Bushe Mwalipilibuka?
Bushe Mwalipilibuka?
“Mupilibuke pa kwalula amatontonkanyo yenu.”—ROM. 12:2.
BUSHE KUTI MWALONDOLOLA?
Mulandu nshi Abena Kristu bonse balingile ukupilibukila?
Ni muli finshi Umwina Kristu onse alingile ukwaluka?
Finshi fingatwafwa ukupilibuka?
1, 2. Bushe inkulilo yesu ne ncende twikalamo ikuma shani ifyo tucita?
INKULILO yesu nelyo incende twikalamo ilakuma ifyo tucita. E mulandu wine tutemenwa ifya kulya fimo nelyo imifwalile imo pantu abantu twikala nabo e fyo bacita.
2 Lelo kwaliba ifintu ifyacindama sana ukucila pa fya kulya ifyo tusalapo ukulya na pa fya kufwala tusalapo ukufwala. Ku ca kumwenako, ilyo tulekula balatusambilisha ukulamona ifintu fimo ukuti fyalilungama kabili fyaliba fye bwino no kulamona ifintu fimbi ukuti fyalibipa kabili tafyawama. Abantu abengi batontonkanya ifyapusanapusana pali ifi fintu. Kabili kampingu yesu nayo ilalenga twapingulapo ukucita ifintu fimo. Baibolo itila, ilingi “abena fyalo abashakwata amafunde bacita ku cifyalilwa ifya mu mafunde.” (Rom. 2:14) Bushe ici calola mu kuti nga takwaba ifunde lya kwa Lesa ililanda mu kulungatika pa fintu fimo ninshi tufwile ukulakonka ifyo abafyashi besu batusambilishe nelyo ifyo abantu mu ncende twikala bacita?
3. Landeni imilandu ibili iyo Abena Kristu bashicitilako ifyo abantu abengi bacita ne fyo batontonkanya.
3 Kwaliba imilandu ibili iyacindama iyo Abena Kristu bashicitila ifi. Uwa kubalilapo, Baibolo itila: “Kuli inshila iyalungama ku muntu, lelo ku mpela ya iko kwaba imfwa.” (Amapi. 16:25) Pa mulandu wa kuti fwe bantu tatwapwililika, te kuti tuitungulule. (Amapi. 28:26; Yer. 10:23) Uwa bubili, Baibolo itila Satana e “lesa wa bwikashi buno.” E utungulula ifyo abantu bacita, e kutila ifyo bamona ukuti e fyalungama nelyo ifyabipa. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Kanshi, nga tulefwaya ukuti Yehova atutemwe no kutupaala tufwile ukulaumfwila ukufunda ukwaba pa Abena Roma 12:2.—Belengeni.
4. Finshi twalalandapo muli cino cipande?
4 Muli cino cipande twalalanda pa fishinka fitatu ifyacindama ifyaba pa Abena Roma 12:2. (1) Mulandu nshi tulingile ‘ukupilibukila’? (2) Finshi tufwile ukwalukamo? na (3) Kuti twapilibuka shani?
MULANDU NSHI TULINGILE UKUPILIBUKILA?
5. Ni bani Paulo alembeele amashiwi yaba pa Abena Roma 12:2?
5 Kalata iyo umutumwa Paulo alembeele abena Roma, talembeele abantu abashali Bena Kristu, lelo alembeele Abena Kristu banankwe abasubwa. (Rom. 1:7) Abebele ukuti mupilibuke kabili “mwipalana no bwikashi buno.” Ku Bena Kristu abali mu Roma mu 56 C.E., ishiwi lya kuti “ubwikashi” lyalepilibula ifintu ifyo abena Roma balemona ukuti e fyalungama ne fishalungama, intambi shabo, imibele e lyo ne mikalile yabo. Ico Paulo abebele ukuti “mwipalana” no bwikashi buno, mulandu wa kuti kwali Abena Kristu bamo abalecitako ifintu ifyo abena Roma balecita. Finshi fyalecitika mu Roma ifyalengele cafye ku Bena Kristu ukukanacitako ifyo abena Roma balecita?
6, 7. Mu nshita ya kwa Paulo, mulandu nshi cayafishe ku Bena Kristu abali mu Roma ukutwalilila ukuba aba cishinka?
