa.—Belengeni Ukutendeka 6:3, 5, 11, 12. *
4, 5. Bushe ifilecitika muno nshiku fyapalana shani ne fyalecitika mu nshiku sha kwa Noa?
4 Yesu asobele ukuti inshiku shesu shikaba nga filya inshiku sha kwa Noa shali. (Mat. 24:37) Ku ca kumwenako, na ifwe muno nshiku imipashi ibifi ilafwaya ukutulufya. (Ukus. 12:7-9, 12) Aba bamalaika abasangwike ifibanda balifwele imibili ya buntunse mu nshiku sha kwa Noa. Nangu ca kuti pali ino nshita tabakwata amaka ya kufwala imibili ya buntunse, balatunka abaice na bakalamba bene. Ifi fibanda ifyatemwisha ubulalelale filomfwa bwino ukumona abantu fitunka balecita ifyabipa.—Efes. 6:11, 12.
5 Icebo ca kwa Lesa cilanda pali Satana Kasebanya ukuti: “Ni kepaya wa bantu,” no kuti ‘alikwata amaka ya kulenga imfwa.’ (Yoh. 8:44; Heb. 2:14) Lelo takwata amaka ya kwipaya abantu mu kulungatika. Ici cibumbwa ca mupashi cilasonga no kubeleleka abantu. Cilalenga abantu ukufwaya ukulaipaya abanabo. Ku ca kumwenako, pa bana 142 abafyalwa mu United States, umwana umo alesa mu kuba kepaya wa bantu. Bushe Yehova uwalemona ulukakaala ulwaliko mu nshiku sha kwa Noa, tamona ulukakaala ulucitwa muno nshiku? Bushe takacitepo icili conse?
6, 7. Bushe Noa no lupwa lwakwe balangile shani ukuti bali ne citetekelo kabili baletiina Lesa?
6 Pa numa, Lesa aebele Noa ukuti ali no kuleta ilyeshi pe sonde ku konaula ifya mweo fyonse. (Ukute. 6:13, 17) Yehova aebele Noa ukupanga icibwato icalemoneka nge cibokoshi icikalamba. Noa no lupwa lwakwe balitendeke ukukuula ici cibwato. Cinshi cabafwile ukuba ne cumfwila no kuiteyanya ilyo ubupingushi bwa kwa Lesa bwaishile?
7 Icalengele Noa no lupwa lwakwe ukucita ifyo Lesa abebele, citetekelo cakosa na katiina ka kuli Yehova. (Ukute. 6:22; Heb. 11:7) Apo ali mutwe wa lupwa, Noa alikosele mu kupepa kabili talefwaya ukucitako ifyabipa ifyo abantu balecita. (Ukute. 6:9) Alishibe ukuti ulupwa lwakwe talwalingile ukukonkelela abantu abali no lukakaala muli shilya nshiku. Tabalingile no kubika sana amano ku fintu ifyo abantu batemenwe ukucita. Lesa alibapeele umulimo uo ulupwa lonse lwalingile ukupoosako sana amano.—Belengeni Ukutendeka 6:14, 18.
Noa no Lupwa Lwakwe Bali-iteyenye
8. Cinshi cilanga ukuti ulupwa lwa kwa Noa lwali ulwakosa mu kupepa Lesa?
8 Ili ilyashi lya mu Baibolo lilanda sana pali Noa, umutwe wa lupwa, lelo umukashi wakwe, abana bakwe, na bakashi babo, nabo bali ni bakapepa ba kwa Yehova. Kasesema Esekiele alilandilepo pali ici ilyo atile, Noa aba pa calo mu nshiku sha kwa Esekiele, abana bakwe nga tabapusukile pa bulungami bwa kwa shibo. Bali abakalamba abengaisalila ukumfwila nelyo ukukanaumfwila. Kanshi balilangile ukuti balitemenwe Lesa na mafunde yakwe. (Esek. 14:19, 20) Ulupwa lwa kwa Noa lwalemumfwila, bali ne citetekelo, kabili ifyalecita bambi tafyalengele baleka ukubomba umulimo uo Lesa abapeele.
