1, 2. (a) Finshi tufwile ukucita pa kuti tukapusuke? (b) Finshi fingatwafwa ukutwalilila ukwenda mu nshila iitwala kwipusukilo?

ILYO twabatishiwa no kuba abasambi ba kwa Kristu, ciba kwati twatendeka ukwenda mu nshila ya ku bumi nampo nga bwa ku muulu nelyo nga bwa pano isonde. Yesu atile: “Uwashipikisha ukufika na ku mpela, e ukapusuka.” (Mat. 24:13) Kanshi nga twatwalilila ukuba aba cishinka, tukaba no mweo wa muyayaya. Lelo ilyo tule-enda muli iyi nshila, tufwile ukuba abalola no kukanaleka icili conse ukutupumfyanya. (1 Yoh. 2:15-17) Kuti twatwalilila shani ukwenda mu nshila ya ku bumi?

² Yesu uo tulingile ukulapashanya, e watulanga ifyo tulingile ukulaenda muli iyi nshila. Ifyo alecita fyalilembwa mu Baibolo. Nga tulebelenga ifyo Baibolo yalanda pali Yesu kuti twamwishiba. Kuti twamutemwa kabili kuti twamutetekela. (Belengeni 1 Petro 1:8, 9.) Muleibukisha ukuti umutumwa Petro alandile pali Yesu ukuti alitushila icilangililo pa kuti tulekonka sana mu ntampulo shakwe. (1 Pet. 2:21) Nga ca kuti twatwalilila  ukukonka mu ntampulo shakwe, tukapoka icilambu, tukapusuka. * Mu cipande cafumineko, twalandile pa fyo twingaba abaiceefya kabili aba cikuuku nga Yesu. Nomba natulande pa fyo twingaba abashipa kabili abeluka nga Yesu.

3. Bushe umuntu uwashipa aba shani, kabili kuti twaba shani abashipa?

³ Nga tuli abashipa kuti twatwalilila ukuba abakosa. Umuntu uwashipa bamulondolola ukuti “alashipikisha mu nshita sha mafya,” “takwata umwenso wa kulanda pa calungama,” kabili “alatwalilila ukuba ne citetekelo na lintu ali na mafya.” Umuntu uwashipa, alaba na katiina, ne subilo, e lyo no kutemwa. Mulandu nshi twasosela ifi? Pantu akatiina ka kuli Lesa kalenga twaba abashipa, ica kuti twaleka no kutiina abantu. (1 Sam. 11:7; Amapi. 29:25) Nga tuli na mafya isubilo lya cine cine kuti lyalenga twalatontonkanya pa fikacitika ku ntanshi no kutwalilila ukushipikisha. (Amalu. 27:14) Ukutemwa nelyo umutima wa kuipeelesha ulenga twaba abashipa no kuibika mu kapoosa mweo. (Yoh. 15:13) Tulaba abashipa nga twacetekela Lesa no kulakonka mu ntampulo sha Mwana wakwe.—Amalu. 28:7.

4. Bushe Yesu alangile shani ukuti aali uwashipa ilyo ali na bakasambilisha mwi tempele? (Moneni icikope icili pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁴ Ilyo Yesu aali ne myaka 12 alishipile pa kulanda icine. Tontonkanyeni pa fyo cali ilyo Yesu aali umwaice ninshi ali “mwi tempele naikala na bakasambilisha.” (Belengeni Luka 2:41-47.) Balya bakasambilisha balishibe bwino Amafunde ya kwa Mose e lyo ne ntambi sha bantu. Lelo Yesu taumfwile umwenso no kwikala tondolo; alebepusha ifipusho ifingi. Kwena, ifipusho aleipusha te fya bwaice lelo fyali ifyacindama. Kuti mwaelenganya ifyo Yesu aleipusha ifipusho ifyalebafika pa mutima ica kuti balya bakasamabilisha balepapa fye. Kabili bakasambilisha nga bamwipusha ifipusho ifyakosa pa kuti bamufulunganye, alebasuka. E ico, bonse abalekutika ku fyo alelanda ukubikako fye na bakasambilisha bene, “balipapile amano yakwe ne myasukile yakwe.” Ukwabula no kutwishika, ifyo aleyasuka fyalengele ukuti abantu beshibe bwino Icebo ca kwa Lesa!

5. Bushe Yesu alangile shani ukuti ali uwashipa ilyo alebila imbila nsuma?

⁵ Ilyo Yesu alebila imbila nsuma, alilangile ukushipa mu nshila shalekanalekana. Aali uwashipa pa kukalipila bashimapepo abalesambilisha abantu ifya bufi. (Mat. 23:13-36) Alikeene sana ukulacita ifyabipa ifyo aba mu calo balecita. (Yoh. 16:33) Alitwalilile ukubila imbila nsuma nangu ca kuti kwali abalemukanya. (Yoh. 5:15-18; 7:14) Pa miku ibili alisangulwile itempele, tali no mwenso wa kutamfya abalekowesha ukupepa pe tempele.—Mat. 21:12, 13; Yoh. 2:14-17.

