Kuti Twanonkelamo Shani Muli Ifi Yehova Alekelela Imembu?

‘Yehova, ni Lesa wa luse kabili uwa mutembo, uukokola ukukalipa, uwelela ifilubo na bumpulamafunde no lubembu.’—UKUFU. 34:6, 7.

FWAYENI IFYASUKO

Finshi Yehova acitile ilyo Davidi na Manase babembwike, kabili mulandu nshi acitile ifyo?

Mulandu nshi Yehova ashalekelele imembu sha luko lwa bena Israele?

Finshi tufwile ukucita pa kuti Yehova atwelele?

1, 2. (a) Bushe mibele nshi iyo Yehova Lesa alangile ku bena Israele? (b) Cipusho nshi ico twalalandapo muli cino cipande?

MU NSHIKU sha kwa Nehemia, abena Lebi bamo bapepele pa cintubwingi no kusumina ukuti ifikolwe fyabo ‘fyalikeene ukumfwila’ amafunde ya kwa Yehova. Pa miku iingi, Yehova alangile ukuti ni “Lesa uwelela, uwa mutembo kabili uwa nkumbu, uukokola ukukalipa kabili uwafulisha icikuuku.” Yehova alitwalilile ukuba ne nkumbu ku baYuda bonse abafumine muli bunkole muli shilya nshiku sha kwa Nehemia.—Nehe. 9:16, 17.

² Cila muntu afwile ukuipusha ukuti, ‘Bushe nonkelamo shani mu kwelela kwa kwa Yehova?’ Pa kwasuka ici cipusho cacindama, lekeni tulande pa fyo Yehova abelele uluse ishamfumu shibili, e kutila Davidi na Manase.

IMEMBU ISHIKALAMBA ISHO DAVIDI ACITILE

3-5. Ni membu nshi ishikalamba isho Davidi acitile?

³ Nangu ca kutila Davidi aletiina Lesa, alicitile imembu ishikalamba. Imembu shibili isho acitile shakumine Uria na Bati-sheba. Ifyafumine muli ishi membu fyalibipile sana kuli bonse abo ishi membu shakumine. Nangu cibe fyo, inshila Lesa alungikilemo Davidi ilangilila ukuti Yehova alelela nga nshi. Natulande pa fyacitike.

⁴ Davidi atumine abashilika ba bena Israele ukuyashinga Raba, umusumba ukalamba uwa bena Amone. Apo uyu musumba wabelele palepele amakilomita 80, lwa ku kabanga ka Yerusalemu, bushilya bwa Mumana wa Yordani. Bushiku bumo, ilyo Davidi aali pa mutenge wa ng’anda yakwe mu Yerusalemu, amwene Bati-sheba, muka Uria, alesamba. Uria ena aali ku Raba. Ilyo Davidi amwene Bati-sheba alesamba, alimukumbilwe kabili aebele aba kuyamuleta kwi sano, no kucita nankwe ubucende.—2 Sam. 11:1-4.

 ⁵ Ilyo Davidi aishibe ukuti Bati-sheba alimite, atumine amashiwi ya kuti Uria abwele ku Yerusalemu, pantu aletontonkanya ukuti Uria kuti asendama no mukashi wakwe. Lelo Uria taileko na ku ng’anda yakwe nangu ca kutila Davidi alimupatikishe. Lyena imfumu yalembeele umukalamba wa bashilika kalata ya mu bumfisolo iya kuti: ‘Abike Uria ku ntanshi uko ubulwi bwakoseshe’ e lyo abashilika banankwe babwelele ku numa. Awe, mu kwangufyanya fye abalwani balipeye Uria nga filya fine Davidi apangile. (2 Sam. 11:12-17) E ico, imfumu tayacitile fye ubucende lelo yalengele ulubembu ukubipisha lintu yaipeye umuntu uwa kaele.

DAVIDI ALAPILA

6. Finshi Lesa acitilepo pa membu sha kwa Davidi, kabili ifyo acitile fitulanga ukuti Yehova aba shani?

⁶ Kwena, Yehova alimwene fyonse ifyacitike. Takwaba ico Yehova afilwa ukumona. (Amapi. 15:3) Nangu ca kuti mu kuya kwa nshita imfumu yalyupile Bati-sheba, “ici cintu Davidi acitile calibipile mu menso ya kwa Yehova.” (2 Sam. 11:27) Bushe Lesa acitilepo shani pa membu ishabipisha isho Davidi acitile? Atumine kasesema wakwe Natani ukuya kuli Davidi. Apo Lesa alabelela uluse, ukwabula no kutwishika alefwaya ukwishiba nga Davidi nalapila pa kuti amubelele uluse. Bushe ifi Yehova acitile tafilenga mwasansamuka? Tapatikishe Davidi ukuyebelela imembu lelo abomfeshe Natani ukweba imfumu ilyashi ilyalelangilila ifyo imembu yacitile shabipile. (Belengeni 2 Samwele 12:1-4.) Ala iyi nshila Yehova abomfeshe pa kwishiba ifyo Davidi aleumfwa pa membu acitile yalibombele bwino!

