Mulandu Nshi Umupashi wa kwa Lesa Ulingile Ukulatutungulwila?
Mulandu Nshi Umupashi wa kwa Lesa Ulingile Ukulatutungulwila?
“Ni mwe Lesa wandi. Umupashi wenu usuma; lekeni untungulule.”—AMALU. 143:10.
1. Bushe amaka ayashimoneka kuti yatungulula shani umuntu?
KWALIBA ico beta ukuti kampasi. Iyi kampasi yalikwata inyeleti iisonta ku kuso. Ilaafwa umuntu ukwishiba uko aleya. Nga mulebomfya kampasi te kuti mulube pantu konse uko mwaya, yena yakulasonta fye ku kuso. Kuti ilemwafwa ukwishiba uko muleya nga ni ku kulyo nelyo ku kuso. Cinshi cilenga ukuti iyi inyeleti ilesonta ku kuso? Icilenga ni co kwaliba amaka ayashimoneka. Pa myaka iingi abantu balibomfya kampasi ku kubatungulula konse uko baleya nangu fye ni pali Bemba.
2, 3. (a) Maka nshi ayapulamo ayo Yehova abomfeshe kale sana? (b) Mulandu nshi tulingile ukwenekela amaka Lesa atuma ayashimoneka ukulatutungulula?
2 Kwaliba amaka na yambi ayashimoneka ayengatutungulula bwino sana ukucila na kampasi. Maka nshi ayo yene? Maka ayalumbulwa mu fikomo fya kubalilapo mu Baibolo. Ibuuku lya Ukutendeka lilanda pa fintu ifyo Yehova acitile kale sana, litila: “Pa kutendeka Lesa apangile umuulu e lyo ne sonde.” Ilyo alebumba, abomfeshe amaka ayapulamo, pantu ili buuku litila: “Umupashi wa kwa Lesa waleti waya uku kabili wabwelela uku.” (Ukute. 1:1, 2) Finshi abomfeshe? Mupashi wa mushilo, amaka ayo atumine pa kuti ifintu fibumbwe. Na ifwe bene pa kutubumba Yehova abomfeshe umupashi wakwe uo abomfeshe na pa kubumba ifintu fyonse.—Yobo 33:4; Amalu. 104:30.
3 Bushe fwe bantunse tulingile ukwenekela umupashi wa kwa Lesa ukulatutungulula? Umwana wa kwa Lesa alishibe ukuti tulingile ukulatungululwa no mupashi pantu aebele abasambi bakwe ukuti: ‘Umupashi . . . ukamutungulula mu cine conse.’ (Yoh. 16:13) Bushe umupashi ni cinshi, kabili mulandu nshi tulingile ukulekela ukuti uletutungulula?
Umupashi wa Mushilo ni Cinshi?
4, 5. (a) Finshi abasumina muli balesa batatu batontonkanya pa mupashi wa mushilo? (b) Umupashi wa mushilo ni cinshi?
4 Abantu bamo abo mushimikilako basumina muli balesa batatu. Batontonkanya ukuti umupashi muntu uwalingana na Lesa, Wishi. (1 Kor. 8:6) Ici calenga abapilibula amaBaibolo abengi balekusha ifilembo fya kubalilapo ifye shiwi lya kuti Umupashi wa Mushilo. Lelo bakapilibula bamo basalapo ukucefya ifilembo fya kubalilapo. Ico basalilepo ukucita ifi ni co balishibe ukuti mu Baibolo umupashi wa mushilo te muntu.
5 Kanshi umupashi wa mushilo ni cinshi? Muli Baibolo ishiwi lya ciHebere ilya kuti ru’ach, ilyo bapilibula ukuti “umupashi” pa Ukutendeka 1:2, mu fikomo fimbi balipilibula ukuti “umwela.” (Linganyeniko Ukutendeka 3:8; 8:1.) Nga filya fine umwela taumoneka lelo ifyo ucita filamoneka no mupashi wa mushilo na o taumoneka lelo ifyo uubomba filamoneka. Uyu mupashi maka ayafuma kuli Lesa ayo apeela abantu nelyo ayo abomfya pa kufikilisha ukufwaya kwakwe. Bushe kuti cayafya ukusumina ukuti aya maka yafuma kuli Lesa Wa Maka Yonse uwa mushilo? Iyo!—Belengeni Esaya 40:12, 13.
