Mwilaleka Ukulwala Kulemusakamika Sana

ELENGANYENI ukuti mwabuuka ulucelo e lyo mwatontonkanya ukuti, kanshi nga tabucele pantu mwalatampa na kabili ukumfwa umubili ubukali e lyo no kulasakamikwa. Kuti mwalaumfwa nga filya Yobo aumfwile uwatile: “Ndekumbwapo no kufwa ukucila ukulacula ifi.” (Yobo 7:15, Baibolo wa Mushilo, 1983) Kuti mwacita shani nga ca kuti ubulwele bwatwalilila pa myaka iingi?

E fyo cali na kuli Mefiboshete mwana Yonatani cibusa wa mfumu Davidi. Ilyo Mefiboshete ali ne myaka 5, “aliponene no kulemana.” (2 Sam. 4:4) Amalangulushi yalicililemo ilyo bamubepeshe ukuti alepontela imfumu e lyo alishiile na fyonse ifyo akwete. Nangu cibe ifyo, aba ca kumwenako icisuma ku balwala, abo babepesha ubufi nabo bakalifya, pantu talekele amasakamika ukumufuupula.—2 Sam. 9:6-10; 16:1-4; 19:24-30.

Na ku mutumwa Paulo nako kuti twasambililako fimo. Alilandile pa fyo ali no kushipikisha “umuunga mu mubili.” (2 Kor. 12:7) Umuunga alandilepo nalimo wali bulwele ubushalepola, nelyo abantu abalemulwisha ukuti talinga ukuba umutumwa. Nampo nga bwali bulwele nelyo nga bantu balemucusha, atwalilile fye ukushipikisha.—2 Kor. 12:9, 10.

Ababomfi ba kwa Lesa bamo muno nshiku, nabo balakwata amasakamika nelyo ukulwala amalwele ayakali kabili ayashipola. Ilyo ba Magdalena bali ne myaka 18, babasangile no bulwele bwa mu majointi ubo batila lupus erythematosus. Ba Magdalena batile: “Ala nalyumfwile umwenso! Ubu bulwele bwaile bulekulilako fye pa mulandu wa kuti amala yandi tayali bwino, nalelwala ifilonda mu kanwa na pa mukoshi.” Izabela na o aleshipikisha ku bulwele ubo taishibe bwino bwino. Atile: “Ukufuma fye ku bwaice nalelwala amasakamika. Ifi fyalelenga ndetulumuka, ukupwilila e lyo no kulwala mu maala. Kanshi ilingi mba fye uwapomponteka.”

Kuti Cawama Mwasumina Ukuti Mwalilwala

Ukulwala no kunakuka kwa mubili kuti kwalenga ubumi ukulubana. Ifya musango yu nga fyacitika, cisuma ukutontonkanyapo sana. Kwena ukusumina ukuti mwalilwala calyafya. Ba Magdalena batile: “Ubulwele bwandi buya bulekulilako fye. Ilingi ndomfwa sana ukunaka ica kuti nshifwaya no kubuuka. Ndafilwa ukupanga ifya kucita pantu nshishiba ifyo nkabuuka ubushiku bukakonkapo. Nomba ico ng’umfwa sana ububi ca kuti nshibombesha nge fyo nalebomba kale mu mulimo wa kwa Yehova.”

Ba Zbigniew batile: “Ilyo imyaka ileya ilepita ubulwele ubwa mu majointi ubo batila  rheumatoid arthritis bulaya bulempwa amaka no kung’onaula amajointi. Inshita shimo nga nafimba sana ndafilwa no kubomba utumilimo utunono. Ici cilandetela ubulanda.”

Imyaka iingi iyapitapo, ba Barbara balibasangile na kansa kuli bongobongo. Batile: “Umubili wandi walilubana, amaka yalapwa. Umutwe tauleka, kabili ndafilwa ukushikatala. Apo ifintu fyalyaluka, nshicita fyonse nge fyo nalecita kale.”

Aba bonse twalandapo, babomfi ba kwa Yehova abaipeela. Bena ico babika pa ntanshi kucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Bacetekela Lesa no mweo onse kabili balanonkelamo mu fyo abaafwa.—Amapi. 3:5, 6.

Bushe Yehova Atwafwa Shani?

