Ni We Kangalila Wa Cishinka!
Ni We Kangalila Wa Cishinka!
“Tamuiteka iyo, muli ba kwa Lesa.”—1 KOR. 6:19.
KUTI MWAYASUKA SHANI?
Milimo nshi ababomfi balebomba kale?
Milimo nshi ababomfi bonse aba kwa Lesa bakwata?
Tufwile ukulamona shani imilimo twapeelwa?
1. Finshi abantu batontonkanyapo nga baumfwa ishiwi lya kuti umusha?
IMYAKA nalimo 2,500 iyapita, kalemba umo umuGriki alembele ukuti: “Takwaba umuntu nangu umo uwingaitemenwa ukuba umusha.” Abantu abengi kuti basuminisha ifyalandile uyu kalemba. Abantu abengi nga baumfwa ishiwi lya kuti umusha, batontonkanya pa bantu abo balecusha kabili abashakwata ubuntungwa, kabili tabanonkelamo nangu cimo mu fyo babombesha, lelo abanonkelamo ni bashikulwibo.
2, 3. (a) Busha bwa musango nshi ubo abaitemenwa ukuba abasha nelyo ababomfi ba kwa Kristu babamo? (b) Mepusho nshi pali bakangalila ayo twalalandapo?
2 Lelo Yesu alandile ukuti abasambi bakwe bakaba ababomfi nelyo abasha. Nomba ubusha ubo Yesu alandilepo ukuti e bo Abena Kristu ba cine bali no kubamo tabwali bwa kulabacusha nelyo ukusuulwa. Aba basha bali no kucindikwa no kucetekelwa. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa “musha” uo Yesu alandilepo ilyo ashilafwa. Kristu asobele ukuti aali no kupeela imilimo ku “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.”—Mat. 24:45-47.
3 Mwi lembo limbi ilyalanda pali uyu musha, mwena bamwitile ukuti “kangalila.” (Belengeni Luka 12:42-44.) Abena Kristu ba cishinka abengi ababapo muno nshiku tababa muli ili bumba lya musha wa cishinka. Lelo Amalembo yalanga ukuti bonse ababombela Lesa balikwata imilimo. Milimo nshi bakwata? Bushe bafwile ukulamona shani iyo milimo? Pa kuti twasuke ifi fipusho, natubale tulande pa milimo iyo bakangalila nelyo ababomfi balebomba kale.
IMILIMO BAKANGALILA BALEBOMBA KALE
4, 5. Milimo nshi iyo bakangalila balebomba? Langilileni.
4 Kale, ilingi kangalila aleba umusha uwacetekelwa uo balepeela umulimo wa kwangalila aba mu ng’anda nelyo amakwebo ya kwa shikulu wakwe. Bakangalila balebapeelako amaka ya kwangalila kabili e balesakamana ifya pa ng’anda, indalama, na babomfi bambi. Ifi e fyali Eliesere, uo bapeele umulimo wa kusakamana ifyuma ifingi nga nshi ifya kwa Abrahamu. Nalimo e o Abrahamu atumine ukuya ku Mesopotamia mu kufwaila umwana wakwe Isaki umwanakashi wa kuupa. Ala kwena uyu mulimo wali uukulu kabili uwacindama!—Ukute. 13:2; 15:2; 24:2-4.
5 Yosefe, icishikulula ca kwa Abrahamu e wali kangalila mu ng’anda ya kwa Potifa. (Ukute. 39:1, 2) Mu kuya kwa nshita, Yosefe na o alikwete umubomfi, uo asontele ukula-angalila ‘ing’anda yakwe.’ Uyu mubomfi e wapokelele bamunyina 10 aba kwa Yosefe no kubasakamana. Kabili ilyo Yosefe alefwaya ukwesha bamunyina, uyu wine kangalila e o aebele ukubika kapu ya silfere mu mufuko. Ukwabula no kutwishika, bakangalila balicetekelwe sana kuli bashikulwibo.—Ukute. 43:19-25; 44:1-12.
6. Milimo nshi iyalekanalekana iyo bakangalila babomba?
6 Ilyo papitile imyaka iingi, umutumwa Paulo alembele ukuti bakangalila Abena Kristu, ‘babomfi wa kwa Lesa.’ (Tito 1:7) Apo bakangalila basontwa ukulacema “umukuni wa kwa Lesa,” balasambilisha e lyo no kutungulula icilonganino. (1 Pet. 5:1, 2) Kwena imilimo bakangalila babomba ilapusanapusana. Ku ca kumwenako, baeluda abengi babombela pa cilonganino cimo. Bakangalila benda babombela ifilonganino ifingi. E lyo ababa muli Komiti ya Musambo bangalila ifilonganino fyonse ifyaba mu calo cabo. Nangu ca kuti imilimo babomba ilapusanapusana, bakangalila bonse bafwile ukuba aba cishinka ilyo balebomba imilimo yabo pantu “bakalubulula” kuli Lesa.—Heb. 13:17.
