Sambilileni ku Batumwa ba kwa Yesu Ukuba Abalola
Sambilileni ku Batumwa ba kwa Yesu Ukuba Abalola
‘Mulelola pamo na ine.’—MAT. 26:38.
1-3. Bushe abatumwa bafililwe shani ukuba abalola pa bushiku ubo Yesu alekelesheko pano calo, kabili finshi filanga ukuti balisambilileko ku fyo balufyenye?
ELENGANYENI ifyo cali ubushiku Yesu alekelesheko pe sonde. Aile na batumwa bakwe aba cishinka ku ncende iyo atemenwe sana mwi bala lya Getsemane lwa ku kabanga ka Yerusalemu. Apo Yesu alikwete ifintu ifyo aletontonkanyapo ifyalemucusha, alefwaya ukuba eka pa kuti apepe.—Mat. 26:36; Yoh. 18:1, 2.
2 Abatumwa ba kwa Yesu batatu, Petro, Yakobo na Yohane balimukonkele mu kati ke bala. Abebele ati, “Ikaleni pano no kulola pamo na ine,” lyena alifuminepo aya mu kupepa. Ilyo abwelele asangile na balala. Na kabili abebele ati: ‘Loleni.’ Lelo na kabili balilele imiku na imbi ibili! Pali bulya bwine bushiku abatumwa bonse balifililwe ukuba abalola lwa ku mupashi kabili balimushile no kufulumuka!—Mat. 26:38, 41, 56.
3 Ukwabula no kutwishika abatumwa balyumfwile ububi pa fyo bafililwe ukulola. Balya baume ba cishinka mu kwangufyanya balisambilileko ku fyo balufyenye. Ibuuku lya Imilimo lilanga ukuti ilyo ifi fyacitike abatumwa bali abalola kabili bali ca kumwenako cisuma. Bucishinka bwabo bwalengele Abena Kristu banabo ukuba aba cishinka. Muno nshiku, e mo tulingile ukuba abalola sana. (Mat. 24:42) Natulande pa masambililo yatatu ayaba mwi buuku lya Imilimo pa fya kuba abalola.
BALIBIKILE AMANO KU KUTUNGULULWA UKWA KUYASHIMIKILA
4, 5. Bushe umupashi wa mushilo watungulwile shani Paulo na banankwe?
4 Ica kubalilapo fye, abatumwa balefwaya ukutungululwa ukwa kuyashimikila. Mu lyashi limo, tusambilila pa fyo Yesu abomfeshe umupashi wa mushilo uo Yehova apeela kabili uo apeele umutumwa Paulo na bakabomba banankwe ilyo baali pa lwendo ulwayafya. (Imil. 2:33) Katumone ifyo baendele.—Belengeni Imilimo 16:6-10.
5 Paulo na Sila e lyo na Timote baimine ubulendo ukufuma mu musumba wa Lustra ku kapinda ka ku kulyo aka Galatia. Pa numa ya nshiku shimo, bafikile mu musebo uukalamba uwapangilwe na bena Roma lwa ku masamba ukwaleikala abantu abengi mu citungu ca Asia. Ico balefwaila ukupitila muli ulya musebo ni co balefwaya ukushimikila abantu abengi abalefwaya ukumfwa pali Kristu. Lelo kwali icabaleseshe ukukanatwalilila muli uyu musebo. Icikomo 6 citila: “Bapitile mu Frugia na mu calo ca Galatia, pa mulandu wa kuti umupashi wa mushilo walibaleseshe ukushimikila mu citungu ca Asia.” Inshila iyo umupashi wabaleseshemo ukuya mu kushimikila mu citungu ca Asia tayaishibikwa bwino. Ukwabula no kutwishika, Yesu abomfeshe umupashi wa kwa Lesa ukutungulula Paulo na banankwe ku cifulo cimbi.
6, 7. (a) Finshi fyacitike ilyo Paulo na banankwe bali mupepi na ku Bitunia? (b) Finshi abasambi basalilepo ukucita kabili finshi fyacitike?
