Mwilalolesha ku “fya ku Numa”
Mwilalolesha ku “fya ku Numa”
“Takuli uwikata kuli plao no kulolesha ku fya ku numa uwalinga ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa.”—LUKA 9:62.
KUTI MWAYASUKA SHANI?
․․․․․
Cinshi tulingile ‘ukulaibukishisha muka Lote’?
․․․․․
Fintu nshi fitatu ifyo tushilingile ukucita?
․․․․․
Tulanga shani ukuti tulomfwa ifyo ukuteyanya kwa kwa Yehova kuletweba?
1. Finshi Yesu asokele abaYuda kabili cipusho nshi twingepusha?
BAIBOLO itila: “Ibukisheni muka Lote.” (Luka 17:32) Palipita imyaka nalimo 2,000 apo Yesu Kristu alandile aya amashiwi aya kusoka kabili aya amashiwi yalicindama sana muno nshiku ukucila kale. Bushe cinshi Yesu apilibwile ilyo alandile aya mashiwi? Yesu talingile ukulondolwela abaYuda umo aloseshe pantu balishibe ifyacitikile muka Lote. Ilyo balefulumuka mu Sodomu no lupwa lwakwe, muka Lote aloleshe ku numa uko bamwebele ukukanalolesha kabili asangwike ilibwe lya mucele.—Belengeni Ukutendeka 19:17, 26.
2. Cinshi calengele muka Lote ukulolesha ku numa kabili cinshi camucitikile?
2 Nomba cinshi muka Lote aloleseshe ku numa? Bushe alefwaya ukwishiba ifyalecitika? Bushe tashininkishe ukuti umusumba wali no konaulwa nelyo ni co icitetekelo cakwe tacali icakosa sana? Nangu ni co aletontonkanya pa fyo ashile mu Sodomu? (Luka 17:31) Tatwaishiba icalengele, nomba ukukanaumfwa ukusoka kwalimwipaishe! Alifwile bulya bwine ubushiku pamo na bacintomfwa ba mu Sodomu na Gomora. E co Yesu alandile ukuti: “Ibukisheni muka Lote”!
3. Finshi ifyo Yesu alandile ifilangilila ukuti tatulingile ukuba kwati tulelolesha ku numa?
3 Na ifwe tuleikala mu nshita iyo tushilingile ukulolesha ku numa mu nshila ya mampalanya. Yesu alilangilile bwino ici cishinka ilyo ayaswike umwaume uwamwipwishe nga kuti abala abwelelamo ku kulaya ulupwa lwakwe e lyo akabe umusambi wakwe. Yesu atile: “Takuli uwikata kuli plao no kulolesha ku fya ku numa uwalinga ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa.” (Luka 9:62) Bushe ifyo Yesu ayaswike uyu mwaume fyalangilile ukuti ali umunkalwe nelyo ukuti taletontonkanya bwino? Awe, Yesu alishibe ukuti uyu mwaume alefwaya fye umwa kulesesha pa kuti bemupeela umulimo. Yesu alandile ukuti ukucita ifi, kulolesha ku “fya ku numa.” Umuntu uwikete plao kabili alolesha ku numa panono nelyo uwabika plao pa nshi e lyo apilibuka, bonse babili ninshi nabapumbulwa ku fyo balecita kabili incito balebomba kuti yalaala.
4. Finshi amenso yesu yalingile ukulalolekeshapo?
4 Ukucila ukulatontonkanya sana pa fya kale, tulingile ukulabika amano ku fya ku ntanshi. Moneni ifyo ici calondolwa bwino pa Amapinda 4:25, patila: “Leka amenso yobe yaloleshe fye ku ntanshi, kabili yatontomeshe fye ku ntanshi.”
5. Mulandu nshi uo tushilingile ukulolesesha ku fintu fya ku numa?
5 Kwaliba umulandu uukalamba uo tushilingile ukulalolesesha ku fya ku numa. Mulandu nshi uyo? Pantu shino ni “nshiku sha kulekelesha.” (2 Tim. 3:1) Nomba line, Lesa ali no konaula icalo conse icabipa, takonaule fye imisumba ibili nga filya aonawile Sodomu na Gomora. Finshi fingatwafwa pa kuti ifyabipa nga filya ifyacitikile muka Lote na ifwe tafitucitikile? Mu kubalilapo fye, tufwile ukwishiba fimo ifya ku numa ifyo imitima yesu ingafwaya ukuloleshako. (2 Kor. 2:11) Natulande nomba pa fintu ifyo imitima yesu ingafwaya ukuloleshapo ne fyo twingacita pa kuti tatuleloleshapo.
INSHIKU SHISUMA ISHA KALE
6. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanishisha ukuti ifintu fyonse fyaliweme kale?
