NSHAUMFWILE ububi ukulanda ilyashi ku bantu abacepa ifi, pantu mu cifyalilwa fye ndi wa nsoni sana. Ilyo nali umwaice, nalebelama nga paisa abantu pa ng’anda nangu fye bantu abo naishibe.

Ica kupapa ca kuti nangu naba ne nsoni, imilimo iingi iyo momba mu kuteyanya kwa kwa Yehova yalilenga nalalanshanya na bantu abengi, bamo pali aba, fibusa e lyo na bantu abo nshaishiba. Apo na pali ino ine nshita naliba sana ne nsoni no mwenso wa kucita ifintu, kanshi te kuti ntile momba iyi milimo ku maka yandi. Nalimona ukuti amashiwi Yehova alandile ya cine, aya kuti: “Nkakukosha. Nkakwafwa. Nkakutungilila no kuboko kwandi ukwa ku kulyo ukwa bulungami.” (Esa. 41:10) Inshila imo iyo Yehova angafwilamo kupitila mu fyo Abena Kristu banandi bantungilila. Kamushimikileko pali bamo bamo abangafwile ukutendeka fye ilyo nali umwaice.

Bushiku bumo pa Mulungu ulucelo mu 1940, ninshi na kasuba na kabalika, ba Elsie Huntingford baishile pa farmu twaleikala lwa ku kapinda ka ku kulyo mu Ontario. Bamayo e baile mu kulanshanya na bo e lyo ine na  batata abaali ne nsoni twashele mu ng’anda kabili twalekutika ku fyo balelanda. Ilyo twamwene ukuti ni ba Elsie abo twaishiba ukuti balashitishako fimo, batata bamwene ukuti ba mayo kuti bashita ne fyo tushilefwaya, e ico balileko no kubeba ati tatulefwaya ifyo baleshitisha. Lelo ba Elsie babepwishe ukuti: “Bushe tamulefwaya ukusambilila Baibolo?” Batata batile, “Nga kusambilila Baibolo kwena tulefwaya.”

Ba nkashi Elsie Huntingford balicitile bwino sana ukututandalila pali iyi nshita. Abafyashi bandi balepepa mu calici ca United Church of Canada kabili bali abakosa sana, lelo pali iyi nshita balilekele ukuyako. Mulandu nshi? Pantu shimapepo alekambatika amashina ya bantu abalesonka indalama pa ncende apalefikila abantu mupepi na pa mwinshi we calici. Abalesonka ishingi amashina yabo yaleba pa muulu. Apo abafyashi bandi bali bapiina, amashina yabo yalebela mupepi na ku mpela ya mutande, kabili abakalamba be calici balebapatikisha ukuti baletuula indalama ishingi. Shimapepo umo atile tasumine mu fyo alesambilisha, lelo ico alesambilishisha ni co talefwaya ukuti bamupoke bushimapepo. Ici calengele ukuti tuleke ukupepa kuli ili calici, lelo twalefwaya ukusambilila pali Lesa no kumwishiba.

Apo pali iyi nshita balibindile umulimo wa Nte sha kwa Yehova mu Canada, nkashi Elsie Huntingford aletusambilisha Icebo ca kwa Lesa ukubomfya fye Baibolo ne fyebo ifyo alembele mu katabo akakwete inkupo yafiita. Ilyo nkashi ashininkishe ukuti te kuti tumusoselele ku ba mu buteko, atendeke ukusambilila na ifwe ukubomfya impapulo ishilanda pali Baibolo. Lyonse nga twapwisha ukusambilila twalefisa ishi mpapulo. *

Ba nkashi Huntingford balitwalilile ukushimikila imbila nsuma nangu ca kuti balebakanya kabili balekwata amafya na yambi. Ukucincila kwabo kwalengele ukuti na ine ntwalilile ukusambilila icine. Ilyo papitile umwaka umo ukutula apo abafyashi bandi babatishiwilwe, na ine nali-ipeele kuli Lesa no kubatishiwa pa 27 February, 1949. Nabatishiwilwe muli cibafwa icikalamba umo balebika amenshi ya kunwa ifitekwa. Nali fye ne myaka 17. Pa numa ya kubatishiwa nalefwaisha ukutendeka umulimo wa nshita yonse.