9. Ni bani pali lelo abo twingatila balapashanya icitetekelo ca kwa Noa?
9 Na muno nshiku tulatemwa ukumona bamunyinefwe, imitwe ya ndupwa mwi sonde lyonse bale-esha na maka ukupashanya Noa. Balishiba ukuti tabafwile ukupelela fye mu kupeela indupwa shabo ifya kulya, ifya kufwala, umwa kwikala, e lyo no kubatwala ku masukulu. Bafwile no kwafwa indupwa shabo mu fya kwa Lesa. Nga balecita ifyo ninshi baleipekanya ku fyo Yehova ali no kucita nomba line.
10, 11. (a) Bushe Noa no lupwa lwakwe baumfwile shani ilyo bali mu cibwato? (b) Cipusho nshi tufwile ukuyipusha?
10 Noa, umukashi wakwe, abana bakwe abaume kumo na bakashi babo, bafwile bakuulile icibwato pa myaka 50. Imiku baingile mu cibwato no kufuma, ifwile yali iingi sana. Tontonkanyeni pa fyo incito yakulile: Balishingwile icibwato na manenekela. Babikamo ifya kulya no kwingishamo inama. Elenganyeni icacitike. Ubushiku bwa kwingila mu bwato bwafika, no kwingila baingila. Ubu, bushiku bwalenga 17 mu mweshi wa cibili, mu mwaka wa 2370 B.C.E., Yehova aisala ifiibi, ne mfula yatendeka ukuloka. IIyeshi ilyaisa talifumine fye ku mfula iikalamba. Imfula ileloka naikula ica kuti, cili kwati ni bemba ileitika ukufuma mu muulu, no kuponena pano isonde na maka. (Ukute. 7:11, 16) Abashili mu cibwato bafwa lelo abali mu cibwato bena bapusuka. Bushe ulupwa lwa kwa Noa lwaumfwile shani? Ukwabula no kutwishika balitashishe Lesa icine cine. Bafwile baleyeba abati: ‘Twalicitile bwino ukwenda na Lesa wa cine no kuba abaiteyanya!’ (Ukute. 6:9) Elenganyeni ukuti namupusuka Armagedone, na imwe bene kuti mwatasha Lesa icine cine!
11 Takuli icingalesha Uwa Maka yonse ukufikilisha ubulayo bwakwe ubwa kupwisha ici calo ca kwa Satana. Yipusheni amuti, ‘Bushe nalicetekela sana ukuti amalayo ya kwa Lesa yonse na fyonse ifyo alanda pali aya malayo fikafikilishiwa pa nshita iyo umwine aimika?’ Nga mwalicetekela ifyo, lyonse muletontonkanya pa “bushiku bwa kwa Yehova” ubuleisa bwangu bwangu pa kuti mube abaiteyanya.—2 Pet. 3:12.
Mose Ali Uwaiteyanya
12. Finshi nalimo fyali no kulenga Mose ukufumya amano ku fya kwa Lesa?
12 Natulande pa ca kumwenako na cimbi. Nga kukonka imimwene ya bantunse, Mose ali ne cifulo icisuma sana mu Egupti. Apo umwana mwanakashi wa mfumu Farao alimubuulile ukuba umwana wakwe, ali uwacindama sana kabili alelya ifya kulya ifisuma nga nshi, ne fya kufwala fyakwe fyali ifisuma icine cine. Imikalile yakwe yali ya pa muulu kabili alisambilile sana. (Belengeni Imilimo 7:20-22.) Napamo nga alipeelwe icifulo icikalamba muli bulya bufumu.