6 Muno nshiku, abaya mu kutandala ku Roma balamona ifitantaala fya matempele, inshiishi, ifimpashanya fya kwibukishishako, ifibansa, ne fikuulwa umo baletambila ifyangalo e lyo ne fintu fimbi. Fimo pali ifi bafikulile kale sana. Ifi fikuulwa filatwafwa ukwishiba ifyo imikalile ne mipepele ya bena Roma yali. Na kabili mu fitabo fya malyashi ya kale, tubelengamo pa mangalo umo balelwa mpaka umo afwa nelyo ukulwa ne finama, ukucimfyanya kwa pali bakabalwe, ifisela umo balecita ifya bunani ne nyimbo ishabipa. Na kabili, mu musumba wa Roma mwalecitika sana amakwebo, kanshi tacayafishe abantu ukupanga indalama ishingi.—Rom. 6:21; 1 Pet. 4:3, 4.
7 Nangu ca kuti abena Roma balikwete amatempele ayengi umwali balesa abengi abo balepepa, tabakwete bucibusa bwine bwine na balesa babo. Mu mipepele yabo mwali sana intambi isho balekonka pamo nge sha pa kufyalwa, pa menga na pa fililo, kabili balecita ishi ntambi cila bushiku. Ifi fyalengele Abena Kristu abaleikala mu Roma ukuba mu bwafya ubukalamba. Abena Kristu abengi bakuliile muli ishi shine ntambi, kanshi balingile ukwaluka pa kuti babe Abena Kristu ba cine, kabili balingile ukutwalilila ukwaluka na pa numa ya kubatishiwa.
8. Mulandu nshi cayafisha ku Bena Kristu ukwikala muli ici calo?
8 Nga filya fine cali mu Roma, na muno nshiku mwine calyafya ku Bena Kristu ukwikala muli ici calo. Mulandu nshi? Pantu umupashi wa cino calo waba fye mpanga yonse. (Belengeni Abena Efese 2:2, 3; 1 Yohane 2:16.) Calyafya ukukanaba ulubali lwa ici calo pantu cila bushiku tuba na bantu abatontonkanya no kucita ifya muli ici calo. E mulandu wine tufwile ukumfwila ukufunda kwa kuti “mwipalana no bwikashi buno” kabili “mupilibuke.” Finshi tufwile ukucita pa kuti tupilibuke?
FINSHI TUFWILE UKWALUKAMO?
9. Finshi ifyo abantu abengi balukamo pa kuti bafikepo ukubatishiwa?
9 Umuntu nga alesambilila Baibolo kabili alecita ne fyo alesambilila, alatendeka ukulunduluka. Alaalula imibele yakwe, alafuma mu kupepa kwa bufi kabili alesha na maka ukufwala ubuntu bupya no kulapashanya Kristu. (Efes. 4:22-24) Tulatemwa ukumona uko abantu abengi sana balelunduluka cila mwaka no kubatishiwa ukulanga ukuti bali-ipeela kuli Yehova Lesa. Ukwabula no kutwishika, Yehova alasekelela. (Amapi. 27:11) Lelo, bushe ifi fine e fyo fye umuntu alingile ukucita pa kuti apilibuke?
10. Bushe ukupilibuka kwapusana shani no kulunduluka?
10 Kwena ukupilibuka kwalicila pa kulunduluka. Icitabo cimo icilondolola amashiwi ya mu Baibolo citila, ishiwi lyaba pa Abena Roma 12:2 ilya kuti “mupilibuke” lipilibula ukwalula amatontonkanyo pa mulandu wa kuti Umupashi wa Mushilo naumwafwa ukucita ifyo. Kanshi Umwina Kristu nga aleka imilandile yabipa, imisango ne mibele yabipa te kutila ninshi napilibuka iyo. Pantu kwaliba abantu bamo abashaishiba ne fyo Baibolo isambilisha abesha na maka ukukanacita ifi fintu. E ico, finshi ifyo fwe Bena Kristu tufwile ukucita pa kuti tupilibuke?
11. Bushe Paulo alandile ukuti pa kuti umuntu apilibuke alekabila ukucita cinshi?
11 Paulo atile: “Mupilibuke pa kwalula amatontonkanyo yenu.” Mu Baibolo, ishiwi lya kuti “amatontonkanyo” lilosha ku fintu ifyo tutontonkanyapo sana, ifyo tumona ifintu fimo e lyo na maka ya kupelulula. Muli kalata Paulo alembeele abena Roma, abalilepo ukulanda pa bantu abali na ‘matontonkanyo ayalolele fye ku kucita ifishiyene.’ Aba bantu balecita “ifishalungama, ifibi, bali no lunkumbwa, balecita ifyabipa, bali no mufimbila, baleipaya, bali ne fikansa, no bucenjeshi” kabili balecita ne fintu fimbi ifyabipa. (Rom. 1:28-31) Kanshi twamona umulandu Paulo aebeele Abena Kristu abakuliile mu musumba umwali abantu abalecita ifya musango uyu ukuti ‘bapilibuke’ no ‘kwalula amatontonkanyo yabo.’
