Twalilileni Ukuba Abacincila mu Kushimikila
Twalilileni Ukuba Abacincila mu Kushimikila
“Bila icebo, cincila.”—2 TIM. 4:2.
BUSHE KUTI MWALONDOLOLA?
․․․․․
Cinshi calengele Abena Kristu mu nshita sha batumwa ukuba abacincila mu kushimikila?
․․․․․
Kuti twalanga shani ukuti inshita naipwa ilyo tuleshimikila?
․․․․․
Cinshi umulimo wa kushimikila pa Bufumu ulingile ukubombelwa bwangu ukucila kale?
1, 2. Mepusho nshi tulingile ukuipusha pa kuti tuleba ‘abacincila ilyo tulebila’?
ABANTU ababomba incito ya kupususha abantu banabo, ilingi line balacincila. Ku ca kumwenako, abashimya umulilo balabutukila uko baumfwa ukuti kuli umulilo pantu baleshiba ukuti abantu kuti baba mu busanso.
2 Fwe Nte sha kwa Yehova, tulafwaisha ukwafwa abantu pa kuti bakapusuke. E co tumwena ukubila imbila nsuma iya Bufumu ukuti kwalicindama sana kabili tulabikako amano pa kubila. Nomba cinshi umutumwa Paulo apilibwile ilyo atile: “Bila icebo, cincila”? (2 Tim. 4:2) Kuti twaba shani abacincila pa kushimikila? Kabili mulandu nshi umulimo wesu ulingile ukubililwa bwangu?
ICO TULINGILE UKUBILILA IMBILA NSUMA BWANGU
3. Finshi fifumamo abantu nga basumina nelyo nga bakaana imbila ya Bufumu?
3 Nga mwatontonkanya pa fyo umulimo wa kushimikila wingafwa abantu ukwisapusuka, kuti calenga mwaba abacincila ukulanda na bantu pa mbila nsuma. (Rom. 10:13, 14) Icebo ca kwa Lesa citila: “Ilyo nasosa ku mubifi nati: ‘Ukufwa ukafwa,’ na o apilibuka aleka no kucita imembu atampa no kucita umulinganya no bulungami, . . . ukuba no mweo akaba no mweo. Takafwe iyo. Imembu shakwe shonse isho acita tashakebukishiwe pa kuti apingwilwepo.” (Esek. 33:14-16) Ca cine, Baibolo yeba ababila imbila ya Bufumu aiti: ‘Mukaipususha mwe bene na balemumfwa.’—1 Tim. 4:16; Esek. 3:17-21.
4. Cinshi Abena Kristu mu nshita sha batumwa balingile ukubela abacincila pa kushimikila ilyo ubusangu bushilatendeka?
4 Pa kuti tumfwikishe ico Paulo akonkomeseshe Timote ukuba uwacincila pa kushimikila, tulingile ukubelenga amashiwi yali mwi lembo apafumine cino cipande ne fikomo na fimbi. Tubelenga ukuti: “Bila icebo, cincila mu nshita iiweme, na mu nshita iishiweme, ulelungika, ulekalipila, ulekoselesha, mu kushishimisha konse no kusambilisha bwino. Pantu ikesa inshita ilyo bakaleka ukukonka isambilisho ilituntulu, lelo bakailonganikila bakasambilisha aba kubeba ifyo abene balefwaya ukumfwa, ukulingana ne fya lunkumbwa fyabo abene; kabili bakaleka ukukutika ku cine.” (2 Tim. 4:2-4) Yesu alisobele ukuti kukaba ubusangu. (Mat. 13:24, 25, 38) Ilyo ubusangu tabulatendeka, Timote alingile ukuba uwacincila pa ‘kubila icebo’ na mu cilonganino mwine pa kuti Abena Kristu tabapumbwilwe ku fisambilisho fya bufi ifyumfwika kwati fya cine. Pali ilya nshita abantu baali mu busanso. Bushe na muno nshiku abantu baliba mu busanso?
