1, 2. (a) Cinshi Mose asalilepo ukucita ilyo ali ne myaka 40? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.) (b) Mulandu nshi Mose asalilepo ukuculila pamo na bantu ba kwa Lesa?

MOSE alishibe ukuti mu calo ca Egupti mwali icuma sana. Abakankaala balikuulile amayanda ayakalamba kabili ayasuma nga nshi. Mose akuliile mwi sano. “Asambilishiwe amano yonse aya bena Egupti,” pamo nga ifya kulengalenga no kupangapanga, alisambilile pa fya ntanda na maplaneti, insamushi, e lyo ne fya sayansi. (Imil. 7:22) Ali no kukwata icuma, icifulo icikalamba, e lyo ne fintu fimbi ifisuma ifyo abena Egupti abengi bashali na kukwata!

² Nomba ilyo Mose ali ne myaka 40, ifyo asalilepo ukucita fifwile fyalipapwishe ulupwa lwa mfumu ya bena Egupti aba mukushishe. Tasalilepo ukulaikala nge fyo abena Egupti abengi baleikala, lelo asalilepo ukulaikalapamo na basha! Mulandu nshi? Pantu Mose ali ne citetekelo. (Belengeni AbaHebere 11:24-26.) Icitetekelo ico Mose akwete calengele alemona ifyacilile pa fyuma fya mu Egupti. Apo Mose alitemenwe Lesa, ali ne citetekelo muli Yehova “Uushimoneka,” kabili alicetekele no kuti Lesa akafikilisha amalayo yakwe.—Heb. 11:27.

3. Mepusho nshi yatatu ayo twalalanshanyapo muli cino cipande?

³ Na ifwe bene tufwile ukulamona ifyacila pa fyo tumona muli cino calo. Tufwile ukuba “abantu abakwata icitetekelo.” (Heb. 10:38, 39) Pa kuti na ifwe tube ne citetekelo icakosa, twalasambilila  pa fyo Baibolo yalanda pali Mose, ifyaba pa AbaHebere 11:24-26. Ilyo twakulasambilila, mule-esha ukufwaya amasuko kuli aya mepusho: Bushe icitetekelo ca-afwile shani Mose ukukanacita ififwaya umutima? Bushe ilyo bamusaalwile, icitetekelo camwafwile shani ukutemwa imilimo bamupeele? Kabili mulandu nshi Mose “atontele amenso pa kupoka icilambu”?

4. Bushe Mose alemona shani ‘ubusuma bwa lubembu’?

⁴ Pa mulandu wa kuti Mose ali ne citetekelo alishibe ukuti mu kucita ifyabipa mwali “ubusuma bwa pa kashita fye ubwa lubembu.” Nalimo bamo kuti batila icalo ca Egupti pali ilya nshita e cakwatishe amaka nangu ca kuti mwali ukupepa utulubi no kupupa imipashi, lelo abantu ba kwa Yehova bena bali basha! Mose ena alishibe ukuti Lesa ali no kucitapo cimo. Nangu ca kuti abalecita ifyabipa balemoneka kwati ifintu fyalebendela bwino, Mose alishininkishe ukuti bali no kuloba. Ici e calengele ukuti ‘eipakishako ubusuma bwa pa kashita fye ubwa lubembu.’

5. Cinshi cingatwafwa ukukaana “ubusuma bwa pa kashita fye ubwa lubembu”?

⁵ Kuti mwacita shani pa kuti mukaane “ubusuma bwa pa kashita fye ubwa lubembu”? Muleibukisha ukuti ubusuma bwaba mu kucita ifyabipa tabubelelela. Lekeni icitetekelo cenu cilenge mulemona ukuti “icalo cileya pamo no lunkumbwa lwa ciko.” (1 Yoh. 2:15-17) Muletontonkanya sana pa cikacitikila ababembu abashilapila. Baba ‘apatelela kabili bakafika ku mpela yabo mu bucushi bwa kupumikisha!’ (Amalu. 73:18, 19) Nga mwatunkwa ukucita icabipa, muleyipusha amuti, ‘Finshi fikafuma muli ifi ndefwaya ukucita?’