12. Finshi abantu abengi batontonkanya, kabili mulandu nshi cishingabela bwino ku Bena Kristu ukulatontonkanya muli uyu musango?
12 Ku ca bulanda, imibele ya bantu twikala nabo muno calo yaba fye nga ilya iyakweteko abantu Paulo alandilepo. Bamona kwati butuutu ukulakonka amafunde no kuti takuli uufwile ukupatikisha bambi ukukonka amafunde. Bakafundisha abengi na bafyashi balasuminisha abana ukulacita ifyo balefwaya. Basambilisha abana ukuti umuntu onse alikwata insambu sha kuisalila icalungama ne cishalungama. Aba bantu batontonkanya ukuti te kuti twishibe ukuti ici calilungama nelyo tacalungama. Nangu ni balya bene abatila balisumina muli Lesa, batontonkanya ukutila kuti bacita ifyo balemona ukuti fyalilungama kabili tabafwaya ukumfwila ifyo Lesa alebeba no kukonka amafunde yakwe. (Amalu. 14:1) Ifi aba bantu batontonkanya kuti fyalenga Abena Kristu ba cine ukuba mu bwafya. Nga tatucenjele kuti twatendeka ukusuula ifyo icilonganino ca kwa Lesa ciletweba no kulailishanya pali fyonse ifyo tushitemenwe. Nalimo kuti twalakaana fimo ifyo Baibolo itufunda pa fya kuleseshamo icitendwe, ifya kubomfya Intaneti, na pa masambililo ya pa muulu.
13. Mulandu nshi tulingile ukulaibebeta bwino?
13 Nga ca kuti tatulefwaya ukupalana nelyo ukulacitako ifyo aba mu calo bacita, tufwile ukulaibebeta mu fyo tumona ifintu, ifyo tufwaya ukucita, ne fyo twacindamika. Bambi te kuti beshibe bwino bwino ifyo twaba kabili bambi kuti batweba no kuti tulacita fye bwino. Lelo, ni fwe fye twingeshiba nga ca kuti tulaleka ifyo tusambilila muli Baibolo ukutwalula no kutwalilila ukucita ifilanga ukuti twalipilibuka.—Belengeni Yakobo 1:23-25.
KUTI TWAPILIBUKA SHANI?
14. Finshi fingatwafwa ukwaluka?
14 Pa kuti tupilibuke tufwile ukwalula ifyo twaba mu mutima. Cinshi cingatwafwa ukwalula ifyo twaba? Ilyo twasambilila ifyo Yehova afwaya ifwe ukuba, ukulingana ne fyo atweba muli Baibolo, ifyo tucita nga twasambilila e filanga ifyo umutima wesu waba, kabili tufwile ukwalukako muli fimo pa kuti tucite ‘ifyo Lesa afwaya, ifisuma, ifyapokelelwa kabili ifyapwililika.’—Rom. 12:2; Heb. 4:12.
15. Bushe ifyo Yehova atumumunga filenga twa-aluka muli finshi?
15Belengeni Esaya 64:8. Icilangililo kasesema Esaya abomfeshe citusambilisha isambililo ilyacindama. Ifwe fwe bantu twaba nge loba, Yehova aba kwati ni nakabumba. Ilyo aletumumunga nga filya nakabumba acita kwi loba talula ifyo tumoneka, lelo alula ifyo twaba mu kati. Nga twakonka ifyo atufunda tula-aluka mu fyo twaba mu kati e kutila alatwafwa ukwaluka mu fyo tumona ifintu na mu fyo tutontonkanya. Bushe Yehova atumumunga shani?
16, 17. (a) Londololeni ifyo nakabumba acita kwi loba ilyo alefwaya ukubumba icipe icisuma. (b) Bushe Icebo ca kwa Lesa citwafwa shani ukupilibuka pa kuti tube abacindama kuli Yehova?
16 Nakabumba nga alefwaya ukubumba icipe icisuma sana, abomfya iloba ilisuma sana. Lelo nangu cibe fyo, acita ifintu fibili. Ica kubalilapo alabomfya amenshi pa kuwamya iloba. Lyena alabikako amenshi ayalinga pa kukanda pa kuti likondenkane ica kuti ilyo alebumba icipe ibumba talilemokauka.