Nshalefwaya ukutendeka bupainiya lilya line fye nabatishiwe. Nalebomba incito ya bukalaliki ne ya  mu ofeshi pantu naletontonkanya ukuti nalingile ukukwata indalama sha kungafwa muli bupainiya. Lelo apo nali umwaice, nshaishibe ifya kusunga indalama, shonse isho nalekwata naleshibomfya bwangu bwangu. Munyinefwe Ted Sargent alinjebele ukuti mfwile ukuba uwashipa no kutwalilila ukucetekela Yehova. (1 Imila. 28:10) Nalitemenwe sana ifyo ankoseleshe ica kuti mu November 1951 nalitendeke bupainiya. Nakwete fye amadola 40 aya ku America, incinga iya kale e lyo ne cola icipya ica kusendelamo ifitabo. Nangu cali ifi Yehova lyonse alempeela ifyo nalekabila. Ala ndatasha sana pa fyo ba Ted bankoseleshe ukutendeka bupainiya! Bupainiya bwalilenga nabombako imilimo na imbi mu kuteyanya kwa kwa Yehova.

Bushiku bumo icungulo mu August mu 1952, nalipokelele foni ukufuma ku Toronto, ku Bethel ya ku Canada. Banjebele ukuti mfwile ukutendeka ukubomba pa Bethel mu September. Nangu ca kuti nali ne nsoni kabili nshabalile ntandala pa Bethel, nalitemenwe sana pantu bapainiya bambi balinjebele ifisuma sana pali Bethel. Ilyo nafikile pa Bethel, nalitemenwe nga nshi.

Ilyo papitile imyaka ibili apo naishile mu Bethel naishileba umubomfi wa cilonganino (uo beta ino nshita ukuti kampanya we bumba lya baeluda) mu cilonganino cimo mu Toronto. Munyinefwe Bill Yacos e wali kale umubomfi wa cilonganino. Apo nali fye ne myaka 23, naleimona ukuti nshafikilepo ukulabomba uyu mulimo. Lelo munyinefwe Yacos alinsambilishe ifya kubomba uyu mulimo. Kabili Yehova alingafwile icine cine.

Munyinefwe Yacos, ali umwipi, uwaina kabili uwa nsansa. Uyu munyinefwe alitemenwe abantu. Alitemenwe sana bamunyinefwe, kabili nabo balimutemenwe. Ilingi line alebatandalila pa mayanda yabo nangu tabakwete amafya. Ba Bill Yacos balenkoselesha ukutemwa aba bwananyina no kulabatandalila lyonse pa mayanda yabo no kulashimikila pamo nabo. Ba Ken banjebele ukuti: “Ulecita ifingalenga abantu baishiba ukuti walibatemwa. Ici cikalenga ukuti ukalebeleela nga balufyanya.”

Ukutula mu January 1957, Yehova alingafwa icine cine. Muli uyu mweshi emo twaupene na Evelyn, uwasangilwe kwi Sukulu lya Gileadi ilyalenga 14. Ilyo tushilaupana alebombela mu citungu ca Quebec umo balanda iciFrench. Pali ilya nshita, ba Katolika e bafulile sana mu citungu ca Quebec. Kanshi Evelyn aleshimikila mu cifulo icayafishe, lelo alitwalilile ukubomba umulimo no kuba uwa cishinka kuli Yehova.

