1. Bushe kuti twabomfya shani amashiwi yaba mwi pepo ilyalembwa muli Mateo 6:9-13 ilyo tulebila imbila nsuma?

ABANTU abengi balishiba ipepo ilyo Yesu asambilishe abasambi bakwe ica kuti balisungila na mashiwi yabamo. Ilyo tulebila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda, tulalanda sana pa mashiwi yaba muli ili pepo pa kwafwa abantu ukwishiba ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa buteko bwa cine cine ubukalenga isonde ukuba paradaise. Lelo tufwile no kulalanda pa mashiwi ya kubalilapo fye ayaba muli ili pepo pa kwafwa abantu ukwishiba ukuti Lesa alikwata ishina, ilyo tufwile ukulenga ‘ukuba ilya mushilo.’—Mat. 6:9.

2. Twaishiba shani ukuti Yesu tafwaya ukuti tulebwekesha bwekeshapo amashiwi yaba mwi pepo lya cilangililo?

² Bushe Yesu alefwaya ukuti lyonse ilyo tulepepa tulebwekesha bwekeshapo fye amashiwi yaba mwi pepo asambilishe nge fyo abatila Bena Kristu bacita? Awe iyo. Ilyo Yesu ashilasambilisha abasambi bakwe ifya kupepa, alandile ati: ‘Ilyo mulepepa, mwilabwekeshapo ukusosa fimo fine.’ (Mat. 6:7) Pa nshita imbi,  Yesu alibwekeshepo ukusambilisha abasambi bakwe ili pepo, lelo abomfeshe amashiwi yambi. (Luka 11:1-4) Kanshi Yesu alitweba ifintu ifyo tulingile ukulapepelapo ukulingana ne fyo fyacindama. E mulandu wine ili pepo balitila ukuti ipepo lya cilangililo.

3. Fipusho nshi twakulayipusha ilyo tulesambilila pa fyaba mwi pepo lya cilangililo?

³ Muli cino cipande e lyo na mu cikonkelepo, twalalanda sana pa mashiwi yaba mwi pepo lya cilangililo. Ilyo tulesambilila, muleyipusha amuti, ‘Bushe ifi nasambilila kuti fyangafwa shani ukuwamyako amapepo yandi? Kabili icipusho cacindama sana ico tulingile ukuyipusha ca kuti, bushe ifyo ncita filomfwana ne fyaba muli ili ipepo?’

4. Bushe ishiwi lya kuti “Shifwe” lilenga twaishiba cinshi? (b) Bushe Yehova aba shani ‘Shibo’ ku bakwata isubilo lya kwikala pe sonde?

⁴ Mwi pepo Yesu asambilishe, ishiwi lya kuti “Shifwe,” lilanga ukuti fwe bantu ba kwa Lesa bonse tuli “ba bwananyina” abatemwana sana. (1 Pet. 2:17) Kanshi ukuba pa ba bwananyina lishuko nga nshi! Abena Kristu abasubwa no mupashi uwalenga ukuti babe abana ba kwa Lesa, kabili abakaba bakateka ku muulu, beta Yehova ukuti ni ‘Shibo.’ (Rom. 8:15-17) Abena Kristu ababa ne subilo lya kwikala pe sonde nabo beta Yehova ukuti ‘Shibo,’ pantu e wabapeela ubumi, kabili alapeela fyonse ifyo ababomfi bakwe bakabila. Abena Kristu abakekala pe sonde bakaba abana bakwa Lesa aba cine cine nga baba abapwililika, kabili bacimfya no bwesho bwakulekelesha.—Rom. 8:21; Ukus. 20:7, 8.

