1. (a) Mulandu nshi uo tufwile ukulwishisha Satana pali ino nshita? (b) Twaishiba shani ukutila Satana kuti twamucimfya?

SATANA alalwisha abasubwa abacili pe sonde e lyo ne “mpaanga shimbi.” (Yoh. 10:16) Ico Kaseebanya afwaisha, kufumya ababomfi ba kwa Yehova abengi kuli Yehova mu nshita iinono iyo ashele nayo. (Belengeni Ukusokolola 12:9, 12.) Bushe Satana kuti twamucimfya? Baibolo itila: “Kaaneni Satana Kaseebanya, na o akafulumuka kuli imwe.”—Yako. 4:7.

2, 3. (a) Bushe ifi bamo bamona ukuti Satana tabako, cayangukila shani Satana ukupofwisha imitima yabo? (b) Cinshi calenga musumine ukuti Satana e ko aba?

² Abantu abengi tabasumina ukuti Satana e ko aba. Batila Satana ne fibanda fyakwe bantu aba kwelenganya fye abo balandapo mu fitabo, mu mafilimu ya fibanda, na mu fyangalo fya pa mavidio. Batila umuntu uwa mano te kuti asumine ukuti kwaliba imipashi yabipa. Bushe Satana alomfwa ububi ifi abantu abengi bashasumina ukuti ena ne fibanda fyakwe e ko baba? Awe nakalya! Na kuba e lyo cimwangukila ukupofwisha amatontonkanyo yabo. (2 Kor. 4:4) Inshila imo iyo alufishamo abantu kulenga balemona kwati ena ne fibanda fyakwe tababako.

 ³ Fwe babomfi ba kwa Yehova twalishiba ukuti Kaseebanya e ko aba, pantu e walandile na Efa ukupitila mu nsoka. (Ukute. 3:1-5) Satana alisaalwile Yehova ilyo atwishike Yobo. (Yobo 1:9-12) Satana wine e waeseshe na Yesu. (Mat. 4:1-10) Kabili ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwatendeke ukuteka mu 1914, Satana atendeke “ukulwa” na basubwa pe sonde. (Ukus. 12:17) Na pali ino ine nshita Satana alalwisha abasubwa abacili pe sonde e lyo ne mpaanga shimbi pa kuti onaule icitetekelo cabo. Pa kumucimfya, tufwile ukumukaanya e lyo no kuba abakosa mu citetekelo. Cino cipande calalanda pa fintu fitatu ifyo tulingile ukucenjelako pa kuti twingacimfya Satana.

4. Finshi filanga ukuti Satana wa cilumba sana?

⁴ Satana wa cilumba sana. Na kuba pa kuti uyu malaika apame, alelwisha Yehova ne mitekele yakwe, ninshi amona kwati na o ni Lesa, icilanga fye apabuta tuutu ukuti Satana wa cilumba sana kabili alaituntumba. Kanshi nga tulefwaya ukucimfya Satana, tatufwile ukuba ne cilumba, lelo tufwile ukuba abaicefya. (Belengeni 1 Petro 5:5.) Bushe umuntu wa cilumba aba shani? Bushe icilumba conse fye calibipa?

5, 6. (a) Bushe icilumba conse fye calibipa? Londololeni. (b) Cilumba ca musango nshi icabipa, kabili ni bani Baibolo yalandapo pa kulangilila ifyo icilumba cabipa?

⁵ Icilumba cimo tacabipa pantu cilenga fye umuntu ukulamona ukuti alicindama, kabili cilalenga no kuti aleumfwa bwino pa fisuma ifyo balupwa lwakwe nelyo abantu bakwe balecita. Umutumwa Paulo aebele abena Tesalonika ukuti: “Tulaitakisha pa mulandu wenu mu filonganino fyonse ifya kwa Lesa pa kushipikisha kwenu no kutetekela kwenu muli fyonse ifyo bamucusha na mu mafya ayo muleshipikisha.” (2 Tes. 1:4) Kanshi ukumfwa bwino no kuba ne cilumba pa fisuma ifyo bambi balecita takwabipa. Tatufwile ukumfwa insoni pa mulandu wa lupwa twafyalilwamo, intambi shesu, nelyo incende uko twakulila.—Imil. 21:39.

