1, 2. (a) Filangililo nshi Yesu aebele abasambi bakwe? (Moneni icikope icili pa muulu.) (b) Finshi tulingile ukwishiba pa cilangililo ca mpaanga ne mbushi?

YESU alandile ifilangililo ku basambi bakwe abo atemenwe sana Petro, Andrea, Yakobo, na Yohane. Alibashimikiile icilangililo ca musha wa cishinka kabili uwashilimuka, ica banacisungu 10, ne ca matalanti. Pa numa ya kubeba ifi filangililo fitatu, Yesu na kabili alibebele icilangililo ca kulekeleshako. Alandile pa nshita ilyo “Umwana wa muntu akesa” mu kupingula “inko shonse.” Abasambi bafwile balitemenwe sana ukukutika kuli ici cilangililo! Muli ici cilangililo, Yesu alandile pa mabumba yabili, impaanga ne mbushi. Na kabili alandile na pe bumba na limbi ilyacindama ilya ‘bamunyina’ ba “Mfumu.”—Belengeni Mateo 25:31-46.

² Ukutula fye apo Yesu alandiile ici cilangililo, abantu ba kwa Yehova balafwaisha ukumfwikisha ici cilangililo pantu e mo Yesu alandiile ifyali no kucitikila abantu. Alilandile umulandu bamo bali no kubapeelela umweo wa muyayaya no mulandu bambi bali no kufwila imfwa ya muyayaya. Pa kuti tukakwate umweo wa muyayaya, tufwile ukumfwikisha icine no kulacita ifyo Yesu  asambilishe. Apo ici cilangililo calitukuma, tufwile ukuyipusha ukuti: Bushe Yehova atwafwa shani ukumfwikisha ici cilangililo panono panono? Cinshi ico twingalandila ukuti icilangililo cilanda sana pa fyo cacindamina ukulabombako umulimo wa kubila imbila nsuma? Ni bani abo bapeela umulimo wa kushimikila mbila nsuma? Kabili mulandu nshi ino ibelele ni nshita ya kuba aba cishinka ku “Mfumu” na kuli abo ita ukuti “bamunyinane”?

3, 4. (a) Pa kumfwikisha icilangililo ca mpanga ne mbushi, fintu nshi ifyacindama ifyo tufwile ukwishiba? (b) Mu 1881, magazini ya Zion’s Watch Tower yalondololwele shani ici cilangililo?

³ Pa kumfwikisha bwino icilangililo ca mpaanga ne mbushi, tufwile ukwishiba ifintu fitatu ifyacindama sana: abalandwapo muli ici cilangililo, inshita ya bupingushi, no mulandu wa kupaatulwila impaanga ku mbushi.

⁴ Magazini ya Zion’s Watch Tower iya mu 1881 yatile, “Umwana wa muntu” kabili “Imfumu” ni Yesu. Abasambi ba Baibolo aba kubalilapo baishibe ukuti amashiwi yaba muli Baibolo ya King James Version aya kuti “bamunyinane” yalosha kuli abo abakateka na Kristu na ku bantu bonse abapwililika abakaba mu Paradaise. Balemona ukuti umulimo wa kupaatulula impaanga ku mbushi wali no kubako mu Kuteka kwa kwa Kristu Ukwa Myaka Ikana Limo. Na kabili baishibe ukuti abakaba mwi bumba lya mpaanga bantu abakonka ifunde lya kwa Lesa ilya kutemwa.

5. Mu myaka ya ba 1920, twayalwike shani mu fyo twaishibe kale?

⁵ Mu kutendeka kwa ba 1920, Yehova alyafwile abantu bakwe ukwaluka mu fyo baishibe ici cilangililo. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 15, 1923, lwalandile ukuti “Umwana wa muntu” ni Yesu. Lelo, yalondolwele ukubomfya Amalembo ukuti bamunyina ba kwa Kristu ni balya akateka nabo ku muulu, kabili yalandile ukuti impaanga bantu ababa ne subilo lya kwikala pe sonde abo Ubufumu bwa kwa Kristu bukalateka. Ni lilali bali no kupaatulula impaanga ku mbushi? Iyi magazini yatile, mu Myaka Ikana Limo, bamunyina wa kwa Kristu, baali no kulateka ku muulu, kanshi aba pe sonde te kuti babafwe nelyo ukubalekelesha. E ico, umulimo wa kupaatulula impaanga ku mbushi wali no kubako ilyo Ukuteka kwa Myaka Ikana Limo kushilatendeka. Pa kulanda pa cingalenga ukuti umuntu e shibikwe ukuti ni mpaanga, magazini yatile, abantu bakapingulwa ukuti ni mpaanga nga basumina ukuti Yesu e Shikulu kabili bacetekela ukuti Ubufumu bukacitila abantunse ifintu ifisuma nga nshi.

