Butukeni Ulubilo no Kushipikisha

“Tubutuke no kushipikisha ulubilo ulwabikwa pa ntanshi yesu.”—HEB. 12:1.

1, 2. Umutumwa Paulo apashenye imikalile ya Mwina Kristu kuli cinshi?

CILA mwaka kulaba ulubilo lwa kucimfyanya mu fyalo ifingi. Abacimfyanya mu kubutuka bakwata ubuyo bwa kupokelela icilambu. Abengi ababutukako baleshiba ukuti tabacimfye, lelo icikalamba ico bena bafwaisha, kubutukako ukufika ku mpela.

² Mu Baibolo, imikalile ya Mwina Kristu baipashanya ku lubilo. Umutumwa Paulo alandile pali ici cishinka muli kalata yakwe iya kubalilapo iyo alembeele Abena Kristu banankwe aba mu Korinti. Atile: “Bushe tamwaishiba ukuti ababutuka ulubilo babutuka bonse, lelo umo fye e upokelela icilambu? Mulebutuka bwino pa kuti mukapoke icilambu.”—1 Kor. 9:24.

3. Mulandu nshi Paulo alandile ukuti umo fye e upokelela icilambu?

³ Bushe Paulo aloseshe mu kuti Mwina Kristu fye umo wali no kupokelela icilambu, lelo abashala balebutukila fye ulwisha? Iyo te mo aloseshe! Abalebutuka ulubilo lwa kucimfyanya baletukusha umubili kabili balebika amano ku kubutuka pa kuti bakapeelwe icilambu. Paulo alefwaya Abena Kristu banankwe ukubombesha pa kuti bakakwate umweo wa muyayaya. Ukucita ifyo kwali no kulenga bakwata isubilo lya kupokelele icilambu ca mweo wa umuyayaya. Kanshi bonse abapwisha ukubutuka ulubilo lwa Bena Kristu, balapeelwa icilambu.

4. Finshi tufwile ukwishiba pa lubilo lwa ku bumi ulo tubutukako?

⁴ Aya mashiwi yalakoselesha sana bonse ababutukako ulubilo lwa ku bumi, na lyo line bafwile ukutontonkanyapo sana. Mulandu nshi? Pantu icilambu tukapokelela cisuma sana, nampo nga bumi ku muulu nelyo muli Paradise pe sonde. Ulu ulubilo te lwa kubutuka pa nshita fye iinono, e lyo lwalikosa kabili mwaliba amafya ne fya kutupumbula ifingi. (Mat. 7:13, 14) Ica bulanda ca kuti bamo balileka ukubutukisha, bambi nabo balinaka ukubutuka nelyo ukulekela fye pa nshila. Mafya nshi ne fya kupumbula ifibapo ilyo tulebutuka ulu ulubilo lwa ku bumi? Kuti mwacita shani pa kuti tafilengele mwafilwa ukubutuka? Kuti mwacita shani pa kuti mupwishe ulu lubilo no kupokelela icilambu?

Ukushipikisha Kulakabilwa pa Kupokelela Icilambu

5. Ukulingana ne lembo lya AbaHebere 12:1, cinshi Paulo apashenye ku lubilo lwa kucimfyanya?

⁵ Muli kalata iya kulekelesha iyo alembeele Abena Kristu abaHebere abali mu Yerusalemu na mu Yudea, Paulo na kabili alandile pa ficitika mu lubilo lwa kucimfyanya na mu fyangalo. (Belengeni AbaHebere 12:1.) Talandile fye pa mulandu tufwile ukubutukilako ulu lubilo lelo alandile na pa fyo tufwile ukucita pa kuti twingapoka icilambu. Ilyo tushilalanda pa fyo twingasambililako ku fyo Paulo afundile Abena Kristu abaHebere muli kalata abalembeele, twalabala tulande pa co Paulo alembeele iyi kalata ne co alebakoselesha ukucita.

6. Finshi bashimapepo balecita ku Bena Kristu?

⁶ Abena Kristu ba kubalilapo, maka maka abaleikala mu Yerusalemu na mu Yudea balekwata amesho ayengi na mafya. Balebacusha sana kuli bashimapepo abaYuda abakwete sana amaka pa bantu. Ku myaka ya ku numa ishi ntungulushi shalibepeshe Yesu Kristu  ukuti alepondokela ubuteko kabili bamwipeye kwati kapondo. Kabili aba bantu balitwalilile ukucusha Abena Kristu. Mwi buuku lya Imilimo ya Batumwa, tubelengamo amalyashi ayalanda pa fyo batendeke ukutiinya no kucusha Abena Kristu pa numa fye ya mu Pentekoste 33 C.E. Ici caletele amafya pa bantu ba busumino.—Imil. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.