5, 6. Cinshi icacindama sana ico abafyashi bafwile ukucitila abana babo, kabili cinshi abana balingile ukucita? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁵ Icintu icacindama sana ico abafyashi bafwile ukucitila abana babo, kubafunda ifya kupepa, no kubafwa ukulamona Yehova ukuti ni Shifwe uutusakamana. Kangalila wa muputule umo ku South Africa alandile ukuti: “Ukutula fye ilyo abana besu abanakashi babili bafyelwe, twalepepela pamo nabo cila bushiku ilyo tushilasendama, kano fye nga nshilipo. Abana bandi balanda ukuti tabebukisha amashiwi nalelanda mu mapepo, lelo balemona ukuti ukulanda na Shifwe Yehova kwalicindama sana. Nga twapepa baletemwa sana kabili baleba no mutende wa kwa Lesa. Ilyo abana bakulileko, nalebeba ukuti balepepa ninshi na ine ndeumfwako, pa kuti ng’umfwe amashiwi balebomfya ne fyo balelanda na Yehova ukufuma pa nshi ya mutima. Ifi nalecita fyalelenga naishiba ifili mu mitima yabo. Nga nakutika ku mapepo yabo, nalebafunda ukuti calicindama no kupepela ifintu ifyacindama ifyo Yesu alandilepo mwi pepo asambilishe abasambi bakwe.”

⁶ Ifi munyinefwe alecita fyalengele abana bakwe abanakashi ukutwalilila ukulunduluka ica kuti fino tulelanda balyupwa, kabili baba mu mulimo wa nshita yonse na bena mwabo. Kanshi icintu icacindama sana ico abafyashi bafwile ukucitila abana babo, kubafwa ukuba ifibusa fya cine cine ifya kwa Yehova. Lelo abana abene e bafwile ukukosha bucibusa bwabo na Yehova. Icingabafwa ukucita ifi, kutemwa ishina lya kwa Lesa no kulalicindika.—Amalu. 5:11, 12; 91:14.

7. Lishuko nshi twakwata, kabili cinshi tulingile ukulacita?

⁷ Ala twalipaalwa nga nshi pa kwishiba ishina lya kwa Lesa no kuba “abantu abe shina lyakwe.” (Imil. 15:14; Esa. 43:10) Tulapepa kuli Shifwe wa ku muulu ukuti: ‘Ishina lyakwe libe ilya mushilo.’ Nga tulepepa  ifi tufwile no kulalomba Yehova ukuti aletwafwa ukulacita no kulalanda ifingalenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo. Tatufwile ukuba nga Bena Kristu bamo aba mu nshiku sha batumwa abashalecita ifyo balesambilisha. Umutumwa Paulo alembeele aba Abena Kristu ukuti: “Ishina lya kwa Lesa lilepontelwa mu bena fyalo pa mulandu wenu.”—Rom. 2:21-24.

8, 9. Ca kumwenako nshi icilelangilila ukuti Yehova alapaala ababika amano ku kulenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo?

⁸ Tufwile ukulacita ifingalenga ishina lya kwa Lesa ukuba ilya mushilo. Nkashi uwikala ku calo ca Norway uwafwililwe umulume no kushala no mwana wa myaka fye ibili atile: “Ala calimputwile umusana, nali no bulanda sana, kabili cila bushiku nalepepa kuli Lesa pa nshita ishingi pa kuti ampeele amaka ya kutwalilila ukuba uwa cishinka kuli ena, no kanacita icingalenga Satana aseebanya Yehova. Ico nalefwaisha kutwalilila ukulenga ishina lya kwa Yehova ukuba ilya mushilo, no kufwaya umwana wandi umwaume akesemona ba wishi mu Paradaise.”—Amapi. 27:11.

⁹ Bushe Yehova alyaswike ipepo lyakwe? Ee. Aba bwananyina abo aleba nabo lyonse balemusansamusha, kabili pa numa ya myaka 5, alyupilwe kuli eluda. Umwana wakwe umwaume nomba ali ne myaka 20, kabili alibatishiwa. Uyu nkashi atile: “Ala nalitemwa nga nshi pa fyo abena mwandi bangafwa ukukusha umwana.”

10. Cinshi Yehova akacita pa kuti ishina lyakwe likabe ilya mushilo umupwilapo?

¹⁰ Cinshi Lesa akacita pa kuti ishina lyakwe likabe ilya mushilo umupwilapo? Yehova akonaula bonse abaseebanya ishina lyakwe kabili abakaana ukuti takwata insambu sha kuteka. (Belengeni Esekiele 38:22, 23.) Yehova panono panono akalenga abantunse ukuba abapwililika. Tulafwaisha ukumona ilyo abantunse bonse na bamalaika bakalenga ishina lya kwa Yehova ukuba ilya mushilo! Ici nga cacitika e lyo Shifwe wa ku muulu uwaba no kutemwa ‘akaba fyonse kuli bonse.’—1 Kor. 15:28.