⁶ Lelo kwaliba ne cilumba icabipa, icingalenga twilaumfwana na banensu, kabili icingatonawila bucibusa bwesu na Yehova. Icilumba ca musango yu ciibi, cilalenga tulefulwa ilyo batufunda e lyo no kukaana ukukonka ukufunda. (Amalu. 141:5) Abakwata icilumba ca musango yu, baimona ukuti balicindama sana ukucila abanabo kabili balaibililika. Yehova alipata icilumba ca musango yu. (Esek. 33:28; Amose 6:8) Lelo Satana alatemwa nga amona abantu bali ne cilumba nelyo baleibililika pantu ninshi eo balepashanya. Satana afwile alitemenwe sana ilyo Nimrode, Farao na Absalomu baibililike pa mulandu wa cilumba! (Ukute. 10:8, 9; Ukufu. 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Icilumba e calengele no kuti Kaini abembuke. Lesa alimusokele, lelo alikeene ukumumfwila pa mulandu wa cilumba, ne ci calengele ailetelela pantu alipeye munyina.—Ukute. 4:6-8.

7, 8. (a) Bushe uwa cilumba amona shani aba mu mishobo imbi? (b) Londololeni ifyo icilumba cingalenga mu cilonganino mwiba umutende.

⁷ Muno nshiku abantu abengi balacita ifintu ifyabipa pa mulandu wa cilumba. Ilingi line aba cilumba balapata aba mishobo imbi pa mulandu wa kuti bamona kwati umushobo wabo ne mishobo ya bantu bambi tafyalingana pantu ifyo bacita ne fyo baishiba fyalipusana sana. E ico bamona kwati umushobo wabo walicila imishobo imbi. Iyi mpatila ilalenga kuleba ifimfulunganya, inkondo, e lyo no kwipayana nga nshi.

⁸ Kwena tatwenekela ifya musango yu  ukucitika mu cilonganino ca kwa Lesa. Na lyo line, aba bwananyina kuti bapusana ica kuti bapatana no kupatana pa mulandu wa cilumba. Ifya musango yu fyalicitike na ku Bena Kristu ba kubalilapo bamo abo Yakobo aipwishe icipusho ca kuti: “Bushe ifilenga ukuti muleumana no kulalwa fifuma kwi?” (Yako. 4:1) Nga twaliba no lupato kabili tumona ukuti twalicindama ukucila bamunyinefwe, kuti tulelanda nelyo ukulacita ifingabakalifya. (Amapi. 12:18) Nga fintu twamona, icilumba kuti calenga mu cilonganino mwiba umutende.

9. Bushe Baibolo itwafwa shani ukutemwa aba mishobo imbi no kukanaba ne cilumba? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande)

⁹ Nga tuimona ukuti twalicila abanensu, tufwile ukwishiba ukuti “onse uwaba no mutima wa cilumba wa bunani kuli Yehova.” (Amapi. 16:5) Tufwile no kutontonkanya pa fyo tumona aba mishobo imbi, aba ku fyalo fimbi na bakonka intambi ishapusana ne sho tukonka. Icingatwafwa nga twaliba ne cilumba pa mulandu mushobo wesu nelyo icalo cesu, kulaibukisha ukuti “mu muntu umo e mo [Lesa] alengeele inko shonse isha bantunse.” (Imil. 17:26) Kanshi ukulingana ne fyo Baibolo ilanda, fwe bantu bonse tuli ba mushobo umo pantu bonse fye twafuma kuli Adamu. E ico aba mano tabamona ukuti imishobo imo yalicindama ukucila imbi. Nga tumona ukuti umushobo wesu e wacindama sana, ninshi tupashanya Satana uufwaya ukupatanya Abena Kristu. (Yoh. 13:35) Nga tulefwaya ukucimfya Satana, tatulingile ukuba ne cilumba nangu panono.—Amapi. 16:18.

10, 11. (a) Mulandu nshi cangukila ukutemwa ifya mu calo? (b) Cinshi Dema acitile icalangile ukuti alitemenwe ifya mu calo?

¹⁰ Satana e “kateka wa pano calo,” kabili icalo calaala mu maka yakwe. (Yoh. 12:31; 1 Yoh. 5:19) Kanshi ifingi ifyaba muli cino calo, fintu ifyo Icebo ca kwa Lesa catweba ukukanakonkelela. Nangu ca kuti te fyonse ifyabipa, Satana alafwaya tulekonkelela ifya muli ici calo pa kuti tulebembuka nelyo tulefitemwisha ica kuti tulefilwa no kubika amano ku kupepa Yehova.—Belengeni 1 Yohane 2:15, 16.

