Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

 ILYASHI LYA KALE

Ubunkolanya bwa “Eureka Drama” Bwalyafwile Abantu Abengi Ukusambilila Icine ca mu Baibolo

Ubunkolanya bwa “Eureka Drama” Bwalyafwile Abantu Abengi Ukusambilila Icine ca mu Baibolo

Muli ba 1800 abantu abengi mu musumba wa California balefwaya sana golde, kabili shimaini nga asanga golde ilingi line alebilisha ukuti “EUREKA!” icalola mu kuti “Naisanga!” Lelo Charles Taze Russell na Basambi banankwe aba Baibolo balisangile icintu cimo icacindama sana ukucila na pali golde, ne ci caali cine icaba mu Baibolo. Kabili balefwaisha ukushimikilako bambi ifyo basangile.

Ilyo calefika mu lusuba mu mwaka wa 1914, abantu abengi ukufuma mu misumba iikalamba baleya mu kutamba ubunkolanya ubo baleita abati, Photo-Drama of Creation,” ubwa ma-awala 8 umo balelangisha ifintu ifingi. Abapangile ubu ubunkolanya ni ba International Bible Students Association (I.B.S.A.). Amasilaidi ayo balebomfya muli ubu bunkolanya ne fikope ifyalesela, inyimbo ishisuma na mashiwi balelandamo fyalyafwile abantu ukwishiba ilyashi lya mu Baibolo ukutula ku kubumbwa kwa fintu ukushinta ku kupwa kwa Myaka Ikana Limo ukwa Kuteka kwa kwa Yesu.—Ukus. 20:4. *

Inga balya abaleikala mu matauni ayanono, e lyo na mu ncende sha mu mishi bena caleba shani? Pa kuti bonse abali ne nsala ya ku mupashi na bo bakwate ishuko lya kutambako iyi filimu, mu August 1914 akabungwe ka ba I.B.S.A. kapangile ubunkolanya na bumbi ubo baleita ukuti, “Eureka Drama.” Bwali ubusuma sana ngo bunkolanya bwa “Photo-Drama,” lelo muli “Eureka Drama” mwena tamwali ifikope ifyalesela. Kwali imisango itatu iya “Eureka Drama”, imo na imo yalipilibwilwe mu ndimi ishapusanapusana: “Eureka X” yalikwete inyimbo na mashiwi yonse ayakopwa ayo balandilemo. Muli “Eureka Y” mwena mwali amashiwi yonse ayakopwa ayo balelandamo ne nyimbo shakopwa ukubikako na masilaidi ayepentwako panono. Na kabili “Eureka Family Drama,” iyo bapangile ukuti ilebomfiwa fye pa ng’anda, yena yakwetemo fye amashiwi yakopwa ayanono ne nyimbo ishinono. Ifilimba fya maseleti ifishakwete sana umutengo na fimbi ifyaleifwaikwa pa kutambisha ubunkolanya balefishita fye.

Projekita iyo balebomfya pa kutambisha ifikope fya masilaidi

Abasambi ba Baibolo nomba baali no kutwala imbila ya Bufumu ku ncende ishipya isha mu mishi no kutambisha ubunkolanya ukwabula ukulipila no kusenda ifipe ifingi pamo nga mashini ya kutambishishako ubunkolanya ne ca kutambilapo. “Eureka X” iyakwete fye amashiwi baleilisha akasuba nelyo ubushiku. “Eureka Y” yena iyo balebomfyako na masilaidi baleitambisha ukwabula no kubomfya amalaiti, balebomfya inyali sha cardide. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciFinnish lwatile: “Kuti twatambisha ifikope mupepi fye na konse ukuli abantu.” Ifi fiine Ulupungu lwa kwa Kalinda lwalandilepo, e fyo caishileba!

Mu nshita ya kulasonkela ifikuulwa ifikalamba, ilingi line, Abasambi ba Baibolo balebomfya ifikuulwa ifyo balebapeela apa fye pamo nga pa masukulu, pa  fitesheni fya mashitima, mu fiyanda balubulwilamo imilandu e lyo na mu miputule abantu baleseshamo icitendwe iyaba pa mayanda ayakalamba. Ilingi line, baletambisha ubunkolanya pa nse, balebomfya insalu iikalamba iyabuuta iyo balekobeka ku cibumba ca butala. Ba Anthony Hambuch batile: “Bashibulimi baleseba pa ncende imo mu mabala yabo, batantika ne milando ya kwikalapo abantu ilyo baletamba ubunkolanya.” Bamunyinefwe abaletambisha “Eureka” balesendela ifisolobelo fya kutambishishako ubunkolanya, ifyola fya pa bulendo, ifipe fya kwipikilamo na matenti ya kulaalamo pa cikocikala icaletintwa na bakabalwe.

Mu ncende shimo abaletamba “Eureka” baleba abanono lelo mu ncende shimbi balefula sana. Ku United States, mwi tauni umwali abantu 150, abantu 400 e batambileko ubunkolanya mu cikuulwa ca pa sukulu. Ku ncende shimbi, pa kuyafika uko baletambishisha “Eureka Drama” abantu bamo bele-enda amakilomita 8. Ku Sweden, abena mupalamano ba ba Charlotte Ahlberg, abalongene pa ng’anda “balyumfwile bwino sana” ilyo bakutike ku mashiwi ayakopwa. Mu musumba umo uwa ku mikoti ku Australia, abaile mu kutamba ubunkolanya baali nalimo 1,500. Ulupungu lwa kwa Kalinda lwatile pa masukulu ya ku sekondari na pa makoleji, “baprofesa na basambi balatemwa sana ukutamba ifikope kabili balomfwa bwino ukukutika ku fyebo fyakopwa pa cilimba ca maseleti.” Abantu abengi balitemenwe sana “Eureka Drama” kabili baleitambisha na mu fikuulwa fya kutambilamo ifisela.

UKUTWALILILA UKWAFWA ABANTU UKWISHIBA ICINE

Ilyo amabumba ya Basambi ba Baibolo yaletuma bakalanda ku kumona nga kuti calinga ukutendeka amabumba na yambi, “Eureka Drama” baleibomfya sana muli uyu mulimo. Kwena te kuti twishibe bwino bwino impendwa ya bantu abatambileko “Eureka Drama.” Lelo icishinka ca kuti abantu abengi balitambileko ubu ubunkolanya mu misango yonse itatu. Nangu cibe ifyo, mu mwaka wa 1915, pa mabumba yonse 86 ayaletambisha ubunkolanya, mabumba fye 14 e yaletuma amalipoti lyonse. Lipoti ya pa mpela ya mwaka yalangilile ukuti abantu ukucila pali 1 milioni balitambileko ubunkolanya nangu ca kuti ifi fipendo tafyali ifyakumanina. Abantu nalimo 30,000 balilombele impapulo shilanda pali Baibolo.

Ca cine ukuti te bengi abebukisha ubunkolanya bwa “Eureka Drama,” lelo icinshinka ca kuti mu fyalo ifingi sana abantu abengi nga nshi balitambileko ubu ubunkolanya kabili balabwibukisha. Abengi pa batambileko balisangile icine ca mu Baibolo, icacindama ukucila na pali golde kabili balebilikisha ukuti “Eureka!”

^ par. 4 Moneni icipande icaleti: “Ilyashi lya Kale—Filimu Iyakoseshe Icitetekelo” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa March 15, 2014 amabula 30-32.