7. Mulandu nshi twingalandila ukuti Abena Kristu bonse babomfi?
7 Cinshi twingalandila ukuti na Bena Kristu abashili baeluda nabo babomfi? Umutumwa Petro alembele kalata ku Bena Kristu bonse, ukuti: “Imwe bonse Lesa alimupeela ubupe bwaibela umo umo. Apo muli babomfi abasuma abo Lesa alanga icikuuku mu nshila shalekanalekana, mulebomfya ubupe Lesa amupeela ku kubombela abanenu.” (1 Pet. 1:1; 4:10) Lesa alitulanga icikuuku pa kutupeela ubupe ubwalekanalekana, amano, no kucenjela muli fimo. Ifi fintu kuti twafibomfya ukwafwa Abena Kristu banensu. Kanshi bonse fwe babombela Lesa tuli babomfi, alitucetekela, alitucindika kabili afwaya tulebomba bwino umulimo atupeela.
TULI BA KWA LESA
8. Cishinka nshi icacindama ico tufwile ukulaibukisha?
8 Twalalanda pa fishinka fitatu ifyo fwe babomfi tufwile ukulaibukisha. Ica kubalilapo: Bonse tuli ba kwa Lesa kabili tukalubulula kuli ena. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Tamuiteka iyo, muli ba kwa Lesa, pantu mwashitilwe pa mutengo uukulu,” umulopa we lambo ilya kwa Kristu. (1 Kor. 6:19, 20) Apo tuli ba kwa Yehova, tufwile ukulakonka amafunde yakwe, ayasha-afya. (Rom. 14:8; 1 Yoh. 5:3) Kabili tuli basha ba kwa Kristu. Nga filya fine fyali ababomfi kale, na ifwe bene twalikwata ubuntungwa lelo ubu buntungwa te bwa kulaicitila fyonse ifyo tulefwaya. Tufwile ukulabomba imilimo ukulingana ne fyo batweba ukucita. Nga twalipeelwa imilimo iingi nangu iyo, bonse fye tuli babomfi ba kwa Lesa na Kristu.
9. Cilangililo nshi Yesu alandile pa kulangilila ifyo shikulu enekela ku musha wakwe?
9 Yesu alatwafwa ukwishiba ifyo shikulu enekela ku musha wakwe. Aebele abasambi bakwe icilangililo ca musha uwaile ku ng’anda pa numa ya kubomba akasuba konse. Bushe shikulu aebele umusha wakwe ati: “Isa kuno nomba line, ikala tulye ifya kulya”? Awe. Lelo amwebele ukuti: “Mpekanishisha umulaalilo, fwala ne nsalu no kulandetela ifyo ndefwaya mpaka mpwishe ukulya no kunwa, e lyo na iwe walalya no kunwa.” Finshi Yesu alesambilisha muli ici cilangililo? Atile: “Ni fyo fine na imwe, ilyo mwacita fyonse ifyo bamweba ukucita, mulesosa amuti, ‘Ifwe tuli basha fye. Ifyo twacita, e fyo tufwile fye ukucita.’”—Luka 17:7-10.
10. Mulandu nshi twingalandila ukuti Yehova alatasha pa fyo tumubombela?
10 Yehova alatasha sana pa fyo tumubombela. Baibolo itweba ukuti: “Lesa taba uushalungama, takalabe umulimo wenu no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.” (Heb. 6:10) Yehova tatweba ukucita ifyo tushingaba na maka ya kucita. Na kabili, fyonse ifyo atweba ukucita fyabelako ku busuma bwesu kabili tafya-afya. Na lyo line, ukulingana ne cilangilo Yesu alandile, umusha tacita ifya kuisekesha. Icishinka ca kuti, nga twaipeela kuli Lesa, tusalapo ukulabika ifyo afwaya intanshi. Bushe tamulesumina ukuti ici ca cine?
IFYO YEHOVA AFWAYA IFWE BONSE UKULACITA
11, 12. Bushe fwe babomfi ba kwa Lesa, mibele nshi tufwile ukukwata ne yo tushifwile ukukwata?
11 Icishinka ca bubili ca kuti: Nga babomfi ba kwa Lesa, bonse tukonka amafunde yamo yene. Ca cine ukuti imilimo imo ipeelwa ku bantu fye abanono mu cilonganino. Lelo imilimo iingi ipeelwa kuli bonse. Ku ca kumwenako, apo tuli basambi ba kwa Kristu kabili Inte sha kwa Yehova, balitweba ukuti tuletemwana. Yesu atile ukutemwa e kwishibisha Abena Kristu ba cine. (Yoh. 13:35) Tatutemwa fye bamunyinefwe, lelo tulesha na maka ukutemwa na bashatetekela. Ifwe bonse kuti twatemwa bambi kabili e fyo tufwile fye ukucita.