6. Mu myaka ya ba 1990, twayalwike shani mu fyo twaishibe icilangililo ca mpaanga ne mbushi?

⁶ Pa mulandu wa uku kwaluka, abantu ba kwa Yehova batendeke ukumona ukuti muno nshiku sha kulekelesha, umuntu kuti apingulwa ukuba impaanga nelyo imbushi ukulingana ne fyo apokelela icine ca Bufumu. Lelo mu 1995, kwali ukwaluka mu fyo twaishibe. Ifipande fibili ifyali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 15, 1995 fyalandile pa fyo amashiwi yaba pali Mateo 24:29-31 (belengeni) yapalana na yaba pali Mateo 25:31, 32. (Belengeni.) * Finshi ifyo magazini yalandile? Icipande ca kubalilapo calandile ukuti: “Ukupingula impaanga ne mbushi kukacitika ku ntanshi.” Ni lilali kukacitika? Kukacitika pa numa ya kutendeka  kwa “bucushi” ubwalumbulwa pali Mateo 24:29, 30 ilyo Umwana wa muntu akafika no bukata bwakwe. Lyena, ilyo impela ya ici calo ikesa, Yesu akapingula abantu.

7. Bushe pali nomba twaumfwikisha shani icilangililo ca mpaanga ne mbushi?

⁷ Muno nshiku, twalyumfwikisha icilangililo ca mpaanga ne mbushi. Abo icilangililo calandapo, Yesu e “Mwana wa muntu,” kabili Imfumu. Abo aitile ukuti “bamunyinane” Bena Kristu basubwa abaume na banakashi abakateka na Kristu ku muulu. (Rom. 8:16, 17) “Impaanga” ne “mbushi,” bemininako abantu aba mu nko shonse. Aba bantu tabasubwa no mupashi wa mushilo. Ni lilali akapingula abantu? Akabapingula ilyo ubucushi bukalamba bukaba mupepi na ku mpela. Kabili cinshi cikalenga abantu bakapingulwe ukuti ni mpaanga nelyo imbushi? Ifyo bakapingulwa fikashintilila sana pa fyo bacita kuli bamunyina ba kwa Kristu abasubwa abacili pe sonde. Apo impela ya ici calo naipalama, tulasekelela nga nshi pa fyo Yehova panono panono atwafwa ukumfwikisha ici cilangililo ne filangililo fimbi ifyaba mwi buuku lya kwa Mateo ifipandwa 24 na 25!

8, 9. Mulandu nshi impaanga bashilondololwela ukuti ‘shalilungama’?

⁸ Mu cilangililo ca mpaanga ne mbushi, Yesu talaanda mu kulungatika pa mulimo wa kubila imbila nsuma. Nomba mulandu nshi twingasosela ukuti ici cilangililo cilanda sana pa mulimo wa kubila imbila nsuma?

⁹ Ica kubalilapo, mwilaba ukuti Yesu abomfweshe icilangililo pa kusambilisha abasambi. Muli ici cilangililo, Yesu talelanda pa kupaatulula impaanga ne mbushi isho abantu bateeka. Kanshi taloseshe mu kuti umuntu uwapingulwa ukuba impaanga afwile ukupeela abasubwa ifya kulya, ifya kufwala, ukubondapa nelyo ukubapempula mu cifungo. Lelo alelangilila ifyo impaanga ya mampalanya ifwile ukuba kuli bamunyina ba kwa Kristu. Alondolwele ukuti impaanga ‘shalilungama’ pantu shalishiba ukuti Kristu alikwata ibumba lya bamunyina abasubwa abacili pe sonde, kabili ishi impaanga shilafwa abasubwa muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Tim. 3:1-5.