7. Cinshi calengele inshita ya Bena Kristu abo Paulo alembeele kalata ukuba iyayafya?

⁷ Balya Bena Kristu baleikala na mu nshita iyo ubwikashi bwa baYuda bwali mupepi no konaulwa. Yesu alibebele ifyo uluko lwa baYuda abashali ne cishinka lwali no konaulwa. Alyebele na bakonshi bakwe pa fyali no kucitika ilyo ubonaushi tabulaisa, abebele fimo fimo ifyo balingile ukucita pa kuti bakapusuke. (Belengeni Luka 21:20-22.) Kanshi, cinshi bali no kucita? Yesu abasokele ukuti: “Mucenjele epali imitima yenu yafinininwa ku buliili na kuli bucakolwa na ku masakamika ya mikalile, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha.”—Luka 21:34.

8. Finshi nalimo ifyalengele Abena Kristu bamo ukubwelela inuma nelyo ukuleka ukubombela Yehova?

⁸ Ilyo Paulo alelemba kalata yakwe ku baHebere, ninshi palipita ne myaka mupepi na 30 ukutula apo Yesu alandile aya mashiwi ya kusoka. Cinshi catendeke ukucitika ku Bena Kristu pa numa ya iyi inshita? Pa mulandu wa kukwata amafya na masakamika, Abena Kristu bamo balilekele ukusambilila pali Yehova, no kukosha bucibusa bwabo. (Heb. 5:11-14) Bamo nalimo baletontonkanya ukuti nga balecitako ifyo bonse abaYuda balecita, ifintu kuti fyaba bwino. Pantu na kuba, abaYuda tabalabilileko fye kuli Lesa; tabalekelele ukukonka Amafunde yakwe. Abena Kristu bambi balebapatikisha nelyo ukubatiinya kuli bamo abali mu cilonganino abapampamine fye pa kutwalilila ukukonka Amafunde ya kwa Mose ne ntambi. Finshi Paulo ali no kulanda pa kuti afwe Abena Kristu banankwe ukutwalilila ukuba abalola no kushipikisha mu lubilo lwa ku bumi?

9, 10. (a) Mupepi na ku mpela ye buuku lya AbaHebere icipandwa 10, mashiwi nshi Paulo alembele aya kukoselesha? (b) Mulandu nshi Paulo alandiile pa milimo ya citetekelo iya nte sha ku kale?

⁹ Yehova aebele Paulo ukulemba kalata ya kukoselesha Abena Kristu abaHebere. Muli kalata yakwe iyaba mu cipandwa 10, Paulo alandile ukuti Amafunde yali “e cinshingwa ca fintu ifisuma ifikesa” kabili yalilangile bwino ifyo ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu lyacindama. Mupepi na ku nsondwelelo ya kalata yakwe, Paulo abakonkomeshe ukuti: “Mukabila ukushipikisha, pa kuti, ilyo mwacita ukufwaya kwa kwa Lesa, mukapokelele ifyo bamulaya. Pantu kushele fye ‘akashita akanono,’ ninshi ‘uukesa afika kabili takakokole iyo’”—Heb. 10:1, 36, 37.

¹⁰ Mu cipandwa 11 ice buuku lya AbaHebere, Paulo alilondolola bwino bwino ifyo icitetekelo ca cine muli Lesa caba. Pa kulondolola ici cishinka, alanda pa baume na banakashi abali ne citetekelo akale sana. Bushe aonawile fye inshita pa kulanda pali aba bantu ba citetekelo? Awe iyo. Uyu mutumwa alishibe ukuti Abena Kristu banankwe balingile ukwishiba ukuti pa kukwata icitetekelo ca cine balingile ukushipa no kushipikisha. Ifyo ababomfi ba kwa Yehova aba ku kale bacitile fyali no kukosha sana Abena Kristu abaHebere ilyo balepita mu mesho na mu mafya. E ico, pa numa ya kulanda pa milimo ya citetekelo iya balya bantu ba ku kale, e lyo Paulo asosele ukuti: “Apo twalishingulukwa ne bumba lya nte ilyakula ifi, na ifwe tufuule conse icafina no lubembu ulutwikata bwangu, kabili tubutuke no kushipikisha ulubilo ulwabikwa pa ntanshi yesu.”—Heb. 12:1.