6 Ubwafya ubukalamba bwa kutontonkanya ukuti inshiku sha kale shaliweme nga nshi pantu te lyonse twibukisha ifyo ifintu fyonse fyali. Ukwabula ukwishiba, kuti tulemona kwati amafya twalekwata kale tayali ayabipa sana kabili twaleba ne nsansa ukucila ilelo. Ukutontonkanya kwa musango uyu kuti kwalenga twalamona kwati kale ifintu fyali bwino sana. Ukutontonkanya ifya musango uyu kuti kwalenga twalafuluka inshiku shisuma isha kale. Lelo Baibolo ilatusoka ukuti: “Witila, ‘Cinshi ico inshiku sha kale shawamine ukucila shino?’ pantu te ca mano ukwipusha ifyo.” (Luk. Mil. 7:10) Mulandu nshi ukutontonkanya kwa musango uyu kwabipila?
7-9. (a) Cinshi cacitike ku bena Israele ilyo bali mu Egupti? (b) Finshi fyacitike ifyalengele ukuti abena Israele babe ne nsansa? (c) Finshi fyalengele abena Israele baleilishanya no kung’winta?
7 Tontonkanyeni pa fyacitikile abena Israele mu nshita ya kwa Mose. Nangu ca kuti abena Israele balemoneka kwati beni ilyo bali mu Egupti, ilyo Yosefe afwile, abena Egupti ‘basontele bacilolo aba kubomfya [abena Israele] mu mulimo wa busha pa kutila balebacusha mu kusenda ifisendo fyafina.’ (Ukufu. 1:11) Pa numa, Farao aebele abantu bakwe ukwipaya utwana twaume utwa bena Israele pantu talefwaya abena Israele ukufula. (Ukufu. 1:15, 16, 22) E mulandu wine Yehova aebele Mose ukuti: “Nimona ukucula kwa bantu bandi abali mu Egupti, kabili ning’umfwa ukulilishika kwabo pa mulandu wa babapatikisha ukubomba; pantu ninjishiba ukukalipwa balekalipwa.”—Ukufu. 3:7.
8 Elenganyeni ifyo abena Israele bali ne nsansa pa kuba abantungwa no kufuma mu calo umo bali abasha? Balimweneko uko Yehova mu cipesha amano, abomfeshe amaka yakwe ilyo aletele Ifinkunka 10 pali Farao umumankonso na bantu bakwe. (Belengeni Ukufuma 6:1, 6, 7.) Na kuba, ni pali iyi ine inshita e lyo abena Egupti bacincishe no kusuminisha abena Israele ukuya kabili babapeele silfere na golde iingi pa kuti cimoneke kwati abantu ba kwa Lesa “basendele ifipe fya bena Egupti.” (Ukufu. 12:33-36) Abena Israele bali sana ne nsansa ilyo bamwene uko Farao ne fita fyakwe bafwila muli Bemba wa Kashika. (Ukufu. 14:30, 31) Ukumona uko ifi fyalecitika kufwile kwalikoseshe icitetekelo cabo!
9 Ala ca kupapa ifyo abena Israele batendeke ukuilishanya no kung’winta pa nshita fye inono ukutula apo babalubwilile mu cisungusho. Finshi baleilishanyapo? Ni pa fya kulya! Batendeke ukumona kwati ifya kulya ifyo Yehova alebapeela tafyaweme kabili baleilishanya ati: “Twaibukisha isabi twalelya mu Egupti apa fye, ifibimbi ne fitangamenshi na liiki na kanyense na galiki! Lelo moneni natufwa ulushile. Konse uko twalolesha tulemona fye mana yeka yeka.” (Impe. 11:5, 6) Ca cine, batendeke ukumona ifintu mu nshila yalubana ica kuti balefwaya no kubwelelamo ku calo uko bali abasha! (Impe. 14:2-4) Abena Israele balelolesha ku fintu fya ku numa kabili calengele ukuti Lesa aleke ukubapaala.—Impe. 11:10.
10. Finshi twingasambilila ku fyacitile abena Israele?
10 Finshi twingasambilila ku bena Israele? Ilyo tuli na mafya, tatufwile ukulatontonkanya ukuti kale, na lintu fye tushilasambilila ne cine, ifintu fyaliweme. Kwena, tacabipa ukutontonkanya pa fyo twasambilile ku fyacitike kale nelyo ukutontonkanya pa fyo twaleikala bwino, nomba twilamona kwati fyonse fyaliweme. Ukutontonkanya kwa musango uyu kuti kwalenga twabwelela ku fya kale.—Belengeni 2 Petro 2:20-22.