13. Cinshi ca-afwile Mose ukulatontonkanya pa malayo ya kwa Lesa?
13 Cimoneka kwati filya fine ifyebo banyina bamusambilishe fyalengele Mose ukwiluka ububi bwali mu kupepa utulubi ukwali mu Egupti. (Ukufu. 32:8) Amasambililo yali mu Egupti e lyo ne fyuma fyali muli bulya bufumu, tafyalengele Mose ukusha ukupepa kwa cine. Afwile aletontonkanyapo sana pa malayo ya kwa Lesa ayo alaile ifikolwe fyakwe kabili alefwaisha ukuiteyanya pa kuti alecita ukufwaya kwa kwa Lesa. Na kuba Mose aebele abena Israele ati: “Yehova . . . Lesa wa kwa Abrahamu, Lesa wa kwa Isaki kabili Lesa wa kwa Yakobo, e wantuma kuli imwe.”—Belengeni Ukufuma 3:15-17.
14. Bushe cinshi cilanga ukuti Mose alingile ukukwata icitetekelo no kushipa?
14 Mose aishibe ukuti Lesa wa cine Yehova tali ngo tulubi utushipeema utwaleimininako tulesa twa bufi utwa mu Egupti. Alecita ifintu kwati alemona “Uushimoneka.” Mose alicetekele ukuti abantu ba kwa Lesa bali no kulubulwa, lelo taishibe ilyo ico cali no kucitika. (Heb. 11:24, 25, 27) Calimoneke ukuti alefwaisha ukumona abaHebere balubulwa ilyo apokolweleko umwina Israele umusha uo baleuma. (Ukufu. 2:11, 12) Lelo inshita ya kuti Yehova abalubule ninshi tailafika, e ico Mose aileikala nge mbutushi ku calo ca kutali. Ukwabula no kutwishika imikalile yakwe yalyafishe sana pantu ashile imikalile ya pa muulu mwi sano lya mu Egupti no kuyaikala mu matololo. Na lyo line, Mose alitwalilile ukuiteyanya pantu alekonka fyonse ifyo Yehova alemweba. E ico pa numa ya kwikala imyaka 40 mu Midiani, Yehova alimubomfeshe ukulubula bamunyina. Ilyo Lesa amwebele ukubwelela ku Egupti, Mose alicitile co. Inshita yalifikile iya kuti Mose abombe umulimo wa kwa Lesa, uo alingile ukubomba ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa. (Ukufu. 3:2, 7, 8, 10) Ilyo abwelele ku Egupti, Mose ‘uwali uwafuukisha pa bantu bonse,’ alingile ukukwata icitetekelo no kuba uwashipa pa kuyamonana na Farao. (Impe. 12:3) Te muku fye umo amonene na Farao, lelo aleyako libili libili ilyo ifinkunka fyalecitika mu kukonkana. Na kuba taishibe nga miku inga ali no kubwelela kuli Farao.
15. Nangu ca kuti Mose alekwata amafya, cinshi calengele atwalilile ukufwaya inshila sha kucindikilamo Wishi wa ku muulu?
15 Mu myaka 40 iyakonkelepo, ukufuma mu 1513 B.C.E. ukufika 1473 B.C.E., Mose alipitile mu mafya. Na lyo line, alefwailisha inshila sha kucindikilamo Yehova kabili alekoselesha abena Israele banankwe no mutima onse ukuti nabo balecita ifyo fine. (Amala. 31:1-8) Mulandu nshi? Pantu alitemenwe sana ishina lya kwa Yehova no kuteka kwakwe ukucila ifyo atemenwe ishina lyakwe. (Ukufu. 32:10-13; Impe. 14:11-16) Te mulandu na mafya twingakwata, na ifwe tufwile ukutwalilila ukutungilila ukuteka kwa kwa Lesa, apo twalicetekele ukuti ifyo acita fyonse fisuma, fyalilungama sana, kabili fyalicila ifintu fyonse. (Esa. 55:8-11; Yer. 10:23) Bushe na imwe e fyo mumfwa?
Mulelola!
16, 17. Mulandu nshi amashiwi yaba pali Marko 13:35-37 yacindamina kuli imwe?