Kabili Evelyn alitwalilile ukulambatila kuli ine. (Efes. 5:31) Inshita shimo caleyafya ukucita ifyo, lelo atwalilile fye ukuntungilila. Ku ca kumwenako, twapangile ukuti pa numa ya bwinga tukaya ku Florida ku U.S.A., lelo ilyo twaupene, ubushiku bwakonkelepo balinjitile ku Bethel ya ku Canada mu kuyasangwa ku kukumana ukwali no kubako pa mulungu umo. Nangu ca kuti ici calipumfyenye ifyo twapangile ukucita, ine na Evelyn twalefwaya ukucita fyonse ifyo Yehova alefwaya ukuti tucite. E ico tatwaile uko twalefwaya ukuya mu kwangala pa numa ya  kuupana. Mu mulungu onse uo nali mu kukumana mu Canada, Evelyn aleya mu kushimikila mupepi na Bethel. Nangu ca kuti icifulo alebombelamo calipusene ne co alebombelamo ku Quebec alitwalilile ukubombesha.

Ilyo twapwishishe uku kukumana kwa mulungu umo, banjebele ukuti nkaya mu kubombela mu muputule wali ku kapinda ka ku kuso aka Ontario. Pali iyi nshita e lyo naupile fye, nali ne myaka 25 kabili nshaishibe ifintu ifingi, lelo twalile kabili twalicetekele ukuti Yehova akatwafwa. E ico twaninine ishitima ilyali no kwenda ubushiku bonse kabili kwalitalele cine cine. Mwi shitima, twali na bakangalila benda ababombele pa myaka iingi, abalebwelelamo ku fifulo balebombela, kabili balitukoseleshe sana! Munyinefwe umo alitupatikishe ukuti tusendame mu muputule wa mwi shitima uo ena alipile ukuti asendamemo pa kuti tulaaleko utulo. Ubushiku bwakonkelepo, e bushiku bwalengele 15 ukutula apo twapishishe ubwinga, kabili e bushiku twatendeke ukutandalila ibumba lya bamunyinefwe ilyali mu Hornepayne.

Pa numa ya myaka iinono, ifintu fyalyalwike na kabili. Ilyo twalebomba mu citungu mu 1960, balinjitile ukuyasangwa kwi Sukulu lya Gileadi ilyalenga 36 ku Brooklyn, mu New York. Ili sukulu lyali no kubako pa myeshi 10 ukutendeka mu February 1961. Kwena nalitemenwe, lelo calyafishe pantu Evelyn ena tali na kusangwako. Nge fyo caleba kuli bankashi bonse abo abena mwabo baleitwa ukusangwa kwi sukulu, bamwebele ukuti alembe kalata iya kulanga ukuti nasumina ukushala eka pa myeshi 10 ilyo nkaba kuli ili isukulu. Evelyn alililile, lelo alisumine ukuti nkayesangwa kwi sukulu, kabili alitemenwe pantu alishibe ukuti ifyo nkayasambilila kwi sukulu lya Gileadi fikatwafwa.

Pa nshita nali ku sukulu, Evelyn alebombela pa Bethel ya mu Canada. Kabili alitemenwe nga nshi pantu aleikala mu muputule umo wine na nkanshi uwasubwa, Margaret Lovell. Nalefuluka sana Evelyn e lyo na o wine alemfuluka, lelo Yehova alitwafwile ukubika amano ku mulimo wakwe. Ifi asumine ukuti nje ku sukulu pa kuti nsambilile ifingalenga Yehova ukutubomfya sana mu kuteyanya kwakwe, fyalinkoseshe sana.

Pa numa ya kusambilila fye imyeshi itatu, munyinefwe Nathan Knorr, uwaleangalila umulimo wa kushimikila mwi sonde lyonse, anjebele icintu ico nshale-enekela. Alinjipwishe nga kuti natemwa ukubwelela ku Canada no kuyaba kafundisha pe Sukulu lya Butumikishi bwa Bufumu ilyali no kubela pa Bethel mu Canada mwine. Ba Knorr tabatile mfwile fye ukulekela isukulu pa kati no kubwelela ku Canada. Baloseshe mu kuti nga ndefwaya kuti napwisha Isukulu lya Gileadi, e lyo nalimo kuti bantuma na muli bumishonari. Kabili batile nga nasalapo ukubwelela ku Canada, nalimo te kuti banjite na kabili kwi Sukulu lya Gileadi, kabili kuti bantuma no kuya mu kubombela ukuli konse. Nine nali no kusalapo ico nalefwaya pa numa ya kulanshanya no mwina mwandi.