6 Ni kwi uko aba baume baile? Icikomo 7 citila: “Na kabili, ilyo bafikile mu Musia baeseshe ukuya ku Bitunia, lelo umupashi wa kwa Yesu walibakeenye.” Apo balibaleseshe ukushimikila mu Asia, Paul na banankwe bafwaile ukuya mu kushimikila mu misumba ya mu Bitunia. Lelo ilyo bali mupepi no kufika ku Bitunia, na kabili Yesu alibomfeshe umupashi wa mushilo ukubakaanya. Uyu muku bafwile balipapile sana. Balishibe ifyo bali no kulanda pa kushimikila e lyo ne nshila ya ku kushimikililamo, lelo tabaishibe icifulo uko bali no kushimikila. Kanshi kuti twatila: Cali kwati bakonkonsha pa mwinshi wa kuya ku Asia lelo tababeswilile. Na kabili balikonkonseshe pa mwinshi wa kuya ku Bitunia lelo tababeswilile. Bushe balilekele ukukonkonsha? Awe tabalekele pantu bali abacincila!
7 Pali iyi nshita, ifyo aba baume basalilepo ukucita fyamoneke kwati tafyali bwino. Icikomo 8 citweba ukuti: “Bapitile mu mbali ya Musia no kutentemukila ku Troa.” Aba baume ba-alukile ku masamba kabili baendele amakilomita 563 no kupita mu mbali ya misumba mpaka bafika ku cabu ca Troa ukwali inshila ya ku Makedonia. Ilyo bali ku Troa Paulo na banankwe balikonkonseshe umuku walenga butatu nomba uyu muku, icibi caliswike! Icikomo 9 cilanda ifyacitike, citila: “Ubushiku kwamoneke icimonwa kuli Paulo: Umwina Makedonia umo aliminine alemupapaata ati: ‘Abukileni ku Makedonia mwise mutwafwe.’” Mu kulekelesha Paulo alishibe icifulo uko bali no kushimikila. Ukwabula no kwikata ku cani aba baume balyabukiile ku Makedonia.
8, 9. Finshi twingasambilila ku lwendo lwa kwa Paulo?
8 Finshi twingasambilila kuli ili lyashi? Moneni ukuti ni lintu fye Paulo aimine ukuya ku Asia e lyo umupashi wa kwa Lesa wa balangile ukwa kuya. E lyo kabili ni lintu fye Paulo ali mupepi na ku Bitunia e lyo Yesu amwebele ifya kucita. E lyo mukulekelesha, ni lintu fye Paulo afikile mu Troa e lyo Yesu amwebele ukuya ku Makedonia. Apo Yesu e mutwe wa cilonganino, na ifwe kuti atutungulula nga filya fine atungulwile Paulo na banankwe. (Kol. 1:18) Ku ca kumwenako, limbi mulafwaya ukubomba bupainiya nelyo ukuya mu kubombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepa. Lelo ni lintu fye mwacitapo cimo e lyo Yesu engabomfya umupashi wa mushilo ku kumutungulula. Katulangilile: Namutekenya kuti ayalwila motoka yakwe ku kulyo nangu ku kuso nga ca kuti motoka ile-enda. Mu nshila imo ine, Yesu kuti atweba ifya kubombesha mu mulimo, kulila fye twacitapo cimo.
9 Inga ca kuti mulebombesha lelo tamulefuma ifisuma? Bushe mulingile ukunenuka, no kutontonkanya ukuti umupashi wa kwa Lesa taulemutungulula? Ibukisheni ukuti nangu fye ni Paulo kwali ifyalemufuupula. Lelo atwalilile fye ukufwayafwaya no kukonkonsha mpaka fye ilyo iciibi caiswike. Kanshi na imwe nga mwatwalilila fye ukufwayafwaya ‘mukakwata ishuko ilikalamba ilya kubombesha’ kabili kuti mwapaalwa.—1 Kor. 16:9.
ABALOLA MU KUPEPA
10. Cinshi cilanga ukuti ukuba no mukoosha wa kupepa kulalenga twatwalilila ukuba abalola?
10 Nomba natulande pe sambililo lyalenga bubili pa fyo twingasambilila ukuba abalola ku Bena Kristu ba kubalilapo. Aba bamunyinefwe bali abalola mu kupepa. (1 Pet. 4:7) Pa kuti tube abalola tulingile ukuba no mukoosha wa kupepa. Ibukisheni ukuti ilyo Yesu bashilamwikata ninshi ali mwi bala lya Getsemane, aebele abatumwa bakwe batatu ati: “Loleni kabili akupepeni.”—Mat. 26:41.