“Ibumba lya Nte”

11. Ukutontonkanya pe “bumba lya nte ilyakula ifi” kuti kwalenga twacita cinshi?

¹¹ Lilya ‘ibumba lya nte ilikulu,’ te bumba  lya bantu abaletambako fye nelyo abaiminine fye, nga balya abelako fye ukutamba abalecimfyanya nelyo ukumonako abalacimfya. Lelo ili bumba lya nte na lyo lyalebutukako mu lubilo lwa kucimfyanya kabili balibutwike ukufika na ku mpela. Nangu ca kuti balifwa, ilyo bonse abatendeka ukubutuka ulu lubilo muno nshiku babatontonkanyapo, balakoseleshiwa ukutwalilila ukubutuka. Elenganyeni ifyo uulebutuka ulu lubilo engomfwa nga ca kuti aishiba ukuti pa baletambako uko alebutuka pali na bapokelapo ifilambu muli ulu lwine lubilo. Bushe te kuti afwaye ukubutukisha na maka yakwe yonse? Lilya ibumba lya nte ilya ku kale lyalengele balya Bena Kristu ukwishiba ukuti ulu lubilo lwa mampalanya, nangu lwingakosa shani, uulebutuka kuti acimfya. Kanshi kuti twatila, ukutontonkanya pe “bumba lya nte,” kwalikoseshe Abena Kristu ba kubalilapo abaHebere ‘ukushipikisha pa kubutuka ulubilo lwa ku bumi,’ nga fintu na ifwe twingacita pali lelo.

12. Finshi twingasambililako ku bantu ba ku kale abo Paulo alandilepo?

¹² Ifyalecitikila abengi ababomfi ba kwa Lesa abo Paulo alumbwile fyalipalana ne filetucitikila pali lelo. Ku ca kumwenako, Noa ali uwa mweo ilyo icalo cali mupepi no konaulwa ku Lyeshi. Na ifwe twikala mu nshiku sha kulekelesha isha cino calo cabipa. Yehova aebele Abrahamu na Sara ukusha icalo cabo na fyonse ifyo bakwete pa kuti batungilile ukupepa kwa cine no kulolela ukufikilishiwa kwa malayo yakwe. Na ifwe bene twalyebwa ukuti tufwile ukuikaana fwe bene pa kuti tulecita ifyo Yehova afwaya na pa kuti tukaipakishe amapaalo atulaya. Mose apitile mu ciswebebe umwali ifiswango, pa kuya ku Calo ca Bulayo. Na ifwe tulepita muli cino calo cabipa icili no konaulwa, ilyo tuleya ku calo cipya ico Lesa atulaya. Tufwile ukutontonkanya pa fyo aba bantu balecita, ifyalelenga Yehova ukusekelela e lyo ne fyalelenga afulwa.—Rom. 15:4; 1 Kor. 10:11.

Cinshi Calengele Bashipikishe?

13. Mafya nshi Noa akwete, kabili cinshi calengele ukuti ashipikishe?

¹³ Cinshi calengele ukuti aba ababomfi ba kwa Yehova bashipikishe no kubutuka ukufika ku mpela? Moneni ifyo Paulo alandile pali Noa. (Belengeni AbaHebere 11:7.) Ifintu “ifyali tafilamoneka” kuli Noa ifyalandwapo pali ili ilembo, “lyeshi pe sonde [ilyali no] konaula ifya mweo fyonse.” (Ukute. 6:17) Ilyeshi cali cintu icishabalile acicitikapo. Na lyo line, Noa taletwishika nelyo ukumona kwati tacingacitika, pantu alicetekele ukuti, Yehova akacita conse ico alandile. Noa tamwene ukuti ico Yehova amwebele ukucita cali icayafya sana. Lelo, “filya fine fye e fyo acitile.” (Ukute. 6:22) Noa alikwete imilimo iingi iya kubomba. Ali no kukuula icibwato, ukwingishamo inama, ukubikamo ifya kulya fya bantu ne fya nama, ukusoka abantu e lyo no kwafwa abana bakwe ukukosa mu kupepa. Ukucita “filya fine” fye Lesa alefwaya muli ifi fyonse, takwali mulimo unono. Lelo, icitetekelo no kushipikisha fyalengele Noa no lupwa lwakwe ukupaalwa.

14. Mafya nshi Abrahamu na Sara bashipikishe, kabili finshi tusambililako?

¹⁴ Bambi abo Paulo alumbwile, ababa pe ‘bumba lya nte ilyatushinguluka’ ni Abrahamu na Sara. Lesa abebele ukufuma mu Uri umo baleikala, kabili tabaishibe ne fyo bali no kuyaikala uko baleya. Abrahamu na Sara balikwete icitetekelo cakosa kabili bali ne cumfwila na lintu bali na mafya. Apo Abrahamu ali-ipeeleshe ukucita ifintu ifingi pa kuti atungilile ukupepa kwa cine, e mulandu wine etilwa mu Baibolo ukuti “wishi wa bantu bonse ababa ne citetekelo.” (Rom. 4:11) Paulo alandile fye pa milimo imo imo iya citetekelo iyo Abrahamu acitile pantu Abena Kristu abaHebere balishibe kale ifingi pali Abrahamu. Na lyo line, mwali isambililo lya maka mu fyo Paulo alandilepo. Atile: “Bonse aba [ukubikako Abrahamu no lupwa lwakwe] bafwile ne citetekelo, nangu ca kuti tabapokelele ifyo  babalaile, lelo bafimwenene ukutali no kufisekelela kabili balandile ku bantu bonse ukuti bali abeni kabili abalendo mu calo.” (Heb. 11:13) Ukwabula no kutwishika, ukucetekela Lesa no kuba ifibusa fyakwe fyalengele babutuke ulubilo no kushipikisha.