Apo nalishibe bwino ukuti Evelyn alitemenwe  sana ukubombela Lesa, ilyo line fye nalyebele ba Knorr ukuti, “Twali-ipeelesha ukubomba umulimo onse uo Yehova engafwaya ukuti tubombe.” Tutontonkanya ukuti tulingile ukuya mu kubombela ukuli konse uko ukuteyanya kwa kwa Yehova kulefwaya.

E ico mu April, 1961, nabweleele ku Canada ku kuyaba kafundisha we Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu. Pa numa, twatendeke ukubombela pa Bethel pene. Icampapwishe ca kutila balinjitile na kabili kwi Sukulu lya Gileadi ilyalenga 40 ilyali no kutendeka mu 1965. No yu wine muku, Evelyn alingile ukulemba kalata ya kunsuminisha ukuti nkayesangwako. Lelo ilyo papitile fye imilungu inono, Evelyn na o balimwitile kwi sukulu kabili twalitemenwe nga nshi.

Ilyo twaile kwi Sukulu lya Gileadi, ba Knorr batwebele ukuti abalembeshe ukusambilila iciFrench bakabatuma mu kubombela ku Africa! Lelo ilyo twapwishishe isukulu, batutumine ku Bethel ya ku Canada, uko naileba Kangalila wa Musambo (uo beta ino nshita ukuti Kampanya wa Musambo). Naebele ba Knorr ukuti “ndi mwaice sana,” ndi fye ne myaka 34. Lelo alinkoseleshe ukuti nkabomba fye bwino. Kabili ilyo natendeke fye uyu mulimo, nga ca kuti kuli ifintu ifyacindama ifyo ningile ukupingulapo, naleipushako bamunyina abakalamba pa Bethel abaishibe ifingi.

Ukuba pa Bethel kwalilenga nasambilila ifingi nga nshi kuli bambi. Nalicindika abo twaba nabo muli Komiti ya Musambo kabili ndakumbwa ifyo baba. Kabili nalisambililako na ku ba bwananyina abengi abanono na bakalamba aba pa Bethel, e lyo na ba mu filonganino fyalekanalekana.

Ukuba pa Bethel kwalilenga ndesambilishako bambi no kukosha icitetekelo cabo. Umutumwa Paulo aebele Timote ukuti: “Ikalilila mu fyo wasambilile.” Amwebele no kuti: “Ifintu ifyo waumfwile kuli ine ifyo ne nte ishingi shashininkisha, ifi fintu ufipeele ku ba cishinka, abakafikapo bwino bwino ukusambilisha bambi.” (2 Tim. 2:2; 3:14) Limo Abena Kristu banandi balanjipusha pa fyo nasambilila mu myaka 57 iyo nabomba pa Bethel. Mbeba ukuti, “Nasambililako ukucita conse ico ukuteyanya kwa kwa Yehova kwanjeba, ukwabula ukupoosa inshita. No kuti calicindama ukushintilila pali Yehova.”

Nshimona ukuti napakokola sana ukutula apo naishile mu Bethel, kabili ilyo naishile nali sana umwaice, nali ne nsoni kabili nshaishibe ifingi. Lelo muli iyi myaka nabomba, nalimona ukuti Yehova ‘alanjikata ku kuboko kwandi ukwa ku kulyo.’ Kabili ukupitila mu ba bwananyina ababa ne cikuuku Yehova alangafwa kabili alanjeba ati: “Witiina. Ine nkakwafwa.”—Esa. 41:13.