17 Nakabumba abomfya amenshi pa kuwamya iloba e lyo na pa kulikanda pa kuti likondenkane no kubumbamo icipe. Filya fine nakabumba abomfya amenshi pa kuwamya iloba no kulikanda pa kuti likondenkane, e fyo ne Cebo ca kwa Lesa citwafwa ukupilibuka. Icebo ca kwa Lesa kuti catwafwa ukuleka ukutontonkanya ifyo twaletontonkanya ilyo tushilaishiba Lesa kabili kuti calenga twapilibuka no kuba abantu abacindama kuli Lesa. (Efes. 5:26) Tontonkanyeni imiku ubwingi iyo batweba ukuti tufwile ukulabelenga Baibolo cila bushiku no kulasangwa lyonse ku kulongana uko tusambilila Icebo ca kwa Lesa. Mulandu nshi batukoselesesha ukucita ifi? Pantu nga tulecita ifi, ninshi tulefwaya ukuti Yehova aletusambilisha.—Amalu. 1:2; Imil. 17:11; Heb. 10:24, 25.
18. (a) Mulandu nshi cacindamina ukulatontonkanya pa fyo tulebelenga mu Cebo ca kwa Lesa nga tulefwaya ukuti citwalule? (b) Mepusho nshi tufwile ukuipusha?
18 Pa kuti Icebo ca kwa Lesa citwafwe ukupilibuka, tatufwile ukupelela fye pa kucibelenga lyonse no kusambililamo, lelo kuli na fimbi ifyo tulingile ukulacita. Abantu abengi balabelenga Baibolo lyonse ica kuti balishiba ne fyo ilanda. Nalimo mwalikumanyapo abantu ba musango uyu ilyo muleshimikila. Bamo baliswatila fye na Malembo ku mutwe. * Lelo, tayabafwa nangu panono ukupilibuka. Mulandu nshi? Pa kuti Icebo ca kwa Lesa citwalule, tufwile ukuleka ciletufika pa mutima. Kanshi tufwile ukulatontonkanya pa fyo tulesambilila muli Baibolo. Tulingile ukuipusha ukuti: ‘Bushe nalishininkisha ukuti ifyaba muli Baibolo te fisambilisho fye ifya mipepele? Bushe naliceteteka ukuti ici e cine? Bushe ndacita ifyo nsambilila te kulasambilisha fye bambi? Bushe imona ukuti Yehova alelanda kuli ine?’ Nga tuletontonkanya pa fipusho fya musango uyu, tukatemwa sana Yehova. Nga ca kuti ifyo tulesambilila fyatufika pa mutima, tuka-aluka kabili tukalenga Lesa ukusekelela.—Amapi. 4:23; Luka 6:45.
19, 20. Kufunda nshi ukwa mu Baibolo uko tufwile ukumfwila?
19 Ukubelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse no kutontonkanyapo kukatwafwa ukutwalilila ukucita ifyo umutumwa Paulo alandilepo ukuti: “Fuuleni ubuntu bwa kale pamo ne micitile ya buko, kabili fwaleni ubuntu bupya, ubulelengwa cipya cipya . . . ukupitila mu kwishiba bwino bwino icine.” (Kol. 3:9, 10) Nga tuleumfwikisha ifyo Baibolo isambilisha no kulaficita, tukafwala ubuntu bupya kabili tukacingililwa ku fiteyo fya kwa Satana.
20 Umutumwa Petro atile: “Apo muli bana ba cumfwila, mwilakonkelela ulunkumbwa ulo mwakwete ilyo tamulaishiba Kristu. Lelo . . . mube aba mushilo mu myendele yenu yonse.” (1 Pet. 1:14, 15) Mu cipande cikonkelepo tukasambilila ifyo Yehova akatupaala nga tule-esha na maka ukupilibuka mu fyo tutontonkanya ne fyo tucita.
[Futunoti]
^ para. 18 Moneni ica kumwenako mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa February 1, 1994, ibula 9, paragrafu 7.
[Ifipusho]
[Icikope pe bula 17]
[Ifikope pe bula 18]
Abantu abengi balekabila ukufuma mu calo ca kwa Satana no kupilibuka (Moneni paragrafu 9)
[Amashiwi pe bula 19]
“Muleke icipyu no bukali no kootoka no musaalula pamo no bubi bonse.”—Efes. 4:31.
[Icikope pe bula 21]
Nga mwapilibuka mukalapwisha bwino amafya (Moneni paragrafu 18)