¹¹ Abena Kristu ba kubalilapo bamo balitemenwe sana ifya calo. Paulo alilandilepo ukuti: “Dema alinsha pa mulandu wa kutemwa ifya muli cino calo.” (2 Tim. 4:10) Baibolo tayalanda ifya mu calo ifyo Dema atemenwe, ifyalengele ashe Paulo. Nalimo alitemenwe sana ifyuma ukucila ifya kwa Lesa. Nga e fyo cali, ninshi Dema alipanishe ishuko lya kubomba imilimo iyacindama nga nshi pa mulandu fye wa fyuma. Bushe batini icalo cali no kumupeela ifintu ifyali no kucindama ukucila pa fyo Yehova ali no kumupaala, atwalilila ukubombela pamo na Paulo?—Amapi. 10:22.

12. Bushe Satana atubeleleka shani ku fyuma?

¹² Ifya musango yu kuti fyatucitikila na ifwe bene. Na fwe Bena Kristu bene tulakabila fimo, kabili tulafwaya no kupekanishisha indupwa shesu ifyo shikabila. (1 Tim. 5:8) Yehova alafwaya ukuti tuleikala bwino. E co abikiile Adamu na Efa mu Edeni, icifulo icali icisuma sana. (Ukute. 2:9) Satana kuti ‘atubeleleka ku fyuma.’ (Mat. 13:22) Abantu abengi bamona kwati indalama nelyo ifyuma kuti fyalenga baba ne nsansa. Abatontonkanya ifi, baibepa fye kabili nga tuletontonkanya ifi bucibusa bwesu na Yehova kuti bwapwa. Yesu atile: “Takuli uwingabombela bashikulu babili; pantu kuti apatapo umo no kutemwa umbi, nalimo kuti aba uwa cishinka kuli umo no kusuula umbi. Te kuti mubombele Lesa ne Fyuma.” (Mat. 6:24) Nga tulebombela fye ifyuma,  ninshi te kuti tubombele Yehova, kabili ifi fine e fyo Satana afwaya! Twikaleka indalama nelyo ifya muli cino calo fikatufumye kuli Yehova. Nga tulefwaya ukucimfya Satana, tatufwile ukutemwisha ifyuma.—Belengeni 1 Timote 6:6-10.

13. Finshi abantu bamo balanda pa cupo ifilenga abantu belacicindika?

¹³ Iciteyo cimbi ico Satana abomfya, bulalelale. Muno nshiku abengi batila ukuba ne cishinka ku bena mwabo nelyo fye ukuupa atemwa ukuupwa fya kale, kabili filenga belakwata ubuntungwa bwa kucita ifyo balefwaya. Ku ca kumwenako, umwanakashi umo uwalumbuka mu mafilimu atile: “Umuntu te kuti akwate fye umwina mwakwe umo. Nshamonapo umuntu uwaba ne cishinka ku mwina mwakwe nelyo uufwaya ukuba uwa cishinka.” Umwaume uwalumbuka mu mafilimu na o atile: “Imona kwati ukulingana ne fyo umuntu apangwa, tafwile ukuba fye no mwina mwakwe umo mpaka ne mfwa.” Satana alatemwa sana nga ca kuti abantu abalumbuka bale-eba abantu ifyabipa pa cupo ico Lesa abikako. Satana tafwaya nangu panono ukuti abantu balekonka ifyo Lesa afwaya icupo ukuba, kabili tafwaya no kuti abaupana baleikala bwino. Kanshi nga tulefwaya ukucimfya Satana, tufwile ukucindika icupo nge fyo Lesa acicindika.

14, 15. Cinshi mufwile ukucita pa kuti muletaluka ku bulalelale?

