Ukubelenga Baibolo Kwalinkosha mu Bumi Bwandi

Abashimika ili lyashi ni ba Marceau Leroy

“PA KUTENDEKA Lesa apangile umuulu e lyo ne sonde.” Aya e mashiwi natendekelepo ukubelenga mu Baibolo ninshi nimfisama mu muputule wandi. Cinshi nalebelengela mu bumfisolo? Pantu nalishibe ukuti batata, abali bamukaana Lesa abakamamo na menshi, bali no kunkaanya ukubelenga Baibolo.

Uyu wali e muku wa kubalilapo ukubelenga Baibolo kabili aya mashiwi ya ntendekelo aya mwi buuku lya Ukutendeka yalengele nailuka ifingi. Natile, ‘Nomba naishiba icintu cimo icimpapusha sana,’ ne ci mulandu ifibumbwa fibombela bwino kabili mu muyano. Apo nalyumfwile bwino, nabelengele Baibolo ukufuma 20:00 hrs ukufika 04:00 hrs ulucelo. Ifi fine e fyo natendeke ukubelenga Icebo ca kwa Lesa ico natwalilila ukubelenga ukufika na lelo. Lekeni nondolole ifyo ukubelenga Baibolo kwangafwa ukukosa mu bumi bwandi bonse.

“Ukalafwaya Ukulaibelenga Cila Bushiku”

Nafyelwe mu 1926, mu France, mu mushi wa Vermelles, umwali sana imikoti. Apo nali shimaini, nshali na kulabombako ubushilika. Na lyo line pa kuti ndeikala bwino, natendeke ukusambilila ifya malaiti e lyo ne fya kulungisha ifilimba, icalengele ndetontonkanya sana pa co kwabela umuyano mu fyabumbwa. Ilyo nali ne myaka 21, umulumendo nalesambilila nankwe ampeele Baibolo no kunjeba ukuti, “Ili ibuuku lisuma sana ukulibelenga.” Ilyo napwile ukubelenga Baibolo yonse, nalishininkishe ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa, umo aeba abantu ifyo afwaya.

Natontonkenye ukuti na bena mupalamano bandi kuti batemwa ukubelengako Baibolo, e ico nalipokeleko amaBaibolo 8. Lelo nalipapile ukusanga ukuti abantu batendeke ukuntumfya no kunkaanya. Balupwa lwandi abaletiina imipashi bansokele ati, “Nga watendeka fye ukubelenga ili ibuuku, ukalafwaya ukulalibenga fye cila bushiku!” Te mulandu ne fyo, nalikonkenyepo ukubelenga kabili nshamonamo ububi mu kubelenga Baibolo. Nshabala ndekapo.

Ilyo abena mupalamano bamo bamwene ukuti nalitemwa ukubelenga Baibolo, balimpeele impapulo sha Nte sha kwa Yehova isho bakwete. Pa tutabo bampeele pali no twalelondolola ico Baibolo ilandila ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e bukapwisha amafya ya bantunse. Utu tutabo twali mu ciFrench. * (Mat. 6:10) Nalefwaisha sana ukwebako bambi pali ili isubilo.

Uo nabalilepo ukupeela Baibolo ni Noël, uwali umunandi ukutula fye ku bwaice. Apo ali ni Katolika, anjebele ukuti tukayemona umwaume umo uwalesambilila ifya bupatili. Nalyumfwileko umwenso panono, lelo nalishibe ukuti  ukulingana na Amalumbo 115:4-8 na Mateo 23:9, 10, Lesa alilesha ukubomfya ifilubi mu kupepa e lyo no kwitila bashimapepo ku malumbo yamo. Ici calinkoseshe ukuyalanda ifyo nasuminemo. Icafuminemo ca kuti, Noël alipokelele icine kabili ni Nte ya kwa Yehova iya cishinka ukufika na ino nshita.