5, 6. Fisambilisho nshi ifyaseeka ifyo abantu tushimikilako basuminamo?
5 Ubusangu bwalifula kabili bwalisalangana sana. (2 Tes. 2:3, 8) Fisambilisho nshi abantu batemwa ukumfwa muno nshiku? Mu ncende ishingi, abantu balaipeelesha sana pa kusambilisha icisambilisho ca kusanguka nga filya baipeelesha ku fya mapepo. Nangu ca kuti pa kusambilisha ici cisambilisho babomfya amashiwi ya sayansi, ici cisambilisho calilenga abantu ukulatontonkanya fimbi pali Lesa e lyo na pa bantu banabo. Icisambilisho na cimbi ca kuti Lesa tatubikako amano, kanshi na ifwe tatulingile ukumupepa. Cinshi ifi fisambilisho fyumfwikila kwati fya cine ica kuti fyalenga na bantu abengi ukukanabika amano ku kupepa Lesa? Ifi fisambilisho fibili fyalola mu kuti, ‘Umuntu kuti acita conse ico alefwaya pantu takwaba uwa kumulubulwisha.’ Ifi, e fyo abengi bafwaya ukumfwa.—Belengeni Amalumbo 10:4.
6 Kwaliba na fimbi ifyo abantu bafwaya ukumfwa. Bamo abaya ku calici balomfwa bwino ukubeba kuli bakasambilisha babo ukuti, ‘Nangu mucite ifintu fya musango nshi, Lesa alimutemwa.’ Bashimapepo balasambilisha ifyo abantu bafwaya ukumfwa pa kubeba ukuti ukusefya amaholide, intambi, Iminsa ne fipasho, filalenga Lesa ukubapaala. Abantu tabeshiba ubwafya ubwaba mu kucita ifi. (Amalu. 115:4-8) Lelo nga twabafwa ukumfwikisha Icebo ca kwa Lesa, Ubufumu bwa kwa Lesa kuti bwabanonsha.
CALOLA MWI UKUBA ABACINCILA ILYO TULESHIMIKILA?
7. Kuti twalanga shani ukuti inshita naipwa ilyo tuleshimikila?
7 Dokota uubomba bwino alabikako amano ku o alelepula pantu aleshiba ukuti umuntu kuti afwa. E co na ifwe tulabikako amano ilyo tuleshimikila. Kuti twalanga ukuti tulabika amano ku bantu nga tuletontonkanya pa fibasakamika, pa fipusho bengepusha nelyo pa lyashi ilyo bengatemwa ukumfwa. Ukwishiba ukuti inshita naipwa kuti kwalenga twayalula imibombele yesu pa kuti twashimikila abantu ilyo balefwaya ukumfwa ku bukombe bwesu.—Rom. 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.
8. Calola mwi ukuba abacincila?
8 Ukwishiba ukuti inshita naipwa kuti kwalenga twaishiba ne fyo tulingile ukubalilapo ukucita. (Belengeni Ukutendeka 19:15.) Na tulangilile, tutile pa numa ya kumweba ifyo bamupimine, dokota amwita ku ofeshi no kumweba ukuti: “Ubulwele mulwele bulingile ukubombelwapo bwangu! Mu mweshi fye umo, mulingile ukupingulapo ifya kucita.” Te kuti mufume mu ofeshi ulubilo kwati ni ulya uleya mu kushimya umulilo ilyo kuli ubusanso. Kuti mwalolela dokota amweba ifyo mulingile ukucita e lyo mwaya ku ng’anda pa kuti mwatontonkanyapo sana pa fyo mufwile ukucita.