11, 12. Cinshi Yehova ayafwile Abena Kristu ba cine ukwishiba mu mwaka wa 1876?

¹¹ Ilyo Yesu ashilaya ku muulu, abatumwa bakwe bamwipwishe abati: “Mwe Shikulu, bushe ni pali ino nshita mulebwesesha ubufumu kuli Israele?” Ifyo Yesu abwaswike filanga ukuti inshita yali tailafika iya kuti beshibe ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kutendeka ukuteeka. Aebele abasambi bakwe ukubika amano ku mulimo wacindama sana uwa kubila imbila nsuma. (Belengeni Imilimo 1:6-8.) Nalyo line, aebele abasambi bakwe ukuti balingile ukulafwaisha Ubufumu bwa kwa Lesa. Kanshi ukutula fye mu nshita ya batumwa, Abena Kristu balitwalilila ukupepa ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwise.

¹² Ilyo inshita yapaleme iya kuti Ubufumu bwa kwa Lesa butendeke ukuteeka ku muulu, Yehova alyafwile abantu bakwe ukwishiba ifyali no kucitika ifyali cishibilo ca kuti Ubufumu bwalitendeka ukuteeka. Mu 1876, munyinefwe Charles Taze Russell alembele icipande muli magazini ya kuti Bible Examiner, ici cipande caleti: “Inshita ya Bena Fyalo: Ni Lilali Ikapwa?” (Gentile Times: When Do They End?) Ici cipande calandile sana pa mwaka wa 1914 ukuti wali uwacindama sana. Muli ici cipande munyinefwe Russell alingenye “inshita 7” ishaba mu kusesema kwa kwa Daniele, ku “nshita ya bena fyalo” iyo Yesu alandilepo. *—Dan. 4:16; Luka 21:24.

13. Cinshi cacitike mu 1914, kabili cinshi ificitika pano calo ukutula ulya mwaka filanga?

 ¹³ Mu 1914, ifyalo fya ku Bulaya fyalitendeke ukulwa inkondo, kabili iyi nkondo yalifikile na mu fyalo fyonse. Ilyo yalepwa mu 1918, kwaishileba icipoowe ca kapela makufi, kabili kwali ubulwele bwa influenza ubwaipeye abantu abengi nga nshi ukucila abafwile ilyo kwali inkondo. Kanshi ‘icishibilo’ ico Yesu alandilepo ukuti e co abasambi bakwe bali no kwishibilako ukuti alitendeka ukuteeka calitendeke ukufikilishiwa. (Mat. 24:3-8; Luka 21:10, 11) Ificitika filanga apabuuta tuutu ukuti mu mwaka wa 1914, e lyo Shikulwifwe Yesu Kristu ‘apeelwe icisote ca bufumu,’ kabili “aile alecimfya mpaka apwishishisha ukucimfya kwakwe.” (Ukus. 6:2) Alisangulwile imyulu ilyo alwile na Satana ne fibanda fyakwe no kufipoosa pano isonde. Ukutula mu 1914, abantunse balacula nga filya fine Baibolo yalanda ukuti: “Cabipila imwe mwe sonde na bemba, pantu Satana Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu icikalamba, pa kwishiba ukuti ali fye ne nshita inono.”—Ukus. 12:7-12.

14. (a) Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukupepela Ubufumu bwa kwa Lesa ukwisa? (b) Mulimo nshi uwacindama uo tufwile ukulabomba?

¹⁴ Ukusesema ukwalembwa mu Ukusokolola 12:7-12, kulalondolola umulandu ifintu ifyabipisha fyatendekele ukucitika pa nshita Ubufumu bwa kwa Lesa bwatendeke ukuteeka. Yesu, Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa atendeke  ukuteeka ninshi na balwani bakwe epo bali. Kanshi tukatwalilila ukupepela Ubufumu bwa kwa Lesa ukwisa mpaka Yesu akapwishishishe ukucimfya abalwani bakwe bonse no kufumyapo ifyabipa fyonse. Lelo tufwile no kutwalilila ukushimikila imbila nsuma iyaba ‘cishibilo’ ca kusesema kwa kwa Yesu ukwa kuti: “Ne mbila nsuma iyi iya bufumu ikabilwa ku bantu bonse aba pe sonde ku kuba ubunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mat. 24:14.