Nailetandalila na nkashi yandi. Abena mwakwe balikwete amabuuku ayengi ayalelanda pa fya mipashi kabili ilingi ifimipashi fyalebacusha. Nangu ca kutila pa kubala nali no mwenso, amalembo ya mu Baibolo pamo nga AbaHebere 1:14 yalilengele nasumina ukuti bamalaika ba kwa Yehova balentungilila. Ilyo mulamu wandi atendeke ukukonka ifyo Baibolo ilanda no kupoosa fyonse ifya mipashi, ifibanda fyalilekele ukumucusha. Nkashi yandi na bena mwakwe baishileba baNte abakosa sana.

Mu 1947, Arthur Emiot, Nte umwina America alishile pa ng’anda. Namwipwishe uko baNte balonganina. Anjebele ukuti kwaliba ibumba mu Liévin, apali bakilomita 10 ukufuma uko naleikala. Incinga tashalemoneka-moneka ilya nshita, kanshi pa kuya mu kulongana na pa kubwela, nale-enda fye pa nshi. Pali iyi nshita, ninshi palipita ne myaka 8 ukutula apo babindile umulimo wa Nte sha kwa Yehova mu France. Mwali fye baNte 2,380 mu calo conse ica France. Pali aba, abengi bafumine ku Poland. Lelo pa 1 September mu 1947, ifunde lyalisuminishe umulimo wesu na kabili. Amaofeshi ya musambo yalikuulilwe na kabili mu Paris pa Villa Guibert. Apo tamwali painiya nangu umo mu France, mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu mwali icipande icalekoselesha bamunyinefwe abengakumanisha ukubomba ama-awala 150 pa mweshi, ukuba bapainiya ba nshita yonse. (Mu 1949 balibwesesheko ama-awala ukufika kuli 100 cila mweshi.) Nalimwene ukuti amashiwi ya kwa Yesu ayaba pali Yohane 17:17 ukuti ya cine. Yatila: “Icebo [ca kwa Lesa] e cine.” E calengele ukuti mbatishiwe mu 1948, no kutendeka bupainiya mu December, mu 1949.

Nafuma mu Cifungo no Kuya ku Dunkerque

Uko nabalile ukubombela ni ku Agen, ku kapinda ka ku kuso aka France, lelo nshakokweleko. Apo nalilekele ukubomba mu mikoti, batendeke ukufwaya nyingile ubushilika. Nalikeene, e ico balintwele mu cifungo. Nangu ca kutila tabansuminishe ukukwata Baibolo, nalisuswileko amabula yamo mwi buuku lya Amalumbo. Nalekoseleshiwa sana nga nabelenga aya mabula. Ilyo nafumine mu cifungo, nalingile ukupingulapo ica kucita. Naletontonkanya nati, bushe nkaleke umulimo wa nshita yonse no kutendeka ukufwaya incito? Apa napo ifyo nabelengele muli Baibolo fyalingafwile. Natontonkenye pa mashiwi yaba pa Abena Filipi 4:11-13 ayatila: “Muli fyonse ndi na maka pantu kuli uulenkosha.” E ico napingwilepo ukutwalilila ukubomba bupainiya. Mu 1950, banjebele ukukuuka no kuya mu kubombela ku Dunkerque, mwi tauni ilyo nabombelemo umulimo wa kushimikila ku numa.

Ilyo nafikile kulya, nshakwete nangu cimo. Ili itauni lyalyonaike sana ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Bubili, e ico caleafya ukusanga umwa kwikala. Napingwilepo ukutandalila ulupwa lumo ulo naleshimikila ilyo naleikala muli ili tauni. Abene ba ng’anda abanakashi balitemenwe sana. Batile: “Iye ba Leroy, cawama mwalifuma mu cifungo! Abena mwandi batile nga ca kutila abantu abengi bali nga imwe, nga takwali inkondo.” Balikwete umuputule wa beni, kabili balelipilisha pa kulaalamo. Lelo banjebele ukutila, kuti naikalamo fye mpaka abatandashi bakatendeke ukwisa. Pali bulya bwine bushiku, Evans, ndume ya kwa Arthur Emiot alimfwaile incito. * Alebomba umulimo wa kwalwila ululimi mu lulimi lumbi ku cabu kabili alefwaya uwa kulonda icibwato. Antwele ku mukalamba wa ncito. Ilyo nafumine fye mu cifungo nalyondele icine cine. Ilyo Evans aebele umukalamba wa ncito ico naondele sana, umukalamba wa ncito anjebele ukutila, kuti ndelya ifya kulya ifili fyonse ifyo natemwa pa fyaleba mu furiji. Mu bushiku bumo fye, nalisangile umwa kwikala, incito e lyo ne fya kulya! Ici calengele ncetekele sana ifyo Yesu alandile pali Mateo 6:25-33.