9. Cinshi twingalandila ukuti Paulo ali uwacincila ilyo aleshimikila mu Efese?
9 Kuti twasambilila ku fyo Paulo ali uwacincila nga twabelenga ifyo aebele baeluda ba mu Efese pa fyo ashimikile imbila nsuma mu citungu ca Asia. (Belengeni Imilimo 20:18-21.) Nalimo ilyo afikile fye, atendeke ukushimikila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda. Kabili pa myaka ibili, “cila bushiku alelanda amalyashi mu muputule uukalamba uwa pe sukulu lya ku Turani.” (Imil. 19:1, 8-10) Paulo ali uwacincila pantu alishibe ukuti umulimo wali uwacindama. Kanshi ‘ukuba abacincila mu kushimikila’ takulingile ukulatusakamika, ukulamona kwati umulimo walyafya. Lelo tulingile ukumona ukuti ukushimikila e cintu cacindama sana.
10. Cinshi twingabela ne nsansa pa kwishiba ukuti Abasambi ba Baibolo bali abacincila ukushimikila pa myaka 100 iyapitapo?
10 Ibumba ilinono ilya Basambi ba Baibolo abaliko ilyo 1914 ishilafika, batendeke ukubomba umulimo wa kushimikila. Ifyo babombele filenga twaishiba ifyo cipilibula ukuba abacincila. Nangu ca kuti bali abanono, bali abacincila pa kushimikila imbila ya Bufumu pantu balishibe ukuti inshita yalicepele. Balelemba amalyashi mu manyunshipepala ayengi sana e lyo baletambisha ne fikope fisela kabili ifyabalabata ifyo baleita ati “Photo-Drama of Creation.” Ukucita ifi kwalengele ukuti bashimikile imbila nsuma ku bantu abengi. Nga tabalemona ukuti ukushimikila kwalicindama, bushe nga twalyumfwa imbila ya Bufumu?—Belengeni Amalumbo 119:60.
TE KWESHA UKULATONTONKANYA UKUTI INSHITA E KO ICILI
11. Cinshi calenga bambi ukulamona kwati umulimo wa kushimikila tawacindama nge fyo baleumona kale?
11 Ifya kupumbula kuti fyalenga twaleka ukutontonkanya pa fyo umulimo wa kushimikila wacindama. Icalo ca kwa Satana cifwaya twabika sana amano ku kucita ifyo tulefwaya e lyo na ku fintu fimbi ifishacindama. (1 Pet. 5:8; 1 Yoh. 2:15-17) Bamo abalebombesha mu mulimo wa kwa Yehova balileka ukumona umulimo ukuti walicindama nga nshi. Ku ca kumwenako, Dema uwaliko mu nshita ya batumwa ali ‘umubomfi munankwe’ uwa kwa Paulo, lelo Dema alipumbwilwe ku fya muli cino calo. Mu nshita ya kutwalilila ukwafwa ababwananyina abali na mafya, Dema alishiile Paulo.—File. 23, 24; 2 Tim. 4:10.
12. Mulimo nshi tubomba pali ino nshita kabili milimo nshi tukalabomba ku ciyayaya?
12 Kuti twalanga ukuti inshita isheleko naicepa nga tatulebika amano ku fintu fya mu calo. Tulingile ukubombesha pa kuti ‘twikatishe ku mweo wine wine.’ (1 Tim. 6:18, 19) Mufwile tamutwishika ukuti ubumi bwa muyayaya ubo Ubufumu bwa kwa Lesa bukaleta, bukalenga tukaleipakisha ukubomba imilimo iisuma ku ciyayaya. Pali ino nshita, twalikwata umulimo waibela uwa kwafwa abantu ukwisapusuka pa Armagedone.
13. Apo twalishiba icine, cinshi cingatwafwa ukutwalilila abacincila?
13 Apo tulamona ukuti abantu abengi tababika amano ku fya kwa Lesa, cinshi cingatwafwa ukutwalilila ukuba abacincila? Tulingile ukulaibukisha ukuti inshita imo na ifwe tatwaishibe Yehova kabili tatwakwete isubilo lelo twalisambilila icine pali Lesa na Yesu. Apo twalishiba icine, twalikwata ishuko lya kusambilisha abantu icine ca mu Baibolo. (Belengeni Abena Efese 5:14.) Pa numa ya kulanda ifi, Paulo atile: “Cenjeleni, mwilaenda kwati bawelewele lelo mule-enda nga ba mano, mulebomfya bwino inshita yonse iyo mwashukila, pantu ishi nshiku sha bubifi.” (Efes. 5:15, 16) Nangu ca kuti twikala mu calo cabipa, tulingile ‘ukulabomfya inshita’ ku fintu ifingalenga twaba abalola lwa ku mupashi.