6. Bushe Yesu alangile shani ukuti ali uwashipa pa bushiku bwa kulekeleshako pe sonde?

⁶ Nga tuletontonaknya pa fyo Yesu aali uwashipa ilyo alecula, icitetekelo cesu kuti cilekoselako. Tontonkanyeni pa fyo aali uwashipa pa bushiku alefwa. Alishibe ifyo uwamufutwike ali no kucita pali ubu bushiku. Lelo ilyo balesefya Ica Kucilila, Yesu aebele Yuda ukuti: “Ico ulecita, cita bwangu.” (Yoh. 13:21-27) Ilyo ali mwi bala lya Getsemane, Yesu takwete mwenso wa kuilondolola ku bashilika abaile mu kumwikata. Nangu ca kuti ali mu bwafya, alilandiileko abasambi bakwe pa kuti beba mu bwafya. (Yoh. 18:1-8) Ilyo balemulubulwisha pa cilye ca Sanhedrini, Yesu alilandile  mu kushipa ukuti aali ni Kristu kabili Umwana wa kwa Lesa, nangu ca kuti alishibe ukuti shimapepo mukalamba alefwaya apa ku mukusangila no mulandu pa kuti bamwipaye. (Marko 14:60-65) Yesu alitwalilile ukuba uwa cishinka ukufika fye na ku mfwa pa cimuti. Ilyo Yesu ali mupepi no kuleka umweo alandile mu kushipa ukuti: “Fyonse nomba fyapwa!”—Yoh. 19:28-30.

7. Mwe bacaice mumfwa shani ukwitwa ishina lya kwa Yehova, kabili kuti mwalanga shani ukuti mwalishipa?

⁷ Kuti twaba shani abashipa nga filya Yesu aali? Pa Sukulu. Mwe bacaice nga muleishibisha kuli bambi ukuti muli Nte sha kwa Yehova, ninshi mulelanga ukuti mwalishipa, nangu ca kuti ukucita ifi kukalenga abo musambilila nabo nelyo bambi ukulamuseka. Nga mwacita ifi ninshi mukalalanga ukuti mwalitemwa ukulaitwa pe shina lya kwa Yehova. (Belengeni Amalumbo 86:12.) Nalimo kuti bamupatikisha ukusumina ukuti ifintu fyasangwike fye. Lelo mwalisambilila ifyo Baibolo ilanda ukuti ifintu fyabumbilwe fye ifingamwafwa ukuba abashipa. Kuti mwabomfya broshuwa itilaThe Origin of Life—Five Questions Worth Asking pa kuti mwingashinina ‘abengamwipusha pe subilo lyenu.’ (1 Pet. 3:15) Mukaba ne nsansa pa kwishiba ukuti mulasambilisha bambi icine icaba mu Cebo ca kwa Lesa.

8. Finshi fingalenga tulebila imbila nsuma ukwabula umwenso?

⁸ Ilyo tulebila imbila nsuma. Apo tuli Bena Kristu ba cine, tufwile ukutwalilila ‘ukulanda ukwabula umwenso pantu Yehova alitupeela amaka.’ (Imil. 14:3) Finshi fingalenga tulebila imbila nsuma ukwabula umwenso nelyo mu kushipa? Twalishiba ukuti imbila nsuma iyo tubila cine icaba mu Baibolo. (Yoh. 17:17) Twalishiba no kuti “tubombela pamo na Lesa” no kuti umupashi wa mushilo ulatwafwa. (1 Kor. 3:9; Imil. 4:31) Twalishiba ukuti nga tuli abacincila ilyo tulebila, tulanga ifyo twaipeelesha kuli Yehova ne fyo twatemwa abantu banensu. (Mat. 22:37-39) Nga tuli abashipa, tatwakaleke ukubila imbila nsuma. Lelo tukatwalilila ukulanda pa bufi ubo abamapepo basambilisha ubwalenga abantu ukukanaishiba icine. (2 Kor. 4:4) Tukatwalilila ukubila imbila nsuma nangu abantu tabalefwaya ukukutika, baletupumya nelyo ukutukaanya.—1 Tes. 2:1, 2.