7. Bushe Davidi acitile shani ilyo aumfwile ilyashi ilyo Natani amushimikile?

⁷ Icilangililo Natani alandile calengele imfumu ukumona ukuti ifyo umuntu wa fyuma acitile lwali lufyengo. Davidi alikalipe pa fyo ulya umuntu acitile, kabili aebele Natani ukuti: “Na pali Yehova, umuntu uwacita ico afwile ukufwa!” Davidi alandile no kuti umuntu uo bafyengele bafwile ukumubwesesha ifyo bamupokele. E lyo nomba Natani afikile pa cishinka. Aebele Davidi ati: “Uyo muntu ni mwe!” Lyena amwebele ukuti pa mulandu wa fyo acitile, “ulupanga” talwakafume mu ng’anda yakwe kabili ubucushi bukaba pa lupwa lwakwe. Na kabili ali no kuseebana pa cintubwingi. Davidi alikutulwike ukuti imembu acitile shalibipile nga nshi kabili alyumfwile sana ubulanda no kusosa ukuti: “Nimembukila Yehova.”—2 Sam. 12:5-14.

IPEPO DAVIDI APEPELE NE FYO LESA AMWELELE

8, 9. Bushe Amalumbo 51 yatweba finshi pa fyo Davidi aumfwile pa membu acitile, kabili yatusambilisha finshi pali Yehova?

⁸ Amashiwi yaba mu lwimbo Imfumu Davidi yalembele pa numa, yalanga ukuti yalyumfwile sana ubulanda pa fyo yacitile. Mu Amalumbo 51 mwaba amashiwi ayatufika pa mutima ayo Davidi alepaapaata kuli Yehova kabili ayalanga ukuti alisumine ifilubo acitile kabili alilapile. Davidi abikile sana amano kuli bucibusa bwakwe na Lesa. Atile: “Kuli imwe, imwe mweka fye, e ko nabembuka.” Apaapeete Yehova ukuti: “Lengeni muli ine umutima uwasanguluka, mwe Lesa, kabili bikeni muli ine umupashi uupya, uwashangila. . . . Bwesesheni kuli ine ukusekelela nsanga mu kupususha kwenu, kabili muntungilile ku mutima wa kuitemenwa.” (Amalu. 51:1-4, 7-12) Bushe na imwe mulaba abafumacumi ilyo mule-eba Yehova ifilubo mulufyanya ukwabula ukumufisa nangu cimo?

⁹ Yehova tacingilile Davidi ku mafya yabipisha ayafumine mu membu acitile. Aya mafya yalitwalilile ubumi bwakwe bonse. Nangu cali ifi, Yehova alimwene ukuti Davidi alilapile icine cine, aali no “mutima  wa bulanda kabili uwasakamikwa,” e ico alimwelele. (Belengeni Amalumbo 32:5; Amalu. 51:17) Lesa Wa Maka Yonse aleshiba ifyo umuntu omfwa ne calengele ukuti acite ulubembu. Mu nshita ya kuti aleke bakapingula abantunse ukuti ebo bapingule ukulingana na Mafunde ya kwa Mose, Yehova ku luse lwakwe umwine, asalilepo ukupingula Davidi na Bati-sheba. (Lebi 20:10) Lesa alengele fye no kuti Solomone, umwana wabo, abe imfumu ya bena Israele.—1 Imila. 22:9, 10.

10. (a) Finshi nalimo fyalengele Yehova ukwelela Davidi? (b) Finshi filenga Yehova ukwelela umuntu?

¹⁰ Napamo cimbi icalengele ukuti Yehova alekelele Davidi mulandu wa kuti na o alibelele Shauli uluse. (1 Sam. 24:4-7) Nga filya Yesu alondolwele, ifyo tucita kuli bambi e fyo na Yehova acita kuli ifwe. Yesu atile: “Mwilapingula bambi pa kuti na imwe bemupingula; pantu ifyo mupingula bambi e fyo na imwe bakamupingula; kabili ku cipimo ico mupiminako bambi, e ko na imwe bakamupimina.” (Mat. 7:1, 2) Ala tulasansamuka ukwishiba ukuti Yehova kuti atubelela uluse, na pa membu ishikalamba pamo nga ubucende no kwipaya! Kuti atwelela nga ca kuti tule-elela bambi, nga twayebelela imembu, no kulapila ku membu shesu. Yehova ‘alapuupuutula’ ababembu nga balapila ukufuma pa nshi ya mutima.—Belengeni Imilimo 3:19.