15. Cinshi calengele Mose ukwikala imikalile ya kucula?

¹⁵ Na umbi umubomfi wa kwa Yehova umusuma uwaba pali ili “bumba lya nte” ni Mose. Alishiile imikalile ya busambashi, kabili “asalile ukuculila pamo na bantu ba kwa Lesa.” Cinshi calengele ukuti acite fyo? Paulo alitweba icalengele. Atile: Mose “atontele amenso pa kupoka icilambu. . . . Atwalilile uwashangila kwati alemona Uushimoneka.” (Belengeni AbaHebere 11:24-27.) Mose talekele “ubusuma bwa pa kashita fye ubwa lubembu” ukumupumbula. Alicetekele sana Lesa kabili taletwishika amalayo yonse aya kwa Lesa, e camwafwile ukushipikisha no kuba uwashipa. Ici calengele ukuti abombeshe ukutungulula abena Israele ukufuma mu Egupti ukuya ku Calo ca Bulayo.

16. Mulandu nshi Mose ashakalipile ilyo bamwebele ukuti takengile mu Calo ca Bulayo?

¹⁶ Nga filya cali kuli Abrahamu, Mose na o afwile ilyo Lesa talafikilisha amalayo amulaile. Ilyo abena Israele bali mupepi no kwingila mu Calo ca Bulayo, Mose bamwebele ukuti: “Ukamwena icalo akatalamukila, lelo tawakengile mu calo ico ndepeela ku bana ba kwa Israele.” Icalengele ukuti cibe fi, ni co ilyo Mose na Aarone bakalipe pa mulandu wa bucipondoka bwa bantu, ‘bacitile ico Lesa ashabebele mu kati ka bana ba kwa Israele pa menshi ya Meriba.’ (Amala. 32:51, 52) Bushe Mose alikalipe nelyo ukuba ne cipyu? Awe. Alipaalile abantu kabili alandile amashiwi ya kulekelesha aya kuti: “Walipaalwa, we Israele! Nani uwaba nga iwe, uluko lwa bantu uluipakisha ipusukilo muli Yehova, inkwela ya ku kwafwa,  kabili ulupanga lwa bucindami bobe?”—Amala. 33:29.

Ifyo Twingasambililako

17, 18. (a) Finshi twingasambilila kwi “ibumba lya nte” pa lubilo lwa ku bumi? (b) Finshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Pa numa ya kupituluka mu lyashi lya babomfi ba kwa Lesa bamo abapanga ‘ibumba lya nte ilyatushinguluka,’ natumona ukuti pa kutila tubutuke ulubilo ukufika ku mpela, tufwile ukutetekela sana Lesa na malayo yakwe. (Heb. 11:6) Muli fyonse ifyo tucita, tufwile ukulanga ukuti twalikwata icitetekelo. Fwe babomfi ba kwa Yehova tatwaba nga bashakwata icitetekelo, pantu twalitetekela ukuti amalayo ya kwa Lesa yakafikilishiwa ku ntanshi. Ifwe ‘tulamona Uushimoneka’ kabili ici cilenga tuleshipikisha ilyo tulebutuka ulubilo lwa ku bumi.—2 Kor. 5:7.

¹⁸ Ulubilo lwa Bwina Kristu talwayanguka. Nalyo line, kuti twabutuka bwino ulu lubilo ukufika na ku mpela. Mu cipande cikonkelepo, tukasambilila pali fimbi ifingatwafwa ukubutuka ulubilo lwa ku bumi ukufika na ku mpela.

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Mulandu nshi Paulo alandile sana pa nte sha ku kale isha citetekelo?

• Mulandu nshi ukulatontonkanya pe ‘bumba lya nte ilyatushinguluka’ kutwafwila ukubutuka ulubilo lwa ku bumi no kushipikisha?

• Finshi mwasambililako ku nte sha citetekelo pamo nga Noa, Abrahamu, Sara, na Mose?

[Ifipusho]

[Icikope pe bula 19]

Abrahamu na Sara bali-itemenwe ukusha imikalile ya busambashi mu Uri