Tatulingile ukulatontonkanya ukuti nga tulecula ninshi Lesa nakalipa pa fyo twalufyanya. (Inyimbo 3:33) Tontonkanyeni pa fyo Yobo aculile nangu ca kuti ali “uwa kaele kabili umulungami.” (Yobo 1:8) Lesa tatunka umuntu ku kucita ifyabipa. (Yako. 1:13) Abalenga ukuti tulelwala, bafyashi besu aba kubalilapo Adamu na Efa. Tulalwala na malwele ayashipola e lyo na masakamika.—Rom. 5:12.

Nangu cibe fi, Yehova na Yesu bakaafwa abalungama. (Amalu. 34:15) Ilyo tuli na mafya e lyo tumona sana ukuti Lesa, ‘e cubo cesu kabili uwa kutucingilila.’ (Amalu. 91:2) E ico nga natukwata ubwafya e lyo tatwishibe ne fya kucita, kuti twacita shani pa kuti twingatwalilila ukuba ne nsansa?

Ipepo: Nga twakonka ica kumwenako ca babomfi ba kale aba kwa Lesa aba cishinka, kuti tulepepa kuli Shifwe wa mu muulu no kupoosa ifisendo fyesu pali ena. (Amalu. 55:22) Nga tulecita ifi, tukakwata “umutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse.” Uyu umutende ‘ukalinda imitima yesu na matontonkanyo.’ (Fil. 4:6, 7) Ipepo no kucetekela Lesa filafwa ba Magdalena ukushipikisha ubulwele ubukalamba ubo balwala. Batile: “Ukupepa no mweo onse kuli Yehova kulangafwa kabili kulalenga ndekwata insansa. Nomba nalishiba umo calola ukulacetekela Yehova cila bushiku.”—2 Kor. 1:3, 4.

Pa kwasuka amapepo yenu, Yehova kuti  abomfya umupashi wakwe uwa mushilo, Icebo cakwe, na bamunyinefwe mu cilonganino. Te kuti twenekele Lesa ukutuposha mu cisungusho. Lelo tulingile ukumucetekela ukutila, kuti atupeela amano na maka ya kushipikisha nga tulecula. (Amapi. 2:7) Kuti atukosha no kutupeela “amaka yacila aya bantunse.”—2 Kor. 4:7.

Aba mu ng’anda yesu: Abantu pa ng’anda nga bali aba cikuuku kuti batwafwa ukushipikisha nga twalilwala. Tulingile no kwishiba ukuti, na ba pa ng’anda nabo bene balacula. Nabo bene balayumfwa ukupelelwa nga fintu na imwe mumfwa. Nalyo line te kuti batulekeleshe, nangu fye ni lintu tulecula sana. Nga tulepepela nabo pamo kuti catwafwa ukukanasakamikwa lelo tukaba no mutima uwatekanya.—Amapi. 14:30.

Ba Barbara nabo balanda pa mwana wabo umukashana e lyo na bakashana bambi mu cilonganino ati: “Balangafwa ukubombako mu mulimo. Ndakoseleshiwa no kusansamushiwa pa fyo babombesha.” Ba Zbigniew nabo balatasha sana pa fyo abena mwabo babafwa. “E babomba imilimo iingi iya pa ng’anda. Balangafwa ukufwala e lyo ilingi balansendelako icola pa kuya mu kulongana na mu kushimikila.”

Abasumina banensu: Nga tuli na babwananyina, tulakoseleshiwa no kusansamushiwa. Nomba ciba shani nga mwafilwa ukuya mu kulongana pa mulandu wa kulwala? Ba Magdalena batile: “Aba mu cilonganino tabalekapo fye, pa kuti na ine nonkelemo mu kulongana balakopa ukulongana pa matepu. Abo tulongana nabo ilingi balantumina amafoni pa kuti beshibe ifyo ndefwaya. Balantumina na makalata ya kunkoselesha. Ukwishiba fye ukuti tabandaba kabili balambikako amano cilangafwa ukushipikisha.”

Izabela uulwala amasakamika na o atile: “Nalikwata batata na bamayo abengi mu cilonganino abakutika no kufwaya ukunjishiba bwino. Aba mu cilonganino e ba lupwa wandi pantu balanenga ukuba no umutende ne nsansa.”