6. Cintu nshi icacindama ico Davidi alombele kuli Yehova?
6 Bushe Yehova alitwalilila ukubomfya umupashi ku kutungulula abantu? Alaile kemba wa malumbo Davidi ukuti: “Nkakucenjesha no kukusambilisha inshila iyo ufwile ukuyamo.” (Amalu. 32:8) Bushe ifi e fyo Davidi alefwaya? Ee, pantu alombele Yehova ukuti: “Nsambilisheni ukucita ukufwaya kwenu, pantu ni mwe Lesa wandi. Umupashi wenu usuma; lekeni untungulule.” (Amalu. 143:10) Na ifwe bene tulingile ukulafwaisha no kuitemenwa ukuti umupashi wa kwa Lesa uletutungulula. Mulandu nshi? Natulande pa milandu ine iyo tulingile ukulatungulwilwa no mupashi wa mushilo.
Te Kuti Tuitungulule Fwe Bene
7, 8. (a) Mulandu nshi tushingaitungulwila ukwabula ukwafwa kwa kwa Lesa? (b) Langilileni umulandu tushilingile ukwesha ukulaitungulula muli cino calo cabipa.
7 Ica kubalilapo, tulingile ukuleka umupashi wa kwa Lesa ukulatutungulula pantu te kuti tuitungulule fwe bene. Ukutungulula cipilibula ukweba umuntu ifya kucita nelyo ukumulanga ifyo afwile ukukonka. Nomba Yehova tatupangile ukuti tuleitungulula fwe bene, maka maka pali ino nshita pantu tatwapwililika. Kasesema wa kwa Lesa Yeremia alembele ukuti: “Mwe Yehova, ninjishiba ukuti umuntu te kuti ayendele umwine. Takwata amaka ya kutungulula intampulo shakwe.” (Yer. 10:23) Mulandu nshi alandiile fi? Yeremia alyumfwile ifyo Lesa alandile ifilanga ukuti umuntu te kuti aitungulule umwine. Ilyo Yehova alelanda pa fyo fwe bantu twaba, atile: “Umutima wa bucenjeshi ukucila fyonse, kabili walipelelwa. Nani engawishiba?”—Yer. 17:9; Mat. 15:19.
8 Bushe te kuti cibe bupumbu ku muntu ushaishiba bwino impanga iyakatama ukufwaya ukuitungulula ukwabula ukuya no muntu uwaishiba bwino iyo impanga? Umuntu wa musango uyu kuti aibika mu kapoosa mweo pantu te kuti eshibe ifya kucita nga asanswa kabili te kuti eshibe ne fya kwenda pa kuti engafika uko aleya. E cimo cine no muntu uutontonkanya ukutila kuti aitungulula umwine muli cino calo cabipa ukwabula ukuleka ukuti Lesa alemutungulula. Icingalenga ukuti tutunguluke muli cino calo cabipa, kulapepa kuli Yehova nga filya Davidi apepele ati: “Lekeni intampulo shandi shibe fye mu nshila shenu, umo inkasa shandi shishakafumemo.” (Amalu. 17:5; 23:3) Kuti twacita shani pa kuti Lesa aletutungulula?
9. Nga fintu cilangililwe pe buula 17, bushe umupashi wa kwa Lesa kuti watutungulula shani?
9 Nga natuicefya no kuitemenwa ukulatungululwa na Yehova, akatupeela umupashi wakwe uwa kututungulula. Bushe umupashi kuti watwafwa shani? Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Kaafwa, umupashi wa mushilo, uo Tata akatumina mwi shina lyandi, akamusambilisha fyonse no kumwibukisha fyonse ifyo namwebele.” (Yoh. 14:26) Nga tulepepa lyonse no kulasambilila Icebo ca kwa Lesa ukubikako fye ne fyo Yesu asambilishe, umupashi wa mushilo ukatwafwa ukumfwikisha amano ayashika aya kwa Yehova pa kutila tulecita ukufwaya kwakwe. (1 Kor. 2:10) Na kabili, nga ca kuti kwaba fimo ifyo tushishibe ifya kucita ilyo tuli mu nshila ya ku mweo, umupashi ukatulanga ifya kucita. Ukatwibukisha amashiwi ya mu Baibolo ayo twasambilila kale kabili yakatwafwa ukwishiba ifyo twingacita.
Yesu Aletungululwa no Mupashi wa kwa Lesa
10, 11. Finshi Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka aishibe pa mupashi wa mushilo kabili cinshi cacitike?