6. (a) Mulandu nshi Mose akaanine “ukwitwa umwana wa mwana mwanakashi wa kwa Farao”? (b) Mulandu nshi mwingalandila ukuti ifyo Mose asalilepo ukucita fyali fye bwino?

⁶ Icitetekelo Mose akwete calengele no kuti asale bwino ifya kucita mu bumi. Baibolo itila: “Citetekelo calengele ukuti ilyo Mose akulile, akaane ukwitwa umwana wa mwana mwanakashi wa kwa Farao.” (Heb. 11:24) Mose taletontonkanya ukuti akatwalilila ukubombela Lesa uku ninshi alebomba kwi sano lya mfumu, no kuti akabomfya ifyuma ne cifulo akwete ku kwafwa abena Israele banankwe. Lelo ico Mose alefwaya sana kutemwa Yehova no mutima wakwe onse, umweo onse, e lyo na maka yakwe yonse. (Amala. 6:5) Ico Mose asalilepo ukucita calengele e kalipwa no mutima ku fyaishilecitika ku ntanshi. Ifyuma fya bena Egupti ifyo Mose ashabikileko amano, pa numa balifisendele ku bena Israele! (Ukufu. 12:35, 36) Farao aliseebene kabili pa numa alifwile. (Amalu. 136:15) Lelo Mose tafwile kabili Lesa alimupeele umulimo wa kutungulula abena Israele. Ali ne nsansa sana mu bumi.

7. (a) Ukulingana na Mateo 6:19-21, mulandu nshi tulingile ukulatontonkanishisha sana pa fya ku ntanshi? (b) Shimikeni icacitike icilanga ubupusano bwaba pa kukwata icuma na pa kuba cibusa wa kwa Lesa.

⁷ Mwe bacaice, bushe icitetekelo kuti camwafwa shani ukusala bwino ifyo mukacita mu bumi? Kuti cawama nga mwasalile kabeela ifyo mukacita. Bushe icitetekelo mu fyo Lesa atulaya cikalenga mukasale ifintu ifikamwafwa pa nshita fye iinono nelyo ifikamwafwa umuyayaya? (Belengeni Mateo 6:19-21.) Natulande pali Sophie umukashana uwaishibe sana ukucinda. Pa mulandu wa kuti alecinda bwino, bali no kumutwala ku koleji uko bali no kulamulipilila, kabili alefwaisha ukuba mwi bumba lya balecinda sana mu United States. Atile: “Naleumfwa bwino pantu abantu balintemenwe. Na kuba nalilumbwike ukucila abacaice banandi, lelo nshali ne nsansa.” Nomba ilyo Sophie atambile vidio itila Young People Ask—What Will I Do With My Life? atile: “Naishileiluka ukuti mu nshita ya kubika amano ku kupepa Yehova no mweo onse, nabikile sana amano ku kukwata icuma no kulumbuka. E ico nalipepele kuli Yehova ukufuma panshi ya mutima. Kabili nalilekele ukucinda.”  Bushe Sophie alomfwa ububi pa kuleka ukucinda? Atile: “Nshifuluka ifyo nalecita kale. Ino nshita naliba sana ne nsansa, kabili ine na bena mwandi ni fwe bapainiya. Tatwalumbuka kabili tatuli bakankaala. Lelo tuli fibusa fya kwa Yehova, twalikwata abo tusambilisha Baibolo, e lyo tulafwaya ukubombako imilimo na imbi iya kwa Lesa. Nshilanguluka nangu fye panono pa fyo nasha.”

8. Kufunda nshi ukwa mu Baibolo ukwingafwa abacaice ukupingula pa fyo bakacita mu bumi?

⁸ Yehova alishiba ifingamulenga ukuba ne nsansa. Mose atile: “Cinshi Yehova Lesa wenu alefwaya kuli imwe? Yehova Lesa wenu alefwaya ukuti mulemutiina, pa kuti mule-enda mu nshila shakwe shonse no kumutemwa no kubombela Yehova Lesa wenu no mutima wenu onse no mweo wenu onse; ukuti mulekonka amafunde ya kwa Yehova ne fipope fyakwe ifyo ndemweba lelo, pa kuti ifintu filemuwamina.” (Amala. 10:12, 13) Ino ine nshita ilyo mucili abaice, e lyo musale ifyo mukacita ku ntanshi ifikamulenga ukutemwa Yehova no kumubombela “no mutima wenu onse no mweo wenu onse.” Nga mwacita ifi, ‘ifintu fikamuwamina’ icine cine.