10. Bushe impaanga kuti shalanga shani icikuuku kuli bamunyina ba kwa Kristu?

¹⁰ Ica bubili, tontonkanyeni pa fyo Yesu alandilepo. Alandile pa cishibilo ca kubapo kwakwe e lyo na pa mpela ya ici calo. (Mat. 24:3) Pa ntendekelo fye ye lyashi, Yesu alandile ukuti umulimo wa kubila imbila nsuma iya Bufumu “ku bantu bonse aba pe sonde,” ukaba cishibilo cacindama. (Mat. 24:14) Kabili ilyo Yesu ashilalanda pa cilangililo ca mpaanga ne mbushi, alandile pa cilangililo ca matalanti. Nga filya twasambilile mu cipande cafumineko, Yesu alandile ici cilangililo pa kusambilisha abasambi bakwe abasubwa, “bamunyina” bakwe, ukuti bafwile ukuba abacincila mu kubila imbila nsuma. Lelo ibumba ilinono ilya basubwa abacili pe sonde mu nshita ya kubapo kwa kwa Yesu balikwata umulimo uukalamba uwa kubila imbila nsuma ku “nko shonse” ilyo impela ishilaisa. Icilangililo ca mpaanga ne mbushi cilanga ukuti abasubwa tababomba beka uyu mulimo balikwata abakubafwa. Kanshi inshila imo iikalamba iyo abakaba impaanga balangilamo icikuuku kuli bamunyina ba kwa Kristu, kulabafwako ukubomba umulimo wa kubila imbila nsuma. Finshi fimbi ifyo bengacita pa kubafwa? Bushe kubafwa fye mu fyo balekabila, ukubasansamusha nelyo kuli na fimbi ifyo bengacita?

11. Cipusho nshi ico twingepusha, kabili mulandu nshi?

¹¹ Muno nshiku, pa basambi ba kwa Yesu 8 milioni, abengi tabasubwa no mupashi wa mushilo. Aba basambi tabapokelela amatalanti ayo Yesu apeele abasha bakwe abasubwa. (Mat. 25:14-18) Kanshi kuti twayipusha ukuti, ‘Bushe abashasubwa no mupashi wa mushilo na bo, bafwile ukulabila imbila nsuma?’ Icasuko ni ee. Natulande pali fimo ifyalenga ukuti twasukile ifyo.

12. Finshi tusambilila ku mashiwi ayalembwa pali Mateo 28:19, 20?

¹² Yesu aebele abasambi bakwe bonse ukulabila imbila nsuma. Pa numa ya kubuuka ku bafwa, Yesu aebele abasambi bakwe ukulabomba umulimo wa kupanga abasambi, ukulabasambilisha ukulakonka “fyonse” ifyo abebele. Pa fyo abebele, pali ne funde lya kubila imbila nsuma. (Belengeni Mateo 28:19, 20.) Kanshi abasambi ba kwa Kristu bonse, nampo nga bakateka na Kristu ku muulu nelyo nga bakaba pe sonde, bafwile ukulabila imbila nsuma.—Imil. 10:42.

13. Cinshi tusambilila ku cimonwa ico Yohane amwene, kabili mulandu nshi twalandila ifyo?

¹³ Ibuuku lya Ukusokolola lilanga ukuti umulimo wa kubila imbila nsuma ukalabombwa na basubwa e lyo na bantu bambi. Mu cimonwa, Yesu alangile umutumwa Yohane “nabwinga,” ba 144,000 abantunse abasubwa abakateka pamo na Kristu ku muulu, baleita abantu ku ‘kunwa amenshi ya mweo aya bupe fye.’ (Ukus. 14:1, 3; 22:17) Aya menshi ya mampalanya yemininako ifintu ifyo Yehova apekanya ukwafwa abantu ukulubuka ku lubembu ne mfwa ukubomfya ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu. (Mat. 20:28; Yoh. 3:16; 1 Yoh. 4:9, 10) Icilubula e pashintilila imbila nsuma iyo tubila, kabili abasubwa e baba pa ntanshi ukwafwa abantu ukusambilila pa cilubula ne fyo benganonkelamo. (1 Kor. 1:23) Lelo mu cimonwa ico Yohane amwene, alimwene na bantu bambi,  abashaba mwi bumba lya kwa namwinga. Nabo bene babebele ukusosa ati, “Iseni!” Balyumfwilile no kutendeka ukwebako bambi ukuti banweko amenshi ya mweo. Ili bumba lya bubili ni abo abakwata isubilo lya kwikala pe sonde. Kanshi, ici cimonwa cilanga fye apabuuta tuutu ukuti bonse abasumina ubwite bwa kuti “iseni” bafwile ukulabila imbila nsuma kuli bambi.

14. Pa kulanga ukuti tulakonka “ifunde lya kwa Kristu” cinshi tufwile ukulacita?

¹⁴ Bonse abakonka “ifunde lya kwa Kristu” bafwile ukulashimikila imbila nsuma. (Gal. 6:2) Yehova tatupeela amafunde ayapusana nayo apeela bambi. Ku ca kumwenako, aebele abena Israele ukuti: “Ifunde limo line likabe kuli bonse ku mwana calo, na ku mulebeshi uwikala na imwe.” (Ukufu. 12:49; Lebi 24:22) Abena Kristu tabakonka Amafunde ya kwa Mose. Lelo ifwe bonse nampo nga twalisubwa nelyo iyo, tulakonka “ifunde lya kwa Kristu.” Ili funde lilanda pali fyonse ifyo Yesu asambilishe. Icikalamba pa fyo Yesu asambilishe ca kuti abasambi bakwe bafwile ukuba no kutemwa. (Yoh. 13:35; Yako. 2:8) Inshila imo iikalamba iyo tulangilamo ukuti twalitemwa Lesa, Kristu, na benamupalamano besu kulabila imbila nsuma iya Bufumu.—Yoh. 15:10; Imil. 1:8.

15. Mulandu nshi twingalandila ukuti ifyo Yesu aebele abasambi bakwe abali fye abanono filabomba na ku basambi bakwe bonse?

¹⁵ Amashiwi ayo Yesu aebele abantu fye abanono yalabomba na ku bantu abengi. Ku ca kumwenako, Yesu apangene cipangano ca Bufumu na basambi fye 11, lelo muli ici cipangano mwaba ba 144,000 bonse. (Luka 22:29, 30; Ukus. 5:10; 7:4-8) E lyo na lintu abuukile ku bafwa, Yesu aebele fye ibumba ilinono ukulabila imbila nsuma. (Imil. 10:40-42; 1 Kor. 15:6) Lelo abasambi bonse aba cishinka aba mu nshiku sha batumwa balishibe ukuti nabo balingile ukulabomba uyu mulimo nangu ca kuti Yesu talandile nabo pa kanwa nkati. (Imil. 8:4; 1 Pet. 1:8) Na muno nshiku mwine, Yesu teeba pa kanwa nkati bakabila ba mbila nsuma abali 8 milioni ukulabila imbila nsuma nga filya aebele abasambi bakwe. Lelo bonse balishiba ukuti balingile ukuba ne citetekelo muli Kristu kabili balanga ukuti balikwata icitetekelo pa kulabila imbila nsuma.—Yako. 2:18.

16-18. Bushe abafwaya ukuba impaanga bafwile ukulayafwa shani bamunyina ba kwa Kristu, kabili mulandu nshi balingile ukucitile ifyo?

¹⁶ Satana alelwisha abasubwa bamunyina ba kwa Kristu abacili pano isonde, kabili akabalwisha sana apo “inshita inono” iyo ashala nayo ileya ilepwa. (Ukus. 12:9, 12, 17) Nangu ca kuti balashipikisha amesho ayakalamba, abasubwa e baba pa ntanshi mu kubomba umulimo wa kushimikila imbila nsuma. Kanshi tatuletwishika no kutwishika ukuti Yesu alitwalilila ukuba nabo kabili alabatungulula.—Mat. 28:20.

¹⁷ Abengi aba mwi bumba lya bakaba impaanga bamona ukuti lishuko nga nshi ukwafwa bamunyina ba kwa Kristu mu mulimo wa kubila imbila nsuma e lyo na mu fintu fimbi. Ku ca kumwenako, balapeela imisangulo ya ndalama, no kwafwa ukukuula Amayanda ya Bufumu, Ifikuulwa fya Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba, amaofeshi ya Nte sha kwa Yehova kabili balomfwila abo “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” asonta ukulatungulula.—Mat. 24:45-47; Heb. 13:17.

¹⁸ Nomba line bamalaika bali no kulekako ku myela ya bonaushi iya bucushi bukalamba. Ifi fikacitika pa numa abasubwa bonse abacili pe sonde bafwatikwa icishibilo ca kulekelesha. (Ukus. 7:1-3) Ilyo Armagedone ishilatendeka, abasubwa bonse bakaya ku muulu. (Mat. 13:41-43) Kanshi ino e nshita ya kuti bonse abafwaya ukuba impaanga baleyafwa bamunyina ba kwa Kristu muli bucishinka.