IFYO MWAKEENE UKUCITA KALE
11. Finshi bamo batontonkanya pa fyo baipeeleshe ukubombela Lesa?
11 Ku ca bulanda, bamo balalanguluka ukuti balilufyenye pa fyo baipeeleshe mu mulimo wa kwa Lesa. Nalimo mwalikwete ishuko lya kusambilila sana, ukulumbuka, nelyo ukukwata indalama ishingi lelo tamwalefwaya ifi fyonse. Bamunyinefwe abengi balikwete ififulo fya pa muulu ku ncito, mu fyangalo, e lyo na mu masambililo. Nomba palipita inshita iikalamba, lelo impela tailaisa. Bushe mulatontonkanya pa fyo mwali no kuba nga ca kuti tamwaipeeleshe ukubombela Lesa?
12. Bushe Paulo aumfwile shani pa fintu ifyo ashiile?
12 Umutumwa Paulo alishiile ifintu ifingi pa kuti abe umusambi wa kwa Kristu. (Fil. 3:4-6) Bushe aumfwile shani pa fintu ifyo ashiile? Atile: “Ifintu ifyali ubunonshi kuli ine, mfimona ukuti fya fye pa mulandu wa kwa Kristu.” Cinshi alandile ifi? Paulo alandile no kuti: “Nalisumina ukulufya fyonse pa mulandu wa cuma capulamo ica kwishiba Kristu Yesu Shikulu. Ni pa mulandu wakwe nashiliile fyonse kabili mfimona ukuti fisooso fye, pa kuti fye nonke Kristu.” * (Fil. 3:7, 8) Filya fine umuntu uupoosa ifisoso tomfwa ububi pa fyo apoosele, Paulo na o taumfwile ububi pa fintu fyonse ifyo ashiile. Talefimona ukuti fyali ifyacindama.
13, 14. Kuti twapashanya shani ifyo Paulo acitile?
13 Cinshi cingatwafwa nga twamona ukuti tuletontokanya sana pa fintu ifyo twakeene ukucita pa kuti tulebombela Lesa? Tulingile ukupashanya Paulo. Kuti twamupashanya shani? Tontonkanyeni pa fisuma ifyo mwakwata. Mwalikwata bucibusa busuma na Yehova kabili mwalilanga ukuti muli ba cishinka kuli ena. (Heb. 6:10) Fyuma nshi ifingalingana ne fyo Lesa atupaala ne fyo akatupaala ku ntanshi?—Belengeni Marko 10:28-30.
14 Paulo alandile na pa fingatwafwa ukutwalilila aba cishinka kuli Lesa. Alandile ukuti “Nalilaba ifya ku numa no kukonkelela ifya ku ntanshi.” (Fil. 3:13) Paulo alandile pa fintu fibili ifyacindama ifyo tulingile ukucita. Ica kubalilapo, tulingile ukulabako ku fintu ifyo twasha, no kukanapoosa inshita na maka ukulatontonkanya sana pali ifi. Ica bubili, nga filya uubutuka ulubilo uuli mupepi no kupoka icilambu abutukisha, tulingile ukubombesha no kubika amano ku cilambu icili ku ntanshi.
15. Finshi tunonkelamo nga tuletontonkanya pa fyacita ababomfi ba kwa Lesa aba cishinka?
15 Nga tuletontonkanya pa fyo ababomfi ba cishinka aba kwa Lesa aba kale na ba muno nshiku bacita, kuti twakoseleshiwa nga nshi ukulabombesha ukucila ukulatontonkanya pa fya ku numa. Ku ca kumwenako, nga ca kuti Abrahamu na Sara batwalilile ukufuluka ku Uri, ‘nga balibwelelemo.’ (Heb. 11:13-15) Nomba tababwelelemo. Ifyo Mose ashile mu Egupti fyali ifingi sana ukucila ifyo umwina Israele onse ashiile. Lelo takwaba nangu cimo icilangilila ukuti alefuluka ifyo ashiile. Baibolo itila “alishibe ukuti ukuseebana aseebene ico ali Uwasubwa kwali no bucindami ukucila ifyuma fya mu Egupti; pantu atontele amenso pa kupoka icilambu.”—Heb. 11:26.
IFYABIPA IFYAMUCITIKILE
16. Bushe ifyacitike kale kuti fyalenga twalatontonkanya finshi?
16 Te fintu fyonse ifyacitike kale ifyali ifisuma. Nalimo tulomfwa ububi nga twaibukisha imembu nelyo ifyo twalufyenye kale. (Amalu. 51:3) Kuti limbi tucili tulomfwa ububi pa fyo batukalipile. (Heb. 12:11) Limo te kuti tuleke ukutontonkanya pa fyo batufyengele na pa fyo limbi twingamona ukuti lufyengo. (Amalu. 55:2) Kuti twacita shani pa kuti ifi fintu tafiletulenga ukulatontonkanya pa fya ku numa? Katulande pa fintu fitatu.