9. Londololeni umulandu nalimo cakoseele kuli Mose ukubomba umulimo Lesa amupeele.

⁹ Mose “alishibe ukuti ukuseebana aseebene ico ali Uwasubwa kwali no bucindami ukucila ifyuma fya mu Egupti.” (Heb. 11:26) Mose ali “Uwasubwa” pantu Yehova alimusalile ukufumya abena Israele mu Egupti. Mose alishibe ukuti uyu wali mulimo wa-afya, kabili ali no ‘kuseebaninapo.’ Abena Israele bamo balimufulilwe kabili bamwebele ukuti: “Nani akusontele ukuba cilolo kabili kapingula pali ifwe babili?” (Ukufu. 2:13, 14) Pa numa, Mose aipwishe Yehova ati: “Bushe Farao ena akakutika shani kuli ine?” (Ukufu. 6:12) Pa kuti aipekanye ku fyo bamo bali no kumusaalula, Mose alyebele Yehova ifyalemusakamika. Bushe Yehova ayafwile shani Mose pa kuti abombe umulimo amupeele?

10. Bushe Yehova acitile shani pa kwafwa Mose ukubomba umulimo amupeele?

¹⁰ Ica kubalilapo, Yehova aebele Mose ukuti: “Ine nkaba na iwe.” (Ukufu. 3:12) Ica bubili, Yehova aebele Mose ubupilibulo bwe shina lyakwe ilya kuti Yehova pa kuti amucetekele, atile lipilibula ukuti: “Nkaba uo nkaba.” * (Ukufu. 3:14) Ica butatu ca kuti, Yehova apeele Mose amaka ya kucita ifipesha mano ku kulanga ukuti e wamutumine. (Ukufu. 4:2-5) Icalenga bune, Yehova amupeele Aarone, uwa kumwafwa no kumulandilako pa kuti abombe bwino umulimo. (Ukufu. 4:14-16) Ilyo Mose ali mupepi no kufwa, alishininkishe ukuti Lesa alapeela ababomfi bakwe fyonse ifyo bakabila pa kuti babombe umulimo wakwe, kabili aebele Yoshua uwamupyene ukuti: “Yehova e ulekutangilila. Akulaba na iwe. Takakushe nangu ukukulekelesha. Witiina kabili witutuma.”—Amala. 31:8.

11. Cinshi calengele Mose alemona umulimo bamupeele ukuti walicindeme sana?

¹¹ Pa mulandu wa kuti Yehova alemwafwa, Mose alicindamike sana umulimo bamupeele uwali uwa-afya, kabili aleumona ukuti ‘walicindeme ukucila ifyuma fya mu Egupti.’ Na kuba, bushe ukubombela Farao kwalicindemepo ukucila ukubombela Lesa Uwa Maka Yonse? Bushe ukuba cilolo mu Egupti kwalicindemepo ukucila ukuba “Uwasubwa” uwa kwa Yehova? Mose balimulambwile pa kubika amano ku mulimo Lesa amupeele. Mose ali ni cibusa wapalamisha uwa kwa Yehova, kabili alimwafwile ukucita “ifya kutiinya ifikalamba” ilyo aletungulula abena Israele ukuya ku Calo ca Bulayo.—Amala. 34:10-12.