MANASE ALICITILE IMEMBU ISHABIPISHA LELO ALILAPILE

11. Ni membu nshi isho Imfumu Manase yacitile?

¹¹ Natulande pa ca kumwenako ca mu Baibolo na cimbi icilanga ifyo Yehova aitemenwa ukwelela imembu ishikalamba. Ilyo Manase aishileba imfumu ya Yuda, ninshi palipita imyaka 360 ukutula apo Davidi abelele imfumu. Pa myaka 55 yonse iyo ali pa bufumu, alecita ifyabipa kabili ifya bunani ifyo alecita fyalengele Yehova ukumupata. Fimo ifyabipa ifyo Manase acitile ni ifi, akuulile ifiipailo fya ba Baali, alepepa “ifya mu muulu fyonse,” aocele na bana bakwe mu mulilo, kabili alekoselesha na bantu ukulaumfwana ne mipashi. Manase “acitile ifyabipa ifingi nga nshi mu menso ya kwa Yehova.”—2 Imila. 33:1-6.

12. Finshi Manase acitile pa kuti abwelele kuli Yehova?

¹² Mu kuya kwa nshita, Manase balimusendele ku Babiloni no kuyamupoosa mu cifungo. Ilyo aali kulya, napamo aibukishe amashiwi Mose aebele abena Israele ukuti: “Ilyo mukaba mu bwafya ubukalamba ne fi fyonse namweba fyamucitikila ku mpela ya nshiku, e lyo  mukabwelela kuli Yehova Lesa wenu no kukutika kwi shiwi lyakwe.” (Amala. 4:30) Manase alibwelele kuli Yehova. Abwelele shani? “Ali-icefeshe icine cine” kabili “alepepa” kuli Lesa (nga fintu icikope pe bula 21 cilelanga). (2 Imila. 33:12, 13) Baibolo tayatweba amashiwi Manase alelanda mu mapepo alepepa, lelo yafwile yalipalene na yalya Imfumu Davidi yapepele ayaba mu Amalumbo 51. Te mulandu na mashiwi alandile mu mapepo, Manase alilapile icine cine.

13. Mulandu nshi Yehova abelele Manase uluse?

¹³ Bushe Yehova acitile shani ilyo Manase apepele kuli ena? “Alyumfwile ukupapaata kwakwe kabili aumfwile ukulomba kwakwe ukwa kuti amubelele uluse.” Nga filya fine cali kuli Davidi, Manase na o alilwike ukuti imembu acitile shalibipile nga nshi kabili alilapiile. E mulandu wine Lesa amubelele uluse kabili amubweseshe pa bufumu mu Yerusalemu. Ici calengele ukuti ‘Manase eshibe ukuti Yehova e Lesa wa cine.’ (2 Imila. 33:13) Ala ili lyashi lilatusansamusha nga nshi pantu na lyo lilatulanga ukuti Lesa wesu uwa luse alelela bonse abalapila ukufuma pa nshi ya mutima!

BUSHE YEHOVA ALELELA LYONSE?

14. Cinshi cilenga Yehova ukuitemenwa ukwelela ababembu?

¹⁴ Ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku balalomba ubwelelo nangu ca kutila imembu bacita te kuti shilingane na shilya shacitile Davidi na Manase. Na lyo line, apo Yehova alibelele uluse ishi shamfumu shibili, calenga twaishiba ukuti Lesa alaitemenwa ukwelela imembu ishabipisha nga ca kutila umuntu nalapila icine cine.

15. Twaishiba shani ukuti Yehova enekela abantu ukucitapo fimo pa kuti ababelele uluse?

¹⁵ Kwena, te kuti tulande ukuti Yehova alelela fye onse uwacita ulubembu. Lekeni tulinganye ifyacitile Davidi na Manase ku fyacitile abena Israele na baYuda bacipondoka. Lesa atumine Natani ukuyalanda na Davidi pa kuti amwafwe ukulapila.  Davidi alyumfwile ifyo Natani alandile kabili alilapiile. Ilyo Manase ali mu bwafya ubukalamba, alilapile ukufuma pa nshi ya mutima. Nomba, abena Israele na baYuda bena, ilingi line tabalelapila. E ico Yehova tababelele uluse. Lelo kwena, alebatumina bakasesema abalebasoka pali bucipondoka bwabo. (Belengeni Nehemia 9:30.) Na lintu abo basendele bunkole ku Babiloni babwelelemo ku mwabo, Yehova atwalilile fye ukubatumina inkombe sha cishinka pamo nga shimapepo Esra na kasesema Malaki. Ilyo abantu baalecita ifyo Yehova alefwaya, baleba ne nsansa nga nshi.—Nehe. 12:43-47.