17. (a) Mulandu nshi Paulo alandile ukuti ali “muntu uwacepesha pa ba mushilo bonse”? (b) Cinshi ca-afwile Paulo ukukanalatontonkanya sana pa fyabipa ifyo acitile kale?
17 Ifyo twalufyenye kale. Umutumwa Paulo alandile ukuti ali “muntu uwacepesha pa ba mushilo bonse.” (Efes. 3:8) Mulandu nshi aletontonkanishisha ifi? Alandile ukuti ni “pa mulandu wa kuti nacushishe icilonganino ca kwa Lesa.” (1 Kor. 15:9) Tontonkanyeni ifyo Paulo afwile aumfwile ilyo akumenye abo alepakasa! Lelo mu nshita ya kulatontonkanya fye pa fyabipa ifyo alecita kale, Paulo aletontonkanya pa fyo Lesa amulangile icikuuku. (1 Tim. 1:12-16) Ukulatontonkanya pa fyo Yehova amucitiile kwalengele aba uwacincila mu kushimikila. Pa fintu ifyo Paulo alefwaisha ukulabako, pali ne fyabipa ifyo alecita. Na ifwe nga tuletontonkanya pa fyo Yehova atulanga icikuuku, te kuti tuletontonkanya pa fintu ifyabipa ifyo twacitile kale ifingalatusakamika fye. Kuti twabomfya amaka yesu mu kubombela Yehova.
18. (a) Finshi fingacitika nga tuleumfwa ububi pa fyo batufundile? (b) Bushe amashiwi Solomone alandile kuti yatwafwa shani ukukonka ukufunda?
18 Nga batufunda. Cinshi cingacitika nga twatendeka ukumfwa ububi pa fyo batukalipile? Kuti calenga twakalipa kabili twalaumfwa no bubi sana ica kuti twafuupuka. (Heb. 12:5) Nga ca kuti twakaana ifyo batufunda apo pene fye nelyo nga twasumina e lyo pa numa twaleka ukufikonka, ninshi ifyo batufunda te kuti fitwafwe nelyo ukutunonsha. Kanshi cisuma ukukonka ifyo Solomone atufundile ukuti: “Ikatisha ukusalapula; wilekelako. Ulekusunga, pantu e mweo obe.” (Amapi. 4:13) Nga filya namutekenya akonka ifishibilo fya pa musebo, na ifwe tulingile ukumfwa ukufunda e lyo no kukonka ifyo batufunda.—Amapi. 4:26, 27; belengeni AbaHebere 12:12, 13.
19. Bushe kuti twaba shani aba citetekelo nga fintu Habakuki na Yeremia bali?
19 Ukufyengwa ukwa cine no kwa kwelenganya fye. Limo kuti twalaumfwa nga fintu Habakuki aumfwile uwaliliile kuli Yehova pa mulandu wa lufyengo ulwalecitika, pantu taishibe ico Yehova alekela ifyabipa ukulacitika. (Haba. 1:2, 3) Kanshi cisuma ukulapashanya kasesema wa kwa Lesa uwa cishinka uwatile: “Na lyo line, ine, nakula-angila muli Yehova; nakulasekelela muli Lesa we pusukilo lyandi.” (Haba. 3:18) Nga filya Yeremia acitile, nga ‘tulelolela’ no kucetekela sana Yehova, Lesa wa mulinganya, kuti twacetekela ukuti Yehova akawamya ifintu mu nshita yakwe iyalinga.—Inyimbo 3:19-24.
20. Kuti twalanga shani ukuti ‘tulebukisha muka Lote’?
20 Twikala mu nshita iyaibela ilyo ifintu ifisuma filecitika kabili fimbi fili no kucitika ku ntanshi. Kanshi bonse tulingile ukulaumfwa ifyo ukuteyanya kwa kwa Yehova kuletweba. Lekeni tulekonka ukufunda kwa mu Baibolo ukwa kuti tulingile ukulalolesha ku ntanshi mu nshita ya kulolesha ku fya ku numa. Nga tulecita ifi ninshi tulelanga ukuti ‘tulebukisha muka Lote’!
[Futunoti]
^ para. 12 Ishiwi babomfeshe mu lulimi balembelemo Baibolo pa kubala ilyapilibulwa ati “ifisooso” lipilibula “ifyo balepoosela imbwa,” “amafi,” na “ubusali.” Uwasambilila sana ifya mu Baibolo atile ifyo Paulo abomfeshe ili ishiwi fipilibula “ukulekelela fye ukucita ifya fye kabili ukufipata ica kutila te kuti abweleleko ku kuficita.”
[Ifipusho]