9. Kuti twalanga shani ukuti twalishipa ilyo tulecula?

⁹ Ilyo tuli na mafya. Nga twacetekela Lesa ilyo tuli na mafya tukaba ne citetekelo kabili tukaba abashipa. Nga ca kuti umuntu uo twatemwa afwa, tulaba no bulanda lelo tulatwalilila ukuba ne subilo. Tulacetekela ukuti “Lesa wa cisansamushi conse” alatukosha. (2 Kor. 1:3, 4; 1 Tes. 4:13) Nga ca kuti twalwala sana nelyo twacenekwa, kuti twalaumfwa ubukali, lelo tatufwile ukucita ifyo Lesa ashifwaya. Tatusumina ukundapwa ukushumfwana na mashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula. (Imil. 15:28, 29) Nga ca kuti twasakamikwa sana, kuti ‘imitima yesu yatuseka’ lelo apo twalicetekela muli Lesa uwaba ‘mupepi na baba ne mitima ya bulanda,’ tulatwalilila ukuba abashipa. *—1 Yoh. 3:19, 20; Amalu. 34:18.

10. Bushe ukwiluka kwalola mwi, kabili umubomfi wa kwa Yehova kuti alanga shani ukuti aleluka mu fyo alanda na mu fyo acita?

¹⁰ Ukwiluka kupingula bwino pa fintu,  ukwishiba icalungama ne cabipa no kusalapo ukucita icalungama. (Heb. 5:14) Ukwiluka bakulondolola ukuti, “kwishiba ifya kupingula bwino mu fya kwa Lesa.” Umubomfi wa kwa Lesa uwiluka alalenga Lesa ukusekelela mu fyo alanda na mu fyo acita. Alanda amashiwi ayasuma ayashikalifya bambi. (Amapi. 11:12, 13) ‘Alakokola ukukalipa.’ (Amapi. 14:29) ‘Tafuma mu nshila yakwe,’ alatwalilila ukucita icalungama. (Amapi. 15:21) Kuti twacita shani pa kuti tuleiluka? Tufwile ukulasambilila Icebo ca kwa Lesa no kulabomfya ifyo tulesambilila. (Amapi. 2:1-5, 10, 11) Kanshi nacicindama ukuti tusambilile pali Yesu uwaleiluka sana ifintu ilyo ali pe sonde.

11. Bushe Yesu alangile shani ukuti aleiluka mu fyo alelanda?

¹¹ Yesu alelanga ukuti aleiluka mu fyo alelanda na mu fyo alecita. Aleiluka mu fyo alelanda. Aleiluka ilyo alebila imbila nsuma, alelanda “amashiwi ayasuma” ica kuti abo alelandako balepapa. (Luka 4:22; Mat. 7:28) Alebomfya Icebo ca kwa Lesa pa kulanda, alebelenga, aleyambula amalembo ayalelanda pa cishinka ico alefwaya abo alelandako ukwishiba. (Mat. 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luka 4:16-21) Yesu na kabili alelondolola Amalembo, ica kuti ifyo alelanda fyalefika abo alesambilisha pa mutima. Ilyo Yesu abuukile, alandile ku basambi bakwe babili abaleya ku Emao, kabili ‘alebelwila ifyalembelwe pali ena mu Malembo yonse.’ Pa numa abasambi batile: “Bushe imitima yesu tayacilabilima . . . ilyo acilatulondolwela Amalembo?”—Luka 24:27, 32.

12, 13. Finshi filanga ukuti Yesu talekalipa bwangu kabili talepampanina fye pali cimo?

¹² Yesu aleiluka na mu fyo alecita. Ukwiluka kwalengele ukuti ‘alekokola ukukalipa.’ (Amapi. 16:32) Aali ‘uwafuuka.’ (Mat. 11:29) Talefulilwa abasambi bakwe bwangu nangu ca kuti balelufyanya. (Marko 14:34-38; Luka 22:24-27) Aali uwatekanya na lintu balemucusha.—1 Pet. 2:23.

¹³ Ukwiluka na kabili kwalengele Yesu ukukanalapampamina fye pali cimo. Alishibe bwino ifyo Amafunde ya kwa Mose yalelandapo kabili aleyakonka. Ku ca kumwenako, moneni ilyashi lyaba pali Marko 5:25-34 (Belengeni.) Umwanakashi uwalwele ubulwele bwakufuma umulopa apitile mwi bumba no kuyakumya icakufwala ca kwa Yesu kabili alipolele. Ukulingana ne Funde, uyu mwanakashi aali uwakowela kabili talingile ukwikata uuli onse. (Lebi 15:25-27) Lelo Yesu alilwike ukuti pa “fyacindama ifyaba mu Mafunde,” pali no“luse ne cishinka,” e ico takalipile umwanakashi ilyo amwikete. (Mat. 23:23) Lelo alandile cikuuku cikuuku ati: “We mwana, icitetekelo cobe nacikuposha. Kabiye umutende, kabili upolelele na ku bulwele bobe ubwabipisha.” Tulatemwa ukwishiba ifyo ukwiluka kwalengele Yesu ukuba ne cikuuku ku mwanakashi!