¹⁴ Nampo nga muli bashimbe, atemwa mwalyupa nelyo ukupwa, bonse tufwile ukubombesha pa kuti tutaluke ku bulalelale. Ukulanda fye icishinka calyafya ukutaluka ku bulalelale! Mwe bacaice, nalimo mulomfwa uko abanenu ba pa sukulu baitakisha pa fyo bacita ubulalelale nelyo ukutumishanya amashiwi ne fikope fye shiku pa foni, icimusango ico mu fyalo fimo bamona ukuti cimo cine fye no kusabankanya ifikope fya bana abanono abashifwele. Baibolo itweba ukuti: “Uucita ubulalelale abembukila umubili wakwe.” (1 Kor. 6:18) Abacita ubulalelale balambula amalwele ayalenga balecula ne lyo fye ukufwa. Abacaice abengi abalecita ubulalelale ilyo bashilaupwa nelyo ukuupa batila balomfwa sana ububi pa fyo bacitile. Ififuma mu kucita ubulalelale fibi icine cine, kanshi twilakonkelela ifyo batambisha mu mafilimu, ifingalenga twalatontonkanya ukuti nangu tatulekonka amafunde ya kwa Lesa tapali ifyabipa ifingacitika. Ukutontonkanya kwa musango yu kulalenga abantu ‘balebelelekwa ku lubembu.’—Heb. 3:13.

¹⁵ Cinshi mwingacita nga ca kuti cilamukosela ukuleka ukutontonkanya pa bulalelale? Mufwile ukulaicinkulako ukuti mwalikwata ubu bwafya. (Rom. 7:22, 23) Mufwile ukulapepa kuli Lesa pa kuti alemwafwa. (Fil. 4:6, 7, 13) Muletaluka ku fingalenga mwacita ubulalelale. (Amapi. 22:3) Kabili nga mwatendeka ukutontonkanya pa kucita ubulalelale, mufwile ukuleka ukutontonkanyapo ilyo line fye.—Ukute. 39:12.

16. Bushe Yesu acitile shani ilyo Satana amutunkile, kabili cinshi twingasambililako?

¹⁶ Nga tulefwaya ukuleka ukutontonkanya pa fyabipa, tufwile ukulapashanya Yesu. Taleleka Satana amubeleleka, kabili talebala atontonkanya ukuti nalimo mu fyo Satana alanda muli ububi no busuma, kabili talepoosa na nshita ukwasuka Satana ukuti “calilembwa ukuti.” (Belengeni Mateo 4:4-10.) Yesu alishibe bwino Icebo ca kwa Lesa, kabili ici calelenga alekaana amatunko ilyo line fye atunkwa kabili aleyambula na malembo. Nga tulefwaya ukucimfya Satana, tatufwile ukutwalilila ukutontonkanya  pa kucita ubulalelale.—1 Kor. 6:9, 10.

17, 18. (a) Finshi fimbi ifyo Satana abomfya pa kufumya abantu kuli Lesa, kabili mulandu nshi tushipapila? (b) Cinshi cikacitikila Satana, kabili bushe ici kuti calenga shani ukuti tushipikishe?

¹⁷ Satana alatunka abantu ukuba ne cilumba, ukufwaisha ifyuma, no kucita ubulalelale pa kuti abafumye kuli Lesa. Lelo kwaliba na fimbi ifyo acita. Ku ca kumwenako, Abena Kristu bamo balabakaanya ukupepa kuli balupwa lwabo, balabapumya ku bana besukulu banabo, e lyo bamo ubuteko bulabakaanya ukubila imbila nsuma. Ifya musango uyu tafitupapusha pantu Yesu alisokele abasambi bakwe ukuti: “Abantu bonse bakamupata pa mulandu we shina lyandi; lelo uwashipikisha ukufika na ku mpela, e ukapusuka.”—Mat. 10:22.

¹⁸ Kuti twacimfya shani Satana? Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Nga mwashipikisha e lyo mukaba aba mweo.” (Luka 21:19) Abantu kuti batwipaya lelo te kuti bonaule bucibusa bwesu na Lesa, ni fwe bene fye twingayonawila. (Rom. 8:38, 39) Nangu fye ababomfi ba kwa Yehova bafwe, tacipilibula ukuti ninshi Satana nacimfya, pantu Yehova akabuusha abafwa! (Yoh. 5:28, 29) Kabili Satana takatwalilile ukubako. Ilyo cino calo cikonaulwa, Satana bakamukaka pa myaka 1,000. (Ukus. 20:1-3) Yesu nga ateka pa myaka 1,000, Satana “akakakulwa mu cifungo” pa nshita iinono pa kuti akeshe ukulufya abantunse abapwililika. Lyena pa numa, Kaseebanya bakamonaula. (Ukus. 20:7-10) Nangu cibe shani Satana ena akonaulwa, lelo imwe tamwakonaulwe nga muleumfwila Yehova! E ico kaaneni Satana, kabili beni abakosa ndi mu citetekelo! Kuti mwamucimfya Satana!