Amepusho Ukufuma ku Babelenga

Bushe kuti twaishiba bwino bwino inshita iyo Yesu Kristu bamupoopele pa cimuti?

Abantu balepusha ici cipusho pa mulandu wa bupusano bwaba pa fyalembele kalemba wa Mbila Nsuma Marko no mutumwa Yohane pa mfwa ya kwa Yesu. Marko atile: “Nomba ilyo inshita yafikile pe awala ilyalenga butatu, [abashilika] bamupoopele pa cimuti.” (Marko 15:25) Yohane ena atile: “Cali nalimo iawala ilyalenga mutanda (6)” ilyo Pilato apeele Yesu ku baYuda ukuti bayemupoopela pa cimuti. (Yoh. 19:14-16) Abasoma Baibolo balilondolola ifyapusanapusana pa kuti fye bapwishe ubu bwafya. Na lyo line, takwaba ubulondoloshi ubwingi mu Baibolo ubulanda ico pabela ubupusano pa fyalandile Marko na Yohane. Kanshi icingatwafwa kwishiba ifyo abantu ba ku kale balependa inshita.

Mu nshita ya batumwa, abaYuda ba-akenye inshita ya kasuba mu ma awala 12, ukutendeka lilya akasuba katula. (Yoh. 11:9) “Iawala ilyalenga butatu” lyaletendeka na 8:00 hrs mpaka 9:00 hrs ulucelo kabili “iawala ilyalenga mutanda (6)” lyaletendeka na 11:00 hrs mpaka 12:00 hrs. Akasuba kaletula no kuwa pa nshita shapusanapusana mu mwaka. Ici calelenga ukuti inshiku shilepusanapusana ubutali ukulingana ne nshita ya mwaka. Na kabili, baleishiba ifyo inshita yaba nga bamona apali akasuba. Kanshi baletunganya fye inshita. Amalembo ya ciGriki yalanda pa fyalecitika pe awala lyalenga butatu, ilyalenga mutanda (6), nelyo ilyalenga pabula (9), ukulangilila ukuti nalimo fyacitike muli ilya ine nshita. (Mat. 20:3, 5; Imil. 10:3, 9, 30) Inshita iyalandwapo mu kulungatika ‘liawala lyalenga cinelubali (7)’ pantu calefwaikwa ukuti balande inshita ilyo ico balelandapo cacitike.—Yoh. 4:52.

Inshita amabuuku ya Mbila Nsuma yalanda pa fyalecitika pa bushiku Yesu alekelesheko pano calo, tayapusana. Amabuuku ya mbila nsuma yonse yane yalanda ukuti ilyo bwacele bashimapepo na bakalamba balikumene kabili batwele Yesu kuli Kateeka wa ba Roma, Ponti Pilato. (Mat. 27:1; Marko 15:1; Luka 22:66; Yoh. 18:28) Mateo, Marko, na Luka, bonse balembele ukuti ukufuma pe awala lyalenga mutanda (6), ninshi Yesu ali kale pa cimuti, imfifi yakupile icalo conse ukufika kwi “iawala lyalenga pabula (9).”—Mat. 27:45, 46; Marko 15:33, 34; Luka 23:44.

Ilyo baletendeka ukupenda inshita ya kuti umuntu na bamupoopela pa cimuti, ni lilya line batendeka ukumufopaula no kumuuma. Ici kuti catwafwa ukwishiba bwino ne nshita iyo bapoopele Yesu. Limo umuntu alefwa no kufwa nga bamufopaula sana. Yesu ena balimumine sana ica kuti alifililwe no kusenda icimuti, e co bapeele umuntu umbi ukumwafwako, lelo pa numa ali-isendeele umwine. (Luka 23:26; Yoh. 19:17) Nga ca kuti ukufopaulwa kwali e ntendekelo ya kupoopelwa pa cimuti, ninshi palingile ukupita inshita pa kuti bapoopele Yesu pa cimuti ca kucushiwilwapo. Abantu abalekanalekana kanshi kuti balemba inshita iyapusanapusana ukuti e yo Yesu bamupoopele ukulingana ne fyo bamwene balemucita muli ilya ine yonse inshita iya kupoopelwa.

Umutumwa Yohane alembele ili lyashi ninshi palipita imyaka iingi apo bakalemba bambi aba Mbila Nsuma balembeele. Kanshi alimwene ifyo balembele. Yohane alembele inshita iyapusana ne yo Marko alembele. Kanshi ici ciletulanga fye ukuti Yohane talekopolola fye ifyo Marko alembele. Bonse babili Yohane na Marko balipeelwe umupashi wa mushilo kuli Lesa. Nangu ca kuti mu Baibolo tamwaba ubulondoloshi ubwingi ubulanda pa mulandu balembele ifyapusanapusana, nalyo line kuti twacetekela sana amabuuku ya Mbila Nsuma.