11, 12. Cinshi Herode alecushisha Abena Kristu ukubikako fye na Petro, kabili alebacusha shani?
11 Petro uwalipo ilyo Yesu alelanda ku batumwa alimwene ifyo amapepo ya mukoosha yabomba. (Belengeni Imilimo 12:1-6.) Mu fikomo fya kubalilapo muli ili lembo, tusambilila ukuti pa kuti Herode asekeshe abaYuda atendeke ukucusha Abena Kristu. Afwile alishibe ukuti Yakobo ali mutumwa uwaleumfwana sana na Yesu. E calengele ukuti Herode epaye Yakobo “ku lupanga.” (Icikomo 2) Icilonganino calilufishe umutumwa uo batemenwe sana. Ubu bwali bwesho ku babwananyina!
12 Cinshi cimbi ico Herode acitile? Icikomo 3 citila: “Kabili ilyo amwene ukuti abaYuda batemwa, akonkeshepo ukwikata na Petro.” Lelo abatumwa abo balekaka ukubikako na Petro te lyonse balekokola mu cifungo. (Imil. 5:17-20) Herode afwile alishibe ifi. Uyu mwaume incenjeshi talefwaya icili conse ukucilikila amapange yakwe. Aikete Petro no ku mupeela ku “bashilika ba kumulinda abali mu fipani fine umwaleba abashilika bane mu cipani cimo cimo, pantu alepanga ukumufumisha ku bantu pa numa ya ca kucilila.” (Icikomo 4) Ala ca kupapa! Herode akakile Petro pa kati ka balinshi babili kabili abalinshi 16 e balebomba mu fipani akasuba no bushiku pa kuti umutumwa tabutwike. Ico Herode alefwaya, kufumisha Petro ku bantu pa numa ya ca Kucilila, no kumupingwila ukufwa, kabili ici cali no kulenga abantu ukutemwa sana. Apo ifintu fyalibipile, finshi Abena Kristu banankwe bali no kucita?
13, 14. (a) Bushe aba mu cilonganino bacitile shani ilyo Petro bamubikile mu cifungo? (b) Finshi twingasambilila ku Bena Kristu banankwe aba kwa Petro?
13 Aba mu cilonganino balishibe bwino ifya kucita. Tubelenga mu cikomo 5 ukuti: “E ico Petro alelindwa mu cifungo; lelo icilonganino calemupepelako no mukoosha kuli Lesa.” Aba mu cilonganino balepepelako sana munyinabo uo batemenwe nga nshi kabili amapepo yabo yalefuma pa nshi ya mitima. Kanshi imfwa ya kwa Yakobo tayabalengele ukubwelela inuma kabili tayalengele balemona ukuti amapepo tayabomba. Lelo balishibe ukuti Yehova alomfwa amapepo ya bantu bakwe aba cishinka. Yehova alasuka amapepo nga ca kuti yaleumfwana no kufwaya kwakwe.—Heb. 13:18, 19; Yako. 5:16.
14 Finshi twingasambilila ku fyo Abena Kristu banankwe aba kwa Petro bacitile? Ukuba abalola cipilibula ukulaipepela fwe bene e lyo no kulapepelako ababwananyina. (Efes. 6:18) Bushe mwalishibako Abena Kristu banenu abale-eshiwa? Bamo balashipikisha ilyo balebacusha, bambi ilyo amabuteko yalebakaanya ukushimikila, e lyo na bambi balashipikisha nga baleponenwa no tuyofi. Bushe te kuti mulebapepelako? Nalimo mwalishibako bamo abakwata amafya ayo bambi te kuti beshibe. Bamo kuti balikwata amafya mu lupwa, bamo kuti balifupuulwa e lyo bambi balalwalilila. Kuti cawama nga mwapepelako bamo no kubalumbula amashina ilyo mulepepa kuli Yehova ‘Uumfwa amapepo.’—Amalu. 65:2.
15, 16. (a) Londololeni ifyo malaika wa kwa Yehova afumishe Petro mu cifungo. (Moneni icikope pe samba.) (b)Mulandu nshi cingawamina ukutontonkanya pa fyo Yehova alubwile Petro?
