“Cenjeleni ku Citutumushi ca BaFarise”

Yesu asokele abasambi bakwe ati: “Cenjeleni ku citutumushi ca baFarise, e mu kuti ubumbimunda bwabo.” (Luka 12:1) Mu lyashi ilyapalako ilyo Yesu alandile, abomfeshe amashiwi ayalelondolola bwino bwino ukuti alesusha ifyo abaFarise ‘balesambilisha.’—Mat. 16:12.

Inshita shimo Baibolo ibomfya ishiwi lya kuti “icitutumushi,” nelyo isiti ukulosha ku fintu ifikowesha abantu. Ukwabula no kutwishika ifisambilisho ne mibele ya baFarise fyalekowesha abantu. Cinshi ifisambilisho fya baFarise fyabipile?

1 AbaFarise baleilungamika kabili balesuula abantu yaweyawe.

Mu milumbe yakwe, Yesu alandile pa baFarise abaleilungamika ati: “UmuFarise aiminine alapepa mu mutima ati, ‘Mwe Lesa, ndemutootela ico nshaba nga bantu bambi abashala, abapuupu, abashalungama, abacende, nangu ngo yu kasonkesha wa misonko. Ndaleka ukulya imiku ibili mu mulungu, kabili mpeela ica pe kumi ica pali fyonse ifyo nanonka.’ Lelo kasonkesha wa misonko uwaiminine akatalamukila, talefwaya no kulolesha mu muulu, lelo aleuma fye pa cifuba no kulasosa ati: ‘Mwe Lesa, mbeleleni uluse ne mubembu.’”—Luka 18:11-13.

Yesu alitashishe kasonkesha wa misonko pa fyo ali uwaicefya, atile: “Ndemweba nati, Uyu kasonkesha wa misonko aile ku ng’anda ku mwakwe uwalungama ukucila [ulya muFarise]; pantu onse uwaicindamika bakamuceefya, lelo onse uwaiceefya bakamucindamika.” (Luka 18:14) Nangu ca kuti bakasonkesha bamisonko baishibikwe ukuti tabali aba cishinka, Yesu alyafwile bakasonkesha abalekutika kuli ena ilyo alesambilisha. Yesu alyafwile bakasonkesha babili Mateo na Sakeo ukuba abasambi bakwe.

Kuti caba shani nga ca kuti twalatontonkanya ukuti, twaliba bwino ukucila abanensu pa mulandu wa mano ayo Lesa atupeela nelyo pa mulandu wa milimo na imbi iyo twakwata mu kuteyanya nangu pa mulandu wa kuti abanensu balapelebela muli fimo? Tulingile ukuleka ukutontonkanya ifya musango uyu mukwangufyanya pantu Amalembo yatila: “Mu kutemwa mwaba ukushishimisha ne cikuuku. Mu kutemwa tamwaba ubufuba, tamwaba ukuitakisha, nangu ukuituumika. Mu kutemwa tamwaba ukucita ifishayana, tamwaba ukucita ifya kuisekesha, tamwaba ukukalifiwa. Tamwaba ukusunga ifilubo. Tamwaba ukusekelela pa fishilungeme, lelo mwaba ukusekelela pa cine.”—1 Kor. 13:4-6.

Tulingile ukulapashanya Paulo uwalandile ukuti “Kristu Yesu aishile muli ici calo ku kupususha ababembu.” Alundilepo no kuti: “Pali aba ababembu, uwacilapo nine.”—1 Tim. 1:15.

Ifipusho ifyo tulingile ukulatontonkanyapo:

Bushe ndaimona ukuti ndi mubembu no kuti nkapusukila fye pa mulandu wa luse lwa kwa Yehova? Bushe ukubombela sana Lesa pa myaka iingi, ukukwata imilimo na imbi mu kuteyanya kwa kwa Lesa, e lyo no kulamuka filanenga ukusuula bambi?

  2 AbaFarise balefwaya ukulailungamika pa kuti abantu balebamona ukuti balungami. Balitemenwe ne fifulo fya pa muulu e lyo kabili balitemenwe na mashina ya mucinshi.