12. Milimo nshi iyacindama iyo Yehova atupeela iyo tufwile ukucindamika?

¹² Na ifwe bene Lesa alitupeela umulimo. Yehova ukupitila mu Mwana wakwe alitupeela umulimo wa kushimikila, nga filya apeele  no mutumwa Paulo e lyo na bambi. (Belengeni 1 Timote 1:12-14.) Ifwe bonse twalikwata ishuko lya kushimikila imbila nsuma. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Bamo baba mu mulimo wa nshita yonse. Bamunyinefwe bambi ni baeluda nelyo ababomfi batumikila mu filonganino. Lelo balupwa lwenu abashili ba Nte na bantu fye bambi nalimo te kuti beshibe ifyo iyi milimo mubomba yacindama, e lyo kuti balemusuusha no kumusuusha pa fyo mwaipeelesha muli iyi milimo. (Mat. 10:34-37) Nga mwabomfwila, kuti mwatendeka ukutwishika nampo nga mwalicita fye bwino ukulabombela Lesa nelyo iyo, e lyo kuti mwalatwishika nga ca kutila kuti mwabomba bwino umulimo Lesa amupeela. Bushe icitetekelo kuti camwafwa shani ukushipikisha nga ca kuti ica musango yu camucitikila?

13. Bushe Yehova atwafwa shani ukubomba imilimo atupeela?

¹³ Mulelomba kuli Yehova ukuti alemwafwa. Mulemweba fyonse fye ifilemusakamika. Pantu na kuba, ni Yehova e wamupeela uyu mulimo kanshi akamwafwa uku-ubomba. Akamwafwa shani? Akacita nga filya fine acitile kuli Mose. Ica kubalilapo, Yehova akamukosha, atila: “Nkakukosha. Nkakwafwa. Nkakutungilila no kuboko kwandi ukwa ku kulyo ukwa bulungami.” (Esa. 41:10) Ica bubili, alitweba ukuti alafikilisha ifyo alaya, atila: “Nalisosa; kabili nkafikilisha. Nalipanga, kabili nkacicita.” (Esa. 46:11) Ica butatu, Yehova alimupeela “amaka yacila aya bantunse” pa kuti mulebomba bwino umulimo wa kushimikila. (2 Kor. 4:7) Ne calenga bune ca kuti, pa kuti mushipikishe, Shifwe uwaba no kutemwa alimupeela aba bwananyina aba mwi sonde lyonse abatwalilila ‘ukusansamushanya no kukuulana.’ (1 Tes. 5:11) Ilyo mulemona ifyo Yehova alemwafwa ukubomba imilimo amupeela, mukamucetekela sana kabili mukalamona imilimo amupeela ukuti cuma icacila pa fyuma fyonse ifya pano calo.

14. Cinshi calengele Mose acetekele ukuti Lesa akamulambula?

¹⁴ Mose “atontele amenso pa kupoka icilambu.” (Heb. 11:26) Nangu ca kuti Mose taishibe ifingi ifyali ku ntanshi, ifyo fine aishibepo fyalengele ukuti atonte amenso ku fyali ku ntanshi. Nga filya Abrahamu icikolwe cakwe ali, Mose na o alicetekele ukuti Yehova ali no kubuusha abafwa. (Luka 20:37, 38; Heb. 11:17-19) Ukutontonkanya pa fisuma ifyali ku ntanshi kwalyafwile Mose ukukanamona ukuti aonawile fye ilya myaka 40 iyo ali imbutushi,  na ilya myaka 40 iyo ali mu matololo. Nangu ca kuti taishibe ifingi pa fyo Lesa ali no kucita pa kufikilisha ifyo alaile, icitetekelo akwete calengele ashininkishe ukuti Lesa akamulambula.

15, 16. (a) Mulandu nshi tulingile ukulatontonkanishisha pa cilambu tukapokelela ku ntanshi? (b) Mapaalo nshi ayo mukatemwa ukupokelela mu Bufumu bwa kwa Lesa?

¹⁵ Bushe na imwe ‘mulatonta amenso pa kupoka’ icilambu? Nga filya cali kuli Mose, na ifwe tatwaishiba fyonse pa malayo ya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, ‘tatwaishiba inshita’ ilyo ubucushi bukalamba bukesa. (Marko 13:32, 33) Lelo twalishiba ifingi pali Paradaise ukucila ifyo Mose aishibe. Nangu ca kuti te fyonse twaishiba, ifintu ifingi ifyo Lesa atulaya pa fyo ubumi bukaba ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka filenga ‘tuletonta amenso’ ku ntanshi. Nga tule-elenganya ifyo icalo cipya cikaba cikalenga tukalefwaya Ubufumu intanshi. Twalosha mwi? Natulangilile: Bushe kuti mwashita ing’anda iyo mushaishiba bwino? Awe nakalya! E fyo caba na kuli ifwe, te kuti tulebika amano yesu yonse ku fintu fya fye. Icitetekelo kuti catwafwa ukwelenganya bwino bwino ifyo ifintu fikawama pa calo ilyo Ubufumu bukalateka.