 Ilyo abatandashi batendeke ukwisa, ine na painiya munandi, Simon Apolinarski twalifwaile kumbi ukwa kwikala, na lyo line twalitwalilile ukubomba umulimo twapeelwe. Batupeele iciyanda umo balesungila bakabalwe ukuti e mo tuleikala. Twaletuulika ifyani epo twalala. Akasuba kaletuwila fye mu kushimikila. Twalishimikile no mwine wa ici ciyanda twalelaalamo, kabili na o alipokelele icine. Tapakokwele mu nyunshipepala mwali icipande calesoka abekashi ba mu Dunkerque ukuti bacenjele ne “Nte sha kwa Yehova abaleshimikila mpanga yonse.” Nangu basosele ifi, baNte abali fye muli ili itauni, ni Simon na ine na bambi abanono fye! Ukutontonkanya pe subilo lyesu ilya Bwina Kristu na pa fyo Yehova atusakamana, kwaletukosha sana nga twakwata amafya. Mu 1952 ilyo nafumine mu Dunkerque, mwali bakasabankanya 30.

Ifyo Napitilemo Fyalengele Naisabomba Bwino Imilimo Imbi

Ilyo nabombeleko fye inshita iinono mu musumba wa Amiens, nalisontelwe ukuba painiya waibela. Banjebele ukuyabombela mu Boulogne-Billancourt, mu Paris. Naletungulula amasambililo ya Baibolo ayengi, kabili bamo pa bo nalesambilisha Baibolo baishiletendeka ukubomba umulimo wa nshita yonse e lyo bamo baishileba bamishonari. Guy Mabilat, umulumendo uwapokelele icine aishileba kangalila wa muputule, na pa numa aishileba kangalila wa citungu. Mu kuya kwa nshita, atendeke ukwangalila ubukuule bwa fikuulwa fya kupulintilamo impapulo, ifyabapo na nomba pa Bethel mu Louviers, apaba intamfu iikalambako ukufuma mu Paris. Ukulanshanya Baibolo libili libili na bantu mwi bala, kwalingafwile ukwishiba Icebo ca kwa Lesa, ne ci calengele nakwata insansa e lyo no kulasambilisha bwino ifya mu Baibolo.

Lyena mu 1953, namwene fye bansonta ukuba kangalila wa muputule mu Alsace-Lorraine, icifulo ico ubuteko bwa Germany bwapokelepo imiku ibili, pa kati ka 1871 na 1945. E ico natendeke ukusambilila iciGerman. Ilyo nasontelwe fye ukuba kangalila, muli cilya cifulo tamwali sana imyotoka, ama TV, bamashini ba kutaipilapo, nangu fye maredio na makompyuta. Lelo ici tacalengele naba no bulanda kabili tacalengele imikalile yandi ukubipa. Na kuba, e nshita nakwete sana insansa. Apo nalefwaya ukulakonka filya Baibolo itufunda ukuti tube na ‘menso yalelolesha fye pa cintu cimo,’ caliweme filya fine pantu takwali ifingi ifya kutupumbula mu kubombela Yehova nga fintu caba pali lelo.—Mat. 6:19-22.