16 “Cenjeleni, mulelola, pantu tamwaishiba inshita ifi fikacitika.” (Marko 13:33) Yesu alandile aya mashiwi ya kusoka ilyo alelanda pa cishibilo cilanga ukuti tuli ku mpela ya buno bwikashi. Moneni amashiwi ya kulekelesha ayo Yesu alandile mu kusesema kwakwe ayatila: “Mulelola, pantu tamwishibe ilyo umwine wa ng’anda akesa, nampo nga cungulo nelyo ni pa kati ka bushiku nelyo pa kulila kwa kwa mukolwe nelyo ku macaca; pa kuti ilyo apumikisha ukwisa, tamusangile namulaala. Lelo ifyo ndemweba, nde-eba na bonse nati, Mulelola.”—Marko 13:35-37.
17 Amashiwi Yesu alandile yalilinga ukutontonkanyapo sana. Alandile pa fiputulwa fya bushiku 4. Mu ciputulwa ca kulekeleshako e lyo caleafya sana ukulola pantu caletendeka ku maca mu ma 03:00 hrs. ukufika ilyo akasuba katula. Iyi e nshita abaishiba ifya bulwi batila yaliwama ukusanshilapo abalwani, pantu kuti babasanga ‘nabalaala.’ Ne nshita tufikilepo e fyo ili, apo abantu balilaala utulo utukalamba, tabafwaya ubukombe bwa Bufumu, te kuti canguke kuli ifwe ukuba abalola. Bushe tulatwishika ukuti tufwile ukuba ‘abalola’ no kuba ‘abacenjela’ ifi impela yasobelwe no kulubuka kwesu fipaleme?
18. Lishuko nshi ilikalamba ilyo fwe Nte sha kwa Yehova twakwata?
18 Uwaleangala ne nama uo tulandilepo pa ntendekelo ya cino cipande alipuswike ilyo inama yakwe imo yamusanshile. Lelo ukusesema kwa mu Baibolo kwalilanga bwino bwino ukuti ukupepa kwa bufi ne calo conse icabipa fikonaulwa ilyo impela ya calo iili mupepi ikesa. (Ukus. 18:4-8) Shi ifwe bonse fwe babomfi ba kwa Lesa, abakalamba na baice, natubike sana amano ku kucita conse icingakabilwa pa kuti tube abaiteyanya ku bushiku bwa kwa Yehova nga filya Noa no lupwa lwakwe baiteyenye. Twikala mu calo umo abantu bashacindika Lesa, umo bakasambilisha ba bufi na batila Lesa takwaba, bapontela Kabumba mu fyo balanda. Lelo tatufwaya ukuba nga aba bantu. Natuletontonkanya sana pa bantu twalandapo no kuba abalola pa kuti lyonse tulelandilako Yehova no kumucindika apo ni “Lesa uwacila balesa bonse” e lyo ni “Lesa mukulu, uwa maka kabili uwa kutiinya.”—Amala. 10:17.
[Futunoti]
^ para. 3 Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa ‘myaka 120’ iyalandwapo pa Ukutendeka 6:3, moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda, ulwa December 15, 2010, ibula 30.
Bushe Muleibukisha?
• Mulandu nshi Noa alingile ukubika sana amano kuli bukapepa bwa lupwa lwakwe?
• Bushe inshiku shesu shapalana shani ne nshiku sha kwa Noa?
• Nangu ca kuti Mose alekwata amafya, mulandu nshi atwalilile ukubika amano ku malayo ya kwa Yehova?
• Kusesema nshi ukwa mu Baibolo ukulenga imwe ukuba abalola?
[Ifipusho]
[Icikope pe bula 25]
Noa no lupwa lwakwe babikile sana amano ku mulimo wa kwa Yehova
[Icikope pe bula 26]
Amalayo ya kwa Lesa aya cine yalyafwile Mose ukutwalilila ukuba uwalola