14. Cinshi ico Yesu asalilepo ukucita, kabili atwalilile shani ukucita ifyo asalilepo?

¹⁴ Ilyo alecita ifyo asalilepo ukucita. Yesu alangile ukuti aleiluka ilyo asalilepo ukucita icalungama no kucita ifyo fine asalilepo. Aliipeeshe ukubomba mulimo wa kubila imbila nsuma kabili uyu e mulimo alebomba mu bumi bwakwe bonse. (Luka 4:43) Yesu na kabili alepingulapo ukucita ifyalelenga ukuti atwalilile ukubomba umulimo wa kubila no kushininkisha ukuti uyu mulimo naubombwa bwino. Asalilepo ukwangusha imikalile yakwe pa kuti alekwata inshita na maka ya kubomba umulimo wa kubila imbila nsuma. (Luka 9:58) Yesu alisambilishe bambi ifya kubomba umulimo wa kubila imbila nsuma pa kuti bakatwalilile ukubomba uyu mulimo nga afwa. (Luka 10:1-12; Yoh. 14:12) Alaile abasambi bakwe ukuti akatwalilila ukubomba nabo uyu mulimo  “inshiku shonse mpaka na ku mpela ya calo.”—Mat. 28:19, 20.

15. Kuti twalanga shani ukuti tuleluka mu fyo tulanda?

¹⁵ Natulande pa nshila na imbi iyo twingapashanishishamo Yesu. Mu fyo tulanda. Ilyo tulelanda na Bena Kristu banensu tufwile ukulabomfya amashiwi ayasuma te ya kubakalifya. (Efes. 4:29) Nga tulebila pa Bufumu bwa kwa Lesa, tufwile ukubomfya amashiwi “ayalungwamo umucele.” (Kol. 4:6) Tulabala twaishiba ifyo abo tuleshimikilako imbila nsuma bengatemwa ukukutikako e lyo pa numa tuleshiba amashiwi ya kubomfya. Tuleibukisha ukuti amashiwi ayasuma kuti yalenga abantu ukufwaya ukukutika ku fyo tulelanda. Na kabili, nga tulelondolola ifyo twasuminamo, tufwile ukulabomfya Baibolo. Kanshi ilyo tulebila imbila nsuma, tulanda ifyo Baibolo isambilisha e lyo no kuibelenga apo calinga. Twalishiba ukuti ifyo Baibolo isambilisha fyalikwata sana maka ya kwalula abantu ukucila pa fyo twingalanda.—Heb. 4:12.

16, 17. (a) Kuti twalanga shani ukuti tulakokola ukukalipa kabili tatupampamina fye pali cimo? (b) Finshi fingatwafwa ukutwalilila ukubila imbila nsuma?

¹⁶ Mu fyo tucita. Ukwiluka kulenga ukuti tuleilama no kuti ‘tulekokola ukukalipa.’ (Yako. 1:19) Ilyo bambi batukalifya, ukwiluka kulalenga twaishiba icalenga balande amashiwi ya kutukalifya nelyo ukucita ifya kutukalifya. Uku kwiluka kuti kwatwafwa ukupwisha ubukali no kulenga ‘twasuulako fye ku filubo.’ (Amapi. 19:11) Ukwiluka na kabili kulatwafwa ukukanapampamina fye pali cimo. Kanshi tatufwile ukulamona kwati Abena Kristu banensu balipwililika, tufwile ukulaibukisha ukuti nalimo bali na mafya ayo tatwingeshiba bwino. Tulakutika ku fyo balelanda no kucita ifyo batweba nga nacilinga.—Fil. 4:5.

¹⁷ Mu fyo twasalapo ukucita. Apo tuli basambi ba kwa Yesu, twaliluka ukuti umulimo wa kubila imbila nsuma walicindama icine cine. Tulapingulapo ukucita ifingalenga twatwalilila ukubomba umulimo wa kubila imbila nsuma. Tulasapo ukulacita ifya Bufumu intanshi no kwangusha imikalile pa kuti tulekwata inshita sana iya kubombako umulimo uwacindamisha ilyo impela ishilaisa.—Mat. 6:33; 24:14.

18. Kuti twatwalilila shani ukwenda mu nshila ya kwipusukilo, kabili finshi mulefwaisha ukulacita?

¹⁸ Ala twatemwa nga nshi pa fyo twasambilila pa mibele imo iisuma iyo Yesu akwata! Tontonkanyeni pa fyo mwinganonkelamo nga mwasambilila na pa mibele yakwe imbi no kwesha ukulamupashanya. Kanshi natulekonka sana mu ntampulo shakwe. Nga tulecita ifi, tukatwalilila ukulaenda mu nshila ya kwipusukilo kabili tukapalama kuli Yehova uo Yesu alepashanya sana.