10 Umulandu walenga bubili uo tulingile ukulekela umupashi wa kwa Lesa ukulatutungulula, ni co Umwana wakwe aletungululwa no mupashi wa mushilo. Ilyo ashilaisa pe sonde, Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka alishibe ubusesemo ubutila: “Umupashi wa kwa Yehova ukekala pali ena, umupashi wa mano kabili uwa kwiluka, umupashi wa kupanda amano kabili uwa maka, umupashi wa kwishiba kabili uwa kutiina Yehova.” (Esa. 11:2) Tontonkanyeni ifyo Yesu alefwaisha ukupokelela umupashi wa kwa Lesa ilyo aleikala pano calo cabipa!
11 Ifyo Yehova alandile fyalicitike. Ibuuku lya kwa Luka lilanda ifyacitike ilyo fye Yesu abatishiwe, litila: “Awe Yesu afumine ku Yordani, ninshi ali no mupashi wa mushilo, no mupashi wamutungulwile ku matololo.” (Luka 4:1) Ilyo Yesu alekele ukulya, alepepa no kutontonkanya pa fyo alepepa, Yehova afwile alimwebele no kumulangilila ifyali no kumucitikila. Umupashi wa kwa Lesa waletungulula Yesu muli fyonse ifyo alecita. E calengele Yesu ukwishiba ifya kucita inshita yonse kabili acitile fyonse ukulingana ne fyalefwaya Wishi.
12. Mulandu nshi cacindamina ukulombela umupashi wa kwa Lesa ukuti uletutungulula?
12 Apo Yesu alimwene ifyo umupashi wa kwa Lesa ubomba, akoseleshe abasambi bakwe umulandu cacindamina ukulomba no kulatungululwa no mupashi wa mushilo. (Belengeni Luka 11:9-13.) Mulandu nshi cacindamina na ifwe ukulacita ifi? Pantu kuti twalatontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya. (Rom. 12:2; 1 Kor. 2:16) Umupashi wa kwa Lesa nga uletutungulula, kuti tuletontonkanya nga Kristu kabili kuti tulemupashanya.—1 Pet. 2:21.
Umupashi wa Calo Kuti Watulufya
13. Umupashi wa calo ni cinshi, kabili ulenga abantu ukucita finshi?
13 Icalenga butatu ico tufwile ukulatungulwilwa no mupashi wa kwa Lesa ca kuti ukwabula umupashi wa kwa Lesa, umupashi uwabipa uutungulula abantu abengi muli cino calo kuti watulufya. Icalo calikwata umupashi uwa maka uutungulula abantu ukucita ifyapusaninina ne fyo umupashi wa mushilo wingacita. Mu nshita yakwafwa abantu ukuti baletontonkanya nga Kristu, umupashi wa calo ulenga abantu baletontonkanya no kucita ifintu nga kateka wa ici calo Satana. (Belengeni Abena Efese 2:1-3; Tito 3:3.) Umuntu nga aletungululwa no mupashi wa calo, kuti atendeka ukucita imicitile ya muntu umubembu, kabili ukucita ifi kuti mwafuma ifyabipa ifingalenga afilwa ukwingila mu Bufumu bwa kwa Lesa.—Gal. 5:19-21.
14, 15. Kuti twacita shani pa kuti tulelwisha umupashi wa calo?
14 Yehova alatupangasha ukulwisha umupashi wa calo. Umutumwa Paulo atile “mulekosa muli Shikulu na mu maka ya bukose bwakwe . . . pa kuti mube na maka ya kulwisha umulwani mu bushiku bwa bubifi.” (Efes. 6:10, 13) Yehova alabomfya umupashi wakwe ukutukosha pa kuti tube na maka ya kulwisha Satana. (Ukus. 12:9) Umupashi wa calo walikwata amaka, kabili kuti watutunka muli fimo fimo. Lelo tatulingile ukuleka uletutungulula. Umupashi wa mushilo wena walikwatishapo amaka kabili ulatwafwa.
15 Ilyo Petro alandile pa bantu abalekele ukukonka Kristu mu nshita ya batumwa, atile: “Balilufiwa pa kusha inshila yalungama.” (2 Pet. 2:15) Ala tulingile ukulatasha pantu “tatwapokelele umupashi uwa ici calo, lelo twapokelele umupashi uwafuma kuli Lesa”! (1 Kor. 2:12) Umupashi nga uletwafwa e lyo nga tulebomfya na fyonse ifyo Yehova abikako ku kutwafwa ukulaenda mu nshila yakwe iyalungama, kuti twalwisha umupashi wa kwa Satana uwa muli cino calo cabipa.—Gal. 5:16.
