1, 2. Mulandu nshi Yesu atemenwe Marita, lelo cinshi alufyenye icilanga ukuti tali uwapwililika?

NGA mwatontonkanya pali nkashi ya kwa Lasaro, Marita, bushe mwelenganya ukuti ali muntu wa musango nshi? Baibolo ilanga ukuti Marita ali ni cibusa musuma uwa kwa Yesu, kabili itila Yesu alimutemenwe. Lelo, uyu te mwanakashi fye eka uo Yesu atemenwe no kucindika. Ku ca kumwenako, nkashi inankwe Maria na o ali ni cibusa musuma uwa kwa Yesu. Na kabili, Yesu alitemenwe nyina, Maria. (Yohane 11:5; 19:25-27) E co mulandu nshi Yesu atemenwe Marita?

² Yesu alitemenwe Marita pantu ali ni kapekape, ali uwa cikuuku, kabili alebombesha. Lelo icikalamba ico amutemenwe ca kuti ali ne citetekelo icakosa. Alicetekele fyonse ifyo Yesu alesambilisha, kabili taletwishika ukuti e Yesu wali Mesia walaiwe. (Yohane 11:21-27) Na lyo line, Marita tali uwapwililika. Na o alelufyanya kwati fye ni fwe. Ku  ca kumwenako, bushiku bumo ilyo Yesu abatandalile, Marita alifuliilwe nkashi inankwe, Maria, kabili aebele Yesu ukuti amukalipile. Marita atile: “Mwe Shikulu, bushe tamusakamene ukuti nkashi nandi andekela ndebomba neka? E ico, mwebeni anjafweko.” (Belengeni Luka 10:38-42.) Mulandu nshi Marita asosele aya mashiwi, kabili finshi twingasambililako ku fyo Yesu amwaswike?

3, 4. Finshi Maria acitile ifyo Yesu amutashishepo, kabili finshi ifyo Marita asambilileko? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

³ Yesu alitashishe ukuti Marita na Maria balimwitile ku mwabo, kabili alefwaya ukubomfya ilya nshita ukubasambilisha icine icacindama. Maria aikele mupepi na Yesu, “alekutika ku mashiwi yakwe.” Alefwaya ukusambilila ifingi kuli Kasambilisha Musuma. Marita na o afwaya, nga asalilepo ukukutika kuli Yesu. Kabili nga ca kuti alilekele ifyo alecita no kutendeka ukukutika kuli Yesu, nga balimutashishe.

⁴ Lelo Marita alipumfyanishiwe. Abikile amano ku kupekanishisha Yesu ifya kulya ne fintu fimbi pa kuti aipakishe ukubatandalila. Ilyo amwene ukuti Maria talemwafwa, alikalipe no kuilishanya kuli Yesu. Yesu alishibe ukuti alefwaya ukupekanya ifintu ifingi, e co cikuuku cikuuku amwebele ukuti: “Marita, Marita, nausakamikwa no kupamfiwa ku fintu ifingi.” Amwebele no kuti fya kulya fye ifinono, nelyo fye cimo, e fyalekabilwa. Lyena Yesu atashishe Maria pa kukutika kuli ena. Atile: “Maria ena nasala icintu icisuma, kabili tapali uukamupokolola.” Maria nalimo alilabile ifyo aliile pali filya fya kulya nkashi nankwe apekenye, lelo ukwabula no kutwishika talabile ifyo asambilile kuli Yesu ne fyo amutashishe. Ilyo papitile imyaka ukucila 60, umutumwa Yohane alembele ukuti: “Yesu alitemenwe Marita na nkashi nankwe na Lasaro.” (Yohane 11:5) Aya mashiwi yalanga ukuti Marita alyumfwile ifyo Yesu amwebele kabili alebombela Yehova ne cishinka mpaka ne mfwa yakwe.

5. Mulandu nshi caafisha nga nshi ukubika amano ku fintu ifyacindama muno nshiku, kabili cipusho nshi twalaasuka?

⁵ Pali ino nshita kwaliba ifintu ifingi ifingatupumfyanya ilyo tulebombela Yehova ukucila ifyo cali mu nshiku sha kwa Yesu. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa September 15, 1958, lwasokele bamunyinefwe ne nkashi ukukanaleka ifya kupangapanga ifya muli cino calo ukubampumfyanya ilyo balebombela Yehova. Na pali ilya nshita, calemoneka kwati cila bushiku kwaleisa ifipya. Ifintu pamo nga amamagazini, imilabasa, amafilimu, na maTV fyaliseekele sana. Ulupungu lwa kwa Kalinda lwatile “ifya kutupumfyanya fikafulilako” ku mpela ya cino calo. Muno nshiku ifintu ifingatupumfyanya fyalifula nga nshi. Kuti twacita shani pa kuti tube nga Maria no kubika amano ku kupepa Yehova?

6. Bushe abantu ba kwa Yehova babomfya shani ifya kupangapanga?

⁶ Abantu ba kwa Yehova balabomfya ifya kupangapanga fya mu calo pa kubila imbila nsuma. Ku ca kumwenako, ilyo inkondo ya calo iya kubalilapo ishilatendeka na mu  myaka kwali inkondo, balebomfya “Photo-Drama of Creation.” Balebomfya ifikope na mafilimu ayepi pa kushimikila ku bantu abengi nga nshi mu fyalo ifingi. Ku mpela ya “Photo-Drama” balelondolola inshita ilyo kukaba umutende ilyo Yesu Kristu akateka icalo. Pa numa, abantu ba kwa Yehova batendeke ukubomfya umulabasa pa kubila imbila ya Bufumu ku bantu mu fyalo ifingi. Muno nshiku tubomfya amakompyuta na Intaneti pa kubila konse uko abantu bengasangwa, ukubikako na mu ncende ishaafya ukufikako.

7. (a) Mulandu nshi cabipila ukubomfya sana icalo? (b) Finshi ifyo tulingile ukucenjelako? (Moneni futunoti.)

⁷ Baibolo ilatusoka ukuti tatulingile ukulabomfya sana icalo. Ici cisanshishemo no kulapoosa inshita iikalamba pa fya muli cino calo. (Belengeni 1 Abena Korinti 7:29-31.) Fimo pali ifi tafyabipa, lelo kuti fyatonawila inshita. Ku ca kumwenako, nalimo twalitemwa ifintu pamo nga ukubelenga ifitabo, ukutamba TV, ukutandala ku ncende ishisuma, ukushita ifintu, no kufwaya ukwishiba ifipya ifyo balepanga muli cino calo. Abengi balitemwa ukulanshanya na bambi pa Intaneti, ukutumishanya amameseji, nelyo ukumona ilyashi ilipya nelyo ifyangalo. Lelo bamo balakunkuma kuli ifi fintu. * (Moneni futunoti.) (Lukala Milandu 3:1, 6) Nga tulepoosa inshita iikalamba ku fishacindama, tatwakalebika amano ku fyacindamisha, e kutila ukupepa Yehova.—Belengeni Abena Efese 5:15-17.

8. Mulandu nshi cacindamina sana ukukanatemwa ifya muli cino calo?

⁸ Satana alesha na maka ukututunka ukubika amano ku fya mu calo cakwe pa kuti atupumfyanye ilyo tulebombela Yehova. Satana aletunka abantu  ukukonkelela ifya muli cino calo mu nshita sha batumwa, kabili muno nshiku alicishanapo ukucita ifi. (2 Timote 4:10) E ico, tufwile ukulaceceeta ifyo tumona ifya muli cino calo no kwaluka umo tulingile ukwaluka. Baibolo itweba ukuti tatulingile ukutemwa ifya muli cino calo. Lelo tufwile ukutemwa sana Yehova. Nga twacita ifi, cikatwangukila ukulakonka ifyo Yehova atweba kabili tukapalama sana kuli ena.—1 Yohane 2:15-17.

9. Bushe Yesu asambilishe abasambi bakwe ukubika amano kuli finshi, kabili aba shani ica kumwenako?

⁹ Nga filya Yesu asambilishe Marita ukukanapumfyanishiwa ne fintu ifingi, alisambilishe na basambi bakwe isambililo limo line. Abakoseleshe ukubika amano ku kubombela Yehova na ku Bufumu bwakwe. (Belengeni Mateo 6:22, 33.) Yesu umwine ali ica kumwenako. Takwete ifintu ifingi, kabili takwete ing’anda nelyo impanga.—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Bushe Yesu aba shani ica kumwenako icisuma kuli ifwe?

¹⁰ Yesu talekele nangu cimo ukumupumfyanya ilyo alebomba umulimo wa kushimikila. Ku ca kumwenako, tapakokwele ukutula apo abatishiwe, aba mu Kapernahumu balefwaya ukuti apoose inshita iikalamba muli ulya musumba. Bushe acitile shani? Atwalilile ukubika amano ku mulimo wakwe. Atile: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:42-44) Yesu alefika ukutali pa kushimikila imbila nsuma pa kuti asambilishe abantu abengi nga nshi. Ca cine ukuti ali uwapwililika, lelo na o wine alenaka kabili alekabila ukutuusha pantu alebombesha.—Luka 8:23; Yohane 4:6.

11. Finshi Yesu acitile ilyo umwaume umo amwebele ukumwafwa ukupwisha ubwafya akwete na munyina? Lisambililo nshi Yesu asambilishe abasambi bakwe?

¹¹ Ilyo papitile inshita, Yesu alesambilisha abasambi bakwe isambililo ilyacindama, kabili umwaume umo alimucilingenye no kutila: “Mwe Kasambilisha, ebeni munyinane ukuti anjakanyeko ifyuma fya bupyani.” Yesu taeseshe ukupwisha ubwafya ubo uyu mwaume akwete. Talefwaya ukumupumfyanya ilyo alesambilisha abasambi bakwe. Na kuba, kuli ici cine asambilisheko abasambi bakwe ukuti nga babika amano ku kukwata ifintu ifingi, bali no kupumfyanishiwa pa kubombela Lesa.—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Finshi Yesu acitile ifyalengele abaGriki bamo mu Yerusalemu ukutemwa? (b) Bushe Yesu acitile shani ilyo Filipi amwebele ukumonana na balya bantu?

¹² Yesu alisakamikwe sana mu nshiku alekelesheko ukuba pano calo. (Mateo 26:38; Yohane 12:27) Alishibe ukuti ali no kucula nga nshi no kufwa. Na kabili alishibe ukuti alikwete imilimo iingi iya kubomba ilyo talafwa. Ku ca kumwenako, pa Mulungu,  pa Nisani 9, Yesu aingile mu Yerusalemu ninshi naikala pa mpunda. Amabumba yamupokelele nge Mfumu. (Luka 19:38) Ubushiku bwakonkelepo, atamfishe abafunushi abaleshitisha ifintu pe tempele pa mutengo uukalamba, ica kuti baleibila abantu.—Luka 19:45, 46.

¹³ AbaGriki bamo abaishile ku Yerusalemu ku kusefya Ica Kucilila balimwene ifyo Yesu acitile kabili balitemenwe. E ico baipwishe umutumwa Filipi ukuti bengamonanako Yesu. Lelo Yesu taleesha ukufwaya abantu abengamutungilila no kumupokolola ku balwani bakwe. Alishibe ifyacililepo ukucindama. Abikile amano ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa, e kutila ku kutuula umweo wakwe ilambo. E co acinkwileko abasambi bakwe ukuti ali no kufwa mu nshiku ishinono no kuti bonse abamukonka nabo balingile ukuipeelesha ukutuula imyeo yabo. Atile: “Uwatemwa umweo wakwe akaulofya, lelo uwapata umweo wakwe pano calo akausunga no kuba no mweo wa muyayaya.” Yesu abalaile no kuti “Tata akamucindika” no kumupeela umweo wa muyayaya. Filipi ali no kweba balya baGriki aya mashiwi ya kubakoselesha.—Yohane 12:20-26.

14. Nangu ca kuti Yesu abikile sana amano ku kubila imbila nsuma, finshi fimbi ifyo alecita?

¹⁴ Ilyo Yesu ali pano calo, umulimo alebomba sana wa kubila imbila nsuma. Nangu ca kuti abikile amano ku kubila imbila nsuma, alecitako ne fintu fimbi. Ku ca kumwenako, alisangilwe ku bwinga bumo, uko ailesangula amenshi umwangashi. (Yohane 2:2, 6-10) Alelyako ne fya kulya pa mayanda ya fibusa fyakwe na pa mayanda ya bambi abalefwaya ukumfwa imbila nsuma. (Luka 5:29; Yohane 12:2) Ne cacindeme sana, Yesu alekwata inshita ya kupepa, ukwetetula, no kutuusha.—Mateo 14:23; Marko 1:35; 6:31, 32.

15. Finshi ifyo Paulo alandile ukuti e fyo Abena Kristu balingile ukucita, kabili ali shani ica kumwenako?

¹⁵ Umutumwa Paulo apashenye Abena Kristu kuli balya ababutuka ulubilo kabili atile pa kuti bafike ku mpela, bafwile ukufuula icili conse icingabafinya nelyo icingalenga baleka ukubutuka. (Belengeni AbaHebere 12:1.) Paulo wine ali ica kumwenako. Asalapo ukuba intungulushi ya baYuda, nga ali umukankaala sana kabili nga alilumbwike. Lelo alilekele fyonse fi no kubika amano ku “fyacilapo ukucindama.” Alebombesha mu mulimo wa kushimikila kabili alishimikile mu fyalo ifyalekanalekana, mu Siria, mu Asia Minor, mu Makedonia, na mu Yudea. Paulo alefwaisha ukupokelela icilambu ica mweo ku muulu. Atile: “Nalilaba ifya ku numa no kukonkelela ifya ku ntanshi, ndekonkelela ubuyo bwa cilambu.” (Abena Filipi 1:10; 3:8, 13, 14) Paulo ali mushimbe, kabili ici calengele  ukuti ‘alebombela Shikulu lyonse ukwabula ukupumfyanishiwa.’—1 Abena Korinti 7:32-35.

16, 17. Nampo nga twalyupa nelyo tuli bashimbe, bushe kuti twapashanya shani ica kumwenako ca kwa Paulo? Bushe ba Mark na ba Claire bacitile shani ifi?

¹⁶ Nga filya Paulo acitile, ababomfi ba kwa Yehova bamo basalapo ukukanaupa pa kuti bengalabombesha mu mulimo wa kwa Yehova. (Mateo 19:11, 12) Abashimbe ilingi line tabakwata ifya kusakamana ifingi nge fyo caba ku baupa. Nomba nampo nga twalyupa nelyo tuli bashimbe, ifwe bonse kuti ‘twafuula fyonse ifyafina’ ifingatupumfyanya ilyo tulebomba umulimo wa kwa Yehova. Tulingile ukuleka ukucita fimo ifyo tucita pa kuti twilaonaula inshita, lelo tulebombesha mu mulimo wa kwa Yehova.

¹⁷ Ku ca kumwenako, ba Mark na ba Claire, abakuliile ku Wales, batendeke bupainiya ilyo bapwile isukulu. Ilyo baupene, balitwalilile mu mulimo wa bupainiya. Lelo balefwaya ukucishapo ukubombesha. Ba Mark batile: “Twalyangwishe imikalile yesu sana ilyo twashitishe ing’anda yesu iya miputule itatu no kuleka ukubomba pa kuti tukalebombako umulimo wa makuule mu fyalo fyalekanalekana.” Pa myaka 20 iyapita, baliya ku fyalo ifingi ifya mu Africa ku kwafwilisha ukukuula Amayanda ya Bufumu. Limo balekwata fye indalama ishinono, lelo Yehova alebasakamana lyonse. Ba Claire batile: “Tulaba sana ne nsansa pantu cila bushiku tubombela Yehova. Twalipanga ifibusa ifingi nga nshi, kabili tatubulisha nangu fimo. Ifintu ifinono ifyo twasha te kuti filingane ne nsansa tukwata ilyo tulebombela Yehova mu mulimo wa nshita yonse.” Ifi fine, e fyo ababomba umulimo wa nshita yonse abengi bomfwa. *—Moneni futunoti.

18. Mepusho nshi twingaipusha?

¹⁸ Bushe mulemona ukutila kuti mwacishapo ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova? Bushe kuli fimo ifilemupumfyanya ukulacita ifyacilapo ukucindama? Nga e ko fili, cinshi mwingacitapo? Nalimo mulingile ukuwamyako ifyo muisambilisha ne mibelengele yenu iya Baibolo. Icipande cikonkelepo cikalondolola ifyo mwingacita ifyo.