15, 16. Finshi tufwile ukulacita ilyo tulepepela Ubufumu bwa kwa Lesa ukwisa?

¹⁵ Ukufwaya kwa kwa Lesa kwalicitilwe pano isonde imyaka nalimo 6,000, iyapita. Ilyo Yehova apangile ifintu fyonse, atile: “Nafiwama nga nshi.” (Ukute. 1:31) Lelo pa numa, Satana alipondokeele Lesa, kabili ukutula apo apondokela, bantu fye abanono pano calo abacita ukufwaya kwa kwa Lesa. Muno nshiku, twalishuka nga nshi pantu Inte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse bafikile amilioni 8, kabili aba tabapepa fye ukuti ukufwaya kwa kwa Lesa kucitwe pano calo, lelo balacita no kufwaya kwa kwa Lesa. Baliba ne mibele iisuma kabili balicincila mu mulimo wa kupanga abasambi.

¹⁶ Natulangilile, nkashi uwabatishiwe mu 1948 uwalebomba umulimo wa bumishonari mu Africa atile: “Amashiwi yaba mwi pepo lya cilangililo, yalenga ndepepa lyonse ukuti imbila nsuma ikafike kuli bonse ababa nge mpaanga pa kuti bakeshibe Yehova ilyo impela ishilaisa. E lyo nga ndeshimikila, ndapepa kuli Lesa pa kuti ampeele amano ya kufika abantu pa mutima. Ndapepa no kuti Yehova aletwafwa ukulabika sana amano kubo tusambilisha Baibolo.” Uyu nkashi wa myaka 80 alyafwa abantu abengi ukuba Inte sha kwa Yehova. Ukwabula no kutwishika na imwe bene mufwile mwalishibako bamo ababombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma nangu ca kuti bakote.—Belengeni Abena Filipi 2:17.

17. Bushe mumfwa shani pa fyo Yehova akacita pa kwasuka ipepo lyesu ilya kuti ukufwaya kwa kwe kucitwe pano isonde?

¹⁷ Tukatwalilila ukupepela ukufwaya kwa kwa Lesa ukucitwa pe sonde ukufikila Ubufumu bwa kwa Lesa bukonaule abalwani bonse pe sonde. Pa numa, ukufwaya kwa kwa Lesa kukacitwa pano isonde bwino bwino ilyo abantu abengi nga nshi abafwa bakabuuka. Yesu atile: “Mwipapa pali ici, pantu inshita ileisa ilyo bonse ababa mu nshiishi bakebukishiwa kabili bakomfwa ishiwi lyakwe no kufumamo.” (Yoh. 5:28, 29) Ala tukaba ne nsansa nga nshi ilyo tukalasengela abatemwikwa besu abafwa! Lesa ‘akafuuta ifilamba fyonse ku menso yesu.’ (Ukus. 21:4) Abengi pa bakabuuka bantu “abashalungama” abafwile ukwabula ukusambilila pali Yehova Lesa no Mwana wakwe. Tukaba ne shuko ilikalamba nga nshi ilya kusambilisha abakabuuka ifyo Lesa afwaya pa kuti bakalinge ukwikala “umuyayaya.”—Imil. 24:15; Yoh. 17:3.

18. Finshi abantunse bakabila sana?

¹⁸ Ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalenga ishina lya kwa Lesa ukuba ilya mushilo, pe sonde ponse pakaba umutende kabili abantunse bonse bakalapepa Yehova. Kanshi Yehova akapeela abantunse fyonse ifyo bakabila ilyo akacita ifintu fitatu ifyabalilapo mwi pepo lya cilangililo. Nomba kwaliba ifintu na fimbi ifyacindama fine, ifyo tukabila ifyaba mwi pepo lya kwa Yesu ilya cilangililo. Ifi e fyo tukasambililapo mu cipande cikonkelepo.