Yesu asokele ati: “Imilimo yonse iyo bacita, bacita pa kuti abantu babamone; pantu balakusha sana utubokoshi twa malembo uto bafwala ngo bucingo, no kukusha sana insenkebele sha ku fya kufwala fyabo. Balitemwa ukwikala apacindama pa kulya umulaalilo no kwikala pa fipuna fya ku ntanshi mu masunagoge, kabili balitemwa ukuti abantu balebaposha pa maliketi no kubeta ati Bakasambilisha.” (Mat. 23:5-7) Linganyeni imibele yabo ku ya kwa Yesu. Nangu ca kuti ali Mwana wa kwa Lesa uwapwililika, ali uwaiceefya. Ilyo umuntu umo amwebele ukuti uli muntu “umusuma,” Yesu atile: “Mulandu nshi wanjitila ati umusuma? Takwaba umusuma kano fye Lesa eka.” (Marko 10:18) Inshita imbi nayo, Yesu asambile amakasa ya basambi bakwe, pa kuti abalange ukuti bafwile ukuba abaicefya.—Yoh. 13:1-15.

Umwina Kristu wa cine afwile ukulacitilako ababwananyina ifisuma. (Gal. 5:13) Sana sana bamunyinefwe abalefwaya ukulabombako imilimo ya bu eluda mu cilonganino. Caliba fye bwino ‘ukufwaya ukuba kangalila,’ lelo umuntu nga alefwaya ukuba kangalila afwile ukuba no mutima wa kwafwa abantu. ‘Bukangalila’ te cifulo ca pa muulu, kanshi aba baume bafwile ukuba ‘abaiceefya,’ nga filya fine Yesu ali.—1 Tim. 3:1, 6; Mat. 11:29.

Ifipusho ifyo tulingile ukulatontonkanyapo:

Mulingile ukuyipusha amuti, bushe ndanakilisha kuli bakangalila pa kuti na ine bengansontako ukuba kangalila mu cilonganino? Bushe mfwaya fye ukubomba imilimo imo mu cilonganino iingalenga abantu ukumona ukuti ndebombesha? Bushe imomba kwati nalicila bambi?

  3 Amafunde ne ntambi sha baFarise ne fyo balekonka Amafunde fyatekele abantu yaweyawe ku munga we fwafwa.

Pa kupepa Yehova, abena Israele balekonka Ifunde lya kwa Mose. Nalyo line, te fyonse ifyo amafunde yalandilepo. Ica kumwenako fye, Ifunde lyalileseshe ukubomba pe Sabata, lelo talyalondolwele ifyo balingile ukubomba ne fyo bashifwile ukubomba. (Ukufu. 20:10) AbaFarise balibikilemo amafunde ne ntambi shabo pantu balemona kwati amafunde tayalandile pali fyonse. Nangu ca kuti Yesu tabikile amano ku mafunde ya baFarise ayo baipangiile, Ifunde lya kwa Mose lyena alelikonka. (Mat. 5:17, 18; 23:23) Yesu alishibe bwino umwalolele amafunde ya baFarise ayo baipangiile fye abene, e lyo kabili alishibe no mwalolele Ifunde lya kwa Mose ne fyo engalanga uluse ne nkumbu. Nangu fye ni lintu abasambi bakwe bafililwe ukukonka ifyo abebele, na lyo line alibatekanishishe. Ku ca kumwenako, pa bushiku ubo bali no kumwikata, Yesu aebele abasambi bakwe batatu ukuti batwalilile ukuba abalola, lelo balifililwe ukulola. Nomba tabakalipile iyo, alandile fye ati: “Umutima wena naukosa, lelo umubili naunaka.”—Marko 14:34-42.

Ifipusho ifyo tulingile ukulatontonkanyapo:

Bushe ndaipangila amafunde aya-afya ukukonka nangu ukulenga ifyo ndetontonkanya ukuba amafunde? Bushe ndenekela bambi ukucita ifyo bashingaba na maka ya kucita?

Tontonkanyeni pa bupusano bwaba pa fyo Yesu asambilishe na pa fyalesambilisha abaFarise. Bushe namukwata umo mulingile ukuwamya? Nga mwatila ee, ninshi mulingile ukuwamyako.

[Icikope pe bula 28]

Aba Farise balefwala utubokoshi twa malembo pa mpumi shabo.—Mat. 23:2, 5

[Ifikope pe bula 29]

Aba Farise bali abamatutumuko, lelo baeluda bena balaicefya ilyo balebombela bambi

[Icikope pe bula 30]

Bushe mulapashanya Yesu mu fyo mwenekela bambi ukucita?