Nshakatale ndaba ukulongana kukalamba ukwaliko mu 1955 ukwaleti “Triumphant Kingdom.” Pali uku kulongana e po namonanine na Irène Kolanski, uwaishileba umwina mwandi. Alincilileko umwaka umo mu mulimo wa nshita yonse. Abafyashi bakwe abena Poland bali ni baNte abakosa sana pa myaka iingi. Mu France,  munyina Adolf Weber alibatandalile. Alebomba pa ng’anda pali Munyinefwe Russell kabili aishile ku Europe ku kubila imbila nsuma. Ine na Irène twaupene mu 1956 kabili pa numa twatendeke ukubombela capamo mu muputule. Alingafwa sana pa myaka yonse iyi!

Pa numa ya myaka ibili, kwali icintu na cimbi icisuma icacitike. Nasontelwe ukuba kangalila wa citungu! Na lyo line pa mulandu wa kuti bamunyinefwe abafikapo balicepele, nalitwalilile no kutandalila ifilonganino nga kangalila wa muputule. Ala ifya kucita fyalifulile! Nalingile ukulashimikila ama-awala 100 cila mweshi, e lyo cila mulungu nalingile ukulalanda amalyashi, ukutandalila ififulo fya masambililo ya citabo fitatu, ukubebeta ifyalembwa no kulemba amalipoti. Bushe nali no kulacita shani pa kuti ndekwata inshita ya kubelenga Icebo ca kwa Lesa? Icangafwile cintu fye cimo. Nasuswile amapepala muli Baibolo yandi iya kale no kulaenda nayo. Lyonse nga ndelolela umuntu, nalebula ipepala lya mu Baibolo no kutendeka ukubelenga. Ukukwata inshita iisuma iya kubelenga Baibolo kwalingafwile ukutwalilila ukubomba umulimo napeelwe.

Mu 1967, Irène na ine balitwitile ukuya mu kubombela pa Bethel mu Boulogne-Billancourt. Natendeke ukubombela ku Dipartimenti ya Mulimo, kabili e ko mombela ukufika na lelo. Nabombako imyaka ukucila pali 40. Ndatemwa sana ukwasuka ifipusho abantu bepusha mu makalata pa fya mu Baibolo. Ukusokota mu Cebo ca kwa Lesa no ‘kucingilila imbila nsuma’ filandetela sana insansa! (Fil. 1:7) Kabili ndomfwa bwino no kutungululako ukulanshanya kwe lembo lya bushiku ilyo tushilalya ica kulya ca lucelo. Mu 1976, nalisontelwe ukuba muli Komiti ya Musambo mu France.

Ubu e Bumi Ubusuma Sana

Nangu ca kuti nalipita mu mafya ayengi, ubwafya ubukalamba ubo nakwata pali ino nshita bukote, ubulenga ine na Irène twilabombesha nga filya twalebomba kale. Na lyo line, ukubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa capamo kwalenga tutwalilile ukuba ne subilo. Tulatemwa sana ukuya na basi ku cifulo uko icilonganino cesu cishimikila ku kwebako bambi pe subilo twakwata. Apo bonse babili twabomba capamo imyaka yonse 120 mu mulimo wa nshita yonse, tulakoselesha bambi no mutima onse abengatemwa ukubombako uyu mulimo ukuti mulimo uuleta sana insansa. Ilyo Imfumu Davidi alelemba amashiwi yaba pa Amalumbo 37:25, ninshi ‘alikota,’ lelo nga ena, na ine “nshatalamona uwalungama nalekeleshiwa.”

Mu bumi bwandi bonse, Yehova alinkosha ukupitila mu Cebo cakwe. Napapita ne myaka ukucila pali 60 ilyo balupwa lwandi balinjebele ukuti nga watendeka ukubelenga Baibolo tawakaleke. Ico balandile ca cine, ndaibelenga cila bushiku kabili ndomfwa bwino ukucita ico!

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 5]

Simon na ine

[Icikope pe bula 5]

Ninshi ndi kangalila wa citungu

[Icikope pe bula 5]

Baibolo iyapalana ne yo nabalilepo ukukwata

[Icikope pe bula 6]

Pa bushiku bwa bwinga bwesu

[Icikope pe bula 6]

Irène na ine twalitemwa ukubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa