1, 2. Cinshi cilanga ukuti Yesu alitemwa sana abantunse?

AMANO ya kwa Yehova ayashingalondololwa yabalilepo ukumonekela mu Mwana wakwe. Baibolo yalondolola uyu Mwana uwalebombela pamo na Wishi ukuti mano, no kuti ‘alishibisha imilimo.’ Uyu Mwana, ibeli lya kwa Lesa, afwile alitemenwe sana ilyo Wishi “apekenye imyulu,” na lintu “abikiile amashintililo ye sonde icipope.” Lelo pali fyonse ifyo Lesa abumba, “abana ba bantu e bo atemenwe” sana. (Amapi. 8:22-31) Kanshi ukutula fye na lintu Yesu aali ku muulu, alitemenwe sana abantunse.

² Pa numa, Yesu alilangile ukuti wa cishinka kuli Wishi no kuti alitemwa sana Lesa na “bana ba bantu,” ilyo “aisangwile uwa fye” no kwisaba mu cipasho ca bantu. Ico acitiile ifi ni pa mulandu wa kuti apeele “icilubula pa kuti alubule abengi.” (Fil. 2:5-8; Mat. 20:28) Ala Yesu alitemwa sana abantunse! Ilyo Yesu ali pano calo, Lesa alimupeele amaka ya kucita ifipesha amano ifyalelanga ifyo atemenwe abantu. Ifipesha amano ifyo Yesu alecita filangilila ukuti nomba line fye ali no kucitila abantunse ifintu ifisuma sana pano isonde.

3. Finshi twalalandapo sana?

³ Ilyo Yesu aishile pano isonde, alebila “imbila nsuma iya  Bufumu bwa kwa Lesa.” (Luka 4:43) Yesu alishibe ukuti ubu Ubufumu bwali no kulenga ishina lya kwa Wishi ukuba ilya mushilo, no kupwisha amafya ya bantunse yonse. Kanshi e mulandu wine Yesu alecitila ifipesha amano ilyo aleshimikila imbila nsuma, kabili ifi fyalelanga ukuti alibika sana amano ku bantu. Finshi twingasambilila ku fyo Yesu alecita? Ifipesha amano ifyo acitile kuti fyalenga twaba ne subilo, no kucetekela ukuti amafya tukwata ya kapwa. Nomba natulande pa fipesha amano 4 ifyo Yesu acitile.

4. Londololeni ifyo cali ilyo Yesu akumene no walwele ifibashi.

⁴ Ilyo Yesu aile ku citungu ca Galili mu kushimikila imbila nsuma. Mu musumba umo, amwene umuntu uwalwele ifibashi kabili alimumfwilile uluse. (Marko 1:39, 40) Ifibashi fya uyu muntu fyalibipiishe ica kuti shing’anga Luka amulondolwele ukuti ali ne “fibashi umubili onse!” (Luka 5:12) “Ilyo [uwa fibashi] amwene Yesu, awile ubukupeme, alamupapaata ati: ‘Mwe Shikulu, nga mulefwaya, kuti mwamposha.’” Ukwabula no kutwishika, uyu mwaume alishibe ukuti Yesu alikwete amaka ya ku muposha, lelo alefwaya ukwishiba nampo nga Yesu kuti atemwa ukumundapa nelyo iyo. Bushe Yesu acitile shani? Cinshi atontonkenye ilyo amwene uyu muntu? Bushe Yesu ali nga abaFarise abashalelangulukilako abalwele ba fibashi? Bushe nga cali ni mwe nga mwacitile shani?

5. Cinshi calengele Yesu alande ukuti “ndefwaya” ilyo ali pa kundapa uwa fibashi?

⁵ Nalimo uwa fibashi takonkele ifunde lya kwa Mose ilyalandile ukuti, uwa fibashi afwile ukubilikisha ku bantu abali mupepi ati, “Ninkowela, ninkowela!” Lelo Yesu tamupeele umulandu, abikile amano ku ku mwafwa. (Lebi 13:43-46) Tatwaishiba bwino ifyo Yesu aletontonkanya, lelo twalishiba icali mu mutima wakwe. Ulyumfwilile uyu uwa fibashi uluse kabili alimucitiile ico alefwaya. E ico atambalike ukuboko kwakwe amukumya, kabili cikuuku cikuuku amwebele ati: “Ndefwaya! Pola.” Kabili “ifibashi fyalipolele.” (Luka 5:13) Ukwabula no kutwishika, Yehova alipeele Yesu amaka aya kucita ifipesha amano ifyalelangilila ukuti alitemenwe sana abantu.—Luka 5:17.

6. Bushe Yesu aleundapa shani abantu, kabili ifipesha amano alecita fitusambilisha finshi?

⁶ Amaka ya kwa Lesa yalengele Yesu Kristu ukucita ifipesha amano ifyalekanalekana. Taleposha fye abali ne fibashi, lelo aleposha amalwele yonse fye. Baibolo itila: “Ibumba lyalipapile pa kumona bacibulu balalanda na balemana balaenda ne mpofu shalamona.” (Mat. 15:31) Ilyo Yesu alecita ifi ifipesha amano, talefumya ifilundwa fya muntu ifyonaike e lyo abikako ifya muntu umbi, lelo aleposha ifilundwa ifyali no bwafya! Kabili aleposha abantu ilyo line fye, limo aleposha na bantu abali ukutali. (Yoh. 4:46-54) Finshi twingasambilila kuli ifi fipesha amano? Tusambililako ukuti, Yesu Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa alikwata amaka ya kuposha amalwele, kabili alafwaisha ukuposha abalwala bonse. Ukwishiba ifyo Yesu aleumfwa pa balwala kuti kwalenga twacetekela ukuti filya Baibolo yasobela ukuti: “Akomfwila ubulanda umulanda no mupiina,” fikafikilishiwa mu calo cipya. (Amalu. 72:13) Apo Yesu alafwaisha ukwafwa abantunse, akabacitila fyonse ifyo afwaya.

7, 8. Cali shani pa kuti Yesu asange umwaume uwalwele ubulebe pa cishiba ca Betesida?

⁷ Ilyo papitile fye imyeshi iinono ukutula apo Yesu aundapile umwaume uwalwele ifibashi mu Galili, aile ku Yudea ku kubila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Abantu abo Yesu asambilishe bali abengi nga nshi kabili balimwene ukuti alibatemenwe sana. Alibilile imbila nsuma ku bapiina, alibilile ukuti abafungwa bakalubulwa kabili alikakilile abali no bulanda.—Esa. 61:1, 2; Luka 4:18-21.

⁸ Mu mweshi wa Nisani, Yesu aile ku Yerusalemu ku Ca Kucilila nge fyo ifunde lya kwa Wishi lyalelanda. Mu musumba mwali abantu abengi sana abaishile ku Ca Kucilila. Ku kapinda ka ku kuso ake tempele, kwali icishiba ica Betesida, kabili uku eko asangile umwaume uwalwele.

9, 10. (a) Cinshi calengele ukuti abantu baleya ku cishiba ca Betesida? (b) Cinshi Yesu acitile pa cishiba, kabili ico acitile citusambilisha cinshi? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁹ Pa cishiba ca Betesida paleba abalwele abengi. Cinshi abalwele baleyila pali ici cishiba? Basumine ukuti umulwele nga aingila mu cishiba ilyo amenshi yafundawike, kuti apola mu cipesha amano. Elenganyeni icimfulunganya caleba pali ici icishiba pa mulandu wa cinkupiti wa bantu abasakamikwe kabili abalefwaisha ukupola! Nomba cinshi ico Yesu uwapwililika kabili uushalelwala aile mu kucita pali ici cishiba? Ilyo afikile pa cishiba, alyumfwilile uluse umuntu uwalwele pa myaka iingi ukucila imyaka iyo Yesu aikele pa calo.—Belengeni Yohane 5:5-9.

¹⁰ Elenganyeni ifyo uyu mulwele amoneke uwa bulanda ilyo Yesu amwipwishe nga ca kuti alefwaisha ukupola. Ilyo line fye alisumine, nomba taishibe ifyo ali no kupola pantu takwali uwa kumutumpika mu cishiba. E ico Yesu aebele uyu mwaume ukuti eeme, asende no butanda bwakwe. Nangu ca kuti uyu mwaume ena talemona ukuti kuti aima, alyumfwilile Yesu, e ico alimine, asenda ubutanda, atampa no kwenda. Ifi Yesu alecita, fyalelangilila ifyo akaposha abantu abengi nga nshi mu calo cipya! Ici cipesha amano cilanga fye apabuuta tuutu ukuti Yesu wa cikuuku. Alefwaisha ukwafwa abantu. Ifi Yesu aleyafwa abantu fifwile ukutulenga ukutwalilila ukufwaya abantu mu cifulo tushimikila, ababa no bulanda pa fyabipa ificitika muli cino calo.

11. Bushe ifyaba muli Marko 5:25-34 filanga shani ukuti Yesu aleumfwila abalwele uluse?

¹¹ Belengeni Marko 5:25-34. Kwali umwanakashi uwalwele ubulwele ubwapisha pa myaka 12, kabili bwalengele aleumfwa sana ububi. Talecitako ne fyo abantu banankwe balecita, ukubikako fye no kupepa Lesa. Nangu ca kuti ‘aliculile nga nshi kuli bakondapa abengi abaeseshe ukumuposha kabili alipooselepo icuma cakwe conse,’ tapolele, e lyo ubulwele bwacilileko. E ico bushiku bumo atontonkenye pa cali no ku mulenga apole. Atontonkenye ukuti icingamwafwa, kupalama kuli Yesu. E ico aile mwi bumba no kuyakumya ku ca kufwala ca kwa Yesu. (Lebi 15:19, 25) Yesu alyumfwile ukuti amaka yafuma muli ena, e ico alipwishe nga kwali uwamukumishe. Umwanakashi “alitiinine no kututuma,” kabili “alishile no kuwa kuli ena no kumulondolwela fye fyonse.” Ilyo Yesu amwene ukuti Yehova aundapa uyu mwanakashi, tamukalipiile,  amwebele fye cikuuku cikuuku ati: “We mwana, icitetekelo cobe nacikuposha. Kabiye umutende, kabili upolelele na ku bulwele bobe ubwabipisha.”

12. (a) Ukulingana ne fyo twalandapo, bushe Yesu aba shani? (b) Bushe kuti twapashanya shani Yesu?

¹² Yesu aali uwa cikuuku icine cine! Alelangulukilako abalecula ku malwele yalekanalekana. Satana afwaya tulemona kwati tuli bacabecabe no kuti Lesa tatutemwa. Ifipesha amano ifyo Yesu alecita filanga fye apabuuta tuutu ukuti alitubikako amano kabili alatwafwa nga tuli na mafya. Cine cine Yesu ni Mfumu kabili Shimapepo Mukalamba uulangulukilako abantu! (Heb. 4:15) Nalimo te kuti twishibe bwino bwino ifyo abanensu abacula ku malwele ya mutatakuya bomfwa, maka maka nga ca kuti tatwalwalapo aya malwele. Na lyo line, Yesu alelangulukilako abalwele nangu ca kuti ena talelwala. Natulepashanya Yesu pa kuti na ifwe tulelangulukilako abanensu.—1 Pet. 3:8.

13. Bushe filya Yesu abuushishe Lasaro fitusambilisha cinshi pa fyo Yesu aba?

¹³ Yesu aleumfwa ubulanda nga amona abantu balecula. Ilyo amwene abantu baleloosha cibusa wakwe Lasaro, Yesu “aumfwile ubulanda nga nshi, kabili alyumfwile ububi.” Nangu ca kuti alishibe ukuti ali no ku mubuusha, alyumfwile sana ububi. (Belengeni Yohane 11:33-36.) Yesu alyumfwile sana ubulanda ica kuti na bantu balimwene, lelo tasakamene ifyo bali no kutontonkanya pali ena. Abantu balimwene ukuti Yesu alitemenwe sana Lasaro no lupwa lwakwe. Filya Yesu abuushishe Lasaro ukubomfya amaka Lesa amupeele, cilangililo ca kuti aliba ne nkumbu nga nshi.—Yoh. 11:43, 44.

14, 15. (a) Cinshi cilanga ukuti Yehova alafwaisha ukufumyapo ukucula? (b) Bushe amashiwi ya kuti “ababa mu nshiishi bakebukishiwa” yalenga shani tuleba ne nsansa?

 ¹⁴ Baibolo ilanda pali Yesu ukuti “cipasho cine cine ica fyo [Kabumba] aba.” (Heb. 1:3) Kanshi ifipesha amano ifyo Yesu alecita bushininkisho bwa kuti ena na Wishi balafwaisha ukufumyapo amalwele ne mfwa. E ico mu calo cipya, Yehova na Yesu bakabuusha abafwa abengi nga nshi ukucila pa bo Yesu abuushishe ilyo ali pano calo. Yesu atile: “Inshita ileisa ilyo bonse ababa mu nshiishi bakebukishiwa . . . no kufumamo.”—Yoh. 5:28, 29.

¹⁵ Amashiwi Yesu alandile aya kuti “ababa mu nshiishi bakebukishiwa” ya cine, pantu abo Lesa akabuusha bantu abo ebukisha. Lesa wa Maka Yonse uwabumbile ifintu fyonse kuti aibukisha bwino bwino ifyo balupwa lwesu abafwa bali, ukubikako fye ne mibele bakwete. (Esa. 40:26) Yehova te bukisha fye abafwa, lelo ena no Mwana wakwe balafwaisha no kubabuusha. Filya Yesu abushishe Lasaro na bantu bambi abalembwa mu Baibolo, bushininkisho bwa kuti mu calo cipya akabuusha abantu abengi nga nshi.

16. Bushe Abena Kristu abengi aba cishinka bakaba ne shuko nshi?

¹⁶ Nga ca kuti twatwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa, nalimo tukamonako ilyo icipesha amano icikalamba pali fyonse cikacitika, ne ci cipesha amano, kupusuka kwa bantu ba kwa Lesa mu bucushi bukalamba. Pa numa fye ya nkondo ya Armagedone, kukaba ifipesha amano na fimbi ifingi ifikacitika, abantunse bakaba no bumi ubusuma kabili ukucula konse kukapwa. (Esa. 33:24; 35:5, 6; Ukus. 21:4) Elenganyeni ifyo cikawama ilyo abashimwenekesha bakapoosa amaglasi bafwala, ilyo abashimona na balemana bakapoosa inkonto bendelako, ilyo kushakabe amacinga ya balemana, ilyo abashumfwikisha bakatendeka ukumfwa bwino bwino, e lyo ne fipesha amano na fimbi ifikacitika. Kanshi Yehova akapeela bonse abakapusuka inkondo ya Armagedone ubumi ubusuma nga nshi. Abakapusuka bakaba ne milimo ya kubomba, kabili bakaba ne nsansa nga nshi ilyo bakalabomba imilimo ya kulenga isonde ukuba paradaise.—Amalu. 115:16.

17, 18. (a) Cinshi maka maka Yesu alecitila ifipesha amano? (b) Cinshi mufwile ukucitila conse icingalenga mwaba mu calo cipya ica kwa Lesa?

¹⁷ Filya Yesu aleundapa abalwele filalenga “ibumba likalamba” ukucetekela sana ukuti akafumyapo amalwele yonse. (Ukus. 7:9) Ifipesha amano ifyo Yesu Kristu, ibeli lya kwa Lesa alecita fyalangile ukuti wa luse icine cine kabili alitemwa abantunse. (Yoh. 10:11; 15:12, 13) Yesu aleumfwila abantu uluse pantu alepashanya Yehova uwabika sana amano ku babomfi bakwe bonse.—Yoh. 5:19.

¹⁸ Abantu bonse fye balateta, balakalipwa kabili balafwa. (Rom. 8:22) Tulafwaya sana ukwikala mu calo cipya ica kwa Lesa, umo abantu bonse bakapola ku malwele nga fintu Lesa atulaya. Pali Malaki 4:2 paliba amashiwi ayalenga twacetekela sana ukuti abakondapwa ‘bakapontauka [bakacilauka] nga bana ba ng’ombe abaina’ ku nsansa pantu bakalubulwa. Kanshi tulingile ukulatasha Lesa e lyo no kukwata icitetekelo icakosa. Ifi fikalenga ukuti tukalecita fyonse ifingalenga tukengile mu calo cipya. Tulasekelela nga nshi pa kwishiba ukuti ifipesha amano ifyo Yesu alecita, filanga ukuti nomba line fye abantu bali no kulubulwa nga atampa ukuteka isonde!