12 Na kabili tufwile ukuba ne mibele isuma. Tatufwile ukuba ne mibele yabipa nelyo ukulacita ifyo Icebo ca kwa Lesa cakaanya. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Aba bulalelale, nangu abapepa utulubi, nangu abacende, nangu abaume abasuminisha abaume banabo ukulaala na bo, nangu abaume abalaala na baume banabo, nangu bapuupu, nangu bafunushi, nangu ni bacakolwa, nangu abatukana, nangu ni balya abacenjesha abanabo, tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.” (1 Kor. 6:9, 10) Kwena pa kuti fye tukonke amafunde ayalungama aya kwa Lesa tufwile ukubombesha. Lelo nga twakonka aya mafunde, kuti catuwamina pantu ubumi bwesu kuti bwaba ubusuma, kabili kuti tuleumfwana na banensu e lyo kuti twaba ifibusa fya kwa Lesa.—Belengeni Esaya 48:17, 18.
13, 14. Mulimo nshi Lesa apeela Abena Kristu bonse, kabili tufwile ukulaumona shani?
13 Ibukisheni no kuti kale umubomfi alekwata imilimo alebomba. Na ifwe bene twalikwata imilimo. Lesa alitupeela ubupe ubusuma nga nshi, no bu bupe bwa kuti twalishiba icine. Lesa afwaya ukuti tulesambilishako bambi ici cine. (Mat. 28:19, 20) Paulo alembele ukuti: “Umuntu onse aletumona fye ukuti tuli babomfi ba kwa Kristu abasalwa ukwangalila inkama sha kwa Lesa.” (1 Kor. 4:1) Paulo alishibe ukuti kangalila afwile ukubika sana amano ku “nkama sha kwa Lesa,” nelyo icine ca mu Baibolo no kusambilishako bambi nga filya Yesu Kristu Shikulwibo, aalanda.—1 Kor. 9:16.
14 Na kuba, ukusambilisha bambi icine kulanga ukuti twalibatemwa. Kwena, ifyo tubomba mu mulimo wa kushimikila filapusanapusana pantu amafya tukwata yalapusanapusana. Yehova alishiba ifi. Icacindama sana ca kuti tufwile ukubomba apapelele amaka yesu. Nga tulecita ifi tukalanga ukuti twalitemwa sana Lesa na bantu banensu.
UMULANDU CACINDAMINA UKUBA UWA CISHINKA
15-17. (a) Mulandu nshi cacindamina ukuti umubomfi aleba uwa cishinka? (b) Filangililo nshi Yesu alandile pa kulangilila ububi bwaba mu kukanaba aba cishinka?
15 Icishinka calenga butatu icipalene ne fishinka fibili ifyo tulandilepo ca kuti: Tufwile ukuba aba cishinka, abacetekelwa. Umubomfi nangu engakwata imibele iisuma, kabili alishiba ne milimo, lelo nga tabomba bwino imilimo bamupeela kabili nga taba ne cishinka kuli shikulu wakwe, shikulu wakwe teti amutemwe. Ukuba uwa cishinka kwalicindama sana pa kuti umubomfi alebomba bwino na pa kuti shikulu wakwe amutemwe. Ibukisheni ifyo Paulo alembele, atile: “Icifwaikwa ku babomfi ca kuti umuntu asangwe uwa cishinka.”—1 Kor. 4:2.
16 Twalishininkisha ukuti nga tuli aba cishinka, Lesa akatupaala. Lelo nga tatuli aba cishinka, Lesa te kuti atupaale. Ifyo Yesu alandile mu cilangililo ca matalanti e fishininkisha ici cishinka. Abasha balya aba cishinka ‘abacitile amakwebo’ mu ndalama shikulwibo abapeele, alibatashishe no kubalambula. Lelo umusha uushacitile ifyo shikulu wakwe amwebele, amwitile ukuti, “umusha mubi, umunang’ani” kabili “icinangwa.” Balimupokele italanti bamupeele no kumupoosa ku nse.—Belengeni Mateo 25:14-18, 23, 26, 28-30.
17 Inshita imbi, Yesu alandile pa fyabipa ififuma mu kukanaba ne cishinka. Atile: “Umuntu umo ali umukankaala kabili alikwete umubomfi mukalamba uwa pa ng’anda. Kabili uyu mubomfi balimusoseele ukuti aleonaula ifyuma. E ico alimwitile no kumweba ati, ‘Nge fi ndeumfwa pali iwe? Londolola ifyo walebomba incito, pantu nomba nakutamfya incito.’” (Luka 16:1, 2) Apo uyu mubomfi alyonawile ifyuma fya kwa shikulu wakwe, balimutamfishe incito. Ici cilangililo cilatusambilisha isambililo ilyacindama nga nshi! Tufwile ukuba aba cishinka muli fyonse ifyo batweba ukucita.