Umupashi wa Mushilo Ulalenga Twaba ne Mibele IIsuma
16. Bushe umupashi wa mushilo kuti walenga twaba na mibele nshi?
16 Umulandu walenga bune uo tulingile ukulekela umupashi wa kwa Lesa ukulatutungulula wa kuti ulalenga twaba ne mibele iisuma. (Belengeni Abena Galatia 5:22, 23.) Bushe nani pali ifwe uushingafwaya ukuba no kutemwa, ukusekelela, umutende, ukushishimisha, icikuuku, ubusuma, icitetekelo icikalamba, ukufuuka, no kuilama? Umupashi wa kwa Lesa ulalenga twakwata imibele iisuma iilenga na bantu bambi ukunonkelamo. Apo takwaba impela ku kukwata imibele isuma, lyonse tufwile ukulabombesha ukukwata iyi mibele.
17. Kuti twacita shani pa kuti tube ne mibele imo iyaba pa fisabo fya mupashi?
17 Kuti cawama nga twaibebeta fwe bene pa kuti tumone nga ca kuti imilandile ne micitile yesu ilanga ukuti tulatungululwa no mupashi wa mushilo no kuti umupashi ulalenga twaba ne mibele isuma. (2 Kor. 13:5a; Gal. 5:25) Nga twamona ukuti tulingile ukukwata imibele imo iya mupashi, tufwile ukucitapo cimo pa kuti umupashi wingatwafwa ukuba na iyi imibele. Tufwile ukulabelenga pali iyi mibele muli Baibolo na mu mpapulo shesu, pa kuti tuleiluka ifyo twingaba ne mibele ya mupashi no kulaesha na maka ukukwata iyi imibele. * Nga tulemona ifyo umupashi wa kwa Lesa uletwafwa ne fyo wafwa Abena Kristu banensu, tukomfwikisha ico tulingile ukulekela umupashi ukulatutungulula.
Bushe Mulaleka Umupashi wa kwa Lesa Ukulamutungulula?
18. Bushe Yesu atulanga shani ifyo tulingile ukutungululwa no mupashi wa kwa Lesa?
18 Apo Yesu ali kabomba ‘uwaishibisha imilimo’ pa kubumba imyulu ne calo, alishibe ukuti kwaliba amaka ayashimoneka ayafwa abantu ilyo bali mu mpanga na pali bemba. (Amapi. 8:30; Yoh. 1:3) Lelo takwaba ubushininkisho mu Baibolo ubulanga ukuti Yesu alibomfeshe aya amaka ukumutungulula ilyo ali pano calo. Baibolo ilanda ukuti ilyo Yesu ali umuntunse, aletungululwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Aleleka umupashi ulemutungulula kabili alekonka ifyo walemweba ukulacita. (Marko 1:12, 13; Luka 4:14) Bushe na imwe e fyo mucita?
19. Finshi tulingile ukucita pa kuti umupashi wa mushilo uletutungulula?
19 Umupashi wa kwa Lesa ucili ulafwa abantu no kubatungulula. Kuti mwacita shani pa kuti ulemwafwa no kulamutungulula? Mulepepa lyonse kuli Yehova pa kuti alemupeela umupashi wakwe no kumwafwa ukuti ulemutungulula. (Belengeni Abena Efese 3:14-16.) Mulecita ifyo mulepepelapo, e kutila mulebelenga Icebo ca kwa Lesa icalembelwe na bantu abaletungululwa no mupashi wa mushilo. (2 Tim. 3:16, 17) Mulekonka ukufunda kwabamo no kulaumfwila ifyo umupashi ulemweba ukucita. Mulecetekela ifyo Yehova alemweba ilyo alemutungulula muli cino calo cabipa.
[Futunoti]
^ para. 17 Nga mulefwaya ukwishiba na fimbi pa “Ifisabo fya Mupashi wa kwa Lesa” moneni “Umutande wa Fisabo” mu Icisontelelo ca Mpapulo sha Watchtower.
Bushe Namumfwikisha Ifishinka Fikalamba?
• Bushe umupashi wa mushilo kuti watutungulula shani?
• Milandu nshi ine iyo tulingile ukulekela umupashi wa kwa Lesa ukulatutungulula?
• Finshi tulingile ukucita pa kuti umupashi wa kwa Lesa uletutungulula?
[Ifipusho]
[Icikope pe bula 15]
Umupashi wa kwa Lesa waletungulula Yesu ilyo ali pano calo
[Icikope pe bula 17]
Umupashi wa kwa Lesa ulafwa no kutungulula abantu