15 Finshi fyacitike ilyo Petro ali mu cifungo? Mu bushiku bwa kulekeleshako ilyo Petro ali mu cifungo ninshi napona mutulo pa kati ka balinshi babili, kwali ifya kupapusha ifyacitike. (Belengeni Imilimo 12:7-11.) Elenganyeni ifyacitike: Mu kupumikisha ulubuuto lwalisanike mu cifungo. Malaika aliminine pa mwinshi ukwabula ukuti abalinshi bamumone kabili mu kwangufyanya ashibwishe Petro. Apo pene iminyololo iyo bamukakile ku maboko yaliponene! Lyena malaika alimufumishe mu cifungo no kuyapita panse apali abalinshi e lyo na pa mpongolo ya cela iikalamba “iyaisukile fye iine.” Ilyo bali ku nse ya cifungo, malaika wa kwa Yehova alekene nankwe. E fyo Petro alubwike!
16 Bushe ici tacikosha icitetekelo cesu ilyo twatontonkanya pa fyo Yehova akwata amaka ya kupususha abantu bakwe? Kwena muno nshiku tatwenekela Yehova ukutupususha mu cisungusho. Na lyo line, twalicetekela ukuti alabomfya amaka yakwe ku kwafwa ababomfi bakwe. (2 Imila. 16:9) Lesa alabomfya umupashi wakwe uwa maka ku kutwafwa ukushipikisha amesho. (2 Kor. 4:7; 2 Pet. 2:9) Nomba line, Yehova akapeela Umwana wakwe amaka ya kubuusha abengi abafwa, ababa kwati baba mu cifungo. (Yoh. 5:28, 29) Ukucetekela amalayo ya kwa Yehova kuti kwalenga twaba abashipa ilyo tulekwata amesho.
UKULABILA SANA NANGU TULI NA MAFYA
17. Bushe Paulo atulanga shani ifyo tulingile ukuba abacincila mu kushimikila?
17 Twalasambilila isambililo na limbi ilyalenga butatu pa fya kuba abalola nge fyo abatumwa balibatwalilile ukubila sana nangu ca kuti kwali amafya. Ukuba abacincila mu kushimikila kulatwafwa ukuba abalola. Umutumwa Paulo alebila sana. Alebombesha no kwenda mu fifulo ifingi no kulapanga ifilonganino. Alishipikishe amafya ayengi lelo talekele ukubila nelyo ukubombesha.—2 Kor. 11:23-29.
18. Bushe Paulo atwalilile shani ukubila imbila nsuma ilyo ali mu cifungo mu Roma?
18 Natulande pa muku wa kulekelesha uo Paulo bamulandapo mwi buku lya Imilimo icipandwa 28. Paulo afikile mu Roma uko bali no kumulubulwisha kuli Nero. Balimubikile mu cifungo nalimo ninshi nabamukakila ku mulinshi. Nangu cingati balimukakile ne minyololo, umutumwa talekele ukubila sana. Paulo atwalilile ukufwaya inshila ya kubililamo imbila nsuma. (Belengeni Imilimo 28:17, 23, 24.) Pa numa ya nshiku shitatu, Paulo aitile abakalamba ba baYuda pa kuti abashimikile. Pa bushiku ubo basalile, Paulo alibashimikile sana. Icikomo 23 citila: “Awe [abaYuda] baumfwene nankwe ubushiku bwa kulongana, kabili abengi nga nshi baishile kuli ena mu ng’anda umo aletubilisha. Kabili ukufuma ulucelo ukufika icungulo, alabapitilamo mu mulandu pa kubalondolwela bwino bwino pa bufumu bwa kwa Lesa no kubanashanasha pali Yesu ukufuma mu mafunde ya kwa Mose na muli Bakasesema.”
19, 20. (a) Cinshi calengele ukuti Paulo aleshimikila bwino imbila nsuma? (b)Ilyo Paulo amwene ukuti te bonse abasumine imbila nsuma, cinshi acitile?