BUSHE CALIBA FYE BWINO UKULAILINGANYA KULI BAMBI?
18. Mulandu nshi tushifwile ukulailinganishisha kuli bambi?
18 Bonse tufwile ukuipusha atuti, ‘Bushe ndi mubomfi wa musango nshi?’ Ukuilinganya kuli bambi kwalibipa. Baibolo itila: “Lelo umo na umo alange umulimo wakwe, e lyo akasansamuka pa mulimo wakwe, te kuilinganya ku muntu umbi iyo.” (Gal. 6:4) Mu nshita ya kulailinganya kuli bambi, tufwile ukubomba ukulingana na papelele amaka yesu. Ukucita ifi kukalenga twikaba ne cilumba nangu ukufuupuka. Ilyo tulebebeta ifyo tubomba, tufwile no kulaibukisha ukuti ifintu filaaluka. Nalimo pali ino nshita tatubomba nge fyo twalebomba kale pantu nalimo tulalwalilila, natukota, nangu imilimo tulebomba naifula. Nelyo limbi kuti twabombesha ukucila na pa fyo tulebomba pali ino nshita. Nga ca kutila kuti twabombesha, kuti cawama ukumona ifyo twingacita pa kuti tulebombesha.
19. Nga ca kutila tabatupeele imilimo imo iyo tulefwaya, mulandu nshi tushifwile ukufuupulwa?
19 Cimbi ico tufwile ukulatontonkanyapo, milimo tubomba nelyo iyo tufwaya ukulabomba. Ku ca kumwenako, munyinefwe kuti alefwaya ukuba eluda nelyo ukulalandako amalyashi pa kulongana kukalamba. Cisuma ukubombesha pa kuti tufikepo ukubombako iyi milimo, lelo tatufwile ukufuupulwa nga ca kutila tabatupeele iyi milimo pa nshita tulemona ukutila natufikapo ukubomba. Nalimo te kuti batupeele imilimo imo pa nshita iyo tuleifwaisha pantu limbi kuti kuli fimo ifyo tushishibe. Ibukisheni ukuti Mose nalimo alemona kwati nafikapo ukufumya abena Israele mu Egupti, lelo aali no kulolela pa myaka 40. Ici cali no kulenga Mose ukukwata imibele iyali no kumwafwa ukutungulula abena Israele abali bacintomfwa kabili bacipondoka.—Imil. 7:22-25, 30-34.
20. Finshi twingasambilila kuli Yonatani?
20 Limo te kuti batupeele imilimo imo. Ifi e fyo cali kuli Yonatani. Ali mwana wa kwa Shauli kanshi e wali no kupyana pa bufumu mu Israele. Lelo, Lesa asalile Davidi ukuba imfumu, uwali umwaice sana pali Yonatani. Bushe Yonatani acitile shani? Alisumine ukuti Davidi abe imfumu kabili alemutungilila ica kuti aleibika mu kapoosa mweo. Aebele Davidi ukuti: “Iwe ukaba imfumu pali Israele, na ine nkaba inkonkani yobe.” (1 Sam. 23:17) Finshi twingasambilila kuli Yonatani? Yonatani takwatile Davidi akalumwa nga filya fyali Shauli, wishi. Mu nshita ya kulaumfwila bambi akalumwa pa mulandu wa milimo babapeela, bonse tulingile ukulabika amano ku kulabomba bwino imilimo twapeelwa. Twalicetekela ukuti mu calo cipya, Yehova akapeela ababomfi bakwe bonse ifyo bafwaisha.
21. Bushe tufwile ukulamona shani umulimo batupeela?
21 Tuleibukisha lyonse ukuti, apo tuli babomfi abacetekelwa, tatwaba nga basha abo bacusha kuli bashikulwibo abankalwe. Ubusha bwesu bwali-ibela icine cine. Ifwe balitucindika, balitupeela umulimo uushakatale aubombwa na kabili, uwa kushimikila imbila nsuma muli shino nshiku sha kulekelesha. Ilyo tubomba uyu mulimo, tulasalapo fwe bene ifyo twingabomba pantu balitupeela ubuntungwa bwa kucita ifyo. E ico natuleba ababomfi aba cishinka. Kabili natuletasha pe shuko twakwata ilya kubombela Yehova, mulopwe.
[Ifipusho]
[Ifikope pe bula 12]
Tuleba aba cishinka ilyo tulebomba imilimo twapeelwa