¹⁶ Pa kuti muletontonkanya sana pa Bufumu bwa kwa Lesa, ‘muletonta amenso’ pa fyo mukalaikala mu Paradise. Mule-elenganya. Ku ca kumwenako, nga mwasambilila pa bantu abo Baibolo yalandapo, muletontonkanya pa fyo mwingatemwa ukubepusha ilyo bakabuuka. Elenganyeni ifyo nalimo bakamwipusha pa fyo ifintu fyali mu nshiku sha kulekelesha. Tontonkanyeni ifyo mukatemwa ukumona ifikolwe fyenu, ne fyo mukalabasambilisha pa fyo Lesa abacitila. Elenganyeni ifyo mukatemwa ukusambilila pa nama ilyo mukalashimona mu calo cipya. Muletontonkanya na pa fyo mu kapalama kuli Yehova ilyo muleya mulepwililika.

17. Bushe ukutontonkanya pa cilambu tukapokelela kuti kwatwafwa shani?

¹⁷ Ukwelenganya ifyo ifintu fikaba kulatwafwa ukutwalilila ukubombela Lesa bwino, ukuba ne nsansa, no kupingula bwino pa fintu. Paulo alembeele Abena Kristu abasubwa ukuti: “Nga tusubila ico tushilamona, tulacilolela no kushipikisha.” (Rom. 8:25) Ifi Paulo alandile fyalikuma na Bena Kristu abakwata isubilo lya kwikala umuyayaya pe sonde. Nangu ca kuti tatulapokelela icilambu, icitetekelo cesu calikosa ica kuti tulalolela ukuti ‘tukapoke icilambu.’ Nga filya Mose ali, na ifwe tatumona ukuti tonaula fye inshita yesu ukubombela Yehova. Lelo, twalishininkisha ukuti “ifimoneka fya pa kashita fye, lelo ifishimoneka fya muyayaya.”—Belengeni 2 Abena Korinti 4:16-18.

18, 19. (a) Mulandu nshi tulingile ukwesha na maka ukutwalilila ukuba ne citetekelo? (b) Cinshi tukasambililapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁸ Icitetekelo cilenga tulemona ‘ifintu nangu tafilamoneka ukuti fya cine cine.’ (Heb. 11:1) Umuntu uukonkelela ififwaya umutima tamona ubusuma bwaba mu kubombela Yehova. Uyu muntu amona ifya kwa Lesa ukuti “buwelewele.” (1 Kor. 2:14) Nomba ifwe tulafwaya ukukwata umweo wa muyayaya no kumonako uko abafwa bakalabuuka, ifintu ifyo abantu ababa muli ici calo bashitontonkanyapo. Nga filya aba mano ya buntunse abaliko mu nshiku sha kwa Paulo balemwita ukuti ni “cilandelande,” na bantu muno nshiku bamona ukuti isubilo ilyo tushimikilapo lya cabe cabe fye.—Imil. 17:18.

¹⁹ Apo twikala na bantu abashakwata icitetekelo, tufwile ukwesha apapela amaka yesu ukutwalilila aba citetekelo. Mulelomba kuli Yehova ukuti ‘icitetekelo cenu cinenuka.’ (Luka 22:32) Muletontonkanya pa fyabipa ifyo ulubembu lwaleta, ubusuma bwaba mu kubombela Yehova, ne subilo mwakwata ilya kuba no mweo wa muyayaya. Icitetekelo Mose akwete e calengele ukuti elatontonkanya fye pa fya pali ilya ine inshita, lelo aletontonkaya pa fya ku ntanshi. Mu cipande cikonkelepo, tukalanda pa fyo icitetekelo Mose akwete calengele ukuti alemona “Uushimoneka.”—Heb. 11:27.