19 Cinshi calengele ukuti Paulo aleshimikila bwino imbila nsuma? Icikomo 23 cilanda pa milandu iyalengele ukuti alebombesha. (1)Abikile amano ku Bufumu bwa kwa Lesa na pali Yesu. (2)Pa kulanda na bantu ‘alebanashanasha’ pa kuti abafike pa mutima. (3)Alepelulushanya nabo mu Malembo. (4)Aleipeelesha ukushimikila “ukufuma ulucelo ukufika icungulo.” Paulo alishimikile bwino sana lelo te bonse abasumine imbila nsuma. Icikomo 24 citila: “Bamo bena balitetekele ifyo Paulo alesosa; lelo bambi tabatetekele.” Apo te bonse abasumine, batendeke ukusalangana.
20 Bushe Paulo alifuupwike pa mulandu wa kuti te bonse abasumine imbila nsuma? Iyo! Pa Imilimo 28:30, 31 patila: “Paulo aikele imyaka ibili iituntulu mu ng’anda yakwe iya kusonkela, na bonse abaleisa kuli ena alebapokelela bwino, alebashimikila pa ubufumu bwa kwa Lesa no kubasambilisha pali Shikulu Yesu Kristu ukwabula umwenso nangu panono, kabili ukwabula no wa kumulesha.” Aya e mashiwi ya kulekelesha mwi buku lya Imilimo ayo Lesa aebele umutumwa ukulemba.
21. Finshi twingasambilila ku fyo Paulo alecita ilyo ali umufungwa pa ng’anda?
21 Finshi twingasambilila ku fyo Paulo acitile? Ilyo ali umufungwa pa ng’anda, takwete ubuntungwa bwa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Lelo tanenwike, aleshimikila kuli bonse abaleisa mu kumumona. Na lelo line abantu ba kwa Lesa balatwalilila fye ne nsansa na kabili balatwalilila ukushimikila nangu ca kuti balabafyenga no kubabika mu fifungo pa mulandu wa citetekelo cabo. Bamunyinefwe bamo na bankashi yesu tabafuma mu ng’anda, nalimo pa mulandu wa kuti bekala mu mayanda umo basungila abakote nelyo balalwalilila. Nga nabakwata amaka balashimikila kuli badokota na babomfi ba mu fipatala, ku beni, e lyo na ku besa mu kubamona. Balafwaisha ukubila sana pa Bufumu bwa kwa Lesa. Ala kwena tulatasha pa fyo babomba!
22. (a) Citabo nshi icitwafwa ukunonkelamo mwi buuku lya Imilimo? (Moneni akabokoshi akali pa muulu.) (b)Ilyo mulelolela ukupwa kwa cino calo cikote, cinshi mulefwaisha ukucita?
22 Fingi twingasambilila ku batumwa na Bena Kristu ba kubalilapo abalumbulwa mwi buuku lya Imilimo pa fyo bali abalola. Ilyo tulelolela ukupwa kwa cino calo cikote, shi lekeni tube abashipa kabili abacincila ukubila mbila nsuma no kulapashanya Abena Kristu ba kubalilapo. Ala lishuko ilishaikulila ilya kubombako umulimo wa “kubila sana” pa Bufumu bwa kwa Lesa.—Imil. 20:24.
FINSHI MWINGASAMBILILA PA:
․․․․․
Kwishiba ukwa kuyashimikila?
․․․․․
Kuba abalola mu kupepa?
․․․․․
Kulabila sana imbila nsuma nangu ca kuti tuli na mafya?
[Ifipusho]
[Akabokoshi pe bula 13]
“NOMBA NING’UMFWIKISHA IFYABA MWI BUUKU LYA IMILIMO”
Ilyo kangalila wenda apwishishe ukubelenga ibuuku lya kuti “Ukulabila Sana” pa Bufumu bwa kwa Lesa, alandile ati: “Nomba ning’umfwikisha ifyaba mwi buuku lya Imilimo. Nalibelenga ili ibuuku imiku iingi nomba nshumfwikisha amalyashi yabamo, lyonse mba fye kwati muntu ufwele amakalashi ya kumwenako ayalamba kabili ulemwena ku lubuuto lwa kandulo, takuba ukumwensekesha. Nomba nalyumfwikisha ifyaba muli ili ibuuku kwati ni filya umuntu amwensekesha nga kuli akasuba.”
[Icikope pe bula 12]
Malaika afumishe Petro no kuyapita pa mpongolo ya cela iikalamba