Abakwata amesho ayalekanalekana tabafwile ‘ukulaitalusha’ ku banabo, lelo bafwile ukula-ampana na ba mu cilonganino. (Amapi.  18:1) Nga balecita ifi, kuti balekoselesha sana bambi mu cilonganino. Limo kuti muleumfwa umwenso ukweba ababwananyina ifyo mulekabila. Lelo abasumina banenu kuti batemwa nga mwalanda ifyo mulefwaya. Ici kuti calenga bamunyinenwe ukulalanga ‘ukutemwa ukwa bwananyina ukwabula ubumbimunda.’ (1 Pet. 1:22) Cinshi te kuti mubebele ukuti mulefwaya bakamusendeko mu kulongana, mukabombeko nabo mu mulimo, nangu ukubeba ukuti bakese mukoseleshako? Nalyo line tatufwile ukucishamo ukulomba ubwafwilisho lelo tufwile ukulatasha pa fyo batwafwa.

Mwilafupuuka: Nga mulefwaya ukulaba ne nsansa mwe bene mulingile ukubikako amano. Nga muleba aba bulanda no kulakungumana kuti mwalatontonkanya pa fibi. Baibolo itila: “Umutima wa muntu kuti washipikisha ubulwele bwakwe; lelo umutima uwatompoka, nani engaushipikisha?”—Amapi. 18:14.

Ba Magdalena batile: “Ndabombesha pa kuti nshiletontonkanya fye pa mafya nakwata. Ubushiku ndeumfwa bwino ndesha ukusansamuka. Ukubelenga amalyashi ya bantu abatwalilila aba cishinka nangu ca kuti balwala amalwele ayashipola, kulankoselesha nga nshi.” Izabela na o alakoshiwa pantu alishiba ukuti Yehova alimutemwa kabili alimubikako amano. Alandile no kuti: “Ndofwa bwino ukuti Yehova alintemwa, e cilenga ukuti ndekoseleshiwa kabili nalikwata isubilo ilishaiwamina.”

Ba Zbigniew bena batile: “Ubulwele nalwala bwalilenga mbe uwatekanya no kuba ne cumfwila. Bunsambilisha ukulailuka no kwishiba ifya kupingulapo bwino pa fintu e lyo no kulaelela no mweo onse. Mu nshita ya kulaba no bulanda nalisambilila kubombela Yehova ne nsansa. Na kuba, ici calenga ukuti ndelunduluka mu fya kwa Lesa.

Ishibeni ukuti Yehova alamona ifyo mushipikisha. Alomfwa uluse nga mulecula kabili alamusakamana. “Takalabe umulimo wenu no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.” (Heb. 6:10) Muletontonkanya pa fyo alaya aba mutiina. Alaya ati: “Nshakakushe nakalya nangu ukukulekelesha nakalya.”—Heb. 13:5.

Nga ca kuti limo mulomfwa sana ubulanda, muletontonkanya pa fyo cikaba ukwikala mu calo cipya. Ala inshita naipalama nga nshi ilyo mukamona amapaalo ya Bufumu bwa kwa Lesa pano calo!

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 28]

Tabaleka Ukushimikila Nangu ca Kuti Balilwala Amalwele Ayashipola

Ba Jerzy abamona fye panono batile: “Nomba nalileka no kuyendela, kanshi pa kuti nje mu mulimo kano umwina mwandi nangu bamunyinane aba mu cilonganino bansenda. Ndasungila Amalembo ne fya kulanda pa kushimikila.”

Ba Magdalena abalwala ubulwele bwa mu majointi ubo batila systemic lupus erythematosus batile: “Mu nshita ya kulashimikila fye pa foni, ndalembeshanya amakalata na bafwaya ukusambilila Baibolo. Nga ndi mu cipatala, lyonse mbika Baibolo ne mpapulo sha Nte sha kwa Yehova mupepi na po ndeele. Ukucita ifi kulalenga ndelanda sana na bantu.”

E lyo Izabela uwalwala amasakamika na o atile: “Nalitemwa sana ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda, nomba nga nshileumfwa bwino, nanda fye na bantu pa foni.”

Ba Barbara abakwata kansa kuli bongobongo nabo batile: “Ndatemwa ukubwelela ku bantu abo nalanshenye nabo Baibolo no kulandapo pa masambililo ya Baibolo. Nga ndeumfwako bwino, ndatemwa ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda.”

Ba Zbigniew abalwala ubulwele bwa mu majointi ubo batila rheumatoid arthritis batile: “Nsenda fye magazini iinono mu cola. Amajointi nga tayalekalipa ndabomba inshita iikalamba.”

[Icikope pe bula 30]

Abakalamba na baice, kuti bakoselesha abalwele