16. (a) Cinshi cacitikile uluko lwa bena Israele pali filya bashalapiile? (b) Lishuko nshi Lesa apeela abafuma mu luko lwa bena Israele?

¹⁶ Ilyo Yesu aishile pano calo no kwisatuula ilambo limo fye ilyapwililika ilya cilubula, Yehova alilekele ukupokelela amalambo ya nama ayo abena Israele baletuula. (1 Yoh. 4:9, 10) Ilyo Yesu ali pano calo, alangile ifyo Wishi atontonkanya ilyo alandile amashiwi ya kufika pa mutima aya kuti: “We Yerusalemu, we Yerusalemu, we wipaya bakasesema no kupoola amabwe abo bakutumina! Ifyo imiku iingi nafwaile ukulonganika abana bobe, filya nankoko afukatila utwana twakwe mu mapindo yakwe! Lelo imwe tamwalefwaya.” E co Yesu alandile ukuti: “Moneni! Ing’anda yenu yalekeleshiwa kabili yamushalila icibolya.” (Mat. 23:37, 38) E mulandu wine Lesa alekele ukupaala uluko lwa bena Israele ulushalapile no kutendeka ukupaala Israele wa ku mupashi. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Bushe Lesa kuti abelela uluse abena Israele abafuma muli ulu luko ulo Lesa alekele ukupaala? Ee, nabo bene Yehova kuti abelela nga bacetekela muli Lesa na mwi lambo lya kwa Yesu Kristu. Nangu fye ni balya abafwile ukwabula ukulapila, abakabuushiwa mu calo cipya, nabo bene imembu shabo shikelelwa.—Yoh. 5:28, 29; Imil. 24:15.

IFYO TUNONKELAMO MULI IFI YEHOVA ALEKELELA IMEMBU

17, 18. Finshi tufwile ukucita pa kuti Yehova atulekelele imembu?

¹⁷ Bushe tufwile ukucita shani pali ifi Yehova aitemenwa ukulekelela imembu? Ukwabula no kutwishika tufwile ukucita nga filya Davidi na Manase bacitile. Tufwile ukusumina ukuti tuli babembu, ukulapila ku membu shesu, no kupapaata ukuti Yehova atwelele, e lyo no kumweba ukuti atulenge ukuba no mutima uwasanguluka. (Amalu. 51:10) Nga natucita ulubembu ulukalamba, tufwile no kulomba ukuti baeluda batwafwe. (Yako. 5:14, 15) Te mulandu ne fyo umulandu tucitile wingaba, cilatusansamusha ukwishiba ukuti Yehova aba fye filya fine ailondolwele kuli Mose ukuti ni “Lesa wa luse kabili uwa mutembo, uukokola ukukalipa kabili uwafulisha icikuuku ne cine, uutwalilila ukulanga icikuuku ku ba makana, uwelela ifilubo na bumpulamafunde no lubembu.” Yehova tayaluka.—Ukufu. 34:6, 7.

¹⁸ Yehova abomfeshe icilangililo icisuma ilyo alaile abena Israele abalapile ukuti ali no kubelela imembu shonse, nga filya insalu ‘iyakashika ce’ ingabuuta kwati “butonge.” (Belengeni Esaya 1:18.) E ico, kuti twanonkelamo shani muli ifi Yehova alekelela imembu? Kuti atwelela imembu shesu ne filubo nga ca kuti tuletasha pa fyo atulekelela imembu no kulapila icine cine.

19. Finshi tukalanshanyapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁹ Apo Yehova alatwelela imembu, kuti twamupashanya shani pa kuti tule-elela bambi? Kuti twacita shani pa kuti tatuleba no mutima wa kukanaelela abacita imembu ishikalamba lelo abalapila ukufuma pa nshi ya mutima? Icipande cikonkelepo cikatwafwa ukubebeta imitima yesu pa kuti tukalepashanya Shifwe Yehova, ‘uwaiteyanya ukwelela.’—Amalu. 86:5.

[Ifipusho]

[Icikope pe bula 24]

Pa mulandu wa kuti Yehova alelela, abweseshe Manase pa bufumu mu Yerusalemu