TWIKALA MU NSHITA ISHAYAFYA
14-16. Cinshi umulimo wa kushimikila pa Bufumu ulingile ukubombelwa bwangu ukucila kale?
14 Ukutula na kale umulimo wa kubila imbila nsuma ulabilwa bwangu, lelo pali ino nshita ufwile ukubilwa bwangu sana. Ukutula mu 1914, twalimona ifintu ifingi ifyacitika nga fintu fye Baibolo yasobele. (Mat. 24:3-51) Ilelo, abantu balatiina nga bakapusuka pa mulandu wa filecitika. Nangu ca kuti ifyalo fyakwatisha amaka fyalyumfwana ukuti fibe pa mutende, fyalikwata ifyanso fya nkondo ifya manyukiliya nalimo 2,000 ifyo bengalisha kabili kuti fyafika ku ncende ili yonse. Aba mu mabuteko batila inshita ishingi, ‘balalufya’ ifyanso fya kulwilako inkondo. Bushe ifipondo filakwatako ifyanso fya musango uyu? Bamo batila abantu kuti bafwa bwangu ku nkondo iyo ifipondo fingatendeka. Na lyo line, te nkondo fye ilenga abantu ukuba no mwenso.
15 Magazini ya ba The Lancet iya mu 2009, na lipoti ya ba University College iyaba ku London yatile: “Ukwaluka kwa miceele e cintu icitiinya sana abantu ino myaka. Ukwaluka kwa miceele kukalenga amamilioni ya bantu ukulwala kabili kukaleta amafya na yambi ayabipisha.” Ukwaluka kwa miceele kuti kwalenga na menshi ukufula muli ba Bemba, imfula ukukanaloka, imfula ukulokesha, amalwele, ifipuupu fya mwela e lyo no kucepa kwa fya kulya. Ukwabula no kutwishika, inkondo no tuyofi filalenga ubuyantanshi bwa calo ukubwelela pa nshi.
16 Abantu bamo kuti batontonkanya ukuti inkondo sha manyukiliya shilefikilisha “icishibilo” ico Yesu alandilepo. Lelo abengi tabaishiba ubupilibulo bwa cine ubwa cishibilo. Pa myaka iingi twalimona ificitika ifilanga ukuti Kristu alitendeka ukuteka no kuti icalo cili ku mpela. (Mat. 24:3) Pali ino nshita ifyo Yesu alandile ifyaba mu cishibilo filacitika sana ukucila kale. Ino ni nshita iyo abantu balingile ukushibuka mu tulo twa ku mupashi. Nga tuleshimikila, kuti twabafwa ukushibuka mu tulo.
17, 18. (a) Bushe ukwishiba “inshita” tufikilepo kulingile ukutulenga ukucita cinshi? (b) Finshi fingalenga abantu ukufwaya ukumfwa imbila ya Bufumu?
17 Tushele fye ne inshita inono iya kulanga ukuti twalitemwa Yehova ne ya kupwishishisha umulimo wa kushimikila. Ifyo Paulo alandile ku Bena Kristu mu Roma filabomba sana kuli ifwe. Atile: “Apo namwishiba ukuti ino ni nshita ya kushibuka mu tulo, kanshi mulecita ifi nalanda. Ilyo twatendeke ukutetekela ipusukilo lyesu lyali ukutali, lelo nomba nalipalama.”—Rom. 13:11.
18 Ifintu fyasobelwe ifilecitika muli shino nshiku sha kulekelesha kuti fyalenga abantu ukufwaya ukuba ifibusa fya kwa Lesa. Abengi balatemwa ukumfwa imbila ya Bufumu nga bamona ifyo ama buteko ya bantunse yafilwa ukupwisha utuyofi, inkondo, ulukaakala nelyo ne fyo abantu baleonaula icalo. Bambi nabo balafwaya ukuba ifibusa fya kwa Lesa pa mulandu ne filecitika mu ndupwa shabo, pamo nga ukulwala, ifyupo ukupwa nelyo ukufwilwa abo batemwa. Ilyo tuleshimikila, tufwile ukwafwa aba bonse abafwaya ukumfwa imbila nsuma.
TULASHIMIKILA PANTU INSHITA NAIPWA
19, 20. Bushe ukwishiba ukuti inshita naipwa kwalenga shani Abena Kristu abengi ukwalula imikalile yabo?
19 Abena Kristu abengi balafwaya ukubombesha pantu balishiba ukuti inshita naipwa. Ku ca kumwenako, ilyo munyinefwe no mwina mwakwe aba ku Ecuador baumfwile ukubilisha kwa kulongana kwa kwaibela ukwa mu 2006, ukwali no mutwe uwaleti “Sungeni Ilinso Lyenu Ilituntulu,” basalilepo ukwalula imikalile yabo. Balilembele ifintu ifyo tabalekabila kabili mu myeshi fye itatu, balifumine mu ng’anda baleikalamo iyakwete imiputule ya kusendamamo itatu no kukukila ku ng’anda inono iyakwete fye umuputule umo uwa kusendamamo. Balishitishe ifipe fimo kabili balilipile inkongole shonse isho bakwete. Mu nshita fye inono, batendeke ukubomba bupaniya bwa kwafwilisha kabili balikonkele ifyo kangalila wa muputule abebele ukuya mu kubombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepa.
20 Munyinefwe umbi uwa ku North America atile: “Ine no mwina mwandi twalongene ukulongana kwaibela mu 2006, ninshi palipita imyaka 30 ukutula apo twabatishiwilwe. Ilyo twalebwelela ku nga’nda pa numa ya kulongana, twalelanshanya ifyo twingakonka ukufunda twaumfwile pa kucefyako imitabotabo mu mikalile yesu. (Mat. 6:19-22) Twalikwete amayanda yatatu, impanga, imyotoka ishisuma sana, ubwato e lyo na ci motoka icikalamba icakwete imisengele, icitofu, imbale, impoto e lyo no mwakusamfishe imbale. Ilyo twamwene ukuti twalipoosele inshita yesu na maka ku fintu fya ku mubili, twapingwilepo ukubombako umulimo wa nshita yonse. Mu 2008, twatendeke ukubomba bupainiya bwa nshita yonse no mwana wesu umukashana uwatendeke kale. Ala caliwama nga nshi ukubombela pamo na bamunyinefwe! Tubombela ku cifulo uko bakabila ba mbila nsuma bacepa. Na kabili, ukubombesha mu mulimo kwalilenga twapalama sana kuli Yehova. Icikalamba icituletela insansa kumonako uko abantu baba ne nsansa ilyo baumfwa no kwishiba icine icaba mu Cebo ca kwa Lesa.”
21. Finshi ifyo twaishiba ifilenga ukuti tuleba abacincila pa ukushimikila?
21 Twalishiba ukuti “ubushiku bwa bupingushi kabili ubwa konaula abantu abashipepa” bukafumyapo imicitile yabipa iya muli cino calo. (2 Pet. 3:7) Ukwishiba ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda kulenga tulebila no kucincila pa bucushi bukalamba ubuli no kwisa e lyo na pa calo cipya icikesa. Na kabili tulafwaisha ukutwalilila ukwafwa abantu pa kuti bakwate isubilo line line. Nga tulebombesha apapela amaka yesu, tulanga ukuti twalitemwa Lesa na bantu banensu.
[Ifipusho]
